Η μάχη στους Αιγός Ποταμούς 405 π.Χ. [πηγή: Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού]
Λύσανδρος (κείμενο)
Κύρος ο νεότερος: σχέσεις Περσών με Αθηναίους και Λακεδαιμονίους [πηγή: Ι.Μ.Ε.]
Φαρνάβαζος: σχέσεις Περσών με Αθηναίους και Λακεδαιμονίους ΙΙ [πηγή: Ι.Μ.Ε.]
Θουκυδίδης, "Ιστορίαι 2.65.12": Τα αίτια της αθηναϊκής ήττας κατά τον Θουκυδίδη [πηγή: Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα]
Άβυδος (λήμμα) [πηγή: Ι.Μ.Ε.]
Λάμψακος (λήμμα) [πηγή: Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού]
Ελλήσποντος (κείμενο)
Αιγός ποταμοί (χάρτης)
Πάτα στα εικονίδια ή στις λέξεις - δεσμούς για να δεις το σχόλιο
§16-21, Οι στόλοι των αντιπάλων εισπλέουν στον Ελλήσποντο
[16]
Οἱ δ' Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Σάμου
ὁρμώμενοι
τὴν βασιλέως κακῶς ἐποίουν,
καὶ ἐπὶ τὴν Χίον καὶ τὴν Ἔφεσον
ἐπέπλεον, καὶ παρεσκευάζοντο πρὸς ναυμαχίαν, καὶ στρατηγοὺς πρὸς τοῖς ὑπάρχουσι
προσείλοντο Μένανδρον, Τυδέα, Κηφισόδοτον.
[17] Λύσανδρος δ’ ἐκ τῆς Ῥόδου παρὰ τὴν Ἰωνίαν ἐκπλεῖ πρὸς τὸν Ἑλλήσποντον πρός τε τῶν πλοίων τὸν ἔκπλουν καὶ ἐπὶ τὰς
ἀφεστηκυίας αὐτῶν πόλεις.
Ἀνήγοντο δὲ καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Χίου πελάγιοι· ἡ γὰρ Ἀσία πολεμία αὐτοῖς ἦν.
[18]
Λύσανδρος δ’ ἐξ Ἀβύδου παρέπλει εἰς Λάμψακον σύμμαχον οὖσαν Ἀθηναίων· καὶ οἱ Ἀβυδηνοὶ καὶ οἱ ἄλλοι παρῆσαν πεζῇ· ἡγεῖτο δὲ Θώραξ Λακεδαιμόνιος.
[19] Προσβαλόντες δὲ τῇ πόλει
αἱροῦσι κατἀ κράτος, καὶ διήρπασαν οἱ στρατιῶται οὖσαν πλουσίαν καὶ οἴνου καὶ σίτου καὶ τῶν ἄλλων
ἐπιτηδείων πλήρη· τὰ δὲ
ἐλεύθερα σώματα πάντα ἀφῆκε Λύσανδρος.
[20] Οἱ δ' Ἀθηναῖοι κατὰ πόδας πλέοντες ὡρμίσαντο τῆς Χερρονήσου ἐν Ἐλαιοῦντι ναυσὶν ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν. Ενταῦθα δὴ ἀριστοποιουμένοις αὐτοῖς ἀγγέλλεται τὰ περί Λάμψακον, καὶ εὐθύς ἀνήχθησαν εἰς Σηστόν.
[21] Ἐκεῖθεν δ' εὐθύς ἐπισιτισάμενοι ἔπλευσαν εἰς Αἰγός ποταμούς ἀντίον τῆς Λαμψάκου· διεῖχε δ' ὁ Ἑλλήσποντος ταύτῃ σταδίους ὡς πεντεκαίδεκα. Ἐνταῦθα δὴ ἐδειπνοποιοῦντο.
§22-24, Κατάληψη θέσεων
[22] Λύσανδρος δὲ τῇ ἐπιούσῃ νυκτί, ἐπεὶ ὄρθρος ἦν, ἐσήμηνεν εἰς τὰς ναῦς ἀριστοποιησαμένους εἰσβαίνειν, πάντα δὲ παρασκευασάμενος ὡς εἰς ναυμαχίαν καὶ τὰ παραβλήματα παραβάλλων, προεῖπεν ὡς μηδεὶς κινήσοιτο ἐκ τῆς τάξεως μηδὲ ἀνάξοιτο.
