Ελληνικές Πυραμίδες  

                                                                                                                    Του Αντώνη Κάτανου

Στις μεγαλιθικές κατασκευές συμπεριλαμβάνονται τα πυραμιδοειδή κτίσματα του Ελληνικού, του Λιγουριού, της Καμπίας και η κλιμακωτή πυραμίδα του Αμφείου.

Η ερειπωμένη πυραμίδα του Λιγουριού βρίσκεται στα ριζά του Αραχναίου όρους .Μόνο η βορειοανατολική γωνία της διατηρείται σε κάποιο ύψος. Η διατηρούμενη γωνία πείθει την προς τα μέσα απόκλιση των τεσσάρων πλευρών της. Η τοιχοδομία της πυραμίδας είναι κυκλώπεια και πολυγωνική .Οι διαστάσεις στη βάση της πυραμίδας είναι σχεδόν οι ίδιες με του Ελληνικού (14 μ.x12,5 μ. περίπου) Η είσοδος ήταν στη μέση σχεδόν της ανατολικής πλευράς. Τα εσωτερικά χωρίσματα καταστράφηκαν κατά τη μακροχρόνια χρήση του κτίσματος. Στα χωράφια υπάρχουν ογκόλιθοι προερχόμενοι από την πυραμίδα και μία λίθινη ασπίδα. Η καταστροφή της πυραμίδας του Λιγουριού οφείλεται στη χρησιμοποίηση μεγαλίθων σε κτίρια και εκκλησία της περιοχής (Αγία Μαρίνα) και παλιότερα οι δομικοί ογκόλιθοι χρησιμοποιούνταν σε ασβεστοκάμινα.

Η καλύτερη σωζόμενη πυραμίδα βρίσκεται στο χωριό Ελληνικό. Υπάρχουν γύρο από την πυραμίδα αρκετοί πεσμένη ογκόλιθοι οι οποίοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αναστύλωση του. Βρέθηκαν επίσης και στις δύο πυραμίδες λεκάνες λουτροπηγών με αύλακες υπερχείλισης.  Τα 4 τείχη της είναι επικλινή με την κανονική προς τα μέσα απόκλιση όπως των αιγυπτιακών πυραμίδων. Σε ορισμένα σημεία στη νότια πλευρά στη βάση της λιθοδομής χρησιμοποιηθήκαν οι αυτοφυείς βράχοι. Οι διαστάσεις της είναι στη δυτική πλευρά 14.56 μ. στη βόρεια πλευρά 13.00 μ. ανατολική πλευρά 14.90 μ. Η πύλη της βρίσκεται στην ανατολική πλευρά με τοξοειδή κατασκευή. Σε ορισμένα σημεία φθάνει το ύψος 4.7 μ. Το εσωτερικό έχει αλλοιωθεί από μεταγενέστερες παρεμβάσεις Κατά τους Ορφικούς “ Σύμπαν ρόμβος εστί,” όπου η πυραμίδα προσδιορίζει το σχήμα του σύμπαντος.

Οι ελληνικές πυραμίδες έχουν ανθρώπινες διαστάσεις .Προσφέρουν ψυχική και πνευματική ανάταση, ενώ οι αιγυπτιακές δια του όγκου δημιουργούν δέος κι ο άνθρωπος νοιώθει απειροελάχιστος. Αιτία της περιφρόνησης των ελληνικών πυραμίδων υπήρξε η αυθαίρετη χρονολόγηση του Lord το 1938 βάσει των ευρεθέντων επιφανειακών αγγείων (όστρακα). Αυτή η παραδοχή έχει ανατραπεί το 1995 από τον καθηγητή Π. Θεοχάρη.

Για πρώτη φορά ¨έγινε χρονολόγηση δομικών υλικών με τη μέθοδο της θερμοφωταύγειας που ανέπτυξε ο πυρηνικός φυσικός Ι. .Λυριτζής. Οι πυραμίδες χρονολογήθηκαν το 2730 π.Χ. Οι μετρήσεις έγιναν στο εργαστήριο αρχαιομετρίας του Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. Δημόκριτος και στο εργαστήριο πυρηνικής ¨χρονολόγησης Εδιμβούργου.

Οι απόψεις για τη χρήση των πυραμίδων διίστανται, από οχυρό μέχρι φρυκτωρία. Την απάντηση μας την δίνει ο Παυσανίας. Ο Προίτος κι ο Ακρίσιος ήταν οι δίδυμοι γιοί του Άβαντα  (βασιλιά του Άργους) οι οποίοι πολεμούσαν μεταξύ τους και όταν βρίσκονταν στην κοιλιά της μητέρας τους. Όταν μεγάλωσαν συγκρούστηκαν πρώτη φορά οπλισμένοι με ασπίδες ,αλλά ούτε ο ένας ούτε ο άλλος μπόρεσε να πετύχει αποφασιστική νίκη. Για όσους εκατέρωθεν έπεσαν, επειδή ήταν συγγενείς και συμπολίτες χτίστηκε κοινό τάφο (πολυάνδριο).

Στον καιρό του Παυσανία είχε πάνω στην πυραμίδα του Λιγουριού ανάγλυφες ασπίδες.

Η πυραμίδα της Καμπίας δεν αναφέρεται ούτε καν από τον Παυσανία και είναι παντελώς άγνωστη έως σήμερα .Βρίσκεται στη Νέα Επίδαυρο περίπου ένα χιλιόμετρο μέσα από την κεντρική αρτηρία .Είναι εντελώς ερειπωμένη μέσα σε μια πετρώδη περιοχή γεμάτο λιόδεντρα. Το ύψος της νοτιοδυτικής γωνίας φθάνει το 1.80 μ. Η κλιμακωτή πυραμίδα του Αμφείου υπέστη σύγχρονες καταστροφικές επεμβάσεις , όπως διάνοιξη της παλιάς εθνικής οδού ,ανέγερση σταθμού της ΔΕΗ και κτίσιμο παιδικού σταθμού.

Ο λόφος του Αμφείου περιέχει τον τύμβο και τον μνημειώδη τάφο του Ζήθου και του Αμφίονος. Στο Φίχτι (κοντά στις Μυκήνες) υπάρχουν 3 κιβωτιόσχημες μεγαλιθικές πολυγωνικές κατασκευές. Μία από αυτές σώζεται καλύτερα κι άγνωστη παραμένει η χρήση τους . Κοντά σε μία ρεματιά βρέθηκε μια τεράστια λίθινη λεκάνη. Αρχικά η λεκάνη βρισκόταν στη μεγαλιθική κατασκευή. Κάποιοι προσπάθησαν να την κλέψουν αλλά δεν τα κατάφεραν λόγω του όγκου με αποτέλεσμα να βρίσκεται σήμερα πεταμένη σε μία ρεματιά.