Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβασις 1.15.3-5
Ο Αλέξανδρος και η μάχη στα Άρβηλα, Charles Le Brun
Περίληψη
Oι αντίπαλοι παρέταξαν τις δυνάμεις τους κατά μήκος του ποταμού. Οι Μακεδόνες έβαλαν το πεζικό στο κέντρο και το ιππικό στα άκρα. Τη δεξιά πτέρυγα διοικούσε ο ίδιος ο Αλέξανδρος και την αριστερή ο Παρμενίων. Αντίθετα οι Πέρσες παρέταξαν μπροστά το ιππικό και πίσω τους εμπειροπόλεμους Έλληνες μισθοφόρους. Σύμφωνα με το σχέδιο της μάχης ο Αλέξανδρος επιδίωκε να δημιουργήσει προγεφύρωμα, για να επιτύχει στη συνέχεια ρήγμα στο εχθρικό μέτωπο. Η μάχη εξελίχθηκε σε δύο φάσεις. Η πρώτη φάση άρχισε από τη στιγμή που οι ίλες του Αμύντα και του Σωκράτη μπήκαν στο ποτάμι. Η τακτική των Περσών ήταν να αντιμετωπίσουν τους Μακεδόνες με ρίψη βελών και ακοντίων, εκμεταλλευόμενοι την υπεροχή της θέσης τους.
Διάβασε για τη μάχη.
Δες τη μάχη σε αναπαράσταση.
Κάνε κλικ στον χάρτη με τις κατακτήσεις του Αλέξανδρου. Εντόπισε τον Γρανικό ποταμό.
Κάνε κλικ στην εικόνα για μεγέθυνση
Διάβασε για τη μακεδονική φάλαγγα
[3] Καὶ οἱ μὲν πρῶτοι τῶν Μακεδόνων ξυμμίξαντες τοῖς Πέρσαις κατεκόπησαν πρὸς αὐτῶν, ἄνδρες ἀγαθοὶ γενόμενοι, ὅσοι γε μὴ πρὸς Ἀλέξανδρον πελάζοντα ἀπέκλιναν αὐτῶν. Ἀλέξανδρος γὰρ ἤδη πλησίον ἦν, ἅμα οἷ ἄγων τὸ κέρας τὸ δεξιόν, καὶ ἐμβάλλει ἐς τοὺς Πέρσας πρῶτος, ἵνα τὸ πᾶν στῖφος τῆς ἵππου καὶ αὐτοὶ οἱ ἡγεμόνες τῶν Περσῶν τεταγμένοι ἦσαν· καὶ περὶ αὐτὸν ξυνειστήκει μάχη καρτερά· [4] καὶ ἐν τούτῳ ἄλλαι ἐπ' ἄλλαις τῶν τάξεων τοῖς Μακεδόσι διέβαινον οὐ χαλεπῶς ἤδη. Καὶ ἦν μὲν ἀπὸ τῶν ἵππων ἡ μάχη, πεζομαχίᾳ δὲ μᾶλλόν τι ἐῴκει. Ξυνεχόμενοι γὰρ ἵπποι τε ἵπποις καὶ ἄνδρες ἀνδράσιν ἠγωνίζοντο, οἱ μὲν ἐξῶσαι εἰς ἅπαν ἀπὸ τῆς ὄχθης καὶ ἐς τὸ πεδίον βιάσασθαι τοὺς Πέρσας, οἱ Μακεδόνες, οἱ δὲ εἶρξαί τε αὐτῶν τὴν ἔκβασιν, οἱ Πέρσαι, καὶ ἐς τὸν ποταμὸν αὖθις ἀπώσασθαι. [5] Καὶ ἐκ τούτου ἐπλεονέκτουν ἤδη οἱ σὺν Ἀλεξάνδρῳ τῇ τε ἄλλῃ ῥώμῃ καὶ ἐμπειρίᾳ καὶ ὅτι ξυστοῖς κρανεΐνοις πρὸς παλτὰ ἐμάχοντο.
ΣΧΟΛΙΑ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ - ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ
3.
Καὶ οἱ πρῶτοι τῶν Μακεδόνων... κατεκόπησαν· η πρώτη επίθεση των Μακεδόνων έγινε με τις ίλες του Αμύντα και του Σωκράτη και φαίνεται ότι, παρά τις απώλειες, πέτυχε τον αντικειμενικό στόχο της, να καθηλώσει δηλ. τις συγκεντρωμένες περσικές δυνάμεις στο αριστερό μέρος. Κατά τη φάση αυτή η νίκη κλείνει προς την πλευρά των Περσών, γιατί πλεονεκτούν ως προς τον οπλισμό (ακόντια και παλτά εναντίον δοράτων) και στην υψηλότερη θέση στην οποία βρίσκονται.
