!= 
(Το Linux Δεν Είναι Windows)

Αν κάποιος σας υπέδειξε αυτή τη σελίδα, μάλλον είστε ένας νέος χρήστης του Linux που έχει κάποια προβλήματα με τη μετάβαση του από τα Windows στο νέο του λειτουργικό. Η μετάβαση πράγματι δημιουργεί προβλήματα σε πολύ κόσμο, και γράψαμε αυτό το άρθρο ακριβώς για αυτό το σκοπό. Καθώς τα προβλήματα χωρίζονται σε πολλούς τομείς, έτσι και η σελίδα αυτή χωρίζεται σε κατηγορίες προβλημάτων.

Πρόβλημα #1: Το Linux δεν είναι ακριβώς το ίδιο με τα Windows.

Θα εντυπωσιαστείτε αν μάθετε πόσοι άνθρωποι εκφράζουν αυτό το παράπονο. Έρχονται στο Linux περιμένοντας να βρουν ουσιαστικά μια δωρεάν, ανοικτού κώδικα εκδοχή των Windows. Αρκετά συχνά, έχουν σχηματίσει αυτή την ιδέα από πληροφορίες που τους δόθηκαν από φανατικούς χρήστες του Linux. Είναι μια παράδοξη ελπίδα.

Οι λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι δοκιμάζουν το Linux ποικίλλουν, αλλά καταλήγουν συνήθως σε ένα πράγμα: Πιστεύουν ότι το Linux θα είναι καλύτερο από τα Windows. Συνηθισμένα σταθμά για τη μέτρηση της επιτυχίας περιλαμβάνουν το κόστος, τις επιλογές, την απόδοση, και την ασφάλεια. Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα. Αλλά κάθε χρήστης των Windows που δοκιμάζει το Linux, το κάνει με την ελπίδα ότι θα είναι καλύτερο από το λειτουργικό που έχει ήδη.

Εδώ βρίσκεται και το πρόβλημα.

Είναι λογικά αδύνατον για κάτι να είναι καλύτερο από κάτι άλλο ενώ ταυτόχρονα παραμένει ίδιο με αυτό. Ένα τέλειο αντίγραφο, μπορεί να είναι ίσο, αλλά δεν μπορεί να είναι καλύτερο. Έτσι, όταν δοκιμάσατε το Linux ελπίζοντας ότι θα είναι καλύτερο, στην πραγματικότητα ελπίζατε ότι θα είναι διαφορετικό. Οι περισσότεροι άνθρωποι αγνοούν αυτό το γεγονός και επισημαίνουν οποιαδήποτε διαφορά ανάμεσα στα Windows και το Linux ως πρόβλημα του τελευταίου.

Ως απλό παράδειγμα, θεωρήστε την αναβάθμιση των προγραμμάτων οδήγησης: στα Windows γίνεται αφού επισκεφθείτε τον δικτυακό τόπο των κατασκευαστών και κατεβάσετε τα νέα προγράμματα. Στο Linux απλώς κάνετε αναβάθμιση του συστήματος σας μέσα από το πρόγραμμα διαχείρισης πακέτων της διανομής σας.

Αυτό σημαίνει ότι απλώς κατεβάζοντας και αναβαθμίζοντας το Linux, θα έχετε τα νεώτερα προγράμματα οδήγησης για το μηχάνημα σας, ενώ στα Windows θα πρέπει να επισκεφθείτε διάφορους δικτυακούς τόπους και να κατεβάσετε μεμονωμένες αναβαθμίσεις. Είναι μια πολύ διαφορετική διαδικασία, αλλά σίγουρα δεν είναι κακή. Αλλά πολλοί άνθρωποι παραπονιούνται επειδή δεν είναι αυτό που έχουν συνηθίσει.

Ένα άλλο παράδειγμα το οποίο μπορεί να σας είναι πιο οικείο, είναι ο Firefox. Πρόκειται για μια από τις πλέον επιτυχημένες ιστορίες ανοικτού λογισμικού. Ένας φυλλομετρητής που αναστάτωσε τον κόσμο. Μήπως πέτυχε αντιγράφοντας πλήρως τον IE, τον πιο γνωστό φυλλομετρητή;

Όχι. Πέτυχε επειδή ήταν καλύτερος από τον IE, και ήταν καλύτερος επειδή ήταν διαφορετικός. Είχε δυνατότητα εμφάνισης σελίδων σε tabs, live bookmarks, ενσωματωμένη μπάρα αναζήτησης, υποστήριξη για εικόνες PNG, πρόγραμμα που μπλοκάρει τα διαφημιστικά μηνύματα, και πολλά άλλα ωραία πράγματα. Η "Αναζήτηση" εμφανίζονταν στο κάτω μέρος της σελίδας και έβρισκε τις λέξεις καθώς τις γράφατε, ενώ γίνονταν κόκκινη αν δεν υπήρχαν. Ο IE δεν είχε tabs, δυνατότητα RSS, ενώ η μπάρα αναζήτησης μπορούσε να μπει μόνο ως πρόσθετο πρόγραμμα από τρίτο κατασκευαστή. Ο διάλογος αναζήτησης λέξεων στη σελίδα απαιτούσε κλικ στο "OK" για να ξεκινήσει η αναζήτηση και κλικ στο "OK" για να φύγει το μήνυμα "Not found". Φαίνεται καθαρά ότι η επιτυχία αυτής της εφαρμογής ανοικτού κώδικα οφείλεται στο γεγονός ότι είναι καλύτερη και είναι καλύτερη επειδή είναι διαφορετική. Αν ο Firefox ήταν απλώς ένας κλώνος του IE, θα είχε εξαφανιστεί. Και το ίδιο θα είχε συμβεί και στο Linux, αν ήταν ένα αντίγραφο των Windows.

Άρα η λύση στο πρόβλημα #1: Να θυμάστε ότι στα σημεία που το Linux φαίνεται οικείο και ίδιο με το παλιό σας λειτουργικό, δεν είναι νέο και βελτιωμένο. Θα πρέπει να αποδεχθείτε και να καλωσορίσετε τα σημεία που είναι διαφορετικά, γιατί μόνο εκεί θα μπορέσετε να δείτε τις πραγματικές του ικανότητες.

Πρόβλημα #2: Το Linux είναι πολύ διαφορετικό από τα Windows

Το επόμενο πρόβλημα προκύπτει από ανθρώπους που αναμένουν το Linux να είναι διαφορετικό, αλλά βρίσκουν ότι οι διαφορές είναι πολύ ριζικές για τα γούστα τους. Ίσως το πιο χτυπητό παράδειγμα για αυτό είναι το πλήθος των επιλογών που διατίθενται στους χρήστες του Linux. Ενώ σε μια νέα εγκατάσταση Windows ο χρήστης έχει την κλασική (ή τη νέα) επιφάνεια εργασίας, με το Wordpad τον Internet Explorer και το Outlook Express, ο χρήστης μιας νέας εγκατάστασης Linux έχει να επιλέξει μεταξύ KDE, Gnome, XFCE, Fluxbox και πολλά ακόμα περιβάλλοντα, με συντάκτες κειμένου όπως το vi, το Kate, τον Emacs και φυλλομετρητές όπως τον Konqueror, το Firefox, τον Opera ή το Chrome κ.ο.κ.

Ένας χρήστης των Windows δεν είναι συνηθισμένος σε τόσες πολλές επιλογές μόνο κατά το στήσιμο ενός νέου συστήματος. Οι ερωτήσεις του τύπου "Μα χρειάζεται να υπάρχουν τόσες πολλές επιλογές;" είναι στην πραγματικότητα πολύ συνηθισμένες.

Πρέπει τελικά το Linux να είναι στα αλήθεια τόσο διαφορετικό από τα Windows; Στην τελική, είναι και τα δύο λειτουργικά συστήματα. Κάνουν την ίδια δουλειά: Αξιοποιούν το υλικό του υπολογιστή και μας επιτρέπουν να εκτελέσουμε εφαρμογές. Δεν θα έπρεπε να είναι πάνω-κάτω τα ίδια;

Δείτε το με αυτό τον τρόπο: Βγείτε έξω και ρίξτε μια ματιά σε όλα τα διαφορετικά οχήματα που κινούνται στο δρόμο. Όλα έχουν σχεδιαστεί για περίπου τον ίδιο σκοπό: Να σας πάνε από το σημείο Α στο σημείο Β μέσω του οδικού δικτύου. Παρατηρήστε πόση μεγάλη ποικιλία υπάρχει στο σχεδιασμό τους.