[23] Οἱ δὲ Ἀθηναῖοι ἅμα τῷ ἡλίῳ ἀνίσχοντι ἐπὶ τῷ λιμένι παρετάξαντο ἐν μετώπῳ ὡς εἰς ναυμαχίαν. Ἐπεὶ δὲ οὐκ ἀντανήγαγε Λύσανδρος, καὶ τῆς ἡμέρας ὀψὲ ἦν, ἀπέπλευσαν πάλιν εἰς τοὺς Αἰγὸς ποταμούς.
[24] Λύσανδρος δὲ τὰς ταχίστας τῶν νεῶν ἐκέλευσεν ἕπεσθαι τοῖς Ἀθηναίοις, ἐπειδὰν δὲ ἐκβῶσι, κατιδόντας ὅ τι ποιοῦσιν ἀποπλεῖν καὶ αὐτῷ ἐξαγγεῖλαι. Καὶ οὐ πρότερον ἐξεβίβασεν ἐκ τῶν νεῶν πρὶν αὗται ἧκον. Ταῦτα δ’ ἐποίει τέτταρας ἡμέρας· καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐπανήγοντο.
Δες τη συντακτική ανάλυση πατώντας (για διαδραστικό, κινητό) ή περνώντας τον δείκτη (για pc) πάνω στη λέξη.
Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ
ή εμφάνισε-απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ
§16-21, Οι στόλοι των αντιπάλων εισπλέουν στον Ελλήσποντο
μ
[17]
Λύσανδρος δ’
ἐκ τῆς Ῥόδου
παρὰ τὴν Ἰωνίαν
ἐκπλεῖ
πρὸς τὸν Ἑλλήσποντον
πρός τε
τῶν πλοίων
τὸν ἔκπλουν καὶ
ἐπὶ τὰς
ἀφεστηκυίας
αὐτῶν
πόλεις.
Ἀνήγοντο δὲ καὶ
οἱ Ἀθηναῖοι
ἐκ τῆς Χίου
πελάγιοι·
ἡ γὰρ
Ἀσία
πολεμία
αὐτοῖς
ἦν.
μ
[18]
Λύσανδρος δ’
ἐξ Ἀβύδου
παρέπλει
εἰς Λάμψακον
σύμμαχον
οὖσαν
Ἀθηναίων·
καὶ
οἱ Ἀβυδηνοί καὶ οἱ ἄλλοι
παρῆσαν
πεζῇ
ἡγεῖτο
δὲ
Θώραξ
Λακεδαιμόνιος.
μ
[19]
Προσβαλόντες δὲ
τῇ πόλει
αἱροῦσι
κατὰ κράτος,
καὶ
διήρπασαν
οἱ στρατιῶται
οὖσαν
πλουσίαν
καὶ
οἴνου
καὶ
σίτου καὶ τῶν
ἄλλων
ἐπιτηδείων
πλήρη·
τὰ δὲ
ἐλεύθερα
σώματα
πάντα
ἀφῆκε
Λύσανδρος.
§22-24, Κατάληψη θέσεων
μ
[22] Λύσανδρος δὲ
τῇ ἐπιούσῃ
νυκτί,
ἐπεὶ
ὄρθρος
ἦν,
ἐσήμηνεν
εἰς τὰς ναῦς
ἀριστοποιησαμένους
εἰσβαίνειν,
πάντα δὲ
παρασκευασάμενος
ὡς εἰς ναυμαχίαν καὶ τὰ
παραβλήματα
παραβάλλων,
προεῖπεν
ὡς
μηδεὶς
κινήσοιτο
ἐκ τῆς τάξεως
μηδὲ
ἀνάξοιτο.
μ
[23] Οἱ δὲ Ἀθηναῖοι
ἅμα
τῷ ἡλίῳ
ἀνίσχοντι
ἐπὶ τῷ λιμένι
παρετάξαντο
ἐν μετώπῳ
ὡς εἰς ναυμαχίαν.
Ἐπεὶ δὲ οὐκ
ἀντανήγαγε
Λύσανδρος,
καὶ
τῆς ἡμέρας
ὀψὲ
ἦν,
ἀπέπλευσαν
πάλιν
εἰς τοὺς Αἰγὸς ποταμούς.
μ
[24] Λύσανδρος δὲ
τὰς ταχίστας
τῶν νεῶν
ἐκέλευσεν
ἕπεσθαι
τοῖς Ἀθηναίοις,
ἐπειδὰν δὲ ἐκβῶσι,
κατιδόντας
ὅ τι
ποιοῦσιν
ἀποπλεῖν καὶ
αὐτῷ
ἐξαγγεῖλαι.
