ΠΡΟΟΙΜΙΟ §§ 1-3
- Αν δε γνώριζα καλά , κύριοι βουλευτές , ότι οι κατήγοροι θέλουν να με βλάψουν με κάθε τρόπο , θα τους χρωστούσα μεγάλη ευγνωμοσύνη γι αυτή την κατηγορία γιατί θεωρώ ότι είναι αίτιοι μεγάλων ωφελειών για όσους έχουν συκοφαντηθεί άδικα αυτοί που θα τους ανάγκαζαν να λογοδοτήσουν για τις πράξεις της ζωής τους.
- Γιατί εγώ έχω τόσο μεγάλη εμπιστοσύνη στον εαυτό μου , ώστε ελπίζω ότι , κι αν ακόμα κάποιος τυχαίνει να φέρεται άσχημα ή εχθρικά προς εμένα, όταν με ακούσει να μιλώ για τις πράξεις μου, θα αλλάξει γνώμη και θα με θεωρεί πολύ καλύτερο στο εξής.
- Έχω λοιπόν την αξίωση , κύριοι βουλευτές, εάν αποδείξω σε σας μόνο τούτο, ότι δηλαδή διάκειμαι φιλικά προς το παρόν πολίτευμα και ότι έχω αισθανθεί την υποχρέωση να συμμετέχω στους ίδιους με σας κινδύνους, να μην υπάρχει (να μην έχω) ακόμα καμιά ωφέλεια σε μένα αν όμως αποδειχτεί ότι και ως προς τα άλλα έχω ζήσει κόσμια και πολύ διαφορετικά από την πεποίθηση και τους ισχυρισμούς των εχθρών μου (ή : απ? ό,τι πιστεύουν και λένε οι εχθροί μου) , σας παρακαλώ αφενός να επικυρώσετε την εκλογή μου, και αφετέρου να θεωρείτε ότι αυτοί είναι κακοήθεις. Πρώτα λοιπόν θα αποδείξω ότι δεν υπηρετούσα ως ιππέας ούτε διέμενα εδώ την εποχή των Τριάκοντα ούτε συμμετείχα στο τότε πολίτευμα.
ΔΙΗΓΗΣΗ ? ΑΠΟΔΕΙΞΗ §§ 4 ? 19
- Ο πατέρας μας λοιπόν, πριν από την καταστροφή στον Ελλήσποντο, μας έστειλε να ζήσουμε κοντά στο Σάτυρο, το (βασιλιά) στον Πόντο, και δε βρισκόμαστε στην Αθήνα ούτε όταν κατεδαφίζονταν τα τείχη ούτε όταν μεταβαλλόταν το πολίτευμα , αλλά ήλθαμε πέντε μέρες νωρίτερα , πριν επιστρέψουν από την εξορία στον Πειραιά αυτοί από τη Φυλή.
- Και πράγματι ούτε εμείς ήταν φυσικό, αφού είχαμε φτάσει σε τέτοια περίσταση , να επιθυμούμε να συμμετέχουμε στους ξένους κινδύνους, ούτε εκείνοι προφανώς είχαν τέτοια γνώμη (πρόθεση) , ώστε να παρέχουν αξιώματα της πολιτείας σε όσους έλειπαν (από την Αθήνα) και σε όσους δε διέπρατταν κανένα αδίκημα αλλά αντίθετα αφαιρούσαν τα πολιτικά δικαιώματα και από κείνους με τους οποίους κατέλυσαν μαζί τη δημοκρατία.
- Έπειτα είναι βέβαια ανόητο να εξετάζει (κανείς) από την πινακίδα αυτούς που υπηρέτησαν στο ιππικό γιατί σ? αυτήν αφενός δεν περιλαμβάνονται πολλοί που παραδέχονται ότι υπηρετούσαν στο ιππικό και αφετέρου είναι γραμμένοι μερικοί απ? αυτούς που ζούσαν μακριά από την πόλη. Η πιο μεγάλη ωστόσο απόδειξη είναι το εξής όταν δηλαδή επιστρέψατε από την εξορία, αποφασίσατε με ψηφοφορία να παραδώσουν οι φύλαρχοι κατάλογο των ιππέων για να εισπράξετε πίσω τα επιδόματα απ? αυτούς.