ἄνδρες ἀγαθοὶ γενόμενοι· οι Μακεδόνες παρ' ότι είχαν να αντιμετωπίσουν την πληθώρα των εχθρικών βελών, το ορμητικό ρεύμα του ποταμού και το ασταθές έδαφος, εντούτοις αγωνίστηκαν γενναία και οι απώλειές τους δεν ήταν πολύ μεγάλες. Οι 115 νεκροί καθ' όλη τη μάχη είναι πολύ λίγες απώλειες σε σχέση με τις απώλειες των Περσών. Τον έπαινο της ανδρείας όσων σκοτώνονται στη μάχη αναφέρουν τόσο ο Θουκυδίδης στον Επιτάφιο του Περικλή (2,33): «ἀνδρῶν ἀγαθῶν ἔργῳ γενομένων, ἔργῳ καὶ δηλοῦσθαι τὰς τιμὰς» όσο και ο Ηρόδοτος (6,14): «ἐν στήλῃ ἀναγραφῆναι πατρόθεν ὡς ἀνδράσι ἀγαθοῖσι γενομένοισι».
Ἀλέξανδρος... καὶ ἐμβάλλει ἐς τοὺς Πέρσας πρῶτος· στη δεύτερη και καθοριστική φάση η μάχη κλείνει προς την πλευρά των Μακεδόνων. Ο Αλέξανδρος, επικεφαλής όλου του ιππικού, όρμησε, κατά τη συνήθη τακτική του, πρώτος μέσα στο ποτάμι, προς τα αριστερά, ακολουθώντας το ρεύμα του ποταμού. Έτσι διευρύνει το μέτωπο επίθεσης και περιορίζει τη δυνατότητα των Περσών να επιτεθούν από τα πλάγια, ενώ θα βγαίνει από το ποτάμι.
4.
ξυνειστήκει μάχη καρτερὰ· μόλις έφτασε στο σημείο της όχθης που είχε επιλέξει για τη διάβαση, ο Αλέξανδρος έδωσε διαταγή να στραφούν δεξιά, καλύπτοντας τα πλάγιά του. Ταυτόχρονα κτυπάει τις εξασθενημένες δυνάμεις των Περσών και κατορθώνει να διαβεί το ποτάμι, δημιουργώντας προγεφύρωμα, ύστερα από μεγάλη δυσκολία («χαλεπῶς καὶ μόλις», όπως γράφει ο Πλούταρχος).
Όμηρος, «Ιλιάδα» Η 244-272: Μονομαχία Αίαντα με Έκτορα (παράλληλο κείμενο) [Ομηρικά Έπη: Ιλιάδα Β΄Γυμνασίου]
Σκηνή ιππομαχίας (παράλληλο κείμενο)
Kαι ἦν... ἡ μάχη, πεζομαχίᾳ... ἐῴκει· ο Αρριανός επικεντρώνει τη λεπτομερή περιγραφή της μάχης στο σημείο που αγωνίζεται ο Αλέξανδρος. Η μάχη έχει μεταβληθεί σε πεζομαχία, παρ' ότι αγωνίζονται με τους ίππους. Ο τρόπος της σύγκρουσης, με τον ωθισμό των ιππέων, δίνει την εντύπωση ότι αγωνίζονται πεζοί και όχι ιππείς. Οι πηγές πάντως δεν παρέχουν αρκετά στοιχεία για την τακτική του μακεδονικού ιππικού.
Θουκυδίδης, «Ιστορίες» 7.78.3-7.78.4: Διάβαση του Αναπού ποταμού από το αθηναϊκό εκστρατευτικό σώμα (παράλληλο κείμενο) [ΚΕΓ]
Ξενοφών, «Eλληνικά» 3.4.21-3.4.22: Η μάχη στον Πακτωλό ποταμό (παράλληλο κείμενο) [ΚΕΓ]
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Γιατί, από τη στιγμή που ο Αλέξανδρος μπαίνει στη μάχη (§ 3-5), ανατρέπεται η εξέλιξή της;
2. Γιατί η μάχη επικεντρώνεται (§ 4-5) γύρω από τον Αλέξανδρο;
• Για τον Αρριανό
Κατέβασε σύντομο βιογραφικό για μαθητική χρήση:
• Διάβασε στη Βικιπαίδεια για τον Γρανικό ποταμό και τον Παρμενίωνα
• Λεξικά νέας ελληνικής: για απλή αναζήτηση// για σύνθετη αναζήτηση
• Bασικό λεξικό της αρχαίας
• Λεξικό της αρχαίας Liddell & Scott
• Λεξικό αρχαίας, σχολικό εγχειρίδιο
Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ ή
εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ
μ Καὶ οἱ μὲν πρῶτοι τῶν Μακεδόνων ξυμμίξαντες τοῖς Πέρσαις
μ κατεκόπησαν πρὸς αὐτῶν, ἄνδρες ἀγαθοὶ γενόμενοι
μ ὅσοι γε μὴ πρὸς Ἀλέξανδρον πελάζοντα ἀπέκλιναν αὐτῶν.
μ Ἀλέξανδρος γὰρ ἤδη πλησίον ἦν,
μ καὶ ἐμβάλλει ἐς τοὺς Πέρσας πρῶτος,
μ ἵνα τὸ πᾶν στῖφος τῆς ἵππου
μ καὶ αὐτοὶ οἱ ἡγεμόνες τῶν Περσῶν τεταγμένοι ἦσαν·
μ καὶ περὶ αὐτὸν ξυνειστήκει μάχη καρτερά·
μ [4] καὶ ἐν τούτῳ ἄλλαι ἐπ' ἄλλαις τῶν τάξεων τοῖς Μακεδόσι
μ διέβαινον οὐ χαλεπῶς ἤδη.
