Ο εμφύλιος πόλεμος αρχίζει! Τα αντίπαλα στρατόπεδα στην Αθήνα
[Ε.Α.Μ. (13.500 άντρες) - Κυβέρνηση και αγγλικές μηχανοκίνητες δυνάμεις
του Σκόμπι (20.700 άντρες)] παίρνουν θέσεις μάχης. Είναι τα Δεκεμβριανά που θα
κρατήσουν ένα μήνα περίπου.Ο Εμφύλιος πόλεμος (1944 - 1949)
Αντίπαλες πολιτικές παρατάξεις Δεξιά και Αριστερά. Οι οργανώσεις Ε.Δ.Ε.Σ. και Ε.Κ.Κ.Α. δυσανασχετούσαν, επειδή το Ε.Α.Μ., στο οποίο το Κ.Κ.Ε. (Κομμουνιστικό κόμμα Ελλάδας) είχε κυρίαρχο ρόλο, είχε εξασφαλίσει αναμφισβήτητη πολιτική κυριαρχία.
Οι Άγγλοι εξάλλου, ενώ στην αρχή εφοδίαζαν με όπλα όλες τις αντιστασιακές οργανώσεις, στη συνέχεια εφοδίαζαν μόνο τις Ε.Δ.Ε.Σ. και Ε.Κ.Κ.Α.
Μετά την απελευθέρωση, ο πρωθυπουργός της νέας εθνικής κυβέρνησης Γεώργιος Παπανδρέου διακηρύσσει: "μια πατρίδα, μια κυβέρνηση, ένας στρατός" και, με υπόδειξη του Άγγλου διοικητή ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων Σκόμπι, ζητά τον αφοπλισμό του στρατού του Ε.Λ.Α.Σ. Το Ε.Α.Μ. αντιπροτείνει γενικό αφοπλισμό όλων των αντάρτικων ομάδων, πρόταση που απορρίπτεται.
2 Δεκεμβρίου 1944 παραιτούνται οι υπουργοί εαμικής προέλευσης.
3 Δεκεμβρίου διοργανώνεται από το Ε.Α.Μ. διαδήλωση διαμαρτυρίας στην πλατεία Συντάγματος, η οποία καταλήγει σε αιματοχυσία: 28 νεκροί και 100 τραυματίες από τους άοπλους διαδηλωτές.
Ο εμφύλιος πόλεμος αρχίζει! Τα αντίπαλα στρατόπεδα στην Αθήνα
[Ε.Α.Μ. (13.500 άντρες) - Κυβέρνηση και αγγλικές μηχανοκίνητες δυνάμεις
του Σκόμπι (20.700 άντρες)] παίρνουν θέσεις μάχης. Είναι τα Δεκεμβριανά που θα
κρατήσουν ένα μήνα περίπου.
4 Δεκ. 1944. Γενική απεργία. Σύνταγμα, διαδήλωση-μνημόσυνο για τα θύματα. Το πανώ βαμμένο με αίμα θυμάτων.
Βρετανοί στρατιώτες στην Αθήνα
Συντρίμμια μετά τη μάχη
Ο λαός που υπέφερε στην κατοχή δεινοπαθεί για άλλη μια φορά.
Άγγλος στρατιώτης επιβλέπει διανομή συσσιτίου
Ο Γεώργιος Παπανδρέου
δεν μπορεί να ελέγξει την κατάσταση και υποβάλλει την παραίτησή του.
Νέος πρωθυπουργός ο Νικ.
Πλαστήρας.
Αντιβασιλιάς αναλαμβάνει ο
Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός.
Έρχεται στην Αθήνα ο Βρετανός
πρωθυπουργός Ουΐνστον Τσώρτσιλ και προσπαθεί να επιβάλει λύση.
12 Φεβρουαρίου 1945: Επέρχεται συμβιβασμός και υπογράφεται η Συμφωνία της Βάρκιζας. Προβλεπόταν διάλυση του στρατού του Ε.Α.Μ., αμνηστία για πολιτικά αδικήματα και διεξαγωγή ελεύθερων εκλογών για να ρυθμιστεί η μορφή του πολιτεύματος.
Ο Ε.Λ.Α.Σ. τήρησε κατά γράμμα τη συμφωνία πιστεύοντας πως θα γίνει σεβαστή η συμφωνία για τη λήξη των πολιτικών παθών εκατέρωθεν. Όμως ο αριστερός τύπος καταδιώκεται. Αγωνιστές δολοφονούνται στους δρόμους της Αθήνας ή στα μπουντρούμια των Αστυνομικών Τμημάτων. Ακολούθησαν διώξεις αριστερών πολιτών κατά παραβίασης της συμφωνίας. Το Κ.Κ.Ε. απέχει από τις εκλογές, που ήταν έτσι κι αλλιώς νόθες, με πολλές παρατυπίες.
