ΣΕΛ 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58
Η ενότητα έχει στο εξώφυλλό της εικόνα με τις μασκότ των Oλυμπιακών Aγώνων του 2004 στην Aθήνα.
Στη συγκεκριμένη ενότητα γίνεται επεξεργασία αφηγηματικών και περιγραφικών κειμένων.
Η ενότητα χωρίζεται στις εξής υποενότητες:
• Ο αθλητισμός στην αρχαία Ελλάδα
• Σύγχρονος αθλητισμός
• Και τα παιδιά αθλούνται
Όσον αφορά τα κείμενα, δίνονται:
• ιστορικές περιγραφές
• λογοτεχνικές αφηγηματικές περιγραφές
• δημοσιογραφική περιγραφή αγώνα
Σχετικά με τους γραμματικούς στόχους, υπενθυμίζεται στον μαθητή η διάκριση καταφατικής – ερωτηματικής – αρνητικής πρότασης (βλ. και ενότητα 6) και η λειτουργία των τελικών και των αποτελεσματικών προτάσεων (βλ. και ενότητα 6). Επίσης, γίνεται επανάληψη στις αντωνυμίες και αναφέρεται συνοπτικά ο σχηματισμός των παραθετικών επιθέτων και επιρρημάτων. Όσον αφορά την κλίση, διδάσκεται ο σχηματισμός της εσωτερικής αύξησης των ρημάτων που είναι σύνθετα με λόγιες προθέσεις.
Και στο Βιβλίο του Μαθητή και στο Τετράδιο Εργασιών προτείνονται διαθεματικές δραστηριότητες, οι οποίες συνδέονται με διάφορα αντικείμενα του Α.Π., όπως Ιστορία, Φυσική, Μαθηματικά, Αισθητική Αγωγή.
Στο Τετράδιο Εργασιών ο μικρός Λούης ονειρεύεται να μοιάσει στον διάσημο μαραθωνοδρόμο και εμπλέκεται σε δραστηριότητες που αφορούν τα αθλήματα και τα σπορ. Oι δραστηριότητες αυτές δίνουν αφορμή για ασκήσεις εμπέδωσης της διδασκαλίας της δομής των κειμένων της ενότητας, για ασκήσεις στα γραμματικά φαινόμενα (είδη προτάσεων, αντωνυμίες, παραθετικά) και για λεξιλογικές ασκήσεις.
Παραπομπή στο Ανθολόγιο και συμπληρωματική βιβλιογραφία για το θέμα της ενότητας δίνονται στο Βιβλίο του Μαθητή.
Θεωρία
- Δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις
- Δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις, τελικές
- Δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις, αποτελεσματικές
- Αντωνυμίες και κλίση των αντωνυμιών
- Επίθετο και παραθετικά
- Το επίρρημα και τα παραθετικά του
- Το ρήμα, η κλίση (όλοι οι εγκλιτικοί τύποι)
- Ασκήσεις θα βρείτε εδώ
Ο αθλητισμός
στην αρχαία Ελλάδα
Τα δυο έπη του Ομήρου, η Οδύσσεια και η Ιλιάδα, μας φέρνουν σε επαφή με μια κοινωνία όπου ο αθλητισμός έχει εισδύσει σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής, δημόσιας και καθημερινής. Η αγάπη για την άθληση κυριαρχεί παντού: νέοι άνθρωποι χαίρονται την έντονη σωματική προσπάθεια, τρανοί αρχηγοί και ήρωες αγωνίζονται να έρθουν πρώτοι, ενώ γύρω ένα πλήθος –λαός ή στρατός– δονείται από ενθουσιασμό παρακολουθώντας τις επιδόσεις τους. Με λίγα λόγια, βρισκόμαστε μπροστά σε μια κοινωνία που, παράλληλα με τα ηρωικά της ιδανικά, χαρακτηρίζεται και από ένα γνήσιο αθλητικό πνεύμα.