Μπορεί ωστόσο να σκέφτεστε ότι στην πραγματικότητα τα αυτοκίνητα είναι περίπου όμοια: όλα έχουν τιμόνι, πετάλια, ταχύτητες, χειρόφρενο, παράθυρα, πόρτες, ρεζερβουάρ βενζίνης. Αν μπορείς να οδηγήσεις ένα αμάξι, μπορείς να οδηγήσεις οποιοδήποτε αμάξι!

Και αυτό είναι αλήθεια. Παρατηρήσατε όμως ότι κάποιοι άνθρωποι δεν οδηγούσαν αμάξια αλλά μηχανές;

Η αλλαγή από μια έκδοση των Windows σε μια άλλη είναι σαν την αλλαγή από το ένα αμάξι στο άλλο. Από τα Win95 στα Win98, ειλικρινά σχεδόν δεν μπορέσαμε να διακρίνουμε τη διαφορά. Από τα Win98 στα XP, η διαφορά ήταν μεγαλύτερη, αλλά και πάλι όχι τόσο τεράστια.

Αλλά η αλλαγή από τα Windows στο Linux είναι σαν αλλαγή από αυτοκίνητο σε μοτοσυκλέτα. Μπορεί και τα δύο να είναι Λειτουργικά / Οχήματα για το δρόμο . Μπορεί και τα δύο να χρησιμοποιούν το ίδιο υλικό / δρόμους. Μπορεί και τα δύο να παρέχουν ένα περιβάλλον εκτέλεσης εφαρμογών / να σας μεταφέρουν από το Α στο Β . Αλλά ο τρόπος με τον οποίο το επιτυγχάνουν είναι αρκετά διαφορετικός.

Τα Windows / αυτοκίνητα δεν είναι ασφαλή από ιούς / κλέφτες εκτός αν εγκαταστήσετε antivirus / κλειδώσετε τις πόρτες. Το Linux / οι μοτοσυκλέτες δεν έχουν ιούς / πόρτες, και έτσι είναι εντελώς ασφαλή χωρίς να χρειάζεται να εγκαταστήσετε antivirus / να κλειδώσετε οποιεσδήποτε πόρτες.

Ή μπορείτε να το δείτε και από την άλλη μεριά:

To Linux / τα αμάξια έχουν από την αρχή σχεδιαστεί για πολλαπλούς χρήστες / επιβάτες. Τα Windows / μοτοσυκλέτες έχουν σχεδιαστεί για ένα χρήστη / επιβάτη. Κάθε χρήστης των Windows / οδηγός μοτοσυκλέτας έχει συνηθίσει να έχει τον πλήρη έλεγχο του υπολογιστή / οχήματος κάθε στιγμή. Ένας χρήστης του Linux / επιβάτης του αυτοκινήτου γνωρίζει ότι έχει τον πλήρη έλεγχο του υπολογιστή / οχήματος μόνο όταν τον χρησιμοποιεί ως root / κάθεται στη θέση του οδηγού.

Δύο διαφορετικές μέθοδοι για να επιτευχθεί ο ίδιος στόχος. Οι διαφορές τους είναι θεμελιακές. Έχουν διαφορετικά πλεονεκτήματα και αδυναμίες: Το αυτοκίνητο είναι εμφανώς ο νικητής στην μεταφορά μιας οικογένειας και των αποσκευών τους από το Α στο Β: έχουν περισσότερες θέσεις και περισσότερο αποθηκευτικό χώρο. Η μοτοσυκλέτα είναι ο ξεκάθαρος νικητής όταν πρόκειται να μετακινηθεί ένα άτομο από το Α στο Β: Δεν επηρεάζεται τόσο από το κυκλοφοριακό, και χρειάζεται λιγότερα καύσιμα.

Υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν αλλάζουν στο αυτοκίνητο και τη μοτοσυκλέτα: Χρειάζεται ακόμα να γεμίσετε το ρεζερβουάρ με βενζίνη, πρέπει να οδηγείτε στους ίδιους δρόμους, πρέπει να υπακούτε στα φανάρια και τα σήματα κυκλοφορίας, πρέπει να βγάζετε φλας πριν στρίψετε και πρέπει να τηρείτε τα ίδια όρια ταχύτητας.

Αλλά υπάρχουν και πολλά πράγματα που αλλάζουν: Οι οδηγοί αυτοκινήτων δεν χρειάζεται να φοράνε κράνος και οι οδηγοί μοτοσυκλετών δεν φοράνε ζώνη. Οι οδηγοί αυτοκινήτων στρίβουν χρησιμοποιώντας το τιμόνι, ενώ οι οδηγοί μοτοσυκλετών πρέπει να γείρουν. Οι οδηγοί αυτοκινήτων επιταχύνουν πατώντας ένα πετάλι, ενώ οι οδηγοί μοτοσυκλετών στρίβοντας το grip.

Ένας οδηγός μοτοσυκλέτας που προσπαθεί να στρίψει ένα αμάξι γέρνοντας, θα βρεθεί πολύ γρήγορα σε μια ιδιαίτερα δυσάρεστη θέση. Και οι χρήστες των Windows που προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν την δική τους εμπειρία και συνήθειες, επίσης αντιμετωπίζουν προβλήματα πολύ γρήγορα. Στην πραγματικότητα, ακριβώς για αυτό το λόγο, οι "Προχωρημένοι Χρήστες" των Windows έχουν συνήθως περισσότερα προβλήματα με το Linux από ανθρώπους που έχουν λίγη ή καθόλου εμπειρία από υπολογιστές. Το πλέον συνηθισμένο επιχείρημα To Linux δεν είναι έτοιμο για το desktop ακούγεται περισσότερο από έμπειρους χρήστες των Windows με την δικαιολογία ότι αν αυτοί δεν μπόρεσαν να το χρησιμοποιήσουν, κάποιος με λιγότερη εμπειρία δεν έχει καμιά ελπίδα. Αλλά συνήθως αυτό είναι το εντελώς αντίθετο από την πραγματικότητα.

Έτσι, για να αποφύγετε το πρόβλημα #2: Μην θεωρήσετε ότι το να είστε ένας έμπειρος χρήστης Windows σημαίνει ότι είστε επίσης και έμπειρος χρήστης του Linux: Όταν αρχίσετε να χρησιμοποιείτε το Linux για πρώτη φορά, είστε αρχάριος.

Πρόβλημα #3: Πολιτισμικό σοκ

Υποπρόβλημα #3a: Υπάρχει κουλτούρα

Οι χρήστες των Windows είναι κατά βάση εγκλωβισμένοι σε μια σχέση καταναλωτή-παραγωγού. Πληρώνουν για το λογισμικό τους, για εγγυήσεις, για υποστήριξη κ.ο.κ. Αναμένουν το λογισμικό τους να έχει κάποιο επίπεδο χρηστικότητας. Έχουν έτσι συνηθίσει να έχουν κάποια δικαιώματα όσο αφορά το λογισμικό τους: Έχουν πληρώσει για τεχνική υποστήριξη και απαιτούν να τους παρέχεται. Έχουν επίσης συνηθίσει να αντιμετωπίζουν οντότητες και όχι ανθρώπους: Τα συμβόλαια τους είναι με εταιρίες και όχι με πρόσωπα.

Οι χρήστες του Linux είναι περισσότερο ένα είδος κοινότητας. Δεν χρειάζεται να αγοράσουν το λογισμικό, δεν χρειάζεται να πληρώσουν για τεχνική υποστήριξη. Κατεβάζουν το λογισμικό χωρίς χρέωση και χρησιμοποιούν προγράμματα αποστολής μηνυμάτων, λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, και forums για να λάβουν βοήθεια. Αντιμετωπίζουν ανθρώπους, όχι εταιρίες.

Για να το πούμε διαφορετικά, ένας χρήστης των Windows δεν θα γίνει ιδιαίτερα αγαπητός στην κοινότητα αν μεταφέρει τις παλιές του συνήθειες στο Linux.

