Ο ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ      

http://users.sch.gr/kontaxis

Τα μαθήματα

Αγορά Εργασίας 

Παιδαγωγικά Θέματα

Ευκαιρίες

Νέα από τα σχολεία

Εκδηλώσεις

Εργαστήρια

Τεχνικός Πολιτισμός

Χρήσιμες Συνδέσεις

Θεσμός Συμβούλου καθηγητή για τους μαθητές Α΄Τάξης  

Oδηγίες για τον Σύμβουλο Καθηγητή (νέο! - από τo Πρόγραμμα Μια Νέα Αρχή στα ΕΠΑΛ )

      Η πρώτη επίσκεψή μου στο ΕΠΑΛ Καισαριανής, με αφορμή  εκδήλωση με θέμα τη βία στο σχολείο, απετέλεσε μια θετική έκπληξη. Παρατήρησα ότι οι μαθητές των επιμέρους τμημάτων της Α΄τάξης που κλήθηκαν να συζητήσουν σχετικά με το θέμα, είχαν μια εντελώς διαφορετική στάση σε σχέση με τη συνήθη στάση που έχουμε συνηθίσει να επιδεικνύεται στα περισσότερα σχολεία, από μαθητές που βρίσκονται στη διαδικασία «μετάβασης» από τη μια βαθμίδα εκπαίδευσης στην άλλη. Στο σύνολό τους, οι μαθητές του συγκεκριμένου ΕΠΑΛ συμμετείχαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη συζήτηση, άκουγαν με προσοχή τη γνώμη των άλλων, εξέφεραν συγκροτημένο λόγο, και έδειχναν  ότι η άποψή τους «ακουγόταν», είχε σημασία για τους υπόλοιπους συμμετέχοντες.

  Στην αναζήτηση των αιτίων αυτής της θετικής εικόνας, πληροφορήθηκα για το πιλοτικό πρόγραμμα του θεσμού του Συμβούλου Καθηγητή που εφαρμόστηκε για τρίτο συνεχές έτος στο σχολείο.

   Το ιστορικό του Προγράμματος ξεκινάει από το σχολικό έτος 2008-2009 όπου το γεγονός ότι οι ποινές των μαθητών ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο, οδήγησε τους εκπαιδευτικούς να αναζητήσουν λύσεις διεξόδου. Έτσι, το σχολικό έτος 2009-2010 ξεκίνησε το Πρόγραμμα του Συμβούλου – Καθηγητή για τους μαθητές της Α΄ τάξης, με απόφαση του Συλλόγου διδασκόντων, έπειτα από  πρόταση του εκπαιδευτικού Νίκου Νικολάου, Μηχανολόγου μηχανικού, με την ενεργό συμμετοχή μιας ομάδας συναδέλφων και με την υποστήριξη του Κέντρου Υγείας του Παιδιού του Δήμου Καισαριανής.  Τον επόμενο χρόνο (2010-2011) συμμετείχαν εθελοντικά περίπου 29 εκπαιδευτικοί, ενώ το τρίτο έτος (2011-2012) εφαρμογής συμμετείχε το σύνολο των εκπαιδευτικών του σχολείου. Και μόνο αυτό το γεγονός, όπου σταδιακά όλοι οι εκπαιδευτικοί του σχολείου αποφάσισαν να συμμετάσχουν εθελοντικά στο Πρόγραμμα, αναδεικνύει την αποδεδειγμένη χρησιμότητά του για το σχολείο.

Συζητώντας με τον κ. Νίκο Νικολάου, υποδιευθυντή σήμερα του σχολείου, με τον υπεύθυνο του Προγράμματος  κ. Δημήτρη Κικίλια, Μαθηματικό, αλλά και με τον παιδαγωγικά υπεύθυνο  Σχολικό Σύμβουλο Σταύρο Πάγκαλο,  αποφασίσαμε να προβάλουμε τη συγκεκριμένη εμπειρία και για αυτό το σκοπό διοργανώσαμε σχετική ενημερωτική ημερίδα στις 26-4-2012, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 70 διευθυντές ή υποδιευθυντές ΕΠΑΛ και άλλοι εκπαιδευτικοί.

Παρακάτω, παρουσιάζουμε μια σύντομη περιγραφή του Προγράμματος.

Α. Κ.

