Γράφει ο Γιώργος Κατσιμαγκλής, SV1DBS

Αγαπητοί φίλοι Ραδιοερασιτέχνες γεια σας.

Μετά από ένα τουλάχιστον χρόνο λειτουργίας του ECHOLINK στην Αθήνα και σταδιακά σε περίπου δέκα Ελληνικές πόλεις μεταξύ αυτών και στο SYDNEY από Έλληνες μετανάστες, είναι καιρός να δούμε διάφορα θέματα για αυτή την καινούργια πλέον πραγματικότητα στις ραδιοεπικοινωνίες.

Ας δούμε με λίγα λόγια για κάποιον που δεν γνωρίζει, τι κάνει το πρόγραμμα ECHOLINK.

Σχεδόν όλοι ξέρουν ότι με μέσο το Internet μπορούμε να ‘περάσουμε’ φωνή. Αυτό που προσθέτει το ECHOLINK είναι ότι εύκολα συνδέεις ένα ασύρματο (MIC με EAR και EAR με MIC , πομποδέκτη με κάρτα ήχου PC ) είτε χρησιμοποιείς το MIC και μεγάφωνο του PC όπως συνήθως.  Έτσι ο ήχος που φτάνει στο PC μέσω Internet εκπέμπετε στην όποια εμβέλεια του πομποδέκτη που έχουμε συνδέσει. Φυσικά μπορεί να μπει σε ένα υπάρχον Repeater. Αυτό που βλέπει κανείς σαν χρήστης είναι ότι μιλώντας σαν ένα κανονικό QSO στα VHF/UHF, μπορεί να επικοινωνεί ταυτόχρονα με διαφορετικές περιοχές του πλανήτη, με ποιότητα ίδια με τα VHF/UHF, ανεξάρτητα από διάδοση. Παρόμοια προγράμματα είναι το IRLP, eQSO και WIRES/II της YAESU.

Υπάρχουν 4 ειδών ECHOLINK κόμβοι. Το ποιο απλό είναι κάποιος που χρησιμοποιεί τον υπολογιστή του, έχει κάρτα ήχου, μικρόφωνο, μεγάφωνο και σύνδεση Internet (κοινή) π.χ. SV1BDO . Μετά είναι οι δύο τύπου link ( π.χ. SV1BDS-L ) και repeater ( π.χ. SV5DDR-R ).  Αυτές τεχνικά είναι οι ίδιες μόνο που για να ξεχωρίζουμε πότε μιλάμε σε simplex και πότε σε repeater υπάρχει ξεχωριστή κατηγορία.  Ένας απλός χρήστης ασυρμάτου μπορεί στις δύο αυτές κατηγορίες να κάνει πλήρη χρήση των δυνατοτήτων του ECHOLINK στέλνοντας κατάλληλους DTMF κωδικούς. Μια τέταρτη κατηγορία είναι οι conference servers, που είναι σχεδιασμένοι για να συνδέονται πολλοί κόμβοι για να συζητούν για ένα συγκεκριμένο θέμα , χωρίς στον conference server να υπάρχει RF-link.

Εδώ με την ευκαιρία θα ήθελα να τονίσω ότι το τεχνολογικά ενδιαφέρον σημείο στη λειτουργία του ECHOLINK είναι η προσπάθεια αποφυγής χαμένων πακέτων που έχει σαν συνέπεια την απώλεια μικρών κομματιών φωνής.  Μπορεί κάποιος χρήστης να το διαπιστώσει αν λειτουργεί το ECHOLINK και ταυτόχρονα ‘κατεβάζει’ αρχεία από το Internet. Γενικά η συνύπαρξη δικτύων φωνής και δεδομένων ( στην πράξη η ενσωμάτωση των δικτύων φωνής στα δίκτυα δεδομένων) είναι ένα καυτό τεχνολογικά θέμα. Για όσους θα θελήσουν περισσότερα μπορούν να βρουν στο site του Echolink αλλά και στο άμεσο μέλλον μια ενδιαφέρουσα αναλυτική εργασία από τον Αργύρη SV1DVV στο radio.phys.uoa.gr .