Η έφεση για άθληση είναι διάχυτη και στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια. Τη συναντάμε στις περιγραφές των αγώνων που έγιναν για να τιμηθεί ο νεκρός Πάτροκλος, αλλά και στους αγώνες που οργάνωσαν οι Φαίακες για να διασκεδάσουν τη θλίψη του Οδυσσέα. Όλοι οι ομηρικοί ήρωες λαχταρούν να διακριθούν στους αγώνες: κάθε ήρωας είναι και ένας αθλητής που προσπαθεί να ξεπεράσει τους άλλους.
Ο ιδανικός ήρωας, όπως φαίνεται στα ομηρικά έπη, διαθέτει σωματική και ψυχική αλκή και είναι έξυπνος και ανδρείος. Οι αγώνες δίνουν την ευκαιρία στους ήρωες-αθλητές να κάνουν επίδειξη υπεροχής, να εκδηλώσουν τη λαχτάρα τους για τη νίκη, να χαρούν τον ίδιο τον αγώνα. Ωστόσο, η έντονη επιθυμία να νικήσουν δεν τους οδηγεί σε βιαιότητες. Το αθλητικό πνεύμα και οι εκδηλώσεις μεγαλοψυχίας δε λείπουν από τους αντιπάλους.
Η αφορμή των αγώνων είναι διαφορετική στα δυο έπη: Στην Ιλιάδα είναι ένα ταφικό έθιμο και οι αγώνες σχετίζονται με θρησκευτικές εκδηλώσεις. Στην Οδύσσεια γίνονται για να τιμηθεί ένας ξένος.
Τα αθλήματα που περιγράφονται στην Ιλιάδα είναι με τη σειρά: η αρματοδρομία, η πυγμαχία, η πάλη, ο δρόμος, η τοξοβολία με στόχο και το ακόντιο. Τα έπαθλα τα προσφέρει ο ίδιος ο Αχιλλέας. Βραβεία δίνονται και στους νικητές και στους νικημένους. Για τους Φαίακες η απλή χαρά της σωματικής προσπάθειας και η επιδίωξη της νίκης φαίνονται να είναι τα κυρίαρχα στοιχεία των αγώνων. Αξιοσημείωτο είναι ότι στους αγώνες αυτούς έπαθλα δε δίνονται. Η ανταμοιβή του αθλητή είναι η ικανοποίηση ότι ήρθε πρώτος.
παράσταση ιπποδρομίας σε αρχαιοελληνικό αγγείο
Δυο σημεία αξίζει ιδιαίτερα να τονίσουμε. Οι ομηρικοί ήρωες ξέρουν να εκτιμούν την αξία της άσκησης. Οι Φαίακες συχνά τονίζουν: «ο Οδυσσέας δείχνει έμπειρος» και «φαίνεται να ξέρει από αγωνίσματα». Αυτό το συμπεραίνουν από τη ρωμαλέα κορμοστασιά του, από τα δυνατά μπράτσα του και τις γερές κνήμες του. Ο ίδιος ο Οδυσσέας παινεύεται ότι αθλείται από τα νιάτα του και πως και τώρα, μετά από τόσα βάσανα, μπορεί να τους νικήσει στην πάλη και στην πυγμή, στο τόξο και στον δίσκο.
Το δεύτερο και πιο σημαντικό στοιχείο είναι η υψηλή εκτίμηση με την οποία η ομηρική κοινωνία περιβάλλει τον αθλητισμό και τους αθλητές. Στην Ιλιάδα όλοι οι αρχηγοί του στρατού, ακόμα και ο ίδιος ο Αγαμέμνονας, αθλούνται. Οι Φαίακες θεωρούν ότι το σημαντικότερο για έναν πολίτη, σπουδαιότερο και από το εμπόριο και τα πλούτη, είναι «αυτό που μπορεί να επιτύχει κανείς με τα χέρια και τα πόδια του», δηλαδή αθλητικές επιδόσεις, που αποσπούν τον άνθρωπο από την καθημερινότητα και τον ανεβάζουν στη σφαίρα των υψηλών ιδανικών.