Το πιο συνηθισμένο σημείο τριβής φαίνεται να είναι οι online συζητήσεις: Ένας χρήστης τύπου "3a" ο οποίος είναι νέος στο Linux ζητάει βοήθεια για ένα πρόβλημα του. Όταν δεν παίρνει αυτή τη βοήθεια με το ρυθμό που αυτός θεωρεί αποδεκτό, αρχίζει να παραπονιέται και να απαιτεί περισσότερη βοήθεια. Γιατί αυτό έχει συνηθίσει να κάνει στην επί πληρωμή υποστήριξη. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή δεν είναι επί πληρωμή υποστήριξη. Είναι απλώς ένα σύνολο εθελοντών που έχουν τη διάθεση να βοηθήσουν όσους έχουν πρόβλημα, χωρίς ανταμοιβή. Ο νέος χρήστης δεν έχει το δικαίωμα να απαιτεί τίποτα από αυτούς, όπως ακριβώς και κάποιος που μαζεύει χρήματα για φιλανθρωπικούς σκοπούς δεν μπορεί να απαιτήσει μεγαλύτερες δωρεές από αυτούς που συνεισφέρουν.

Με τον ίδιο τρόπο ένας χρήστης των Windows έχει συνηθίσει να χρησιμοποιεί εμπορικό λογισμικό. Οι εταιρίες δεν δίνουν στην αγορά το λογισμικό τους αν δεν είναι αξιόπιστο, λειτουργικό και αρκετά φιλικό προς το χρήστη. Αυτό περιμένει και ένας χρήστης των Windows από το λογισμικό: Να ξεκινάει με την έκδοση 1.0. Το λογισμικό του Linux ωστόσο διατίθεται σχεδόν μόλις γραφεί: Ξεκινάει με την έκδοση 0.1. Με τον τρόπο αυτό, όποιοι χρειάζονται τις λειτουργίες του μπορούν να το προμηθευτούν το συντομότερο δυνατό. Οι προγραμματιστές που ενδιαφέρονται μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση του κώδικα, ενώ και η κοινότητα ενημερώνεται για το τι συμβαίνει.

Αν ένας χρήστης τύπου "3a" έχει κάποιο πρόβλημα με το Linux, θα παραπονεθεί. Το λογισμικό δεν καλύπτει τα στάνταρ του και πιστεύει ότι έχει δικαίωμα να διεκδικεί αυτές τις προδιαγραφές. Η διάθεση του εμφανώς δεν θα γίνει καλύτερη όταν αρχίσει να λαμβάνει σαρκαστικές απαντήσεις του τύπου Στη θέση σου, θα ζητούσα τα λεφτά μου πίσω.

Έτσι, για να αποφύγετε το πρόβλημα #3a, απλώς να θυμάστε ότι δεν έχετε πληρώσει τον άνθρωπο που έγραψε το λογισμικό ή τους ανθρώπους που παρέχουν την τεχνική υποστήριξη. Δεν σας οφείλουν τίποτα.

Υποπρόβλημα #3b: Νέος Εναντίον Παλιού

Το Linux ξεκίνησε τη ζωή του κυρίως σαν χόμπι κάποιων hackers. Μεγάλωσε, καθώς προσέλκυσε περισσότερους χομπίστες hackers. Χρειάστηκε αρκετός χρόνος πριν οποιοσδήποτε εκτός από geeks είχε την παραμικρή ελπίδα να φέρει σε πέρας μια επιτυχημένη εγκατάσταση του Linux. To Linux ξεκίνησε "από geeks, για geeks." Και ακόμα και σήμερα, η πλειοψηφία των καθιερωμένων χρηστών του Linux αποκαλούν τους εαυτούς τους geeks.

Και αυτό είναι στην πραγματικότητα καλό: Αν έχετε κάποιο πρόβλημα με το υλικό ή το λογισμικό σας, το να έχετε στη διάθεση σας ένα μεγάλο αριθμό από geeks να ψάχνουν τη λύση, είναι σίγουρα κάτι θετικό.

Αλλά το Linux έχει μεγαλώσει αρκετά σε σχέση με τον πρώτο καιρό. Υπάρχουν εκδόσεις που εκτελούνται από το CD και ανιχνεύουν όλο το υλικό σας χωρίς καμία παρέμβαση. Το Linux έχει γίνει προσβάσιμο σε χρήστες που δεν είναι χομπίστες, και που απλώς ενδιαφέρονται για αυτό γιατί δεν έχει ιούς και είναι φτηνό στην αναβάθμιση. Δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο να υπάρχουν καβγάδες μεταξύ των δύο στρατοπέδων. Είναι ωστόσο σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι δεν υπάρχει δόλος σε καμιά από τις δύο πλευρές: Τα προβλήματα δημιουργούνται απλώς από έλλειψη κατανόησης.

Πρώτα από όλα, υπάρχουν οι σκληροπυρηνικοί geeks που υποθέτουν ότι όσοι χρησιμοποιούν το Linux είναι επίσης συνάδελφοι geeks. Αυτό σημαίνει ότι αναμένουν από τους άλλους άρτια τεχνική κατάρτιση και γνώση, και αυτό συχνά οδηγεί στο να κατηγορούνται για ειρωνεία, ελιτισμό και έλλειψη ευγένειας. Και πράγματι, μερικές φορές συμβαίνει ακριβώς αυτό. Αλλά συχνά δεν είναι έτσι: Είναι ελιτισμός να πεις "Όλοι θα έπρεπε να το ξέρουν αυτό". Δεν είναι ελιτισμός να πεις "Όλοι το ξέρουν αυτό" - κάθε άλλο μάλιστα.

Δεύτερον, έχεις τους νέους χρήστες που προσπαθούν να αλλάξουν λειτουργικό έχοντας συνηθίσει σε όλη τους τη ζωή να χρησιμοποιούν εμπορικά λειτουργικά. Οι χρήστες αυτοί έχουν συνηθίσει σε λογισμικό που καθένας μπορεί να κάτσει μπροστά του και να το χρησιμοποιήσει, όπως το βρήκε εγκατεστημένο.

Τα προβλήματα υπάρχουν επειδή η ομάδα 1 αποτελείται από άτομα που τους αρέσει να μπορούν να κάνουν το λειτουργικό κομματάκια και να το ξαναφτιάχνουν κατά βούληση, ενώ η ομάδα 2 τείνει να αδιαφορεί για τον τρόπο που δουλεύει το λειτουργικό, όσο τουλάχιστον πραγματικά λειτουργεί.

Μια αντίστοιχη κατάσταση με την οποία μπορούμε να τονίσουμε το πρόβλημα είναι τα Lego. Φανταστείτε την ακόλουθη συνομιλία:

Νέος: Θέλω να αγοράσω ένα νέο αυτοκινητάκι και όλοι μου λένε τα καλύτερα λόγια για τα αυτοκινητάκια της Lego. Αγόρασα λοιπόν μερικά Lego, αλλά όταν πήγα σπίτι, άνοιξα το κουτί και βρήκα ένα σωρό τουβλάκια, βίδες και άλλα τέτοια. Που είναι το αυτοκίνητο μου;

Παλιός: Θα πρέπει να φτιάξεις το αυτοκίνητο με τα τουβλάκια. Αυτή είναι όλη η ουσία των Lego.

Νέος: Τι;; Δεν ξέρω πως να φτιάχνω αμάξια. Δεν είμαι μηχανικός. Πως μπορώ να ξέρω πως συναρμολογούνται τα κομμάτια;;

Παλιός: Μέσα στο κουτί θα βρεις ένα φυλλάδιο οδηγιών. Εξηγεί πως ακριβώς να βάλεις τα τουβλάκια για να φτιάξεις ένα αυτοκίνητο. Δεν χρειάζεται να ξέρεις πως, αρκεί να ακολουθήσεις τις οδηγίες.

Νέος: Εντάξει, βρήκα τις οδηγίες. Αλλά θα μου πάρει ώρες! Γιατί δεν το πουλάνε σαν έτοιμο αυτοκίνητο, αντί να σε βάζουν να το φτιάχνεις;;

Παλιός: Γιατί δεν θέλουν όλοι να φτιάξουν αυτοκίνητο με Lego. Μπορείς επίσης να φτιάξεις ότι άλλο θες. Αυτή είναι και όλη η ουσία των Lego.

Νέος: Ακόμα δεν καταλαβαίνω γιατί δεν το δίνουν σαν έτοιμο αμάξι, ώστε όποιος το θέλει να το έχει άμεσα, και οι υπόλοιποι μπορούν αν θέλουν να το αποσυναρμολογήσουν. Τέλος πάντων, τελικά το έφτιαξα, αλλά μερικά κομμάτια φεύγουν κάποιες φορές. Τι να κάνω για αυτό; Να τα κολλήσω;

Παλιός: Είναι Lego. Είναι φτιαγμένο ώστε τα κομμάτια να φεύγουν. Αυτή είναι και όλη η ουσία των Lego.