Σύντομη περιγραφή του Προγράμματος και γενικά συμπεράσματα

Από το σχολικό έτος 2009-2010 στο Επαγγελματικό Λύκειο Καισαριανής, ο σύλλογος καθηγητών στην προσπάθειά του να βελτιώσει την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντιμετωπίσει πιο ουσιαστικά τα προβλήματα των μαθητών αποφάσισε την πιλοτική εφαρμογή του θεσμού του Συμβούλου-Καθηγητή για τους μαθητές της Α΄ τάξης.

Στόχος του θεσμού είναι να δοθεί η δυνατότητα σε κάθε μαθητή και μαθήτρια της Α΄ τάξης του ΕΠΑ.Λ να δημιουργήσει «γέφυρα άμεσης επικοινωνίας» με το σχολείο. Το εγχείρημα αυτό έγινε διότι τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν συχνά στιγμές έντασης μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών. Οι συγκρουσιακές αυτές καταστάσεις αποδόθηκαν εν μέρει σε έλλειμμα επικοινωνίας μαθητών και εκπαιδευτικών. Με τον θεσμό του συμβούλου-καθηγητή επιδιώκεται να γίνει το σχολείο λιγότερο απρόσωπο απέναντι στο μαθητή. Οι μαθητές θα γνωρίζουν από πού να αντλήσουν αξιόπιστη πληροφόρηση για κάθε θέμα σχετικά με τις σπουδές τους, τις προσωπικές τους αξίες τους στόχους τους και την εναρμόνιση τους τόσο με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, όσο και με το γενικότερο πλαίσιο της ένταξής τους στην κοινωνία. Η επικοινωνία των Συμβούλων-Καθηγητών στα πλαίσια της συμβουλευτικής διαδικασίας βοηθά στην κατανόηση των ιδιαίτερων προβλημάτων κάθε μαθητή ξεχωριστά. Η συνεργασία με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς, και με ειδικευμένο ψυχολόγο (Κέντρο Υγείας του Παιδιού του Δήμου Καισαριανής)  όπου κρίνεται απαραίτητο, βοηθά στο να γίνεται πιο αποτελεσματική η επίλυση των προβλημάτων των μαθητών.

Ο ρόλος του Συμβούλου-Καθηγητή διαμορφώνεται μέσα από την καθημερινή αξιολόγηση  στις συγκεκριμένες συνθήκες εφαρμογής του. Προκύπτουν ζητήματα όπως:

• Ποια θα είναι η σχέση του Συμβούλου- Καθηγητή με τους γονείς ή κηδεμόνες των μαθητών;

• Με ποια κριτήρια θα επιλέγεται ο Σύμβουλος- Καθηγητής για κάθε μαθητή;

• Ποιο ρόλο παίζει η ενδεχόμενη διαφορά φύλου μεταξύ Συμβούλου- Καθηγητή και Μαθητή;

• Ποιος θα είναι ο χώρος συνάντησης;

• Ποια θα είναι η χρονική διάρκεια και η συχνότητα των συναντήσεων;

• Πώς επηρεάζεται η συμβουλευτική σχέση όταν ο Σύμβουλος- Καθηγητής είναι και διδάσκων στο μαθητή;

• Πώς γίνεται η εποπτεία από την ψυχολόγο; ( χώρος, χρόνος, συχνότητα);

• Πώς επικοινωνούν μεταξύ τους οι Σύμβουλοι- Καθηγητές στα πλαίσια της εποπτείας ώστε να γίνουν ομάδα με κοινούς στόχους;

• Πώς επικοινωνούν οι Σύμβουλοι- Καθηγητές με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς;

Τελική αξιολόγηση στο τέλος του σχολικού έτους γίνεται με ερωτηματολόγια προς εκπαιδευτικούς και μαθητές με τη συμβολή της  ψυχολόγου.

Οι εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν συγκεντρώνουν πολύτιμη παιδαγωγική εμπειρία μέσα από μια καινούργια σχέση με τους μαθητές, καθώς επίσης μέσα από μια συνεργατική σχέση μεταξύ τους. Σημαντικό επίτευγμα είναι ότι ο ρόλος του Συμβούλου-Καθηγητή έγινε αποδεκτός από το σύνολο των εκπαιδευτικών του σχολείου. Οι ατομικές εμπειρίες των εκπαιδευτικών,  για πρώτη φορά σε τέτοιο βαθμό, συνδυάστηκαν σε συλλογική εμπειρία. Δημιουργήθηκαν με αυτό τον τρόπο προϋποθέσεις για στενότερη συνεργασία των εκπαιδευτικών και σε άλλες δραστηριότητες της σχολικής ζωής όπως σχολικές εορτές, τηλεδιασκέψεις με φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αμοιβαίες επισκέψεις εκπαιδευτικών στις ώρες διδασκαλίας  κτλ.