Για όσους δεν είχαν την ευκαιρία να το πληροφορηθούν, στο σεισμό της Λευκάδας στήθηκε από το μηδέν νέος κόμβος στην Πάτρα, από τον πολύ ενεργό τοπικό σύλλογο ( ο κόμβος που υπάρχει στην Πάτρα δεν λειτουργούσε και δεν υπήρχε η δυνατότητα άμεσα να επισκευασθεί).  Έτσι συνδέθηκε το R-1 της Λευκάδας με τον νέο προσωρινό κόμβο και έτσι υπήρχε η δυνατότητα η ΓΓΠΠ να επικοινωνεί και με το τελευταίο φορητό VHF μέσα στην πληγείσα περιοχή. Επιπλέον από την τεχνική επιτροπή της ΕΕΡ στήθηκε ταυτόχρονα VHF-UHF LINK με το R-1 έχοντας έτσι ΔΙΠΛΟ δρόμο επικοινωνίας στη διάθεση της ΓΓΠΠ !!!

Λίγο καιρό μετά, το  R-1 και η Λευκάδα είναι σχεδόν πλέον μόνιμα κόμβος.  Γενικότερα πιστεύω ότι η κινητοποίηση των ραδιοερασιτεχνών στο σεισμό της Λευκάδας, αποτελεί μια ακόμη σημαντική στιγμή στην κοινωνική προσφορά του ραδιοερασιτεχνισμού στην Ελλάδα και το τι μπορούμε να προσφέρουμε ενωμένοι σαν ραδιοερασιτέχνες.

Ας περάσουμε τώρα σε μερικά νέα του κόμβου της Αθήνας. Σίγουρα σε κανέναν δεν άρεσε το 1 Watt στο 431.100. Το δεύτερο που από την πρώτη στιγμή είχε τεθεί σαν απαραίτητη προδιαγραφή ήταν CTCSS SQUELCH μια και είναι πολύ κοντά στη γνωστή πηγή ραδιο-σαβούρας, λέγε με ΥΜΜΗΤΟ. Μετά από διάφορες προσπάθειες τελικά επιλέγει να μπει ένας επαγγελματικός πομποδέκτης, με πολύ καλές προδιαγραφές ανθεκτικότητας, προσφορά από την ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΡΑΔΙΟΕΡΑΣΙΤΕΧΝΩΝ (ΕΕΡ).  Έτσι με 20 WATT και 88.5 υπότονο ( τον εκπέμπει αλλά και απαιτείτε από εσάς στην εκπομπή σας) και το πολύ καλό καλώδιο (προσφορά τους επίσης από πιο πριν ) φάνηκαν επιτέλους μεγάλες διαφορές. Μια μόνο παρατήρηση, αν κάποιος έχει ιδιαίτερα μεγάλο DEVIATION τότε ίσως να τον κόβει. Εδώ θα πρέπει δημόσια να ευχαριστήσω την ΕΕΡ αλλά και ιδιαίτερα τον Δημήτρη SV1EDZ για την άψογη συνεργασία και την επίλυση των δυσκολιών που βρέθηκαν στην πορεία. Ακόμα τον Γιώργο SV8RX, τον Μάριο SV0CL και ιδιαίτερα τον φίλο Αντώνη SV1GH για τις αμέτρητες φορές που με έχει βοηθήσει στις σχετικές ταρατσοδουλειές και μετακινήσεις.

Όπως είπαμε προηγούμενα στέλνοντας DTMF κωδικούς εκτελούνται ανάλογες λειτουργίες. Μια και ακόμα η αποκωδικοποίηση DTMF γίνετε προς το παρόν με software (η επόμενη βελτίωση θα είναι να γίνει με hardware) συνιστάτε η εκπομπή κάθε τόνου να κρατάει περίπου ½ δευτερολέπτου και μην παραξενευτείτε αν δεν ακούει και καλά όλους τους τόνους.  Εσείς προσπαθήστε πάντως να τους στέλνετε όσο πιο καθαρά μπορείτε.