Νέος: Μα εγώ δεν θέλω να γίνεται κομμάτια. Εγώ θέλω απλώς ένα αυτοκίνητο!

Παλιός: Τότε γιατί στην ευχή αγόρασες Lego;;

Είναι φανερό ότι τα Lego δεν απευθύνονται σε ανθρώπους που θέλουν απλώς ένα μοντέλο αυτοκινήτου. Δεν πρόκειται να συναντήσετε συζητήσεις όπως την παραπάνω στην πραγματικότητα. Όλη η ουσία των Lego είναι ότι μπορείτε με αυτά να φτιάξετε ότι θέλετε, και θα διασκεδάσετε φτιάχνοντας το. Αν δεν σας ενδιαφέρει να φτιάξετε οτιδήποτε, τα Lego δεν κάνουν για σας. Αυτό είναι προφανές.

Όσο αφορά τους παλιούς χρήστες του Linux, το ίδιο ισχύει και για το λειτουργικό τους: Είναι ανοικτού κώδικα, με δυνατότητα πλήρους παραμετροποίησης. Αυτός είναι και ο σκοπός του. Αν δεν θέλετε να παίξετε με τα εξαρτήματα του, γιατί να μπείτε στο κόπο να το χρησιμοποιήσετε;

Τελευταία ωστόσο, καταβάλλεται κάποια προσπάθεια να γίνει το Linux προσβάσιμο και από ανθρώπους που δεν είναι hackers, κάτι το οποίο δεν απέχει και πολύ από το να πουλάει κανείς προ-συναρμολογημένα Lego. Με τον τρόπο αυτό το Linux φαίνεται ότι θα έχει απήχηση σε μεγαλύτερο κοινό. Διανομές όπως το Ubuntu, το Mint και άλλες είναι πολύ εύκολες στην εγκατάσταση και στην αναβάθμιση των εφαρμογών και επίσης ανιχνεύουν και ρυθμίζουν αυτόματα το υλικό σας. Ακόμα, διαθέτουν γραφικό πρόγραμμα εγκατάστασης και στο τέλος της εγκατάστασης ο χρήστης έχει το πλήρεςγραφικό περιβάλλον της επιλογής του. Πολλές διανομές διατίθενται σε Live CD που μπορεί κανείς να δοκιμάσει χωρίς να κάνει καμιά αλλαγή στον υπολογιστή του. Έτσι τελικά, θα βρεθείτε σε συζητήσεις που δεν απέχουν πολύ από αυτή που γράψαμε παραπάνω: Οι νέοι θα παραπονιούνται για την ύπαρξη πραγμάτων που οι παλιοί θεωρούν θεμελιώδη, και θα φωνάζουν ότι δεν θέλουν να διαβάσουν την τεκμηρίωση για να κάνουν κάτι να λειτουργήσει. Αλλά το να παραπονιέται κάποιος ότι το λογισμικό έχει πάρα πολλές επιλογές ή ότι δεν δουλεύει τέλεια μόλις το βγάλουμε από το κουτί του, είναι σαν να γκρινιάζει ότι μπορείς να φτιάξεις πολλά πράγματα με τα Lego αν τα αποσυναρμολογήσεις σε τουβλάκια.

Για να αποφύγετε λοιπόν το πρόβλημα #3b: Απλώς θυμηθείτε ότι αυτό που φαίνεται να είναι το Linux τώρα δεν είναι αυτό που ήταν παλιά. Το μεγαλύτερο και πιο απαραίτητο κομμάτι της κοινότητας του Linux, οι hackers και οι προγραμματιστές του, προτιμούν το Linux (και τους αρέσει) επειδή μπορούν να το προσαρμόσουν με όποιο τρόπο θέλουν, και θεωρούν την συναρμολόγηση πλεονέκτημα και όχι το αντίθετο.

 

Πρόβλημα #4: Σχεδιασμένο για το Σχεδιαστή

Στη βιομηχανία αυτοκινήτων, είναι πολύ σπάνιο ο άνθρωπος που έχει σχεδιάσει το σαλόνι να έχει σχεδιάσει και τον κινητήρα. Οι δύο αυτές εργασίες χρειάζονται τελείως διαφορετικά προσόντα. Κανείς δεν θέλει ένα κινητήρα που να φαίνεται ότι μπορεί να πάει γρήγορα, και κανείς δεν θέλει ένα σαλόνι που να είναι λειτουργικό αλλά να είναι άσχημο. Και με τον ίδιο τρόπο, στη βιομηχανία λογισμικού, η διεπαφή του χρήστη (το user interface) συνήθως δεν δημιουργείται από τους ίδιους ανθρώπους που γράφουν το υπόλοιπο λογισμικό.

Στον κόσμο του Linux ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει συχνά: Τα περισσότερα έργα ξεκινάνε σαν το παιχνίδι ενός ανθρώπου. Τα φτιάχνει όλα μόνος του, και έτσι το περιβάλλον εργασίας δεν έχει ανάγκη από κανενός είδους "φιλικότητας προς το χρήστη": Ο χρήστης ξέρει ήδη ότι χρειάζεται σχετικά με το λογισμικό, δεν θέλει βοήθεια. Το vi είναι ένα καλό παράδειγμα λογισμικού που δημιουργήθηκε από ένα χρήστη που ξέρει ήδη πως λειτουργεί: Δεν είναι σπάνιο για ένα νέο χρήστη να αναγκαστεί να επανεκκινήσει τον υπολογιστή του επειδή δεν μπορούσε να βρει πως να βγει από το vi.

Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική διαφορά μεταξύ ενός προγραμματιστή ανοικτού λογισμικού και ενός αντίστοιχα εμπορικού προγράμματος: Το λογισμικό που παράγεται από τον προγραμματιστή ανοικτού λογισμικού θα χρησιμοποιηθεί και από τον ίδιο τον προγραμματιστή του. Έτσι, αν και το τελικό αποτέλεσμα ίσως δεν είναι τόσο 'άνετο' για τον αρχάριο χρήστη, υπάρχει τουλάχιστον η παρηγοριά ότι σχεδιάστηκε από κάποιον που ξέρει ποιες είναι οι ανάγκες του τελικού χρήστη: Ο προγραμματιστής είναι και ο ίδιος ένας τελικός χρήστης. Το μοντέλο αυτό είναι πολύ διαφορετικό από το αντίστοιχο του εμπορικού λογισμικού, όπου οι συγγραφείς δημιουργούν τα προγράμματα τους για χρήση από άλλους ανθρώπους: Συνήθως δεν είναι οι ίδιοι έμπειροι τελικοί χρήστες.

Έτσι, αν και το vi έχει περιβάλλον εργασίας το οποίο είναι εξοργιστικά εχθρικό προς τους νέους χρήστες, βρίσκεται ακόμα σε χρήση σήμερα επειδή στην πραγματικότητα είναι εξαιρετικό μόλις μάθεις πως λειτουργεί. Ο Firefox δημιουργήθηκε από ανθρώπους που χρησιμοποιούν συχνά το Web. Το Gimp δημιουργήθηκε από ανθρώπους που συχνά επεξεργάζονται αρχεία εικόνων, κ.ο.κ.

Συχνά λοιπόν το περιβάλλον εργασίας κάποιου προγράμματος του Linux είναι ένα είδος ναρκοπεδίου για τον αρχάριο: Αν και το vi είναι δημοφιλές, δεν θα πρέπει να δίνεται ποτέ ως πρώτη επιλογή στον αρχάριο ο οποίος θέλει απλώς να κάνει μερικές αλλαγές σε ένα αρχείο. Και αν χρησιμοποιείτε λογισμικό το οποίο βρίσκεται στην αρχή του κύκλου ανάπτυξης του, δεν πρόκειται να βρείτε καλογυαλισμένο και φιλικό περιβάλλον εργασίας παρά μόνο στη λίστα "ToDo": Η λειτουργικότητα έχει προτεραιότητα. Κανείς δεν σχεδιάζει το τέλειο περιβάλλον για να προσπαθεί μετά να βάλει τμηματικά τη λειτουργικότητα. Πρώτα δημιουργείται η λειτουργικότητα και μετά βελτιώνεται σιγά-σιγά και το περιβάλλον.

Έτσι, για να αποφύγετε προβλήματα τύπου #4: Ψάξτε για λογισμικό το οποίο να απευθύνεται σε αρχάριους και να είναι εύκολο στη χρήση, ή απλά δεχθείτε ότι κάποιο λογισμικό θέλει περισσότερο χρόνο εκμάθησης από αυτόν που έχετε συνηθίσει. Αν αρχίσετε να γκρινιάζετε ότι το vi δεν είναι αρκετά φιλικό για τους νέους χρήστες, θα σας κοροϊδεύουν (εγώ πρώτος).