Στον ρωμαλέο ομηρικό κόσμο δεν υπάρχει θέση για ήρωες που δεν είναι αθλητές.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην αρχαία Ελλάδα, Eκδοτική Aθηνών, Aθήνα, 1982
*εισδύω {αρχ. εισδύω}: εισέρχομαι, περνώ μέσα
*έφεση (για μάθηση): ζωηρή επιθυμία, κλίση
*διάχυτος {διαχέω}: διασκορπισμένος, χυμένος προς όλες τις διευθύνσεις
*αλκή {αρχ. αλκή}: σωματική δύναμη, ευρωστία
Ο κλασικός αθλητισμός [Φυσική Αγωγή Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού]
1. Βρείτε στο κείμενο και γράψτε στο τετράδιό σας όλες τις λέξεις και τις φράσεις που έχουν σχέση με τον αθλητισμό.
2. Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:
 |
Ποιες ήταν οι αφορμές για τη διοργάνωση αγώνων στην ομηρική εποχή; |
|
|
Για ποιο λόγο οργάνωσαν αγώνες οι Αχαιοί στην Ιλιάδα και οι Φαίακες στην Οδύσσεια; |
|
|
Ποια αθλήματα περιγράφονται στην Ιλιάδα; |
|
|
Από ποια σημεία του κειμένου φαίνεται ότι οι ομηρικοί ήρωες, αλλά και ολόκληρη η ομηρική κοινωνία, εκτιμούσαν την αξία της άσκησης, του αθλητισμού και των αθλητών; |
|
|
Από ποια σημεία του κειμένου φαίνεται ότι ο ήρωας, ο ηγέτης (ή απλά κάθε ολοκληρωμένος πολίτης) έπρεπε να έχει και προσόντα αθλητή; |
|
|
Ποια από αυτά τα προσόντα είχε ο Οδυσσέας; |
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αρχαιότητα [πηγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού]
Από τα σπορ στην καθημερινή ζωή. Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίσοι (δραστηριότητα) [πηγή: Ψηφιακή Βιβλιοθήκη]
3. Διαβάστε πάλι την παράγραφο εκείνη του κειμένου που αναφέρεται στην επιβράβευση των νικητών των αγώνων στα ομηρικά έπη.
Ενώστε καθέναν από τους μεγάλους πανελλήνιους αγώνες της αρχαιότητας με τον τόπο όπου γινόταν και το έπαθλο που δινόταν στους νικητές.
| Δελφοί | Νέμεα | δάφνινο στεφάνι |
| Νεμέα | Πύθια | στεφάνι από αγριοσέλινο |
| Ολυμπία | Ίσθμια | στεφάνι ελιάς |
| Iσθμός Κορίνθου | Ολυμπιακοί Αγώνες | στεφάνι από κλαδί πεύκου |
σ.σ. Βρες την απάντηση
Τώρα διαβάστε το παρακάτω κείμενο και απαντήστε:
«…Τους αρχαίους δεν τους ενδιέφερε η επίδοση (το ρεκόρ), γι' αυτό άλλωστε και δεν έχουν διασωθεί παρά ελάχιστες πληροφορίες σχετικά με τις επιδόσεις μεγάλων αθλητών. Όσες πληροφορίες διασώθηκαν έχουν να κάνουν κυρίως με αξιοθαύμαστα κατορθώματα που πετύχαινε κάποιος, τα οποία μάλιστα διογκώνονταν από στόμα σε στόμα, έτσι ώστε συχνά κατέληγαν σε απίθανα μεγέθη που ανάγονται στη σφαίρα της υπερβολής».
Παύλος Βαλαβάνης, Άθλα, αθλητές και έπαθλα, εκδ. Eρευνητές, Aθήνα, χ.χ.
