Ο (12ος-13ος αι.)
Από τη Β. Γαλλία το 12ο αι. εμφανίζεται ένας νέος ρυθμός, ο γοτθικός. Χρησιμοποιείται αρχικά για ναούς, αλλά στη συνέχεια και για πολλά άλλα οικοδομήματα, δημόσια ή ιδιωτικά.
Δημόσια κτίρια στις
Βρυξέλλες, Βέλγιο
Το Κοινοβούλιο στη
Βουδαπέστη, Ουγγαρία
Κύριο χαρακτηριστικό των ναών είναι το τεράστιο μέγεθος και η ανάταση σε μεγάλο ύψος, με πύργους-κωδωνοστάσια, αλλά και η διακοσμητικότητα.
Καθεδρικός ναός Αγίου Στεφάνου-Βιέννη.
Συγκρίνετε το ύψος των πύργων του ναού
με το ύψος των διπλανών κτιρίων!
Τα ωραιότερα γοτθικά κτίρια είναι ίσως οι καθεδρικοί ναοί στις έδρες των επισκόπων που κτίζονται στο κέντρο της πόλης.
Πρόσοψη καθεδρικού ναού του Canterbrury, Αγγλία
Η αυστηρή γοτθική πρόσοψη του αβαείου του Γουεστμίνστερ, Αγγλία
Πρόσοψη καθεδρικού ναού του Peterborough, Γαλλία
Πρόσοψη του καθεδρικού ναού της Ρενς, Γαλλία
Ο καθεδρικός ναός της Σαρτρ.
Παρατηρήστε στη σαμαρωτή στέγη (το στοιχείο αυτό προϋπήρχε στο
ρομανικό ρυθμό) το σταυρό που σχηματίζεται με τα
διασταυρούμενα κλίτη
Τα τόξα είναι οξυκόρυφα, όπως φαίνεται στις παραπάνω φωτογραφίες επιτείνοντας την εντύπωση της ανάτασης, ενώ εσωτερικά οι κορυφές τους διασταυρώνονται δημιουργώντας θόλο με νευρώσεις ("σταυροθόλιο"), για να στηρίξουν (;) το βαρύ υψηλό οικοδόμημα ή για αισθητικούς λόγους, αφού κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο με τους βομβαρδισμούς σε πολλούς γοτθικούς ναούς ο σκελετός των νευρώσεων σε πλήθος σημεία καταστράφηκε χωρίς να καταρρεύσει ο τρούλος.
Η στοά του ναού του Canterbrury, Αγγλία, με τα τόξα που στηρίζουν το βάρος του οικοδομήματος:
Για τη στήριξη των εξωτερικών τοίχων χρησιμοποιούνται οι λεγόμενες αντηρίδες:
Εξωτερικά οι ναοί είναι καταστόλιστοι και κυριαρχεί
γλυπτικός διάκοσμος
με ολοκέντητες και λαξευτές πέτρες και αγάλματα.
γλυπτά στην πρόσοψη του ναού του Canterbrury
Οι φιγούρες είναι συνήθως μακρόστενες, ασκητικές, με εκφραστικά πρόσωπα. Παρουσιάζουν άγιες μορφές, αλλά και κοινούς θνητούς, ακόμα και δαιμονικές μορφές, όπως στον καθεδρικό της Σαρτρ και στην Παναγιά των Παρισίων.
Άγ. Στέφανος Βιέννης, Παναγία του Ελέους
Ρενς, Γαλλία, ο χαμογελαστός άγγελος
Σαρτρ, Γαλλία, ο Αριστοτέλης
Σαρτρ, βάση κιόνων
Σαρτρ, δυτική βασιλική πύλη
Σαρτρ, Γαλλία, κυρία και δαίμων
Τα γλυπτά, όπως και στο
ρομανικό ρυθμό
που προηγήθηκε, δεν έχουν πάντα θρησκευτικό χαρακτήρα, αλλά εμπνευσμένοι οι
καλλιτέχνες από
μύθους και παραδόσεις του μεσαίωνα παριστάνουν πολλές φορές
διαβολικές φιγούρες ή τερατόμορφα όντα.
Τέτοιες παραστάσεις έδωσαν έμπνευση στον Ολλανδό
ζωγράφο Ιερώνυμο Μπος (1450-1516 μ.Χ.)
Παναγία των Παρισίων, Νοτρ Νταμ
γλυπτικός διάκοσμος στην πρόσοψη
Άγιοι
η φιγούρα ενός εργάτη
όρνεο
ρόδακας
Εσωτερικά η κυριαρχούσα
διακόσμηση στους γοτθικούς ναούς θεωρείται το βιτρό,
τεράστια παράθυρα με πολύχρωμα τζάμια με παραστάσεις ή διακοσμητικά σχέδια που
φιλτράρουν το φως του ήλιου και το διαχέουν από ψηλά κατακλύζοντας το ναό με
χρώματα.
