ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Λατινικά Γ΄ Λυκείου, 36ο μάθημα

© Νατάσα Αγγελίδου

ΜΑΘΗΜΑ XXXVI
LECTIO SEXTA ET TRICESIMA

 

Κατεβάστε τις ενότητες 11-20 σε αρχείο

 


MIA ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΔΩΡΟΔΟΚΙΑΣ

 

Ο Μάνιος Κούριος Δεντάτος (Manius Curius Dentatus· βλ. την εισ. στο μάθ. XXII) υπήρξε μια θρυλική φυσιογνωμία της ρωμαϊκής ιστορίας. Ολιγαρκής και αδιάφθορος έδωσε ―όπως μας πληροφορεί το παρακάτω χωρίο― μια περήφανη απάντηση στους πρέσβεις των Σαμνιτών που προσπάθησαν να τον δωροδοκήσουν με χρυσάφι. Η εγκράτεια και η ολιγάρκεια διέκρινε γενικότερα ―έτσι τουλάχιστον υποστήριζαν οι Ρωμαίοι― τους ήρωες των πρώτων αιώνων της Ρώμης. Στην αντίληψη των Ρωμαίων ιστορικών η ηθική παρακμή (βλ. τις εισ. στα μαθ. XI και XXX) συνδέθηκε κύρια με τα ελαττώματα της απληστίας (avaritia) και της τρυφής (luxuria).

 

Διάβασε για τον Μάνιο Κούριο Δεντάτο Μάνιος Κούριος Δεντάτος, για τον Ρωμαϊκό πολιτισμό: τα ήθη των Ρωμαίων Τα ήθη των Ρωμαίων

 

Το κείμενο

Manius Curius Dentātus maximā frugalitāte utebātur, quo facilius divitias contemnere posset. Die quodam Samnitium legāti ad eum venērunt. Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit. Samnitium divitias contempsit et Samnītes paupertātem eius mirāti sunt. Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, ut eo uterētur, vultum risu solvit et protinus dixit: «Supervacaneae, nē dicam ineptae, legatiōnis ministri, narrāte Samnitibus Manium Curium malle locupletibus imperāre quam ipsum fieri locuplētem; et mementōte me nec acie vinci nec pecuniā corrumpi posse».

 

Ρωμαίοι και Σαμνίτες που συνάπτουν συνθήκη
Ρωμαίοι και Σαμνίτες που συνάπτουν συνθήκη (ταφική τοιχογραφία από τη Ρώμη· 4ος αι. π.Χ.)..

 

Λεξιλόγιο

frugalitas-ātis (θ.) ολιγάρκεια
utor, usus sum, uti, αποθ. 3 (+ αφ.) χρησιμοποιώ(1)· frugalitāte utor είμαι ολιγαρκής
quo (σύνδ. τελ.) για να· quo facilius ... posset για να μπορεί ευκολότερα
facilis -is -e εύκολος(2)
divitiae -ārum (μόνο πληθ.) πλούτη(3)
contemno, -tempsi, -temptum, -temnĕre, 3 περιφρονώ
Samnītes -ium οι Σαμνίτες
scamnum -i ≥ σκαμνί(4)
assideo, -sēdi, -sessum, -sidēre, 2 (ad + sedeo) κάθομαι (δίπλα)
focus -i εστία, φωτιά· apud focum δίπλα στη φωτιά
ligneus -a -um ξύλινος
catillus -i πιάτο
ceno, 1 δειπνώ, γευματίζω
praebeo, -bui, -bitum -bēre, 2 (prae + habeo) παρέχω, προσφέρω
se spectandum (γερουνδιακό του σκοπού)
praebuit παρουσιάστηκε για να τον δουν, στα μάτια τους
paupertas -tātis (θ). φτώχεια(5)
miror, αποθ. 1 θαυμάζω(6)
pondus -eris (ουδ.) βάρος(7)
aurum -i χρυσάφι· magnum pondus auri πολύ χρυσάφι
publice δημόσια, από την πολιτεία (το δημόσιο ταμείο)
risus -us (αρσ.) γέλιο(8)
solvo, solvi, solūtum, solvĕre, 3 λύνω, χαλαρώνω(9)· vultum risu solvit χαλάρωσε (μαλάκωσε) το (αυστηρό του) πρόσωπο με το γέλιο (γελώντας)
protinus (επίρρ.) αμέσως
supervacaneus -a -um περιττός, ανώφελος
 (τελ. σύνδ.) για να μη· supervacaneae, ne dicam ineptae, legatiōnis της περιττής -για να μην πω ανόητης- πρεσβείας
ineptus -a -um άκαιρος, ανόητος
legatio -ōnis (θ.) πρεσβεία(10)· legatiōnis ministri απεσταλμένοι, πρεσβευτές
malo, malui, malle προ- τιμώ(11)
locuples -plētis πλούσιος(12)
acies -ēi παραταγμένος στρατός· μάχη(13)· acie στη μάχη
corrumpo, -rūpi, -ruptum, -rumpĕre, 3 διαφθείρω(14)
pecuniā (αφ. του μέσου) με χρήματα