Οι πιο χρήσιμες εντoλές είναι :

00  επιλέγει τυχαία να συνδεθεί σε έναν διαθέσιμο κόμβο οπουδήποτε τύπου

01 επιλέγει τυχαία να συνδεθεί σε ένα link ή repeater 

02 επιλέγει τυχαία να συνδεθεί σε ένα conference server

03 επιλέγει τυχαία να συνδεθεί σε έναν χρήστη

08 εκφωνεί όλους όσους είναι συνδεδεμένοι

09 επανασυνδέει τον τελαιταια αποσυνδεδεμένο

#   αποσυνδέει τον τελευταία συνδεδεμένο

##  αποσυνδέει τους πάντες

·        στέλνει το χαρακτηριστικό του σταθμού

Η πιο συνηθισμένη εντολή είναι να στείλουμε το 4-ψήφιο ή 5-ψήφιο νούμερο του αριθμού του κόμβου που θέλουμε να συνδεθούμε ( είναι ένας ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ αριθμός για κάθε κόμβο ή χρήστη που εύκολα μπορεί να μας πει ένας χρήστης του ECHOLINK).  Υπάρχουν φυσικά επιπλέον εντολές αλλά ας αφήσουμε και κάτι σε σας.

Μια πολύ χρήσιμη προσθήκη στο ECHOLINK από τον συγγραφέα του ήταν να προστεθούν η δυνατότητα συντομεύσεων κλήσης των κόμβων.  Δεν είναι ανάγκη να θυμόσαστε πλέον τα 4-5 ψηφία ενός κόμβου αλλά μόνο 2.

Έτσι για τους σημερινούς κόμβους έχουμε :

21  SV2BZQ-R  ΕΔΕΣΣΑ      R4

29  VK2IR-L   SYDNEY

31  SV3CHA-L  ΡΙΟ/ΠΑΤΡΑ  145.475

51  SV5DDR-R  ΡΟΔΟΣ      430650+R2

61  SZ6IOA-L  ΙΟΑΝΝΙΝΑ   145.475

81  SV8BEV-L  ΜΥΤΙΛΗΝΗ   145.350 (ΕΚΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ)

82  SV8G-R    ΧΙΟΣ        R0    

83  SV8FMT-L  ΣΑΜΟΣ      431.100

84  SV8BUS-R  ΛΕΥΚΑΔΑ     R-1    (ΕΚΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ)

91  SV9ADY-L  ΗΡΑΚΛΕΙΟ   145.475

92  SV9AKH-L  ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ  431.100 / 88.5

Η λογική αυτή ( πιστεύω προφανής ) θα συνεχιστεί και για μελλοντικούς κόμβους.

Ας δούμε τώρα ποια είναι τα συνηθισμένα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας νέος χρήστης του προγράμματος στο PC του και είναι συνήθως τα εξής :

·        ΠΡΟΒΛΗΜΑ : Δεν βλέπω την λίστα με τα CALLSIGN.

ΛΥΣΗ: Υπάρχει πρόβλημα με την ενεργοποίηση του CALLSIGN . Δείτε στο Email σας μήπως υπάρχει κάποιο σχετικό μήνυμα (ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΤΕ και ΜΗΝ ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΤΕ το password που βάλλατε).

·        ΠΡΟΒΛΗΜΑ : Όταν συνδέομαι με οποιονδήποτε μετά από 30 δευτερόλεπτα τον αποσυνδέει με το μήνυμα ‘TIMEOUT’.  ΛΥΣΗ : οφείλετε στην ύπαρξη FIREWALL ή ROUTER.

Σε ΚΑΜΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ μην βγάλετε μόνιμα το FIREWALL γιατί θα γεμίσετε ‘μαμούνια’ !! Αν έχετε WINDOWS XP τότε ακολουθήστε τις αναλυτικές οδηγίες στο site του ECHOLINK στο link (1) που αναφέρουμε στο τέλος. Αν έχετε όποια άλλη κατάσταση δείτε στο σχετικό link (2).

·        ΠΡΟΒΛΗΜΑ : Συνδέομαι κανονικά , τους άκουω κανονικά αλλά όταν μιλάω δεν ακούγεται τίποτε.

