ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

    Η πάλη για την επιβίωση του λαού ήταν η πρώτη αυθόρμητη αντιστασιακή πράξη. Μια νίκη κατά των κατακτητών ήταν η οργάνωση των λαϊκών συσσιτίων από επαγγελματικές οργανώσεις και συλλόγους εργαζομένων.

 

 

    Η υποστολή της γερμανικής σημαίας από τους φοιτητές Μανώλη Γλέζο και Αποστόλη Σάντα αποτελεί το πρώτο δυνατό κτύπημα στον κατακτητή.

   Από το καλοκαίρι του 1941 ιδρύονται οι αντιστασιακές οργανώσεις:

Ο αγώνας κατά των κατακτητών αρχίζει στις πόλεις μέσα με σαμποτάζ και στα βουνά που δρουν οι αντάρτες

Το 1942 το Ε.Α.Μ. αποφασίζει να ιδρύσει τον Ε.Λ.Α.Σ. (Εθνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός)

        Αρχηγός των αντάρτικων σωμάτων του Ε.Λ.Α.Σ. στα βουνά της Στερεάς Ελλάδας ορίζεται από το Ε.Α.Μ. ο Θανάσης Κλάρας με το ψευδώνυμο Άρης Βελουχιώτης. Πάνω στα βουνά δημιουργείται ένα ελεύθερο κράτος με θεσμούς δημοκρατικούς (λαϊκή συμμετοχή).   

Σεπτέμβριος 1942: Ο λαός της περιοχής Δράμας εξεγείρεται αυθόρμητα και καταλύει τις βουλγαρικές αρχές κατοχής. Η εξέγερση καταπνίγεται από τους Βούλγαρους, οι οποίοι εκτελούν 3000 πατριώτες στις περιοχές Δράμα και Δοξάτο.

Ομαδικός τάφος Ελλήνων εκτελεσθέντων από τους Βούλγαρους φασίστες

Νοέμβριος 1942:  Ε.Α.Μ.,  Ε.Δ.Ε.Σ. και Βρετανοί καταδρομείς συνεργάστηκαν και ανατίναξαν τη γέφυρα του Γοργοπόταμου, κοντά στη Λαμία και απέκοψαν τον εφοδιασμό των γερμανικών στρατευμάτων της Αφρικής μέσω της Ελλάδας. Με προσωπική καθοδήγηση του Άρη Βελουχιώτη και του Ναπολέοντα Ζέρβα.

Στις περιοχές της Στερεάς Ελλάδας που δρα το Ε.Α.Μ. δημιουργείται μια ελεγχόμενη περιοχή που ονομάστηκε  "Ελεύθερη Ελλάδα" και οργανώθηκαν με ευθύνη του Ε.Α.Μ. και της τοπικής αυτοδιοίκησης επιτροπές για την παιδεία, την κοινωνική πρόνοια και την ασφάλεια. Λειτούργησαν δικαστήρια με αιρετούς δικαστές, στα οποία δικάστηκαν αρκετοί "δωσίλογοι", συνεργάτες δηλαδή των Γερμανών. Το θέατρο άνθισε την εποχή αυτή στην "Ελεύθερη Ελλάδα".

Αναγνωστικό που εκδόθηκε στην "Ελεύθερη Ελλάδα"   Θεατρική παράσταση με φροντίδα του Ε.Α.Μ.

 

    Αρκετές γυναίκες έλαβαν μέρος στις δυνάμεις του Ε.Α.Μ.  

και αρκετοί ιερωμένοι   

25 Μαρτίου 1941: Στην Αθήνα φοιτητές και λαός διαδηλώνουν με την ευκαιρία της εθνικής επετείου.

Ιταλοί καραμπινιέροι καταδιώκουν τους διαδηλωτές

Φεβρουάριος 1943: Το Ε.Α.Μ. ιδρύει την Ε.Π.Ο.Ν. (Εθνική Πανελλαδική Οργάνωση Νεολαίας).

28 Φεβρ.: Κηδεύεται ο ποιητής Κωστής Παλαμάς και στη συνέχεια ξεσπά αυθόρμητη λαϊκή διαδήλωση κατά των κατακτητών. Την ώρα του ενταφιασμού με παρόντες Γερμανούς με τα όπλα στο χέρι, ο λαός τραγουδά  τον Εθνικό Ύμνο...

