Υπερβόρειος λαός σκυθικής προέλευσης, για τους οποίους έλεγαν ότι ήταν μονόφθαλμοι. (Στράβ. 1.2.10, 11.6.2)
Ο Ηρόδοτος για τους Αριμασπούς
Τώρα, στα βόρεια της Ευρώπης φαίνεται ότι υπάρχει περισσότερο χρυσάφι παρ᾽ όσο οπουδήποτε αλλού. Το πώς το αποκτούν, ούτε αυτό είμαι σε θέση να το πω με ακρίβεια — λέγεται πάντως ότι οι Αριμασποί, άνθρωποι μονόφθαλμοι, κάπως το αρπάζουν από τους γρύπες. Δεν το πιστεύω ούτε αυτό, ότι δηλαδή γεννιούνται άνθρωποι μονόφθαλμοι, αλλά όμοιοι κατά τα άλλα με τους άλλους ανθρώπους. Φαίνεται πάντως ότι τα πέρατα του κόσμου, που περιβάλλουν και περικλείνουν εντός τους την υπόλοιπη γη, έχουν τα πράγματα που εμείς θεωρούμε ότι είναι τα ομορφότερα και τα σπανιότερα.
(Ηρόδ. 3.116, μετ. Λ. Ζενάκος)
Λοιπόν και γι᾽ αυτούς έχουμε πληροφορίες, αλλά για το τί υπάρχει πιο πέρα απ᾽ αυτούς, οι Ισσηδόνες είναι που λένε πως εκεί βρίσκονται οι μονόφθαλμοι άνθρωποι και οι γρύπες οι χρυσοφύλακες· κι απ᾽ αυτούς τα πήραν και τα λένε οι Σκύθες κι από τους Σκύθες έφτασαν σε μας τους άλλους, και τους αποκαλούμε με τη σκυθική λέξη Αριμασπούς· γιατί στα σκυθικά άριμα σημαίνει ένα, και σπου, μάτι.
(Ηρόδ. 4.27.1, μετ. Η. Σπυρόπουλος)
Ο Προμηθέας συμβουλεύει την Ιώ
Μ' άκουσε κι
άλλο φοβερό θέαμ' ακόμη·
γιατί και τους ακρόχολους του Δία τους σκύλους
τους Γρύπες, με το σουβλερό μουσούνι, πρέπει
να φυλαχτής κι απ' το στρατό τον καβαλλάρη
των μονοφθάλμων Αριμάσπων, πού στίς όχθες
του χρυσορρόα του Πλούτωνα κάθουνται γύρω.
αυτούς μην τους ζυγώνης συ·
(Αισχ., Προμ. Δ. 802-807, μετ. Ι. Γρυπάρης)
Πρβλ. και Παυσ. 1.24.6, 1.31.2 και Στράβ. 1.2.10, 11.6.2.
Τα Αριμάσπεια ήταν επικό ποίημα που αποδιδόταν στον ποιητή Αριστέα από την Προκόννησο της Προποντίδος, πρόσωπο μεταξύ ιστορίας και μύθου. Το ποίημα χωριζόταν σε τρία βιβλία που περιλάμβαναν τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις του ποιητή από τη Σκυθία και τις βόρειες στέπες, περιοχές πέρα από τον Εύξεινο Πόντο, ανάμεσά τους και τις συγκρούσεις ανάμεσα στους χρυσοθήρες Αριμασπούς και στους χρυσοφύλακες Γρύπες.
Σε ορειχάλκινο κάτοπτρο από το Κελερμές της νότιας Ρωσίας [Εικ. 7] (πρώιμος 6ος αι. π.Χ.), κοντά στην υποτιθέμενη πατρίδα Αριμασπών και Γρυπών, εικονίζονται δύο τριχωτοί άνδρες που παλεύουν με ένα τέρας με κεφάλι αετού, μακριά αυτιά και κόμπο στο μέτωπο, σώμα λιονταριού και φτερά. Αν και οι άνδρες είναι γυμνοί και δεν επιτρέπεται η βέβαιη αναγνώριση που θα προσέφερε μια ενδυμασία, ωστόσο είναι πιθανό ότι πρόκειται για απεικόνιση της σύγκρουσης του μυθικού λαού και των μυθικών πλασμάτων. Σε υστερότερες απεικονίσεις της μάχης στην ελληνική τέχνη οι Αριμασποί ενίοτε είναι ντυμένοι σαν Πέρσες και όχι σαν Σκύθες, όπως συμβαίνει και με τις Αμαζόνες. Σε αττικό ερυθρόμορφο καλυκωτό κρατήρα του 4ου αι. π.Χ. (π. 375-350 π.Χ.) από την Ερέτρια παριστάνονται Σάτυρος, Γρύπας και ένας από τη φυλή των Αριμασπών. (Μουσείο Λούβρου CA491) [Εικ. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20]
Σχετικά λήμματα