ΛΥΣΗ : ΜΗΝ ΕΝΟΧΛΗΤΕ τους άλλους, συνδεθείτε όση ώρα θέλετε στον ECHOTEST SERVER (υπάρχει εντολή ). Ο SERVER αυτός επαναλαμβάνει (σαν παπαγαλάκι την φωνή μας) λίγα δευτερόλεπτα μετά αφού αφήσουμε το PTT. Έτσι μπορούμε να κάνουμε όσες δοκιμές θέλουμε χωρίς να ενοχλούμε. Όταν μιλάτε και ‘βγαίνει΄ φωνή προς τα έξω τότε η μπάρα κάτω μετακινείτε ανάλογα με μπλε χρώμα.  Τα ‘ποτενσιόμετρα’ για την ‘εκπομπή’ είναι διαφορετικά από τη λήψη. Για την εκπομπή στο menu : Tools / Adjust Volume / Recording επιλέξτε το MIC σαν συσκευή και δοκιμάστε. Η μόλε μπάρα πρέπει να γεμίζει και ίσα-ίσα να μην κιτρινίζει (ή έστω ελάχιστα). Η καλύτερη θέση του MIC είναι στο πλάι του στόματος (όχι μπροστά - αλλά στην άκρη του χείλους) για να αποφεύγετε το γνωστό ‘πλατσούρισμα’.

Σαν ραδιοερασιτέχνες προσπαθούμε να έχουμε κάποιους κανόνες ‘καλής συμπεριφοράς’ ανάλογα με το μέσο επικοινωνίας που κάθε φορά χρησιμοποιούμε. Στο ECHOLINK έχουμε μια σημαντική ιδιαιτερότητα.  Υπάρχει μια καθυστέρηση λίγων δευτερολέπτων κατά τη μετάδοση της φωνής. Αυτό έχει σαν απαίτηση για να μπορούμε να κάνει κάποιος διακοπή από άλλο σημείο να πρέπει να αφήνουμε κενό ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 5 ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΑ!!

Πρακτικά δεν χρειάζεται να αφήνουμε κάθε φορά το ΑΠΑΙΡΑΙΤΗΤΟ αυτό κενό αλλά τουλάχιστον μια φορά σε κάθε ‘γύρο’ του QSO. Είναι πολύ χρήσιμο (αντίθετα με τα άλλα QSO) να λεει ο ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ότι ο επόμενος θα αφήσει ένα μεγάλο κενό . Έτσι όποιος θέλει να κάνει διακοπή η να στείλει μια εντολή τηλεχειρισμού στο LINK του να μπορεί. Πιστεύω ότι αρκετοί συνάδελφοι θα έχουν νιώσει την

αδυναμία να καλέσουν στο LINK του R5 από τα πολλές φορές απανωτά και με ελάχιστα κενά QSO. Πόσο μάλλον εδώ που χρειάζονται 5 ολόκληρα δευτερόλεπτα για να μπορέσει κάποιος να καλέσει. Εδώ με την ευκαιρία να ξαναειπωθεί ΔΕΝ ΛΕΜΕ ΤΗ ΛΕΞΗ ΔΙΑΚΟΠΗ αλλά ΟΛΟΚΛΗΡΟ και ΜΟΝΟ το ΧΑΡΑΚΤΗΡΗΣΤΙΚΟ ΜΑΣ. Συνηθισμένο ακόμα είναι το φαινόμενο κάποιος που θέλει να χρησιμοποιήσει το link να αρχίζει να στέλνει DTMF κωδικούς χωρίς να έχει πει το χαρακτηριστικό του και μερικές φορές να το αποσυνδέει , μην ερωτώντας αν κάποιος ήδη χρησιμοποιεί το link (να ρωτήσει αυτό που μας μαθαίνανε στις εξετάσεις : is this frequency in use ? )

Ένα πρόβλημα που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί όταν έχουμε link, είναι το γνωστό στον κόσμο του packet σαν hidden terminal, δηλαδή δύο σταθμοί που ακούν μεν και οι δύο το link αλλά δεν ακούγονται μεταξύ τους τότε πατάει ο ένας τον άλλον μην μπορώντας να αντιληφθεί ο ένας την εκπομπή του άλλου. Για να αποφεύγετε η δυσάρεστη αυτή κατάσταση καλό είναι πρώτα από όλα να το γνωρίζουμε ώστε όταν συμβαίνει να το αναγνωρίζουμε. Το μόνο που μπορούμε είναι να χρησιμοποιούμε για το ECHOLINK σε link την καλύτερή μας κεραία και όχι rubber.