- Κανείς λοιπόν δε θα μπορούσε να αποδείξει ούτε ότι εγώ αναγράφηκα στον κατάλογο από τους φυλάρχους ούτε ότι παραπέμφθηκα στους συνηγόρους του δημοσίου ούτε ότι εισέπραξα επίδομα. Και όμως είναι εύκολο να κατανοήσουν όλοι αυτό, ότι δηλαδή οι φύλαρχοι αναγκαστικά, αν δεν παρουσίαζαν αυτούς που πήραν τα επιδόματα, οι ίδιοι θα τιμωρούνταν. Επομένως, μπορείτε να εμπιστεύεστε πολύ πιο δικαιολογημένα εκείνους τους καταλόγους παρά αυτήν (την πινακίδα) γιατί από αυτήν ήταν εύκολο , για όποιον το επιθυμούσε , να διαγραφεί , ενώ σε εκείνους (τους καταλόγους) ήταν υποχρεωτικό να αναγραφούν από τους φυλάρχους όσοι υπηρέτησαν στο ιππικό.
- Επιπλέον , κύριοι βουλευτές, αν βέβαια υπηρέτησα στο ιππικό, δε θα το αρνιόμουν σα να είχα κάνει κάτι φοβερό, αλλά θα απαιτούσα να επικυρωθεί η εκλογή μου , αν αποδείξω ότι κανείς από τους πολίτες δεν έχει ζημιωθεί από μένα. Εξάλλου βλέπω ότι κι εσείς έχετε αυτή τη γνώμη και από τη μια πολλοί από αυτούς που τότε υπηρέτησαν στο ιππικό είναι βουλευτές και από την άλλη πολλοί απ? αυτούς έχουν εκλεγεί με χειροτονία στρατηγοί και ίππαρχοι. Επομένως, μη νομίζετε ότι εγώ κάνω αυτή την απολογία για κανένα άλλο λόγο , παρά επειδή τόλμησαν (είχαν το θράσος) επίσημα να πουν ψέματα εις βάρος μου. Ανέβα λοιπόν (στο βήμα) για χάρη μου και κατάθεσε μαρτυρία (ή : Ανέβα , μάρτυς , και κατάθεσε για χάρη μου)
- Σχετικά λοιπόν με την ίδια την κατηγορία δε γνωρίζω για ποιο σκοπό πρέπει να μιλάω περισσότερο ( ή : να πω περισσότερα) εξάλλου νομίζω , κύριοι βουλευτές, ότι στους άλλους δικαστικούς αγώνες αρμόζει να απολογείται κάποιος μόνο για τις ίδιες τις κατηγορίες , στις δίκες όμως δοκιμασίας είναι δίκαιο να λογοδοτεί για όλη του τη ζωή. Σας παρακαλώ λοιπόν να με ακούσετε με εύνοια. Άλλωστε θα απολογηθώ όσο μπορώ πιο σύντομα.
- Εγώ λοιπόν πρώτα πρώτα μολονότι κληρονόμησα λίγη περιουσία εξαιτίας των συμφορών και του πατέρα μου και της πόλης , πάντρεψα δύο αδελφές, αφού έδωσα προίκα (ή : δίνοντας) τριάντα μνες στην καθεμιά και με τον αδελφό μου μοιράστηκα (την πατρική περιουσία) με τέτοιο τρόπο , ώστε να παραδέχεται ότι εκείνος έχει μεγαλύτερο μερίδιο από την πατρική περιουσία συγκριτικά με μένα , και απέναντι σε όλους γενικά τους άλλους έχω ζήσει με τέτοιο τρόπο , ώστε ποτέ μέχρι δεν έδωσα καμιά αφορμή παραπόνου (ή : κατηγορίας) σε κανένα (συμπολίτη μου) .
