Η μάχη της Κρήτης

Μετά την κατάληψη της ηπειρωτικής Ελλάδας οι Γερμανοί θα βάλουν στόχο την Κρήτη, όπου έχουν αποβιβαστεί μονάδες Βρετανών, Αυστραλών και Νεοζηλανδών συμμάχων. Ο Άγγλος πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ είχε χαρακτηρίσει το νησί άπαρτο φρούριο, ζωτικό προπύργιο για την Αίγυπτο και τη Μάλτα.

Υποδοχή Βρετανών στην Κρήτη, Νοέμβριος 1940

Μέχρι τον Απρίλιο άλλαξαν επτά Άγγλοι διοικητές, μέχρι την παραμονή της μάχης. αυτό είχε ως αποτέλεσμα η οργάνωση της άμυνας να μην είναι συνεχής και συντονισμένη.

Στο νησί είχε καταφύγει και η ελληνική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Εμμανουήλ Τσουδερό, κρητικής καταγωγής, μαζί με το βασιλιά Γεώργιο. Ο Τσουδερός καλεί απότακτους, για πολιτικούς λόγους κατά τη δικτατορία του Μεταξά, αξιωματικούς να καταταγούν. Καλεί ακόμα περιορισμένο αριθμό εθελοντών, θεωρώντας την υπόθεση χαμένη.

Η επίθεση ξεκινά στις 20 Μαΐου το πρωί ώρα 6.00΄ με βομβαρδισμό που επαναλήφθηκε σε δυο ώρες. Εκτιμάται ότι έπεσαν συνολικά 3000 βόμβες! Ένα πλήθος από αλεξιπτωτιστές έπεσαν από τα γερμανικά αεροπλάνα.

εφημ. ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ, 22-5-1941

Τέσσερα σημεία χτυπήθηκαν ταυτόχρονα, όπως φαίνεται στο χάρτη, και οι επιχειρήσεις απλώθηκαν κατά μήκος της γραμμής της Βόρειας Κρήτης, με κύριο στόχο την κατάληψη των αεροδρομίων:

Μέχρι το βράδυ κανένας αντικειμενικός στόχος δεν είχε επιτευχθεί από τις γερμανικές δυνάμεις.

Οι αλεξιπτωτιστές αντιμετώπιζαν όχι μόνο τα πυρά του συμμαχικού και του ελληνικού στρατού, αλλά και τους κατοίκους, οι οποίοι οπλισμένοι ή άοπλοι και μόνο με πρόχειρα εργαλεία και ξύλα αντιμετώπισαν τους εισβολείς και πολλούς σκότωσαν ή έβγαλαν εκτός μάχης. Βέβαια ήρθαν τα αντίποινα, όπως μαζικές εκτελέσεις· παράδειγμα ό,τι συνέβη στο χωριό Κοντομαρί.

«Αλεξίπτωτα έπεφταν παντού», σηµειώνει ο Βρετανός στρατιώτnς Ρέτζιναλντ Σπερ (Reginald Spurr), του Τάγµατος Υόρκnς και Λάνκαστερ, «τρία έπεσαν σε απόσταση περίπου εφτά µέτρων, δύο στο στενό και ένα πάνω σ' έναν τοίχο. Οι δύο αλεξιπτωτιστές στο στενό ήταν ήδη νεκροί. Εκείνοs που είχε πέσει καβάλα στον τοίχο έµοιαζε να προσπαθεί να διατηρήσει την ισορροπία του, και µετά σαν να τον τράβηξαν από την άλλη πλευρά του τοίχου και ακούστηκε ένα αγωνιώδες ουρλιαχτό. Από την άλλη πλευρά τnς αυλόπορτας ήταν µια γυναίκα κάπου 40 χρονών που φορούσε παραδοσιακή κρητική ενδυµασία. Κρατούσε ένα κοφτερό κρεaτοµάχαιρο στο χέρι τnς και ο λαιµός του Γερµανού ήταν κοµµένος [ ... ] Η γυναίκα ήταν κάθε άλλο παρά φοβισµένη, όµωs έδειχνε πάρα πολύ οργισµένη και άρχισε να κόβει τα σκοινιά του αλεξιπτώτου». Αµέσως µετά: «κοίταξα πίσω και είδα τον Κρητικό που µας είχε κάνει τον διερµηνέα να στέκεται δίπλα σ' έναν από τους Γερµανούς, που ήταν "νεκροί κατά την άφιξή τους". Είχε βρει ένα υποπολυβόλο Schmeisser και νοµίζω ότι προσπαθούσε να βρει πώς δουλεύει». Λίγο αργότερα βρέθηκα στη δυτική πύλη των τειχών, τη Χανιόπορτα, µπροστά σε ένα εντυπωσιακό θέαµα: «Εδώ γινόταν πολλή φασαρία, ένα πλήθoς ανθρώπων έτρεχε. Μεταξύ τους ήταν Βρετανοί στρατιώτες, Έλλnνες στρατιώτες, Κρητικοί µε την τοπική τους ενδυµασία, γυναίκες και παιδιά. Πρόσεξα πωs οι περισσότεροι ήταν οπλισµένοι κατά κάποιον τρόπο. Μερικές γυναίκες κρατούσαν κάθε λογής µαχαίρια, ιδιαίτερα εκείνα τα περίτεχνα που ήταν µέρος της τοπικής τους φορεσιάς.»
Οι αλεξιπτωτιστές συλλαμβάνουν αμάχους πριν λήξει η μάχη της Κρήτης.

Στα άγρια φαράγγια της Κρήτης δόθηκαν μάχες φονικές εξίσου με τις πόλεις.

Η αντίσταση του νησιού θα καμφθεί στα τέλη Μαΐου και οι συμμαχικές δυνάμεις με τα τμήματα του ελληνικού στρατού θα αποχωρήσουν για την Αίγυπτο, όπου θα οργανώσουν τη συνέχεια της αντίστασης στα χιτλερικά στρατεύματα.

Αρκετοί από τους Κρητικούς που έλαβαν μέρος στη μάχη της Κρήτης, μετά την κατάληψη του νησιού στελέχωσαν τις αντιστασιακές ομάδες.

Η αυθόρμητη συμμετοχή του κρητικού λαού στη μάχη της Κρήτης απέδειξε στους κατακτητές, οι οποίοι δεν υπολόγιζαν τέτοια αντίσταση και αιφνιδιάστηκαν, ότι τα πράγματα στην Ελλάδα δεν θα ήταν εύκολα. Ήταν ένας πρόλογος για την έκρηξη της Εθνικής Αντίστασης.

Ο φασισμός Η Ελλάδα στον πόλεμο και η κατοχή Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος

Η γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδας  Το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων

πηγές:

 Η μάχη της Κρήτης, ΤΑ ΝΕΑ, Αθήνα 2007

επιστροφή:  Μαθήματα Ιστορίας

Χαλούλος Παναγιώτης

Αύγουστος, 2007