5 Μαρτίου: Γενική απεργία στην Αθήνα ματαιώνει επιστράτευση των Ελλήνων εργατών για αποστολή τους στη Γερμανία, για να δουλέψουν στα γερμανικά εργοστάσια.

Η αντίσταση κορυφώνεται και τα  στρατεύματα κατοχής αρχίζουν μαζικές εκτελέσεις αγωνιστών ή και άμαχου πληθυσμού. Μαζί τους στις προσπάθειες κατάπνιξης της αντίστασης οι κατοχικές ελληνικές κυβερνήσεις και τα "τάγματα ασφαλείας" που επανδρώνονται από Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών.

Έλληνας αντιστασιακός με επιγραφή καρφιτσωμένη πάνω του "Προδότης", κρεμασμένος από ταγματασφαλίτες, σε κοινή θέα. Παρατηρήστε πως υπάρχουν παιδιά στο χώρο που βλέπουν το αποτρόπαιο θέαμα. (Η γυναίκα στο πρώτο πλάνο δεν αντέχει να βλέπει, ενώ ο τσολιάς ποζάρει για μια αναμνηστική φωτογραφία!...)

 

Μάρτιος 1944: Το Ε.Α.Μ. ιδρύει την Π.Ε.Ε.Α. (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης), ένα είδος κυβέρνησης (η κυβέρνηση του βουνού) για την "Ελεύθερη Ελλάδα", που κατάφερε στις ελεγχόμενες περιοχές να διενεργήσει ελεύθερες εκλογές, για την ανάδειξη των μελών του Εθνικού Συμβουλίου, που συνήλθε στο χωριό Κορυσχάδες της Ευρυτανίας. Στις εκλογές ψήφισαν, για πρώτη φορά, οι γυναίκες και οι νέοι από 18 ετών και πάνω. Στο Εθνικό Συμβουλιο εκλέχτηκαν πέντε γυναίκες.

20 Μαΐου 1944: Οι αντιστασιακές οργανώσεις με την κυβέρνηση στο Κάιρο της Αιγύπτου υπέγραψαν τη "Συμφωνία του Λιβάνου", σύμφωνα με την οποία θα σχηματιστεί κυβέρνηση εθνικής ενότητας.

3 Σεπτ. 1944: σχηματίζεται κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Γεώριο Παπανδρέου, στην οποία η  Π.Ε.Ε.Α. μετέχει με 6 υπουργούς.

12 Οκτωβρίου 1944: Οι Γερμανοί εγκαταλείπουν την Αθήνα - Ο λαός γιορτάζει την ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ

Η ελληνική αντίσταση έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο και θαυμάστηκε...

  Ο Έλληνας τσολιάς εξώφυλλο στο αμερικανικό περιοδικό LIFE 

  18 Οκτωβρίου: Η εθνική κυβέρνηση εγκαθίσταται στην Αθήνα. Ο πρωθυπουργός Γεώριος Παπανδρέου υψώνει την ελληνική σημαία στην Ακρόπολη.

Οι Έλληνες όμως δεν είναι πραγματικά ενωμένοι, αλλά τους χωρίζουν πολιτικά πάθη, τα οποία θα οδηγήσουν σε μεγάλη κρίση, στην οποία θα παίξουν βασικό ρόλο και οι Άγγλοι.

Έτσι η Ελλάδα έφτασε στον Εμφύλιο πόλεμο.

πηγές:

 Μανώλης Γλέζος, Εθνική Αντίσταση 1940-1945, Στοχαστής, Αθήνα χ.χ.

 Dimitri Kessel, Ελλάδα 1944, Άμμος, Αθήνα 1977

Β. Σκουλάτου-Ν. Δημακοπούλου-Σ. Κόνδη, Ιστορία Νεότερη και Σύγχρονη, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1983

Ο φασισμός Η Ελλάδα στον πόλεμο και η κατοχή Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος

Η γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδας

Ντοκουμέντα από τις θηριωδίες του ναζισμού

επιστροφή:  Μαθήματα Ιστορίας

Χαλούλος Παναγιώτης

Σεπτέμβριος, 2007