- Τις ιδιωτικές μου υποθέσεις λοιπόν έτσι τις έχω διευθετήσει όσον αφορά το δημόσιο βίο μου, θεωρώ ότι η μέγιστη απόδειξη της εντιμότητάς μου είναι ότι όσοι από τους νεότερους τυχαίνει να περνούν τον καιρό τους με ζάρια ή ποτά ή τέτοιου είδους ακολασίες , θα δείτε ότι όλοι αυτοί είναι αντίπαλοί μου και ότι διαδίδουν για μένα πολλές ανακριβείς φήμες και λένε πολλά ψέματα. Και όμως, βέβαια, αν επιθυμούσαμε τα ίδια , δε θα είχαν τέτοια γνώμη για μένα.
- Επιπλέον , κύριοι βουλευτές , κανείς δε μπορεί να αποδείξει ότι έχει γίνει για μένα ούτε επονείδιστη ιδιωτική δίκη ούτε έγγραφη καταγγελία ή μήνυση για δημόσιο αδίκημα και όμως βλέπετε άλλοι πολλές φορές έχουν εμπλακεί σε τέτοιου είδους δικαστικούς αγώνες. Επιπλέον , όσον αφορά τις εκστρατείες και τους πολεμικούς κινδύνους , σκεφτείτε πώς συμπεριφέρομαι στην πόλη.
- Δηλαδή , πρώτα πρώτα, όταν συνάψατε συμμαχία με τους Βοιωτούς και έπρεπε να (τους) βοηθήσετε στην Αλίαρτο, μολονότι είχα καταγραφεί από τον Ορθόβουλο για να υπηρετώ στο ιππικό , επειδή έβλεπα ότι όλοι πίστευαν ότι έπρεπε να υπάρχει ασφάλεια στους ιππείς , ενώ θεωρούσαν ότι οι οπλίτες κινδύνευαν, μολονότι άλλοι κατατάχτηκαν στο ιππικό χωρίς να υποβληθούν σε δοκιμασία, εγώ παρουσιάστηκα στον Ορθόβουλο και του είπα να με διαγράψει από τον κατάλογο, επειδή πίστευα ότι ήταν ντροπή , ενώ οι περισσότεροι επρόκειτο να κινδυνεύσουν , εγώ να εκστρατεύω αφού είχα προετοιμάσει ασφάλεια για τον εαυτό μου. Ανέβα για χάρη μου (στο βήμα) Ορθόβουλε.
- Όταν λοιπόν συγκεντρώθηκαν οι συνδημότες μου πριν από την εκστρατεία, επειδή γνώριζα ότι μερικοί απ? αυτούς ήταν καλοί και πρόθυμοι πολίτες , αλλά είχαν έλλειψη από εφόδια, είπα ότι πρέπει οι εύποροι να χορηγούν τα απαραίτητα στους απόρους. Και αυτό δε το συμβούλευα στους άλλους μόνο, αλλά και ο ίδιος έδωσα τριάντα δραχμές στον καθένα από δύο άνδρες, όχι επειδή είχα πολλά (χρήματα) , αλλά για να γίνει αυτό παράδειγμα στους άλλους. Ανεβείτε για χάρη μου (στο βήμα).
- Μετά απ? αυτά , κύριοι βουλευτές , όταν έγινε η εκστρατεία στην Κόρινθο κι όλοι ήξεραν από πριν ότι θα παραστεί ανάγκη να κινδυνεύσουν, ενώ άλλοι απέφευγαν (τη μάχη) εγώ κατόρθωσα να πολεμώ τους εχθρούς παραταγμένος στην πρώτη γραμμή και μολονότι η δική μας φυλή ηττήθηκε και σκοτώθηκαν πάρα πολλοί , αποχώρησα (από τη μάχη) μετά από τον αλαζόνα Στειριέα , ο οποίος είχε κατηγορήσει για δειλία όλους τους ανθρώπους.
- Και λίγες μέρες αργότερα μετά απ? αυτά, επειδή είχαν καταληφθεί οχυρές θέσεις στην Κόρινθο , με αποτέλεσμα να μην μπορούν οι εχθροί να περάσουν, και επειδή ο Αγησίλαος εισέβαλε στη Βοιωτία, αφού οι άρχοντες αποφάσισαν να αποσπάσουν τάξεις (στρατού) για να βοηθήσουν, αν και όλοι γενικά φοβούνταν ( δικαιολογημένα , κύριοι βουλευτές γιατί ήταν φοβερό , αφού μόλις και μετά βίας λίγο πριν είχαμε σωθεί, να ριχτούμε σε άλλο κίνδυνο) εγώ, αφού παρουσιάστηκα, προέτρεπα τον ταξίαρχο να στείλει το δικό μας τάγμα χωρίς κλήρωση.