Ποια ήταν εκείνα τα στοιχεία που ενδιέφεραν τους αθλητές αλλά και τους θεατές των αγώνων στην αρχαία Ελλάδα; Διατυπώστε την απάντησή σας χρησιμοποιώντας και τις λέξεις: συμμετοχή, συναγωνισμός, νίκη, πρωτιά, ανταμοιβή, ικανοποίηση, αναγνώριση, θαυμασμός, φήμη, τιμές.
4. Υπογραμμίστε με κόκκινο τις αντωνυμίες και με πράσινο τα άρθρα:
Αντί για κόκκινο και πράσινο επίλεξε μια λέξη και με πατημένο το Ctrl πάτα το Β, για να γίνει η λέξη με έντονα γράμματα ή Ctrl + U/Θ, για υπογράμμιση
Μου αρέσει πολύ η ιππασία. Εσένα ποιο σπορ σού αρέσει;
Ο αθλητής μας ήταν πολύ περήφανος που μας χάρισε το χρυσό μετάλλιο.
Πάνω από όλα έβαζε τον εαυτό του και την ομάδα του.
Ήρθε η ίδια η πρωταθλήτρια στο σχολείο μας και την είδαμε από κοντά.
Εκείνο τον αγώνα με την Πορτογαλία δε θα τον ξεχάσω ποτέ.
«Όποιος το κερδίσει θα το πάρει δικό του» του είπα.
«Ποιος ήταν ο νικητής στην ιστιοπλοΐα;» τον ρώτησα.
Κανένας δεν τον βοήθησε. Η νίκη ήταν όλη δική του!
Γραμματική, σελ. 112-121: οι αντωνυμίες
5 Μερικοί από τους πιο φημισμένους αθλητές στην αρχαία Ελλάδα ήταν: ο Θεαγένης ο Θάσιος (παγκρατιαστής), ο Λεωνίδας ο Ρόδιος (δρομέας), ο Μίλων ο Κροτωνιάτης (παλαιστής), ο Διαγόρας ο Ρόδιος (πυγμάχος), ο Αστύλος ο Κροτωνιάτης (σταδιοδρόμος), ο Ηρόδωρος ο Μεγαρεύς (σαλπιγκτής). Χωριστείτε σε ομάδες και βρείτε στη σχολική εγκυκλοπαίδεια τις βιογραφίες τους. Φτιάξτε ένα φυλλάδιο-λεύκωμα με τις περιλήψεις των βιογραφιών τους. Φιλοτεχνήστε το και βάλτε το ως ένθετο στη σχολική σας εφημερίδα.
Κατηγορία: Αρχαίοι Έλληνες Ολυμπιονίκες [πηγή: Βικιπαίδεια]
6 Στο κείμενο που διαβάσατε βρίσκονται οι παρακάτω φράσεις. Βρείτε τα συνώνυμα των επιθέτων και ξαναγράψτε τες:
Γράψε τις απαντήσεις σου στις παρακάτω γκρι σειρές. Για γρήγορη μετακίνηση πάτα το πλήκτρο tab ⭾ και για επιστροφή τα πλήκτρα shift+tab ⭾
| έντονη σωματική προσπάθεια = | μεγάλη σωματική προσπάθεια |
| ανδρείος ήρωας = | |
| ρωμαλέα κορμοστασιά = | |
| δυνατά μπράτσα = | |
| σημαντικό στοιχείο = | |
| υψηλή εκτίμηση = |
|
|
Συμπληρώστε τα αντίθετα των λέξεων που είναι μέσα στην παρένθεση και διαβάστε το κείμενο που δημιουργείται. Τι νομίζετε, βγαίνει νόημα; |
Οι προσπάθειες των αθλητών για την κατάκτηση _ (νίκης) ήταν _ (έντονες). Οι _ (γυμνασμένοι) ήρωες έπρεπε να είναι πολύ _ (έμπειροι) στα αθλήματα. Όσο για τους χορηγούς, _ (παινεύονταν) για τη _ (μεγαλοψυχία) τους. Γενικότερα η εποχή χαρακτηρίζεται για το _ (γνήσιο) αθλητικό πνεύμα της.
