Ο Δάμυσος ήταν Γίγαντας, ένας από τους περίπου εκατό. Αυτοί, αν και είχαν θεϊκή καταγωγή, είχαν μορφή ανθρώπου, όμως τεράστιοι και ανίκητοι, φοβεροί στην όψη, με πυκνά, πλούσια και μακριά μαλλιά και γένια και με λέπια φιδιού στα πόδια (Απολλόδ. 1.7.1.). Λεγόταν ακόμη ότι είχαν φίδια στα μαλλιά και στα γένια. Σε αντίθεση με τους Τιτάνες, ήταν θνητοί και από αυτούς παραδίδεται ότι κατάγονταν οι άνθρωποι. Επομένως, οι Γίγαντες ήταν ένα γένος μεταξύ θεών και ανθρώπων, ἀγχίθεοι όπως λέει ο Όμηρος, ὑπέρθυμοι και ἀτάσθαλοι (θρασείς και αυθάδεις), με μια δύναμη που καθιστούσε τη θνητότητά τους άπειρη και η οποία κινδύνευε μόνο αν απομακρύνονταν από τον τόπο που τους έδωσε ζωή, κατά πάσα πιθανότητα οι Φλέγρες ή η Παλλήνη, ή από τη συνεργασία των Αθανάτων Ολυμπίων με έναν θνητό, τον Ηρακλή. Αυτό έγινε στη Γιγαντομαχία. Για τον Αρισταίο λεγόταν ότι ήταν ο μόνος Γίγαντας που επιβίωσε μετά τη Γιγαντομαχία στην Αίτνα της Σικελίας. Και λεγόταν ότι ούτε η φωτιά του ουρανού, δηλαδή οι κεραυνοί, μπορούσαν να τον βλάψουν, ούτε η φωτιά που έβγαινε από την Αίτνα –οὔτε πῦρ οὐράνιον ἐπ’ αὐτὸν ἦλθεν, οὔτε Αἴτνη πιέζει αυτόν (Σούδα).

Περισσότερα για τους Γίγαντες και τη Γιγαντομαχία βλ. Γίγαντες.

O Δάμυσος ήταν ο ταχύτερος από τους Γίγαντες. Μετά τον θάνατό του, ο Κένταυρος Χείρωνας, στον οποίο ο Πηλέας εμπιστεύτηκε τον γιο του Αχιλλέα, ξέθαψε το πτώμα του από τον τάφο του στην Παλλήνη, αφαίρεσε τον αστράγαλο του δεξιού ποδιού του και τον τοποθέτησε στο πόδι του Αχιλλέα στη θέση εκείνου που είχε καταστραφεί από τη φωτιά, όταν η Θέτιδα προσπάθησε να κάνει τον γιο της αθάνατο. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι ο Αχιλλέας ήταν τόσο γρήγορος στο τρέξιμο. Στον Τρωικό πόλεμο, όταν κάποια φορά ο Απόλλωνας κατεδίωκε τον Αχιλλέα, ο αστράγαλος του Δάμυσου έφυγε από τη θέση του, ξεκόλλησε, και ο ήρωας έπεσε κάτω και σκοτώθηκε από τον θεό. Τον μύθο κατέγραψε ο Πτολεμαίος Ηφαιστίων, που έζησε την εποχή του Τραϊανού και του Αδριανού (Σούδα) και έγραψε τη Καινή Ιστορία προς χρήση των σπουδαστών χωρισμένη σε επτά βιβλία (Φώτ., Βιβλιοθήκη 190, σ. 153). Θεωρείται όμως ότι πολλές από τις αφηγήσεις του δεν ήταν αποτέλεσμα έρευνας αλλά επινόησης.

Σχετικά λήμματα

ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ, ΓΙΓΑΝΤΕΣ, ΗΡΑΚΛΗΣ, ΧΕΙΡΩΝΑΣ