Η κλασική γλυπτική
α. ο 5ος αιώνας
Τα γλυπτά του Παρθενώνα στις μετόπες, στη ζωφόρο και στα αετώματα είναι έργα λαξευμένα από ένα μεγάλο επιτελείο καλλιτεχνών, οι οποίοι εργάστηκαν με βάση σχέδια του μεγάλου γλύπτη Φειδία και κάτω από την άμεση εποπτεία του. Ίσως κάποια να τα δούλεψε το χέρι του ίδιου του Φειδία.
επάνω-κάτω: τμήματα από τη ζωφόρο του Παρθενώνα (παριστάνει την πομπή των Παναθηναίων)
ακολουθούν:
γλυπτές
μαρμάρινες πλάκες από τις μετόπες: 
άλλα αποσπάσματα από τη ζωφόρο:
και ολόγλυφα αγάλματα από τα αετώματα:
Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας στην Ελλάδα ο Άγγλος λόρδος Έλγιν μετέφερε σημαντικό μέρος των γλυπτών του Παρθενώνα στο Λονδίνο και μέχρι σήμερα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο.
Δείτε περισσότερα γλυπτά του Παρθενώνα και διαβάστε την ιστορία και την περιπέτειά τους : http://www.damon.gr/marmara/
ή
(από το Υπουργείο
Πολιτισμού:)
Στο Φειδία ανήκαν και τα δύο χρυσελεφάντινα αγάλματα, κολοσσιαίου μεγέθους, που τα γνωρίζουμε μόνο από περιγραφές και από ρωμαϊκά αντίγραφά τους, της "Αθηνάς Παρθένου" (στον Παρθενώνα) και του "Δία" (στο ναό του στην Ολυμπία).
Τα αγάλματα της κλασικής εποχής έχουν ξεφύγει από την αυστηρή, κατά μέτωπο στάση που χαρακτήριζε τους κούρους της αρχαϊκής εποχής. Τώρα παρουσιάζουν μεγαλύτερη ελευθερία στην κίνηση και στη δομή του ανθρώπινου σώματος. Παρατηρήστε πώς το βάρος του σώματος πέφτει στο ένα σκέλος, ενώ το άλλο σκέλος λυγίζει στο γόνατο:
:
ο "μοσχοφόρος" και 
: ο "έφηβος", από τα
παλιότερα έργα του 5ου αιώνα με το βάρος να
πέφτει πιο πολύ στο ένα σκέλος. Η
πλαστικότητα του σώματος είναι πια
διαφορετική ( ειδικά στον έφηβο) από αυτή
των Κούρων. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι
πιο εμφανή στα παρακάτω έργα.
(: ο "Δίας",
χάλκινος ανδριάντας, βρέθηκε στο βυθό
της θάλασσας στο ακρωτήριο Αρτεμίσιο της
Εύβοιας)
(ο "Δισκοβόλος"
του Μύρωνα :) 
Μεγάλος γλύπτης του 5ου αι. είναι αναμφισβήτητα ο Πολύκλειτος από το Άργος, ο οποίος δούλεψε κυρίως σε χαλκό, παρουσιάζοντας ανδριάντες αθλητών.
Ασχολήθηκε με την ισορροπία
των κινήσεων και με τις ιδανικές
αναλογίες του ανθρώπινου σώματος, τις
οποίες αναδεικνύει καλύτερα το έργο του ο
"Δορυφόρος"
: 
το
οποίο ο ίδιος είχε ονομάσει "Κανόνα"
(υπόδειγμα αναλογιών του
ανθρώπινου σώματος).
(Το έργο βλέπουμε παραπάνω σε μαρμάρινο αντίγραφο, όπως και το επόμενο:)
ο "Διαδούμενος"
(νέος αθλητής που
δένει στα μαλλιά του ταινία, ίσως σύμβολο
νίκης) 
Στην Ολυμπία συναντούμε περίφημα γλυπτά των αρχών της κλασικής εποχής (5ος αι. π. Χ.)