Καὶ οὐ
πρότερον
ἐξεβίβασεν
ἐκ τῶν νεῶν
πρὶν
αὗται
ἧκον.
Ταῦτα δ’
ἐποίει
τέτταρας
ἡμέρας·
καὶ
οἱ Ἀθηναῖοι
ἐπανήγοντο.
Μετάφραση Ρ. Ρούφου | Αρχαίο Κείμενο | Μετάφραση Γ. Α. Ράπτη |
[1.16] Στο μεταξύ οι Αθηναίοι, έχοντας τη Σάμο για ορμητήριο, λεηλατούσαν τα εδάφη του Βασιλέως, έκαναν επιδρομές στη Χίο και στην Έφεσο κι ετοιμάζονταν για ναυμαχία· εκλέξαν και καινούργιους στρατηγούς –κοντά σ’ αυτούς που είχαν κιόλας– τον Μένανδρο, τον Τυδέα και τον Κηφισόδοτο. | [1.16] Οἱ δ’ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Σάμου ὁρμώμενοι τὴν βασιλέως κακῶς ἐποίουν, καὶ ἐπὶ τὴν Χίον καὶ τὴν Ἔφεσον ἐπέπλεον, καὶ παρεσκευάζοντο πρὸς ναυμαχίαν, καὶ στρατηγοὺς πρὸς τοῖς ὑπάρχουσι προσείλοντο Μένανδρον, Τυδέα, Κηφισόδοτον. | [1.16] Οι Αθηναίοι, με ορμητήριο τη Σάμο, λεηλατούσαν τη χώρα του Πέρση βασιλιά και βάδιζαν με τα πλοία τους εναντίον της Χίου και της Εφέσου και ετοιμάζονταν για ναυμαχία και εξέλεξαν νέους στρατηγούς επιπλέον από αυτούς που είχαν, τον Μένανδρο δηλαδή και τον Τυδέα και τον Κηφισόδοτο. |
[1.17] Ο Λύσανδρος έκανε πανιά από τη Ρόδο, παραπλέοντας την Ιωνία, προς τον Ελλήσποντο· στόχος του ήταν το πέρασμα των εμπορικών πλοίων κι οι πόλεις που είχαν αποστατήσει από τους Λακεδαιμονίους. Ξεκίνησαν κι οι Αθηναίοι περνώντας από τ’ ανοιχτά της Χίου, επειδή οι ασιατικές ακτές ήταν στα χέρια του εχθρού. | [1.17] Λύσανδρος δ’ ἐκ τῆς Ῥόδου παρὰ τὴν Ἰωνίαν ἐκπλεῖ πρὸς τὸν Ἑλλήσποντον πρός τε τῶν πλοίων τὸν ἔκπλουν καὶ ἐπὶ τὰς ἀφεστηκυίας αὐτῶν πόλεις. Ἀνήγοντο δὲ καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Χίου πελάγιοι· ἡ γὰρ Ἀσία πολεμία αὐτοῖς ἦν. | [1.17] Κι ο Λύσανδρος, ξεκινώντας από τη Ρόδο, δίπλα από τα παράλια της Ιωνίας, εκπλέει προς τον Ελλήσποντο, για να αντιμετωπίσει τα πλοία των Αθηναίων και τις πόλεις που είχαν αποστατήσει απ' τη συμμαχία τους. Κι είχαν βγει από τη Χίο στα ανοιχτά της θάλασσας και οι Αθηναίοι. Γιατί η Ασία ήταν εχθρική γι' αυτούς. |
[1.18] Από την Άβυδο ο Λύσανδρος έβαλε πλώρη, ακολουθώντας την παραλία, για τη Λάμψακο, που ήταν σύμμαχος των Αθηναίων· οι Αβυδηνοί κι οι άλλοι σύμμαχοι ακολουθούσαν από τη στεριά, μ’ αρχηγό τον Θώρακα τον Λακεδαιμόνιο. | [1.18] Λύσανδρος δ’ ἐξ Ἀβύδου παρέπλει εἰς Λάμψακον σύμμαχον οὖσαν Ἀθηναίων· καὶ οἱ Ἀβυδηνοὶ καὶ οἱ ἄλλοι παρῆσαν πεζῇ. ἡγεῖτο δὲ Θώραξ Λακεδαιμόνιος. | [1.18] Ο Λύσανδρος, λοιπόν, από την Άβυδο κατευθυνόταν προς τη Λάμψακο, που ήταν σύμμαχος των Αθηναίων. Οι Αβυδηνοί και οι άλλοι ακολουθούσαν από τη στεριά. Αρχηγός τους ήταν ο Θώρακας ο Λακεδαιμόνιος. |
