Η Ιστορία του τόπου μας

Ο Αγώνας στη Λίμνη

  Από το 1860 έως το 1927 νότια της πόλης των Γιαννιτσών και σε απόσταση περίπου 24 χιλιομέτρων υπήρχε ένας οικισμός με λίγες καλύβες και μικρά πλινθόχτιστα σπίτια με την επωνυμία Πλάσνα.

 Ο οικισμός αυτός ανήκε στην κοινότητα Βάλτων. Οι κάτοικοι του ήταν ντόπιοι Έλληνες, ψαράδες και κτηνοτρόφοι στο επάγγελμα, δούλευαν και σαν εργάτες στα κτήματα του Αβδούλ μπέη . Ο αριθμός των κατοίκων δεν ξεπερνούσε τους διακόσιους. Το 1928 ο οικισμός αριθμούσε 285 κατοίκους. Από το 1890 και μετέπειτα έφθασαν και μερικές οικογένειες βλάχων και από το 1927 άρχισε η κατοίκηση του χώρου από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και του Πόντου.

 Λίγο μακρύτερα από τη θέση του οικισμού απλωνόταν η λίμνη των Γιαννιτσών. Από το 1904 έως το 1908 διαδραματίστηκαν πολλά ιστορικά γεγονότα, που αποτέλεσαν και τον πρόδρομο μιας ιστορικής καμπής για τον Ελληνισμό. Στην λίμνη των Γιαννιτσών κατέφυγαν πολλοί κομιτατζήδες (Βούλγαροι ληστές), που είχαν προορισμό να τρομοκρατούν τα ελληνικά χωριά της περιοχής με σκοπό την αλλαγή της εθνικής τους ταυτότητας. Γνωστοί κομιτατζήδες αρχηγοί ο Ζλατάν, ο Κασάπτσε, ο Βοϊβόδας, και άλλοι.

 Το γεγονός αυτό ανάγκασε την κυβέρνηση των Αθηνών να στείλει μυστικά στην περιοχή Έλληνες αξιωματικούς και στρατιώτες για να αντιμετωπίσουν τους κομιτατζήδες και να ανακουφίσουν τους κατοίκους.

Γνωστοί αξιωματικοί με ψευδώνυμα ο Καπετάν Άγρας (Τέλλος Αγαπινός), ο Καπετάν Παναγιώτης (Παναγιώτης Παπατζανέτας) και άλλοι ήλθαν σε συνεννόηση με ντόπια παλικάρια όπως τον Γκόνο Γιώτα από Γιαννιτσά, το Μίγκα από Νάουσα και ύστερα από σκληρούς αγώνες κατάφεραν να εκπορθήσουν το άντρο των Βουλγάρων κομιτατζήδων που βρισκόταν στη μέση της λίμνης.

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1912 ο ελληνικός στρατός στις 17 Οκτωβρίου πέρασε το Λουδία ποταμό και έδιωξε τους Τούρκους από την περιοχή και προχώρησε προς τα Γιαννιτσά. Η αποξήρανση της λίμνης ολοκληρώθηκε το 1935. Επειδή η μόνη ύδρευση των κατοίκων, ήταν μια και μοναδική βρύση (αρτεσιανό), που είχε πόσιμο νερό και αρκετά δροσερό κατά τις ημέρες του καλοκαιριού, το νεοσύστατο χωριό πήρε την ονομασία ΚΡΥΑ ΒΡΥΣΗ. Η Κρύα Βρύση προήλθε από τη συνένωση των δύο οικισμών, της ΠΛΑΣΝΑΣ και του οικισμού της ΠΡΙΖΝΑΣ. Αναγνωρίστηκε σαν κοινότητα στις 4-4-1934 (ΦΕΚ Α 131/1934).