Δύσκολα συγκεντρώνει κανείς ασφαλείς και βέβαιες πληροφορίες για την καταγωγή και τη ζωή του Μουσαίου. Το μόνο βέβαιο είναι η σχέση του με τη μουσική, όπως αυτή προκύπτει από το όνομά του, από τα ονόματα αυτών που φέρονται ως παππούς και πατεράδες του (Εύφημος - Εύμολπος, Αντίφημος), από το γεγονός ότι με διάφορους τρόπους σχετίζεται με άλλους μουσικούς, τον Θάμυρη (πατέρας;), τον Λίνο (μαθητής του;) και, κυρίως, τον Ορφέα (πατέρας ή γιος του; δάσκαλος ή μαθητής του; φίλος ή απλώς σύγχρονός του;). Βέβαιη επίσης μπορεί να θεωρείται η σχέση του με μυστήρια, όπως προκύπτει από αυτή που του αποδίδεται ως μητέρα, τη Σελήνη, και από τις Νύμφες που τον είχαν αναθρέψει. Σύγχυση υπάρχει και για τον τόπο της καταγωγής αλλά και του θανάτου του.
Λεγόταν ότι ο Μουσαίος καταγόταν από την Ελευσίνα ή τη Θράκη. Ήταν γιος της Σελήνης ή Μήνης, ή κάποιας Ελένης, η οποία όμως αναφέρεται και ως κόρη του. Πατέρας του ήταν ο Εύμολπος ή ο γιος του Εύμολπου Αντίφημος, που πρέπει να επινόησε το πολύμορφο άσμα· ή ο Θάμυρης ή ο Ορφέας. Το Λεξικό της Σούδας τον αναφέρει ως γιο του Αντίφημου και της Ελένης, εγγονό του Εύφημου και μαθητή του Ορφέα. Ευριπίδης και Παυσανίας αναφέρουν ότι ο Μουσαίος γεννήθηκε και έζησε όλη του τη ζωή στην Αθήνα, ότι τραγουδούσε στο Μουσείον, τον λόφο που βρίσκεται απέναντι από την Ακρόπολη, ότι πέθανε σε βαθιά γεράματα και τάφηκε εκεί· κατά άλλη εκδοχή πέθανε στο Φάληρο, όπου υπήρχε και ο τάφος του. Σύμφωνα με τον Διόδωρο τον Σικελιώτη ήταν γιος του ίδιου του Ορφέα και τελετάρχης στα Ελευσίνια μυστήρια, την εποχή που ο Ηρακλής έλαβε μέρος στα Ελευσίνια λίγο πριν πραγματοποιήσει τον ενδέκατο άθλο του. Παντρεύτηκε τη Δηιόππη και απέκτησαν ένα γιο, τον Εύμολπο. Ήταν ποιητής ασμάτων και επωδών, ο πρώτος, ίσως, που περιέγραψε τον Τρωικό πόλεμο, χρησμοθέτης σύμφωνα και με τον Ηρόδοτο. Του αποδίδονταν ποιήματα με έμπνευση μυστικιστική, ωστόσο, ο Παυσανίας θεωρεί ότι το μόνο βέβαιο έργο του είναι ένας ύμνος στη Δήμητρα. Όπως και να έχει, θεωρούνταν μεγάλος μουσικός και ότι με τη μουσική του θεράπευε τους αρρώστους. Θεωρούνταν και μάντης και ότι είχε εισαγάγει στην Αττική τα Ελευσίνια μυστήρια. [Εικ. 1, 2, 3]
)Σχετικά λήμματα
ΕΥΦΗΜΟΣ, ΕΥΜΟΛΠΟΣ, ΘΑΜΥΡΗΣ, ΛΙΝΟΣ, ΟΡΦΕΑΣ, ΝΥΜΦΕΣ, ΗΡΑΚΛΗΣ