 

Πρόβλημα #5: Ο μύθος της "φιλικότητας προς το χρήστη"

Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα. Ο όρος "φιλικό προς το χρήστη" έχει μεγάλη σημασία στον κόσμο των υπολογιστών. Είναι επίσης και ο τίτλος ενός κόμικ που δημοσιεύεται στο web. Αλλά είναι λάθος όρος.

Η βασική αρχή είναι καλή: Το λογισμικό πρέπει να σχεδιάζεται με βάση τις ανάγκες του χρήστη. Αλλά η αντιμετώπιση του είναι μονόπλευρη, το οποίο είναι λάθος.

Αν περνάτε όλο το χρόνο σας επεξεργαζόμενοι απλά αρχεία κειμένου, το ιδανικό για σας λογισμικό θα πρέπει να είναι δυνατό και γρήγορο και να σας επιτρέπει να κάνετε το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας σας με τον ελάχιστο δυνατό κόπο. Θα πρέπει να μπορείτε να κάνετε τα περισσότερα με το πληκτρολόγιο ενώ το ποντίκι θα πρέπει να έχει τη μικρότερη δυνατή χρήση.

Αλλά αν σπάνια επεξεργάζεστε απλά αρχεία κειμένου, και θέλετε απλώς να γράψετε περιστασιακά μερικά γράμματα, το τελευταίο που θα θέλατε είναι να παιδεύεστε για να μάθετε συντομεύσεις πληκτρολογίου. Το ιδανικό περιβάλλον για σας περιέχει μενού και ευδιάκριτα εικονίδια σε γραμμές εργαλείων.

Είναι εμφανές, ότι το λογισμικό που σχεδιάστηκε για τον πρώτο χρήστη δεν είναι κατάλληλο για το δεύτερο, και το αντίθετο. Έτσι, πως μπορεί κάποιο λογισμικό να θεωρείται "φιλικό προς το χρήστη" αφού όλοι έχουμε τελικά διαφορετικές ανάγκες;

Η απλή απάντηση: Η φιλικότητα προς το χρήστη είναι ένας κακοσχηματισμένος όρος, ο οποίος κάνει μια σύνθετη κατάσταση να φαίνεται απλή.

Τι σημαίνει τελικά "φιλικότητα προς το χρήστη"; Συνήθως όταν λέμε λογισμικό "φιλικό προς το χρήστη" εννοούμε αυτό που "μπορεί να χρησιμοποιηθεί επαρκώς από κάποιο χρήστη ο οποίος δεν έχει προηγούμενη εμπειρία με αυτό." Αυτό έχει την δυσάρεστη παρενέργεια να χαρακτηρίζονται ως "φιλικά" περιβάλλοντα τα οποία είναι κακοσχεδιασμένα, αλλά με τα οποία οι περισσότεροι έχουν κάποια εξοικείωση.

Υποπρόβλημα #5a: Το Οικείο είναι και Φιλικό

Στους περισσότερους "φιλικούς" συντάκτες κειμένου, η αποκοπή και επικόλληση γίνεται με τα πλήκτρα Ctrl-X και Ctrl-V. Η επιλογή αυτών των πλήκτρων δεν έχει κάποια λογική, αλλά όλοι τα έχουν συνηθίσει και έτσι μετράνε ως "φιλικός" συνδυασμός.

Έτσι, όταν κάποιος έρχεται στο vi και βρίσκει ότι η αποκοπή είναι το "d" και η επικόλληση είναι το "p" δεν το θεωρεί φιλικό: Δεν είναι αυτό που έχουν συνηθίσει όλοι.

Είναι όμως καλύτερο; Στην πραγματικότητα ναι.

Με τη λογική του Ctrl-X, πως μπορείτε να κάνετε αποκοπή μιας λέξης στο έγγραφο που δουλεύετε; (Χωρίς χρήση του ποντικιού!)

Θα πρέπει να πάτε στην αρχή της λέξης, και να χρησιμοποιήσετε το Ctrl-Shift-Right για να επιλέξετε τη λέξη.
Έπειτα πιέστε Ctrl-X για να την αποκόψετε.

Η μέθοδος του vi; dw διαγράφει τη λέξη.

Τι θα λέγατε να κάνουμε αποκοπή πέντε λέξεων με μια εφαρμογή τύπου Ctrl-X;

Ξεκινώντας από την αρχή της πρώτης λέξης, Ctrl-Shift-Right
Ctrl-Shift-Right
Ctrl-Shift-Right
Ctrl-Shift-Right
Ctrl-Shift-Right
Ctrl-X

Και με το vi;

d5w

Η μέθοδος που ακολουθείται από το vi είναι πολύ πιο βολική και στην πραγματικότητα και πολύ πιο ενστικτώδης: το "Χ" και το "V" δεν παραπέμπουν καθόλου σε λειτουργίες "Cut (αποκοπής)" και "Paste (επικόλλησης)", ενώ το "dw" ως delete word, (διαγραφή λέξης) και το "p" ως put (βάλε) είναι πολύ πιο λογικά. Αλλά όλοι ξέρουν τα "X" και "V", και έτσι ενώ το vi είναι εμφανώς καλύτερο, δεν είναι οικείο. Για το λόγο αυτό θεωρείται και μη-φιλικό. Χωρίς κανένα άλλο λόγο, η απλή εξοικείωση με τα Windows μετατρέπει μια διεπαφή που είναι συμβατή με αυτά σε "φιλική". Και όπως μάθαμε στο πρόβλημα #1, το Linux αναγκαστικά πρέπει να διαφέρει από τα Windows. Αναπόφευκτα, το Linux φαίνεται πάντα λιγότερο φιλικό από τα Windows.

Για να αποφύγετε προβλήματα του τύπου #5a, το μόνο που μπορείτε πραγματικά να κάνετε είναι να προσπαθείτε να θυμάστε ότι η "φιλικότητα προς το χρήστη" δεν σημαίνει "Αυτό στο οποίο έχω συνηθίσει ": Δοκιμάστε να κάνετε την εργασία σας με τον τρόπο που ξέρετε, και αν αυτό δεν δουλεύει, απλώς προσπαθήστε να βρείτε τι θα έκανε ένας τελείως αρχάριος.

Υποπρόβλημα #5b: Το Αναποτελεσματικό είναι και Φιλικό

Δυστυχώς, αυτό είναι μια αναπόφευκτη πραγματικότητα. Παραδόξως, όσο πιο δύσκολο είναι να αποκτήσει κανείς πρόσβαση στις πλήρεις λειτουργίες μιας εφαρμογής, τόσο πιο φιλική φαίνεται να είναι.

Αυτό συμβαίνει επειδή η φιλικότητα προστίθεται στη διεπαφή του χρήστη με τη χρήση απλών εμφανών 'στοιχείων' - όσο πιο πολλά, τόσο το καλύτερο. Στην τελική, αν βάλουμε ένα τελείως αρχάριο μπροστά από ένα επεξεργαστή κειμένου WYSIWYG και του ζητήσουμε να κάνει ένα κομμάτι του κειμένου με έντονα γράμματα, ποιο από τα δύο είναι πιο πιθανό:

• Να μαντέψει ότι η συντόμευση πληκτρολογίου για αυτό είναι το "Ctrl-B"

• Να ψάξει για ενδείξεις και να προσπαθήσει στο μενού "Edit". Όταν αποτύχει, θα προσπαθήσει με άλλα μενού, μέχρι να φτάσει στο "Format". Στο μενού αυτό υπάρχει η επιλογή "Font" που δείχνει σχετική. Και, να! Εδώ είναι τελικά. Η επιλογή για "Bold" Επιτυχία!

Την επόμενη φορά που θα θελήσετε να κάνετε επεξεργασία κειμένου, δοκιμάστε να κάνετε όλες τις εργασίες από το μενού. Μην χρησιμοποιήσετε ούτε πλήκτρα συντομεύσεων, ούτε εικονίδια από την γραμμή εργαλείων. Με μόνη χρήση των μενού, θα διαπιστώσετε σύντομα ότι η εργασία σας θα προχωράει με ρυθμό χελώνας, καθώς θα χρειάζεστε πλήθος από κλικ του ποντικιού και του πληκτρολογίου για να εκτελέσετε αυτό που συνήθως κάνετε με μια κίνηση.