μ Καὶ ἦν μὲν ἀπὸ τῶν ἵππων ἡ μάχη,
μ Ξυνεχόμενοι γὰρ ἵπποι τε ἵπποις καὶ ἄνδρες ἀνδράσιν ἠγωνίζοντο,
μ οἱ μὲν ἐξῶσαι εἰς ἅπαν ἀπὸ τῆς ὄχθης καὶ ἐς τὸ πεδίον βιάσασθαι τοὺς Πέρσας, οἱ Μακεδόνες,
μ οἱ δὲ εἶρξαί τε αὐτῶν τὴν ἔκβασιν, οἱ Πέρσαι, καὶ ἐς τὸν ποταμὸν αὖθις ἀπώσασθαι.
μ [5] Καὶ ἐκ τούτου ἐπλεονέκτουν ἤδη οἱ σὺν Ἀλεξάνδρῳ
μ τῇ τε ἄλλῃ ῥώμῃ καὶ ἐμπειρίᾳ
μ καὶ ὅτι ξυστοῖς κρανεΐνοις πρὸς παλτὰ ἐμάχοντο.
Κατέβασε το αρχείο, για να γράψεις τη μετάφρασή σου
O πίνακας που ακολουθεί είναι . Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.
| Καὶ οἱ μὲν πρῶτοι τῶν Μακεδόνων ξυμμίξαντες τοῖς Πέρσαις | |
| κατεκόπησαν πρὸς αὐτῶν, ἄνδρες ἀγαθοὶ γενόμενοι | |
| ὅσοι γε μὴ πρὸς Ἀλέξανδρον πελάζοντα ἀπέκλιναν αὐτῶν. | |
| Ἀλέξανδρος γὰρ ἤδη πλησίον ἦν, | |
| ἅμα οἷ ἄγων τὸ κέρας τὸ δεξιόν, | |
| καὶ ἐμβάλλει ἐς τοὺς Πέρσας πρῶτος, | |
| ἵνα τὸ πᾶν στῖφος τῆς ἵππου | |
| καὶ αὐτοὶ οἱ ἡγεμόνες τῶν Περσῶν τεταγμένοι ἦσαν· | |
| καὶ περὶ αὐτὸν ξυνειστήκει μάχη καρτερά· | |
| [4] καὶ ἐν τούτῳ ἄλλαι ἐπ' ἄλλαις τῶν τάξεων τοῖς Μακεδόσι | |
| διέβαινον οὐ χαλεπῶς ἤδη. | |
| Καὶ ἦν μὲν ἀπὸ τῶν ἵππων ἡ μάχη, | |
| πεζομαχίᾳ δὲ μᾶλλόν τι ἐῴκει. | |
| Ξυνεχόμενοι γὰρ ἵπποι τε ἵπποις καὶ ἄνδρες ἀνδράσιν ἠγωνίζοντο, | |
| οἱ μὲν ἐξῶσαι εἰς ἅπαν ἀπὸ τῆς ὄχθης | |
| καὶ ἐς τὸ πεδίον βιάσασθαι τοὺς Πέρσας, οἱ Μακεδόνες, | |
| οἱ δὲ εἶρξαί τε αὐτῶν τὴν ἔκβασιν, οἱ Πέρσαι, | |
| καὶ ἐς τὸν ποταμὸν αὖθις ἀπώσασθαι. | |
| [5] Καὶ ἐκ τούτου ἐπλεονέκτουν ἤδη οἱ σὺν Ἀλεξάνδρῳ | |
| τῇ τε ἄλλῃ ῥώμῃ καὶ ἐμπειρίᾳ | |
| καὶ ὅτι ξυστοῖς κρανεΐνοις πρὸς παλτὰ ἐμάχοντο. |
Μπορείτε να επεξεργαστείτε μια λέξη ή μεγαλύτερο μέρος του κειμένου.
1. Για έντονα γράμματα, επιλέξτε τη λέξη ή το κείμενο και πατήστε Ctrl+B ή Ctrl+Shif+B, για πλάγια γράμματα πατήστε Ctrl+Ι ή Ctrl+Shif+I και για υπογραμμισμένα γράμματα πατήστε Ctrl+U ή Ctrl+Shif+U.
2. Για τη μετακίνηση μια λέξης ή ενός τμήματος, επιλέξτε τη λέξη ή το τμήμα και σύρτε στη νέα θέση.
2α. Αλλιώς, για αποκοπή, επιλέξτε τη λέξη ή το τμήμα του κειμένου πατώντας Ctrl+X και για επικόλληση Ctrl+V. Για αντιγραφή πατήστε Ctrl+C
3. Για επαναφορά, πατήστε Ctrl+R.
4. Μπορείτε επίσης να διαγράψετε μια λέξη ή να προσθέσετε δικό σας κείμενο.
Σημ. Στο κινητό ή στο τάμπλετ δεν ισχύει το 1.