 

Ετυμολογικά: 1. > usus 2. < facio. 3. «αγαθά - προσφορά των θεών»· divus, δῖος 4. πρβ. σκίμπους· πρβ. σκαμπό << γαλλ. 5. < pau-per = φτωχός· πρβ. paucus, παῦ-ρος 6. ad-mīror, mirabilis 7. ap-pendo 8. < rideo 9. πρβ. σβέλτος << ιτ. 10. < legātus 11. < magis-volo 12. < locu-plēs = «πλούσιος σε γη» · plē-nus 13. επίσης «αιχμή»· πρβ. άκ-ρη, ακ-μή κτλ. 14. pro-rumpo

 

 

 

Κείμενο και μετάφραση

Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ
ή εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ

 

μMarco Tullio Cicerōne
μet Gaio Antōnio consulibus,
μLucius Sergius Catilīna,
μvir nobilissimi generis
μsed pravissimi ingenii,
μconiurāvit contra rem publicam.
μConsecūti erant eum quidam clari
μsed improbi viri.
μCatilīna expulsus est ex urbe
μa Cicerōne.
μSocii eius deprehensi sunt
μet strangulāti sunt in carcere.
μCatilīna ipse,
μproelio victus cum exercitu suo,
μab Antōnio, altero consule
μinterfectus est.
μGaius Sallustius tradit
μmultos etiam milites Rōmānos
μoccīsos esse
μin eādem cruentissimā pugnā,
μmultos autem vulnerātos esse graviter.

 


ΡΗΜΑΤΑ


ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ


 

 

ΕΠΙΘΕΤΑ

Δες τα παραθετικά των επιθέτων πατώντας στο β ή εμφάνισε - απόκρυψέ τα όλα πατώντας εδώ

Β΄ ΚΛΙΣΗΣ

Θετικός
Συγκριτικός
Υπερθετικός
βclarus, -a, -um
βcruentus, -a, -um
βimprobus, -a, -um
βmultus, -a, -um (multi)
βpravus, -a, -um

Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

βnobilis, -is, -e
βgravis, -is, -e


Γραμματικές παρατηρήσεις

 

Χρονικές αντικαταστάσεις

εν.coniuratexpelliturdeprehendunturstrangulanturinterficiturtraditconsequunturoccidivulnerari
πρτ.coniurabatexpellebaturdeprehendebanturstrangulabanturinterficiebaturtradebatconsequebantur--
μελ.coniurabitexpelleturdeprehendenturstrangulabunturinterficieturtradetconsequenturoccisum irivulneratum iri
πρκ.coniuravitexpulsus estdeprehensi suntstrangulati suntinterfectus esttradiditconsecuti suntoccisos essevulneratos esse
υπρ.coniuraveratexpulsus eratdeprehensi erantstrangulati erantinterfectus erattradideratconsecuti erant--
σ.μελ.coniuraveritexpulsus eritdeprehensi eruntstrangulati eruntinterfectus erittradideritconsecuti eruntoccisos forevulneratos fore

 

Συντακτικές παρατηρήσεις

Απαρεμφατική σύνταξη

 

Ευθύς λόγοςΠλάγιος λόγος
Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est.Scriptor narrat Catilinam a Cicerone ex urbe expulsum esse.
Catilina dicitur a Cicerone ex urbe expulsum esse.

 

Μετατροπή σύνταξης

 

Από παθητικήΣε ενεργητική σύνταξη
Catilina a Cicerone ex utbe expulsus est.Cicero Catilinam ex urbe expulit.
Ab Antonio, altero consule, Catilina interfectus est.Antonius, alter consul, Catilinam interfecit.
Gaius Sallustius tradit multos etiam milites Romanos occissos esse (ab hostibus). Gaius Sallustius tradit hostes occidisse multos etiam milites Romanos.