Το να κάνουμε το λογισμικό "φιλικό προς το χρήστη" με αυτό τον τρόπο, είναι σαν να βάζουμε βοηθητικά ροδάκια σε ένα ποδήλατο: Σας επιτρέπουν πράγματι να αρχίσετε να το χρησιμοποιείτε αμέσως χωρίς να χρειάζεστε καμιά εμπειρία. Είναι τέλειο για ένα αρχάριο. Αλλά δεν υπάρχει κανείς που να πιστεύει ότι όλα τα ποδήλατα θα έπρεπε να πουλιούνται με βοηθητικά ροδάκια: Αν σας έδιναν ένα τέτοιο ποδήλατο σήμερα, είμαι σίγουρος ότι το πρώτο πράγμα που θα κάνατε θα ήταν να τα βγάλετε αφού σαν είναι άχρηστα και σας επιβαρύνουν. Από τη στιγμή που μάθετε να οδηγείτε ποδήλατο τα ροδάκια δεν χρησιμεύουν πουθενά.

Με τον ίδιο τρόπο, μεγάλο μέρος του λογισμικού για Linux έχει σχεδιαστεί να μην έχει "ροδάκια" - είναι φτιαγμένο για χρήστες που έχουν ήδη τις βασικές γνώσεις. Στην τελική ανάλυση, κανείς δεν παραμένει για πάντα αρχάριος: Η άγνοια έχει περιορισμένη χρονική διάρκεια ενώ η γνώση είναι για πάντα. Για το λόγο αυτό και το λογισμικό είναι σχεδιασμένο για να εξυπηρετεί καλύτερα την πλειοψηφία των χρηστών.

Αυτό μοιάζει σαν δικαιολογία: Στην τελική, το MS Word έχει και φιλικά μενού, και γραμμές εργαλείων με εικονίδια, και πλήκτρα συντόμευσης. Γενικά έχει όλα τα καλά. Είναι και φιλικό και αποτελεσματικό.

Πρέπει ωστόσο να δούμε το θέμα με άλλη προοπτική: Πρώτα από όλα, πρακτικά ζητήματα: το να έχεις μενού, γραμμές εργαλείων, και συντομεύσεις πληκτρολογίου σημαίνει μεγάλη ποσότητα κώδικα, και δεν είναι ότι κάποιος πληρώνει τους προγραμματιστές του Linux για το χρόνο τους. Κατά δεύτερο, όλα αυτά ακόμα δεν λαμβάνουν υπόψη τους πραγματικά σοβαρούς και προχωρημένους χρήστες. Ελάχιστοι προχωρημένοι χρήστες που ασχολούνται με συγγραφή κειμένων χρησιμοποιούν το MS Word. Συναντήσατε ποτέ κάποιο προγραμματιστή να χρησιμοποιεί Word; Συγκρίνετε το αυτό με όσους χρησιμοποιούν vi ή Emacs.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Ένας λόγος είναι επειδή η "φιλική" συμπεριφορά αποκλείει κατά κάποιο τρόπο την "αποτελεσματική" συμπεριφορά. Δείτε το παράδειγμα της αντιγραφής / επικόλλησης που αναφέραμε παραπάνω. Και ένας άλλος λόγος είναι επειδή η περισσότερη από τη λειτουργικότητα του Word είναι θαμμένη σε μενού που πρέπει αναγκαστικά να χρησιμοποιήσετε: Τα όμορφα εικονιδιάκια στις γραμμές εργαλείων, έχουν μόνο τις πλέον βασικές λειτουργίες. Οι λιγότερο συχνά χρησιμοποιούμενες (που όμως εξακολουθούν να είναι ζωτικής σημασίας για προχωρημένους χρήστες) είναι στο μενού και χρειάζεται αρκετός χρόνος για να έχετε πρόσβαση σε αυτές.

Ωστόσο, να έχετε κατά νου, ότι σε ορισμένες περιπτώσεις τα "βοηθητικά ροδάκια" μπορεί να διατίθενται για κάποια προγράμματα στο Linux σαν πρόσθετα. Ίσως δεν είναι προφανές ότι συμβαίνει αυτό, αλλά συχνά υπάρχουν.

Πάρτε για παράδειγμα τον mplayer. Τον χρησιμοποιείτε για να αναπαράγετε αρχεία πολυμέσων, γράφοντας στη γραμμή εντολών mplayer όνομα-αρχείου. Μπορείτε να κινηθείτε μπρος-πίσω μέσα στο αρχείο χρησιμοποιώντας τα βελάκια και τα πλήκτρα PageUp και PageDown. Δεν είναι αυτό ακριβώς που θα χαρακτηρίζαμε ως "φιλικό προς το χρήστη". Ωστόσο, αν αντί για mplayer γράψετε gmplayer όνομα-αρχείου, θα πάρετε το γραφικό αντίστοιχο, με το όμορφο, φιλικό και κυρίως οικείο περιβάλλον με όλα τα γνωστά κουμπάκια.

Η πάρτε για παράδειγμα τη διαδικασία ripping ενός CD σε mp3 (ή ogg): Χρησιμοποιώντας τη γραμμή εντολών, θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε το cdparanoia για να κατεβάσετε τα αρχεία στο δίσκο. Μετά χρειάζεστε ένα πρόγραμμα για κωδικοποίηση, π.χ. το oggenc. Ακόμα και αν ξέρετε πως να χρησιμοποιείτε τα εργαλεία αυτά, η διαδικασία αυτή είναι μανούβρα. Μπορείτε ωστόσο να εγκαταστήσετε κάτι σαν το Grip. Αυτό θα σας παρέχει ένα εύκολο στη χρήση γραφικό περιβάλλον το οποίο εσωτερικά χρησιμοποιεί το cdparanoia και διάφορα προγράμματα κωδικοποίησης ώστε να σας διευκολύνει να κωδικοποιήσετε τα μουσικά CD σας σε ότι μορφή θέλετε, και διαθέτει ακόμα και τη δυνατότητα να ονομάσει για εσάς τα αρχεία αυτόματα με τους τίτλους των τραγουδιών, που θα κατεβάσει από τη βάση δεδομένων CDDB. Σημειώστε πάντως πως αν αρχίσετε να μαθαίνετε βασικό scripting δεν θα σας είναι καθόλου δύσκολο να χρησιμοποιήσετε τα εργαλεία της γραμμής εντολών για να αυτοματοποιήσετε αυτή τη διαδικασία μόνος σας!

Το ίδιο ισχύει και για την αντιγραφή ταινιών από DVDs: Ο αριθμός των παραμέτρων που θα πρέπει να δώσετε στο πρόγραμμα transcode για να το κάνετε είναι ένας μικρός εφιάλτης. Αλλά χρησιμοποιώντας το dvd::rip για να δουλέψετε το transcode, κάνει τη διαδικασία πολύ πιο απλή, αφού χρησιμοποιείται μια γραφική διεπαφή προσιτή στον καθένα.

Έτσι, για να αποφύγετε προβλήματα τύπου #5b: Θυμηθείτε ότι τα "βοηθητικά ροδάκια" είναι συνήθως πρόσθετα εξαρτήματα στις εφαρμογές του Linux, αντί να παρέχονται αυτόματα με το κύριο προϊόν. Και μερικές φορές τα "βοηθητικά ροδάκια" δεν μπορούν καν να γίνουν μέρος της σχεδίασης.

Πρόβλημα #6: Μίμηση εναντίον Σύγκλισης

Ένα επιχείρημα που προβάλλουν κάποιοι άνθρωποι όταν ανακαλύπτουν ότι το Linux δεν είναι ο κλώνος των Windows που επιθυμούσαν, είναι να επιμένουν ότι στην πραγματικότητα το Linux, από την πρώτη στιγμή που φτιάχτηκε, προσπαθεί να γίνει (ή θα έπρεπε να προσπαθεί να γίνει) ακριβώς αυτό, και ότι οι άνθρωποι που δεν βοηθάνε ώστε να μοιάσει όσο το δυνατόν με τα Windows κάνουν λάθος. Έχουν μάλιστα αρκετά επιχειρήματα για αυτό:

Το Linux έχει διάφορα γραφικά περιβάλλοντα, και όλα προσπαθούν να αντιγράψουν τα Windows.