Στις εκλογές νίκησε η δεξιά φιλοβασιλική παράταξη.
Αρχές του 1946 οι δύο παρατάξεις, Δεξιά και Αριστερά, αρχίζουν σκληρό εμφύλιο πόλεμο πάλι.
Ο Άρης Βελουχιώτης
αυτοκτόνησε προκειμένου να μη συλληφθεί από τους αντιπάλους του.
(Βαρβαρότητα: Άγρια ήθη επικρατούν: οι
αντίπαλοί του κόβουν το κεφάλι του καπετάνιου και το περιφέρουν σε κοινή θέα
στους δρόμους των Τρικάλων ως τρόπαιο!...)
Δημιουργήθηκε στην ύπαιθρο ο "Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας".
Κυβερνητικές δυνάμεις μετά το φόνο αντιπάλων
Αναζήτηση νεκρών θυμάτων του εμφυλίου
Φεβρουάριος 1947 η αγγλική κυβέρνηση απομακρύνεται από τα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας και αναλαμβάνει την κηδεμονία της χώρας η Αμερική (Η.Π.Α.), για να προασπίσει τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή της Μεσογείου και να αποτρέψει την επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης στην περιοχή ("δόγμα Τρούμαν"), μέσω του Κ.Κ.Ε., αν και η Σοβιετική Ένωση δεν αναμείχθηκε άμεσα στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο...
Το Κ.Κ.Ε. και το Ε.Α.Μ. κηρύσσονται παράνομα.
Σε στρατόπεδα συγκέντρωσης (Μακρόνησος, Γυάρος, Άη Στράτης) στέλνονται χιλιάδες αντιφρονούντες αριστεροί.
Το στρατόπεδο της Γυάρου. Χτίστηκε με καταναγκαστική εργασία από τους
κρατούμενους, οι οποίοι στην αρχή διέμεναν σε αντίσκηνα στο άγριο τοπίο...
Ο Δημοκρατικός Στρατός απωθήθηκε από τα κυβερνητικά στρατεύματα μέχρι τα ελληνοαλβανικά σύνορα και νικήθηκε (1949).
Η περίοδος του εμφυλίου στοίχισε στην Ελλάδα τη ζωή πάνω από 50.000 ανθρώπων.
Σχεδόν 100.000 Έλληνες εγκατέλειψαν τη χώρα ως πολιτικοί πρόσφυγες σε σοσιαλιστικά κράτη.
Οι υλικές καταστροφές ανυπολόγιστες...
Η ταλαιπωρημένη από το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, την Κατοχή και τον εμφύλιο Ελλάδα παραμένει σε οικονομική εξαθλίωση.
Ελληνόπουλα της δεκαετίας του 1950
Διανομή βοήθειας της UNRRΑ
Αμερικανός στρατιώτης της UNRRΑ
διδάσκει Αγγλικά
σε μαθητές
(UNRRΑ: Διοίκηση Περίθαλψης και Ανασυγκρότησης των Ηνωμένων Εθνών, ιδρύθηκε το 1943 με στόχο να προσφέρει βοήθεια στις χώρες που είχαν πληγεί από τον πόλεμο, με τρόφιμα, ρουχισμό και είδη ανασυγκρότησης. Το ταμείο της UNRRΑ δημιουργήθηκε από συνεισφορές των κρατών-μελών που δεν γνώρισαν κατοχή.)
πηγές:
Μανώλης Γλέζος, Εθνική Αντίσταση 1940-1945, Στοχαστής, Αθήνα χ.χ.
Dimitri Kessel, Ελλάδα 1944, Άμμος, Αθήνα 1977
Ο Δεκέμβρης του 1944, Επτά Ημέρες, Η Καθημερινή, Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 1994
1945-1949 Εμφύλιος, Ένας πόλεμος που δεν έπρεπε να γίνει, επιμέλεια Δόμνα Δοντά, περιοδ. ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
Β. Σκουλάτου-Ν. Δημακοπούλου-Σ. Κόνδη, Ιστορία Νεότερη και Σύγχρονη, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1983
Ο φασισμός Η Ελλάδα στον πόλεμο και η κατοχή Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος
Η γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδας
επιστροφή: Μαθήματα Ιστορίας
Χαλούλος Παναγιώτης
Φεβρουάριος, 2019