(η Νίκη του Παιωνίου,
γλύπτη από τη Χαλκιδική)
άγνωστων, αλλά μεγάλων καλλιτεχνών, έργα αποτελούν οι δώδεκα μετόπες του ναού του Ολύμπιου Δία·
δείγματα από τις
μετόπες: 
Και στους Δελφούς
σώζονται καταπληκτικά αγάλματα, όπως ο "Ηνίοχος"
β. ο 4ος αιώνας
Στην αρχή του αιώνα συνεχίζει η τέχνη το ιδεώδες της εποχής του Φειδία, αλλά στην πορεία γίνεται μια σημαντική αλλαγή: η πλαστική τέχνη οδηγείται πιο πολύ στο ρεαλισμό και την έκφραση της ψυχικής διάθεσης.
Κέντρο της τέχνης είναι πάλι η Αττική, αλλά και στην Πελοπόννησο σημαντικά έργα παράγονται στο Άργος και τη Σικυώνα.
Από τους
σημαντικότερους γλύπτες της εποχής είναι
ο Πραξιτέλης,
στον οποίο αποδίδεται το
άγαλμα του Ερμή που βρέθηκε στην
αρχαία Ολυμπία (στο χέρι του
κρατά το θεό Δόνυσο, νήπιο):
Ο
Πραξιτέλης για πρώτη φορά παρουσίασε γυμνή
την Αφροδίτη, τη θεά του Έρωτα, στο
γλυπτό "Αφροδίτη της Κνίδου" 
(:ρωμαϊκό αντίγραφο)
Στη
σχολή του Πραξιτέλη ανήκε ο καλλιτέχνης που
φιλοτέχνησε τον
"έφηβο"
του Μαραθώνα: 
(βρέθηκε
στη θάλασσα δίπλα στο Μαραθώνα)
(: ο "έφηβος" των
Αντικυθήρων και
λεπτομέρεια:) 
Του Κηφισόδοτου (θεωρείται ότι ήταν ο πατέρας του Πραξιτέλη) έργο ήταν η "Ειρήνη" που κρατά τον Πλούτο. Σώθηκε μαρμάρινο αντίγραφο του χάλκινου πρωτότυπου έργου.
Πρωτοπόρος θεωρείται ο Λύσιππος από τη Σικυώνα. Δούλεψε κυρίως με χαλκό.
Οι φιγούρες του παρουσιάζονται με νέες αναλογίες: το κεφάλι είναι μικρότερο και οι φιγούρες ψιλόλιγνες. Με τις κινήσεις των μελών τους εντάσσονται μέσα στο χώρο και έτσι τονίζεται η διάσταση του βάθους. Δείτε τα χαρακτηριστικά αυτά στο παρακάτω έργο του:
(: ο "αποξυόμενος", αθλητής που με τη στλεγγίδα ξύνει το σώμα του)
Αρκετές είναι και οι ανάγλυφες επιτύμβιες στήλες
πηγές φωτογραφικού υλικού: http://www.fhw.gr/chronos/gr/
http://www.sikyon.com/index.html
Εικονική περιήγηση στη ζωφόρο με γραπτές επεξηγήσεις: http://www.ekt.gr/parthenonfrieze/index.jsp
http://harpy.uccs.edu/greek/greek.html (ανενεργός ιστοσελίδα)
http://www.thebritishmuseum.ac.uk/world/greece/greece.html
"Ελληνική Τέχνη", Εκδοτική Αθηνών
Η κλασική αρχιτεκτονική Η κλασική ζωγραφική - αγγειογραφία αρχική σελ. Η ΚΛΑΣΙΚΗ ΤΕΧΝΗ
επιστροφή: Μαθήματα Ιστορίας
Χαλούλος Παναγιώτης
23/04/2010