- Επομένως, αν κάποιοι από σας οργίζονται εναντίον εκείνων που έχουν μεν την αξίωση να ασχολούνται με τα δημόσια πράγματα , όμως αποφεύγουν τους κινδύνους, δεν μπορούν να έχουν δικαίως αυτή τη γνώμη για μένα γιατί όχι μόνο εκτελούσα τις διαταγές με προθυμία αλλά και είχα την τόλμη να κινδυνεύω. Και αυτά τα έκανα όχι επειδή πίστευα πως δεν είναι επικίνδυνο να πολεμά κανείς με τους Λακεδαιμόνιους, αλλά για να βρω όλο το δίκιο μου , καθώς εσείς, εξαιτίας αυτών, θα με θεωρούσατε καλύτερο, αν κάποτε βρισκόμουν άδικα σε κρίσιμο δικαστικό αγώνα. Και παρακαλώ ανεβείτε για χάρη μου ως μάρτυρες γι αυτά.
- Λοιπόν, ποτέ ως τώρα δεν παραμέλησα καμιά από τις υπόλοιπες εκστρατείες και φυλάξεις φρουρίων, αντίθετα όλο τον καιρό διαρκώς μεταξύ των πρώτων εξεστράτευα και με τους τελευταίους αποχωρούσα. Πρέπει λοιπόν απ? αυτά να κρίνετε αυτούς που ασχολούνται με την πολιτική με φιλοτιμία και ευπρέπεια , και όχι , αν κάποιος έχει μακριά μαλλιά, να τον μισείτε γι αυτό το λόγο. Γιατί αυτού του είδους οι συνήθειες δε βλάπτουν ούτε τους πολίτες ούτε το δημόσιο, ενώ από κείνους που θέλουν να κινδυνεύουν προς τους εχθρούς , όλοι ανεξαιρέτως ωφελείστε.
- Επομένως , δεν είναι δίκαιο (σωστό) , κύριοι βουλευτές, ούτε να αγαπάτε ούτε να μισείτε κανέναν από την εξωτερική του εμφάνιση, αλλά να τον κρίνετε από τα έργα του γιατί πολλοί , μολονότι μιλούν λίγο και ντύνονται ευπρεπώς, έχουν γίνει αίτιοι μεγάλων κακών , ενώ άλλοι, παρόλο που τα παραμελούν αυτά , σας έχουν κάνει πάρα πολλά καλά.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ §§ 20? 21
- Κύριοι βουλευτές , τώρα πια κατάλαβα ότι μερικοί δυσανασχετούν εναντίον μου και για τον εξής λόγο , επειδή δηλαδή ενώ ήμουν νεότερος τόλμησα να μιλήσω στη συνέλευση του λαού. Αλλά εγώ πρώτα πρώτα αναγκάστηκα να αγορεύσω δημόσια για τις δικές μου υποθέσεις , έπειτα όμως και εγώ ο ίδιος νομίζω ότι επέδειξα μεγαλύτερη φιλοδοξία απ? όση έπρεπε αφενός γιατί σκεφτόμουν ότι οι πρόγονοι δεν έπαψαν καθόλου να ασχολούνται με την πολιτική,
- κι αφετέρου επειδή έβλεπα εσάς ( γιατί πρέπει να λέω την αλήθεια) να θεωρείτε ότι μόνο αυτοί (οι πολίτες) είναι αξιόλογοι επομένως ποιος (πολίτης) βλέποντας εσάς να έχετε αυτή τη γνώμη, δε θα ενθαρρυνόταν να ενεργεί και να μιλά για την πόλη ; Επιπλέον , γιατί δυσανασχετείτε εσείς με τέτοιους πολίτες ; Αφού δεν είναι άλλοι που τους κρίνουν αλλά εσείς.