Ωραία θεωρία, αλλά λάθος. Το αρχικό X window σύστημα, κυκλοφόρησε το 1984, ως διάδοχος του συστήματος W το οποίο μεταφέρθηκε στο UNIX το 1983. Τα Windows 1.0 κυκλοφόρησαν πρώτη φορά το 1985. Τα Windows πρακτικά δεν έγιναν γνωστά μέχρι την έκδοση 3, που κυκλοφόρησε το 1990, και τότε τα Χ windows ήταν ήδη στο στάδιο του Χ11 που γνωρίζουμε και χρησιμοποιούμε σήμερα. Το Linux δεν ξεκίνησε παρά το 1991. Έτσι το Linux δεν δημιούργησε ένα γραφικό περιβάλλον που αντιγράφει τα Windows: Απλώς χρησιμοποίησε αυτό που βρήκε έτοιμο, και το οποίο υπήρχε πολύ πριν τα Windows.

Τα Windows 3 παραχώρησαν τη θέση τους στα 95, όπου έγιναν πολύ μεγάλες αλλαγές στη διεπαφή του χρήστη. Από τότε μέχρι σήμερα η Microsoft δεν έχει ξανακάνει τόσες αλλαγές. Τα 95 είχαν πολλά νέα και καινοτόμα χαρακτηριστικά: Δυνατότητα drag & drop, γραμμές εργαλείων κ.λ.π. Τα οποία φυσικά αντιγράφηκαν εξ'ολοκλήρου από το Linux.

Όχι στην πραγματικότητα. Όλα τα παραπάνω υπήρχαν πριν η Microsoft σκεφτεί να τα χρησιμοποιήσει. Για παράδειγμα το NeXTSTeP ήταν εξαιρετικά εξελιγμένο περιβάλλον εργασίας για την εποχή του, και κυκλοφόρησε αρκετά πριν από τα 95. Η πρώτη έκδοση ολοκληρώθηκε το 1989, ενώ η τελευταία κυκλοφόρησε το 1995.

Εντάξει, εντάξει η Microsoft δεν σκέφτηκε όλα τα επιμέρους χαρακτηριστικά που βλέπουμε στο Windows look-and-feel, αλλά δημιούργησε ένα look-and-feel το οποίο από τότε το Linux προσπαθεί να αντιγράψει.

Για να απομυθοποιήσουμε αυτή την ιστορία, θα πρέπει να εξηγήσουμε την έννοια της εξέλιξης και σύγκλισης. Πρόκειται για την περίπτωση που δύο ανεξάρτητα συστήματα εξελίσσονται με το χρόνο μέχρι που αποκτούν αρκετές ομοιότητες. Στην βιολογία, συμβαίνει συνέχεια. Πάρτε για παράδειγμα τα δελφίνια και τους καρχαρίες. Και τα δύο είδη είναι θαλάσσιοι οργανισμοί, με παρόμοιο μέγεθος, που τρώνε ψάρια. Και τα δύο είδη έχουν παρόμοια είδη πτερυγίων, ουρές κλπ. καθώς και παρόμοιο σώμα.

Ωστόσο, οι καρχαρίες προήλθαν από τα ψάρια, ενώ τα δελφίνια εξελίχθηκαν από κάποιο τετράποδο θηλαστικό της ξηράς. Ο λόγος για τον οποίο έχουν αρκετά όμοια εμφάνιση είναι επειδή εξελίχθηκαν ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά για ζωή σε θαλάσσιο περιβάλλον. Δεν υπήρξε ποτέ στάδιο που οι πρόγονοι των δελφινιών (που ήταν οι νεοφερμένοι) να είδαν τους καρχαρίες και να σκέφτηκαν Ω, κοίτα κάτι πτερύγια Δουλεύουν καταπληκτικά! Θα προσπαθήσω να βγάλω και εγώ μερικά!

Με τον ίδιο τρόπο, είναι αρκετά πιθανό να δείτε τα πρώτα γραφικά περιβάλλοντα στο Linux και να αντικρίσετε τα FVWM και TWM και διάφορα άλλα απλοϊκά γραφικά περιβάλλοντα. Και μετά να δείτε τα μοντέρνα περιβάλλοντα όπως το Gnome, και το KDE με γραμμές εργαλείων, μενού και όμορφα εφέ Και ναι, είναι αλήθεια ότι πλέον μοιάζουν πολύ περισσότερο με τα Windows από ότι παλιότερα.

Αλλά αν το θέσουμε έτσι, το ίδιο έχει συμβεί και με τα Windows: Τα Windows 3.0 δεν είχαν μπάρα εργασιών. Και μενού έναρξης; Ποιο μενού έναρξης;

Πράγματι, το Linux δεν είχε κανένα γραφικό περιβάλλον που να μοιάζει με τα σημερινά Windows. Αλλά ούτε και το λειτουργικό της Microsoft είχε. Τώρα έχουν και τα δύο. Τι μπορεί να μας πει αυτό;

Μας λέει ότι οι προγραμματιστές και στα δύο στρατόπεδα έψαχναν να βρουν τρόπους για να βελτιώσουν το γραφικό περιβάλλον, και επειδή υπάρχει περιορισμένος αριθμός τρόπων που μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, ακολούθησαν παρόμοιες μεθόδους. Η ομοιότητα δεν αποδεικνύει ούτε υπονοεί απομίμηση. Αν το θυμάστε αυτό, θα μπορέσετε να αποφύγετε προβλήματα του τύπου #6.

Πρόβλημα #7: Αυτή η Ιστορία με το ΕΛ/ΛΑΚ.

Αυτό πια και αν προκαλεί προβλήματα! Όχι επί της ουσίας: Το γεγονός ότι το λογισμικό είναι δωρεάν και ανοιχτό είναι θαυμάσιο και εξαιρετικά σημαντικό κομμάτι του όλου πράγματος. Αλλά η κατανόηση των διαφορών μεταξύ ΕΛ/ΛΑΚ και εμπορικού λογισμικού αποδεικνύεται μεγάλο βήμα για πολλούς ανθρώπους.

Έχουμε ήδη αναφερθεί σε κάποιες καταστάσεις που δημιουργούνται από αυτό: Άνθρωποι που νομίζουν ότι μπορούν να απαιτούν τεχνική υποστήριξη και παρόμοιες καταστάσεις. Αλλά μπορεί να πάει και αρκετά πιο μακριά από αυτό.

Ο σκοπός της Microsoft είναι "Ένας υπολογιστής σε κάθε γραφείο" υπονοώντας φυσικά ότι ο υπολογιστής αυτός θα χρησιμοποιεί Windows. H Microsoft και η Apple πουλάνε λειτουργικά συστήματα και κάνουν το παν για να εξασφαλίσουν ότι το λειτουργικό τους θα χρησιμοποιείται από το μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων. Στην τελική ανάλυση, είναι επιχειρήσεις και σκοπός τους είναι το κέρδος.

Και έπειτα υπάρχει το ΕΛ/ΛΑΚ. Το οποίο, ακόμα και σήμερα, σχεδόν δεν έχει εμπορική χροιά.

Το Linux δεν δημιουργήθηκε από κάποια εταιρία και δεν συντηρείται από ανθρώπους που έχουν κάποιο κέρδος από αυτό. Τα εργαλεία GNU δεν δημιουργήθηκαν από κάποια εταιρία και δεν συντηρούνται από ανθρώπους που κερδίζουν από αυτά. Το σύστημα X windows... η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη έκδοση σήμερα είναι το xorg και μάλλον το ".org" σας λέει ότι χρειάζεται να ξέρετε. Προγράμματα για το desktop: Ίσως μας πείσετε ότι το KDE έχει κάτι εμπορικό αφού χρησιμοποιεί το σύνολο εργαλείων γνωστό ως Qt. Αλλά τα Gnome,Fluxbox, Enlightenment κ.λ.π. δεν έχουν εμπορικό σκοπό. Υπάρχουν άνθρωποι που πουλάνε το Linux, αλλά είναι μάλλον η μειοψηφία.

Η αύξηση του αριθμού των χρηστών εμπορικού λογισμικού έχει απευθείας αντίκτυπο στην εταιρία που το δημιουργεί: τα κέρδη της αυξάνονται. Αυτό απλά δεν συμβαίνει με το ΕΛ/ΛΑΚ: Η αύξηση του αριθμού των χρηστών δεν συνιστά κανένα άμεσο όφελος για τους προγραμματιστές ΕΛ/ΛΑΚ. Υπάρχουν φυσικά έμμεσα οφέλη: Προσωπική περηφάνια. Αυξημένη πιθανότητα για εύρεση λαθών. Μεγαλύτερη πιθανότητα προσέλκυσης νέων προγραμματιστών. Πιθανώς μια ευκαιρία εύρεσης καλύτερης εργασίας, κ.ο.κ.