[1.19] Έκαναν επίθεση στην πόλη, την κατέλαβαν μ’ έφοδο και καθώς ήταν πλούσια –γεμάτη τροφές, κρασί κι άλλες προμήθειες– οι στρατιώτες τη λεηλάτησαν· τους πολίτες ωστόσο τους άφησε ο Λύσανδρος όλους ελεύθερους. | [1.19] Προσβαλόντες δὲ τῇ πόλει αἱροῦσι κατὰ κράτος, καὶ διήρπασαν οἱ στρατιῶται οὖσαν πλουσίαν καὶ οἴνου καὶ σίτου καὶ τῶν ἄλλων ἐπιτηδείων πλήρη· τὰ δὲ ἐλεύθερα σώματα πάντα ἀφῆκε Λύσανδρος. | [1.19] Και, αφού επιτέθηκαν εναντίον της πόλης, την κυριεύουν με έφοδο και οι στρατιώτες τη λεηλάτησαν, καθώς ήταν πλούσια και γεμάτη με κρασί, σιτάρι και άλλα εφόδια. Όλους τους πολίτες ο Λύσανδρος δεν τους πείραξε. |
[1.20] Οι Αθηναίοι, που τους ακολουθούσαν από κοντά, αγκυροβόλησαν στην Ελαιούντα της Χερσονήσου μ’ εκατόν ογδόντα πλοία. Την ώρα που έτρωγαν εκεί για μεσημέρι έμαθαν τα νέα για τη Λάμψακο· αμέσως ξεκίνησαν για τη Σηστό, | [1.20] Οἱ δ’ Ἀθηναῖοι κατὰ πόδας πλέοντες ὡρμίσαντο τῆς Χερρονήσου ἐν Ἐλαιοῦντι ναυσὶν ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν. Ἐνταῦθα δὴ ἀριστοποιουμένοις αὐτοῖς ἀγγέλλεται τὰ περὶ Λάμψακον, καὶ εὐθὺς ἀνήχθησαν εἰς Σηστόν. | [1.20] Οι Αθηναίοι, που τους ακολουθούσαν από κοντά, αγκυροβόλησαν στον Ελαιούντα της Χερσονήσου με εκατόν ογδόντα πλοία. Την ώρα που αυτοί έτρωγαν εκεί για μεσημέρι, τους ανακοινώνονται τα σχετικά με την πτώση της Λαμψάκου και αμέσως ξανοίχτηκαν στο πέλαγος κατευθυνόμενοι προς τη Σηστό. |
[1.21] όπου εφοδιάστηκαν με τροφές, κι από κει πήγαν στους Αιγός Ποταμούς, αντίκρυ στη Λάμψακο – εκεί που ο Ελλήσποντος έχει πλάτος κάπου δεκαπέντε στάδια. | [1.21] Ἐκεῖθεν δ’ εὐθὺς ἐπισιτισάμενοι ἔπλευσαν εἰς Αἰγὸς ποταμοὺς ἀντίον τῆς Λαμψάκου· διεῖχε δ’ ὁ Ἑλλήσποντος ταύτῃ σταδίους ὡς πεντεκαίδεκα. Ἐνταῦθα δὴ ἐδειπνοποιοῦντο. | [1.21] Αφού εφοδιάστηκαν με τρόφιμα, αμέσως αποκεί έπλευσαν για τους Αιγός ποταμούς, απέναντι από τη Λάμψακο. Ο Ελλήσποντος σ' αυτό το σημείο είχε πλάτος περίπου δεκαπέντε στάδια. Εκεί, ετοιμάζονταν για δείπνο. |