Με την ευκαιρία θα ήθελα να ζητήσω συγνώμη και την κατανόηση τους από όλους τους συναδέλφους που κάποιες φορές μονοπωλούμε ή και εκτρέπουμε το υπάρχων QSO για να συζητήσουμε τεχνικά ή άλλα θέματα σχετικά με την λειτουργία κόμβων.

Θα μου επιτρέψετε να εκφράσω και ένα κρυφό παράπονο. Πάρα πολλοί Έλληνες της διασποράς έχουν πλέον ανοιχτή γραμμή με την πατρίδα.  Από όσο έχω ακούσει π.χ. στη Νέα Υόρκη δεν λείπουν ούτε οι Έλληνες, ούτε οι αναμεταδότες ( 3 μάλιστα από όσο ξέρω) αλλά ούτε και οι DSL γραμμές. Παρά όλα αυτά δεν έχω δει έναν αναμεταδότη να μπει στο ECHOLINK και να μην είναι μόνο το SYDNEY καθημερινά online με την πατρίδα.

Από εδώ θα ήθελα να ξέρει όποιος ατομικά ή συλλογικά θελήσει να στήσει κάποιον κόμβο, ότι δεν είναι κάτι το πολύ δύσκολο και στο μέτρο του όποιου ελεύθερου χρόνου μου θα τον βοηθήσω ώστε ακόμα μια περιοχή να βελτιώσει τις δυνατότητες επικοινωνίας της.  Αυτό που κύρια χρειάζεται είναι μια μόνιμη σύνδεση Internet όχι ιδιαίτερα φορτωμένη. Τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα αποτελούν μια ιδανική λύση και έχουν συμβάλει αποτελεσματικά στην προσπάθεια αυτή.  Από εκεί και πέρα ένα PC Pentium 200 το πολύ και ένας πομποδέκτης με πολύ καλές αντοχές για παρατεταμένη λειτουργία στην επιθυμητή ισχύ μάλλον κάπου εύκολα μπορεί να βρεθεί. Μετά με τη δυνατότητα για τηλεχειρισμό του προγράμματος και του υπολογιστή περιορίζονται οι επί τόπου μετακινήσεις.

Για τα υπάρχοντα links αλλά και για τα μελλοντικά , μετά από τη σωστή πρόταση του γνωστού μας Νίκου SV1AMA, προτείνετε να χρησιμοποιούμε τις συχνότητες 431.100 και 145.475 ώστε να μην μπερδεύετε κάποιος όταν πάει σε κάποια περιοχή.

Ελπίζω οι κόμβοι που υπάρχουν να βοηθήσουν στην επικοινωνία όσων ραδιοερασιτεχνών έρθουν για οποιοδήποτε λόγο στην πατρίδα μας την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων. Νομίζω άτι το πνεύμα φιλοξενίας που μας διακρίνει, να οδηγήσει στο να τους διευκολύνουμε να χρησιμοποιήσουν τα διάφορα link τη σύντομη αυτή περίοδο.

Ακολουθούν τα πιο κύρια INTERNET LINKS

http://www.echolink.org         ECHOLINK home site

http://www.echolink.org/firewall_solutions.htm  (2) ECHOLINK & FIREWALL

http://www.qsl.net/vk2jtp/xpfirewall.htm  (1) ECHOLINK & WINDOWS XP

http://www.echolinker.com       The EchoLink Community Message Board

http://cqinet.sourceforge.net/  theBridge and echoLinux

http://radio.phys.uoa.gr        τελευταία νέα για το echolink της Αθήνας

http://www.eqso.info/           eQSO

http://www.irlp.net             The Internet Radio Linking Project

http://www.vxstd.com/en/wiresinfo-en/ WIRES-II YAESU

Ραντεβού στο ECHOLINK

73 de George SV1BDS

Υ.Γ. Για τους φανατικούς των HF που με ‘κατηγορούν’ ότι κάνω τους χρήστες βραχέων πομποδεκτών να τα ΄πετάνε’ να μην ανησυχούν.  Για αυτούς ‘δουλεύω’ , για να πέσουν οι τιμές και να τα μαζέψουμε μισοτιμής....