Αλλά το Linux δεν βγάζει λεφτά από το γεγονός ότι αυξάνεται το πλήθος των χρηστών του. Ο Richard Stallman δεν βγάζει λεφτά από την αύξηση χρήσης του λογισμικού GNU. Όλοι αυτοί οι servers που χρησιμοποιούν το OpenBSD και το OpenSSH δεν πληρώνουν τίποτα στο OpenBSD project. Και έτσι ερχόμαστε στο μεγαλύτερο πρόβλημα από όλα, όσο αφορά τους νέους χρήστες και το Linux:

Ανακαλύπτουν ότι δεν είναι επιθυμητοί.

Οι νέοι χρήστες έρχονται στο Linux αφού έχουν περάσει μεγάλο διάστημα χρησιμοποιώντας κάποιο λειτουργικό το οποίο αντιμετωπίζει ως πιο σοβαρές τις ανάγκες του χρήστη, και όπου "φιλικότητα προς το χρήστη" και "ο προσανατολισμός προς τις ανάγκες του χρήστη" θεωρούνται ιερές υποχρεώσεις. Και ξαφνικά βρίσκουν τους εαυτούς τους να χρησιμοποιούν ένα λειτουργικό το οποίο ακόμα βασίζεται σε αρχεία 'man', στη γραμμή εντολών, σε αρχεία ρυθμίσεων που πρέπει να αλλαχτούν με το χέρι, και στο Google για βοήθεια. Και όταν παραπονούνται, δεν υπάρχει κάποιος να τους παρηγορήσει ή να τους υποσχεθεί καλύτερα πράγματα: Τους δείχνουν απλώς την πόρτα.

Αυτό φυσικά είναι μια υπερβολή. Αλλά, παρ'όλα αυτά είναι η πρώτη εντύπωση που σχηματίζουν πολλοί νεοφερμένοι στο Linux - και που γρήγορα το εγκαταλείπουν.

Με ένα παράξενο τρόπο, το ΕΛ/ΛΑΚ είναι στην πραγματικότητα ένα ιδιαίτερα εγωιστικό μοντέλο ανάπτυξης. Οι άνθρωποι δουλεύουν μόνο ότι θέλουν να δουλέψουν, όταν θέλουν να το δουλέψουν. Οι περισσότεροι δεν βλέπουν κανένα λόγο να κάνουν το Linux πιο ελκυστικό σε αρχάριους τελικούς χρήστες: Κάνει ήδη ότι επιθυμούν αυτοί, έτσι γιατί να ενδιαφερθούν αν δεν δουλεύει για άλλους ανθρώπους;

Το ΕΛ/ΛΑΚ έχει πολλές ομοιότητες με το ίδιο το Internet: Δεν πληρώνετε το συγγραφέα μιας web σελίδας/του λογισμικού για να την κατεβάσετε και να την διαβάσετε/εγκαταστήσετε . Η γρήγορη σύνδεση/το φιλικό περιβάλλον εργασίας δεν είναι ιδιαίτερης σημασίας για κάποιον που ήδη  έχει γρήγορη σύνδεση/γνωρίζει πως να χρησιμοποιήσει το λογισμικό. Οι Bloggers/προγραμματιστές δεν χρειάζεται να έχουν πολλούς αναγνώστες/χρήστες για να δικαιολογήσουν την ύπαρξη του blog/κώδικα τους. Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που κερδίζουν αρκετά χρήματα από αυτά, αλλά όχι με τον παλιομοδίτικο "Αυτό μου ανήκει και θα πρέπει να με πληρώσεις αν το θες" τρόπο που είναι γνωστός στις περισσότερες επιχειρήσεις. Γίνεται με την παροχή υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης/ηλεκτρονικού εμπορίου.

Το Linux δεν ενδιαφέρεται για το μερίδιο του στην αγορά. Το Linux δεν έχει πελάτες. Το Linux δεν έχει μετόχους και δεν δίνει κάπου λογαριασμό. Το Linux δεν δημιουργήθηκε για να βγάζει χρήματα. Το Linux δεν έχει σκοπό να γίνει το πιο διάσημο και διαδεδομένο λειτουργικό στον πλανήτη.

Το μόνο που θέλει η κοινότητα του Linux είναι να δημιουργήσει ένα πραγματικά καλό, με πλήρεις λειτουργίες και ελεύθερο λειτουργικό σύστημα. Αν αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το Linux να γίνει ένα απίστευτα διαδεδομένο λειτουργικό, θα είναι θαυμάσιο. Αν αυτό έχει ως αποτέλεσμα το Linux να αποκτήσει το πιο φιλικό και εύχρηστο περιβάλλον εργασίας που δημιουργήθηκε ποτέ, θα είναι θαυμάσιο. Αν αυτό έχει ως αποτέλεσμα να γίνει το Linux η βάση μιας βιομηχανίας πολλών δις δολαρίων, αυτό θα είναι θαυμάσιο.

Θα είναι θαυμάσιο, αλλά δεν είναι εκεί το θέμα. Το θέμα είναι να γίνει το Linux το καλύτερο λειτουργικό το οποίο μπορεί να φτιάξει η κοινότητα. Όχι για τους άλλους: Για τον εαυτό του. Οι συνήθεις απειλές ότι το  "Linux δεν θα διαδοθεί ποτέ στο desktop εκτός αν κάνει αυτό και αυτό" είναι απλώς άσχετες: Η κοινότητα του Linux δεν προσπαθεί να καταλάβει την αγορά του desktop. Δεν τους ενδιαφέρει καθόλου αν είναι αρκετά καλό για να χρησιμοποιηθεί στο  δικό σας desktop, όσο είναι τουλάχιστον αρκετά καλό για να παραμείνει στο  δικό τους. Μπορεί να υπάρχουν κάποιοι που να φωνάζουν κατά της Microsoft και υπέρ του Linux, και ίσως και κάποιοι που έχουν οικονομικό όφελος να υποστηρίζουν το αντίθετο, αλλά εξακολουθούν να είναι μειονότητες.

Αυτό που θέλει η κοινότητα του Linux είναι: ένα λειτουργικό το οποίο να μπορεί να εγκαταστήσει όποιος πραγματικά το θέλει. Έτσι, αν σκοπεύετε να μεταβείτε στο Linux, πρώτα ρωτήστε τον εαυτό σας τι πραγματικά θέλετε.

Αν θέλετε ένα λειτουργικό το οποίο δεν σας οδηγεί, αλλά σας δίνει τα κλειδιά και σας βάζει στη θέση του οδηγού, και αναμένει ότι ξέρετε τι να κάνετε: Βάλτε το Linux. Θα πρέπει να αφιερώσετε κάποιο χρόνο για να το μάθετε και να το χρησιμοποιήσετε, αλλά όταν το κάνετε θα έχετε ένα λειτουργικό που μπορείτε να το κάνετε να σηκωθεί και να χορεύει.

Αν απλώς χρειάζεστε τα Windows χωρίς όλα τα ανεπιθύμητα προγράμματα και τα προβλήματα ασφαλείας: Διαβάστε σχετικά με τις σωστές πρακτικές ασφαλείας. Εγκαταστήστε ένα σωστό firewall, ανιχνευτή κακόβουλων προγραμμάτων και πρόγραμμα anti-virus. Αντικαταστήστε τον ΙΕ με ένα πιο ασφαλή browser. Αναβαθμίζετε συχνά το σύστημα σας με τις τελευταίες ενημερώσεις ασφαλείας. Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι (μαζί με μένα) που χρησιμοποιούσαν Windows από την εποχή των 3.1 ως τα XP χωρίς ποτέ να μολυνθούν από ιούς ή κακόβουλα προγράμματα: μπορείτε να το κάνετε και εσείς. Μη βάλετε Linux: Θα αποτύχει παταγωδώς σε αυτό που θέλετε να γίνει.

Αν θέλετε την ασφάλεια και απόδοση ενός λειτουργικού βασισμένου στο Unix αλλά με πασίγνωστο περιβάλλον εργασίας και νοοτροπία προσανατολισμένη προς τον τελικό χρήστη: Αγοράστε ένα Apple Mac. Το OS X είναι θαυμάσιο. Αλλά μη βάλετε Linux: Δεν θα κάνει αυτό που θέλετε.

Δεν είναι μόνο το ερώτημα "Γιατί να θέλω το Linux;". Είναι επίσης και το "Γιατί το Linux να θέλει εμένα;"