[1.22] Τ’ άλλο πρωί με τα χαράματα ο Λύσανδρος έδωσε παράγγελμα στα πληρώματα να φάνε και να επιβιβαστούν· αφού έκαναν όμως όλες τις προετοιμασίες για ναυμαχία και σήκωσαν τις λινάτσες στα πλευρά των πλοίων, πρόσταξε να μην κουνηθεί κανένα από τη θέση του μήτε ν’ ανοιχτεί. | [1.22] Λύσανδρος δὲ τῇ ἐπιούσῃ νυκτί, ἐπεὶ ὄρθρος ἦν, ἐσήμηνεν εἰς τὰς ναῦς ἀριστοποιησαμένους εἰσβαίνειν, πάντα δὲ παρασκευασάμενος ὡς εἰς ναυμαχίαν καὶ τὰ παραβλήματα παραβάλλων, προεῖπεν ὡς μηδεὶς κινήσοιτο ἐκ τῆς τάξεως μηδὲ ἀνάξοιτο. | [1.22] Την επόμενη νύχτα ο Λύσανδρος, αμέσως μόλις ξημέρωσε, έδωσε το σύνθημα, αφού φάνε, αμέσως να επιβιβαστούν στα καράβια και, αφού τακτοποίησε τα πάντα για επικείμενη ναυμαχία και αφού τοποθέτησε στα πλάγια των πλοίων προστατευτικά παραπετάσματα, προειδοποίησε να μην απομακρυνθεί κανείς από την παράταξή του ούτε να ξανοιχθεί στο πέλαγος. |
[1.23] Με την ανατολή του ήλιου οι Αθηναίοι παρατάχτηκαν κατά μέτωπο έξω από το λιμάνι, έτοιμοι για ναυμαχία· όταν ωστόσο πέρασε η μέρα δίχως ο Λύσανδρος να βγει να τους απαντήσει, επέστρεψαν στους Αιγός Ποταμούς. | [1.23] Οἱ δὲ Ἀθηναῖοι ἅμα τῷ ἡλίῳ ἀνίσχοντι ἐπὶ τῷ λιμένι παρετάξαντο ἐν μετώπῳ ὡς εἰς ναυμαχίαν. Ἐπεὶ δὲ οὐκ ἀντανήγαγε Λύσανδρος, καὶ τῆς ἡμέρας ὀψὲ ἦν, ἀπέπλευσαν πάλιν εἰς τοὺς Αἰγὸς ποταμούς. | [1.23] Παράλληλα, οι Αθηναίοι με την ανατολή του ηλίου παρατάχτηκαν στο λιμάνι κατά μέτωπο, όπως για ναυμαχία. Επειδή, μάλιστα, δε βγήκε κι ο Λύσανδρος για να τους αντιμετωπίσει, ήταν και περασμένη η ώρα, γύρισαν πάλι στους Αιγός ποταμούς. |
[1.24] Τότε ο Λύσανδρος πρόσταξε τα γοργότερα καράβια του ν’ ακολουθήσουν τους Αθηναίους, να παρατηρήσουν τι θα κάνουν μετά την αποβίβασή τους και να γυρίσουν να του αναφέρουν. Στο μεταξύ, ώσπου να επιστρέψουν αυτά, δεν έβγαλε τα πληρώματα από τα πλοία. Τέσσερις μέρες ακολούθησε αυτή την τακτική, και κάθε φορά οι Αθηναίοι έβγαζαν τον στόλο τους στο πέλαγο. | [1.24] Λύσανδρος δὲ τὰς ταχίστας τῶν νεῶν ἐκέλευσεν ἕπεσθαι τοῖς Ἀθηναίοις, ἐπειδὰν δὲ ἐκβῶσι, κατιδόντας ὅ τι ποιοῦσιν ἀποπλεῖν καὶ αὐτῷ ἐξαγγεῖλαι. Καὶ οὐ πρότερον ἐξεβίβασεν ἐκ τῶν νεῶν πρὶν αὗται ἧκον. Ταῦτα δ’ ἐποίει τέτταρας ἡμέρας· καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐπανήγοντο. | [1.24] Ο Λύσανδρος διέταξε τα ταχύτερα από τα πλοία του να ακολουθήσουν τους Αθηναίους και, μόλις αποβιβαστούν αυτοί, αφού τους κατασκοπεύσουν για ό,τι κάνουν, να επιστρέψουν και να τον ενημερώσουν. Και δεν αποβίβασε τα πληρώματα των πλοίων του, παρά αφού επέστρεψαν αυτά (τα ταχύπλοια πλοία του). Αυτό το έκανε για τέσσερις συνεχόμενες μέρες. Και οι Αθηναίοι ξανοίγονταν καθημερινά στο πέλαγος. |
Λύσανδρος, ιταλικό ασημένιο μετάλλιο του 16ου αι. σε σχέδιο του Belli, Valerio
Πηγή: Βρετανικό Μουσείο
Λύσανδρος, Εκδοτική Αθηνών