Γλυπτές παραστάσεις πάλι συμπληρώνουν το
διάκοσμο:
Άμβων, Άγ. Στέφανος, καθεδρικός ναός Βιέννης
Άγ. Στέφανος, Βιέννη, εσωτερικό
Κτίρια γοτθικού ρυθμού κοσμικού χαρακτήρα χτίστηκαν πλήθος στην Ευρώπη, ιδιωτικές κατοικίες, παλάτια και δημόσια κτίρια.
Ιταλία: οι ιδιαιτερότητες του γοτθικού ρυθμού
Στην Ιταλία που είχε γνωρίσει τρεις πολιτισμούς, Ετρουσκικό, Ελληνορωμαϊκό και Βυζαντινό, οι γοτθικοί ναοί παίρνουν άλλη μορφή:
Το οικοδομικό υλικό είναι πλίνθες και τούβλα (λίθοι-ασβεστόλιθοι στη βόρεια Ευρώπη) με επικάλυψη των τοίχων από μάρμαρο που διέθετε άφθονο η χώρα. Η παράδοση ήθελε τους τοίχους καλυμμένους από τοιχογραφίες και ψηφιδωτά και έτσι μικρό είναι το ενδιαφέρον των Ιταλών για παράθυρα με βιτρό. Επομένως τα γλυπτά δεν κυριαρχούν εδώ στο εσωτερικό, αλλά επικρατεί η τοιχογραφία και ο ζωγραφιστός (ή ψηφιδωτός) διάκοσμος. Από ένα σεβασμό προς τα ανθρώπινα μέτρα, σύμφωνο προς την κλασική παράδοση, οι ιταλικοί γοτθικοί ναοί αντί του υπερβολικού ύψους διαθέτουν μεγάλο πλάτος, ώστε να εξυπηρετεί τα πλήθη των πιστών που συγκεντρώνονταν να ακούσουν το κήρυγμα, στο οποίο έδιναν μεγάλη σημασία.
Περίφημο το Παλάτι των Δόγηδων (κυβερνητών) της Βενετίας με ένα δαντελωτό δίκτυο από αψίδες και πέτρινους κίονες που στηρίζουν την πρόσοψη από χρωματιστό μάρμαρο, πολυτελές και ωστόσο λεπτοκαμωμένο. Η λεπτότητα της διακόσμησης είναι επίδραση από την Ανατολή (Άραβες-Βυζαντινοί).
Η Μαρκιανή Βιβλιοθήκη στη Βενετία
Η γοτθική αρχιτεκτονική μαζί με τη γλυπτική που υπηρετεί στενά την αρχιτεκτονική, επισκιάζουν τη μεσαιωνική ζωγραφική, της οποίας πολύ καλά δείγματα αποτελούν οι μικρογραφίες των χειρογράφων, όπως τα παραδείγματα:
γοτθική εικόνα,
Palazzo Publico, Σιέννα, Ιταλία
Κάνγκαρντ, ο άρχοντας της Βερόνα, Ιταλία - αντιπροσωπευτικό δείγμα γοτθικής
κοσμικής γλυπτικής
Περιηγηθείτε στο εσωτερικό γοτθικού ναού
Ø Α. Λαδόμματος, Ιστορία της τέχνης-Αισθητική εκτίμηση έργων τέχνης, Υπουργείο Παιδείας Κύπρου, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1999
Ø Andrea Pistolesi, Η τέχνη και η ιστορία της Πράγας, Casa Etidrice Bionechi 2001
Ø David Watkin, Ιστορία της δυτικής αρχιτεκτονικής, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2005
Ø E.H.Gombrich, Το χρονικό της τέχνης, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1998
Ø e- δομή, Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια «δομή»
Ø Serena De Leonardis, Ρώμη και Βατικανό, Casa Etidrise Bonechi 1998
Ø Τζιοβάνα Μάτζι, Όλο το Παρίσι, Casa Etidrice Bonechi 2003
Ø Υπερκατασκευές, Τα μεγάλα έργα της Ιστορίας, The National Geographic Society, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη, Αθήνα χ.χ.
Ø Χιού Χόνορ – Τζον Φλέμινγκ, Ιστορία της τέχνης, μετάφρ. Ανδρέας Παππάς, Υποδομή, Αθήνα 1991
Ø Αρχιτεκτονικοί θησαυροί της γης, επιμέλεια-μετάφραση Φώντας Κονδύλης, ελλην. έκδ. Αρσενίδη, Αθήνα χ.χ.
Ø Προσωπικό αρχείο φωτογραφιών, Χαλούλος Παναγιώτης
Χαλούλος Παναγιώτης
05/01/2024
επιστροφή: αρχική σελίδα