Θρησκευτικές παραδόσεις & διατροφή (σελ. 2/6)
Ετοιμασίες του φαγητού για το μεγάλο πανηγύρι της Αμοργού
Στις μεγάλες θρησκευτικές εορτές οι οποίες δεν συμπίπτουν με περιόδους νηστείας όπως π.χ. η 15η Αυγούστου παραδοσιακά οι νοικοκυρές φτιάχνουν φαγητά που έχουν ως βάση τους το κρέας. Πολλές από αυτές τις συνταγές έχουν τις ρίζες τους στα πανηγύρια που συνηθίζονταν να οργανώνονται στα χωριά κατά τις ημέρες εορτασμού των Αγίων «πολιούχων» των χωριών αυτών. Σ’ αυτά τα πανηγύρια οι χωρικοί συνήθιζαν να προσφέρουν σφάγια (ως προσφορά στον Άγιο) τα οποία οι νοικοκυρές του χωριού τα μαγείρευαν σε μεγάλα καζάνια. Μερίδες προσφέρονταν στους πιστούς που έρχονταν να προσκυνήσουν τον Άγιο. Αυτή η παράδοση, έχει τις ρίζες της στην Αρχαία Ελλάδα, ενώ διατηρείται ακόμη και σήμερα σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας, κυρίως δε στις νησιωτικές περιοχές.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ξακουστό Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στην Αμοργό. Στην Αμοργό και πιο συγκεκριμένα στην Κάτω Μεριά, την ημέρα της Αγίας Παρασκευής οργανώνεται ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια. Στο πανηγύρι συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι του χωριού, αλλά και κάτοικοι των γύρω χωριών. Το μεγάλο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής αποτελεί τη μεγαλύτερη παραδοσιακή πανήγυρη σε όλη τη νησιωτική Ελλάδα, συνδυάζει δε αρχέγονα στοιχεία γιορτής. Πριν γίνουν οι δρόμοι, οι κάτοικοι των πέριξ περιοχών (όπως π.χ. οι κάτοικοι της Αιγιάλης και των γύρω νησιών) μετέβαιναν στην εκκλησία καβάλα σε ζώα και όλοι είχαν τα χέρια τους γεμάτα με προσφορές (κριθάρι, ζωντανά, λάδι και κρασί, ότι δηλαδή διέθετε κάθε νησί ως προσφορά στο πανηγύρι).
Κυρίαρχο όμως ρόλο έπαιζαν και παίζουν οι προσφορές σε ζωντανά ζώα, κάτι που αποτελεί και το αρχέτυπο του πανηγυριού, δηλώνοντας ευθέως τον ποιμενικό του χαρακτήρα. Αρχέτυπη μπορεί να θεωρηθεί και η συμμετοχή των ανθρώπων στο πανηγύρι, οι οποίοι «υπηρετούν» την Αγία και γι' αυτό το λόγο καλούνται «υπηρέτες». Άνδρες και γυναίκες από την Κάτω Μεριά, αλλά και την υπόλοιπη Αμοργό, αφήνουν για μερικές μέρες τις εργασίες τους και αναλαμβάνουν «υπηρεσία» στον ναό και στην οργάνωση της εορτής. Οι ίδιοι οι κάτοικοι του νησιού συμμετέχουν επίσης και στις προετοιμασίες του φαγητού προσφέροντας δωρεάν τις υπηρεσίες τους.
Στα πλαίσια της αποστολής τους αυτής, ασχολούνται με την συλλογή φρυγάνων για τους φούρνους που ψήνουν τα ψωμιά. Καθαρίζουν πατάτες περίπου 1200 κιλά κρεμμύδια, 200 κιλά όσπρια και ότι άλλο χρειασθεί για τα φαγητά. Από τις 23 Ιουλίου αρχίζει η διαδικασία ζύμωσης του ψωμιού που θα χρειασθεί (περίπου 2000 κιλά). Την παραμονή σφάζουν τα ζώα που θα χρειαστούν. (Ενδεικτικά το 2010 χρειάστηκαν 4 μοσχάρια, 1 αγελάδα, 210 κατσίκια, 3 γουρούνια, 1 γουρουνόπουλο, 200 κιλά λάδι για τα μαγειρέματα και σερβιρίστηκε 200 κιλά κρασί). Την παραμονή της γιορτής σερβίρονται δωρεάν πάνω από δύο χιλιάδες μερίδες στους πιστούς που συγκεντρώνονται στο μοναστήρι. Εντύπωση προκαλεί η προσμονή του λαού για την κατανάλωση του ευλογημένου από την Αγία Παρασκευή φαγητού: "100 κιλά κρέας, 150 κιλά πατάτες και τίποτα δεν πάει χαμένο!". Το κύριο φαγητό του πανηγυριού είναι το «πατατάτο» (κρέας γιαχνί με πατάτες), το ξιδάτο, (κρέας βραστό και πατσάς) και το «κοφτό» (σιτάρι με αμοργιανή μυζήθρα). Πηγή: Εφημερίδα "Η Αμοργός μας και οι Μικρές Κυκλάδες".