Σύμφωνα με τις αξιολογήσεις που έγιναν φαίνεται ότι  ένα μέρος των μαθητών ανταποκρίθηκε ιδιαίτερα θερμά στο θεσμό. Οι μαθητές που ανταποκρίθηκαν θερμά είχαν συμβούλους που ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την εφαρμογή του θεσμού. Ωστόσο, οι μαθητές που δεν ανταποκρίθηκαν θερμά σε αρκετές περιπτώσεις  φάνηκαν να επιθυμούν περισσότερο ενδιαφέρον από το σύμβουλό τους.  Υπήρξε εξομάλυνση και βελτίωση του σχολικού κλίματος. Ένα σημαντικό μέρος της σχολικής κοινότητας πιστεύει ότι ο θεσμός του Συμβούλου-Καθηγητή έπαιξε σημαντικό  ρόλο σε αυτή τη θετική αλλαγή.

Ο ρόλος της εποπτείας από ψυχολόγο στο συμβουλευτικό έργο ήταν ένας καινοτόμος ρόλος, ιδιαίτερα δύσκολος. Οι εκπαιδευτικοί παραδοσιακά στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχουν συνηθίσει να εργάζονται με ανεξαρτησία στο διδακτικό και παιδαγωγικό τους έργο και χρειάστηκε η οριοθέτηση της σχέσης με την επόπτη ψυχολόγο.  Είναι ενδιαφέρον ότι τελικά ζήτησαν επικοινωνία με την επόπτη ψυχολόγο και εκπαιδευτικοί που δεν είχαν αναλάβει ρόλο συμβούλου. Η εποπτεία βοήθησε τους εκπαιδευτικούς να κάνουν ένα βήμα έξω από τη «ζώνη άνεσης» στην οποία είχαν συνηθίσει. Παράλληλα, βοηθήθηκαν να διατηρήσουν την απαραίτητη ισορροπία που απαιτείται ώστε να μην ξεπεράσουν τα όρια του παιδαγωγικού τους ρόλου, μέσα σε μια στενότερη σχέση με τους μαθητές. Σημαντικός ήταν ο καταλυτικός ρόλος της υποστήριξης στην επικοινωνία μεταξύ των εκπαιδευτικών.

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη λειτουργία του προγράμματος αποδείχθηκε ο ορισμός από το σύλλογο διδασκόντων ενός εκπαιδευτικού (συντονιστής) ο οποίος  εμψυχώνει σε επίπεδο σχολείου, συντονίζει τους εκπαιδευτικούς και υποστηρίζει την εφαρμογή του Προγράμματος.

Το όλο εγχείρημα μπορεί να ενταχθεί στη σφαίρα της  συλλογικής έρευνας δράσης (action research). Τα «λάθη» αντιμετωπίστηκαν ως ευκαιρία για μάθηση από τους εκπαιδευτικούς. Η προσπάθεια φαίνεται να προκαλεί μια ενδιαφέρουσα διέγερση στο σχολικό «σύστημα». Διαφαίνονται ενδιαφέρουσες αλλαγές στην κουλτούρα των εκπαιδευτικών ως προς τον τρόπο που αξιολογούν το έργο τους. Ωστόσο, υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη για να αποκρυσταλλωθεί ένα συγκεκριμένο μοντέλο Συμβούλου-Καθηγητή. Η αλληλεπίδραση με  συλλόγους εκπαιδευτικών από άλλα σχολεία που έχουν ήδη ενδιαφερθεί για την αυτή την προσπάθεια, έχει  ανοίξει νέους ορίζοντες στην εξέλιξη του θεσμού. Ήδη έχει δημιουργηθεί άτυπο δίκτυο σχολείων που εφαρμόζουν το «θεσμό» του συμβούλου -καθηγητή.

 Για όσους ενδιαφέρονται για περισσότερες πληροφορίες μπορούν να απευθύνονται στo ΕΠΑΛ Καισαριανής http://1epal-kaisar.att.sch.gr  , στα τηλέφωνα 210 7669943, 210 7669706,   

ή να επικοινωνήσουν  με τον Σχολικό Σύμβουλο κ. Αθ. Κονταξή στο

Ιστοσελίδα με υποστηρικτικό υλικό για το πρόγραμμα Μια Νέα Αρχή στα ΕΠΑΛ (νέο)

Δείτε επίσης τα άρθρα:

Αντιμετώπιση του «τοίχου» της αδιαφορίας, από τις πρώτες ημέρες