|
|
Στην πρώτη παράγραφο του κειμένου υπάρχουν οι παρακάτω λέξεις: κοινωνία, δημόσιος, άθληση, στρατός. Βρείτε και άλλες λέξεις από τις οικογένειές τους και φτιάξτε προτάσεις. |
7. Κάποιες λέξεις γράφονται με μια λέξη, ενώ κάποιες άλλες με δύο, όπως, για παράδειγμα: δεκαπέντε, είκοσι ένα. Να υπογραμμίσετε τις λέξεις που είναι λάθος γραμμένες και να τις ξαναγράψετε δίπλα σωστά (συμβουλευτείτε και κάποιο λεξικό):
Γράψε τις απαντήσεις σου στις παρακάτω γκρι σειρές. Για γρήγορη μετακίνηση πάτα το πλήκτρο tab ⭾ και για επιστροφή τα πλήκτρα shift+tab ⭾
| δέκα τρία | καλώς όρισες | ||
| είκοσι ένα | τελοσπάντων | ||
| καθετί | οποιοσδήποτε | ||
| κάθε ένα | προ πάντων | ||
| εξ αρχής | κατά γης | ||
| κατευθείαν |
Σύγχρονος αθλητισμός
Ο ξυπόλυτος Aιθίοπας αθλητής διασχίζει την πλατεία του Κολοσσαίου υπό το φως των πυρσών, σε μια Ολυμπιάδα που οι Ιταλοί περίμεναν πενήντα δύο χρόνια για να διοργανώσουν*. Και τα κατάφεραν άριστα, μπλέκοντας το παλιό με το σύγχρονο. Ωστόσο, ο φωτισμός των δρόμων ήταν κακός και η ώρα του μαραθωνίου τέτοια, ώστε χρειάστηκαν εκατοντάδες πυρσοί που κρατούσαν εκατοντάδες στρατιώτες και νεαροί μαθητές του σχολείου για να βλέπουν οι δρομείς πού πάνε από κάποιο σημείο και πέρα. Ήταν απαραίτητο: Οι Ιταλοί προτίμησαν να βάλουν τον μαραθώνιο αργότερα για να αποφύγουν οι δρομείς την αφόρητη κουφόβραση και την εκνευριστική υγρασία του ρωμαϊκού Σεπτέμβρη.
Εκείνο το βράδυ του μεγάλου τελικού του πιο ιερού των αγωνισμάτων επέλεξε και η αφρικανική γη για να στείλει το μήνυμα της ύπαρξής της, της διαμαρτυρίας της. Επέλεξε τα γυμνά πέλματα ενός παιδιού της, του Αμπέμπε Μπικίλα, να είναι αυτά που θα διασχίζανε με τον δικό τους τρόπο τον δρόμο – αγώνισμα που γίνεται στην ανάμνηση μιας νίκης.
Ήταν ο τρίτος μαραθώνιος στη ζωή του Αμπέμπε Μπικίλα. Ο λεπτοκαμωμένος και λιγομίλητος αθλητής είχε κάνει με τον προπονητή του πολύ συγκεκριμένα και εμπεριστατωμένα σχέδια: Αν όλα πήγαιναν καλά και βρισκόταν σχετικά μπροστά, θα ανέπτυσσε ταχύτητα και θα έκανε την τελική του επίθεση δυο χιλιόμετρα πριν το τέλος. Αν είχε δυνάμεις.
Αυτό και έγινε. Ο Μπικίλα είχε δυνάμεις. Τα δυο μαύρα πέλματα που είχαν πάνω τους τα ακούσματα της σαβάνας, τη λάσπη του Γαλάζιου Νείλου, την υγρασία των βουνοκορφών του Ρας Ντασάν, τα σκισίματα από τα βότσαλα της λίμνης Τάνα, κατάπιναν ακούραστα την καυτή άσφαλτο.
Βρισκόταν συνεχώς επικεφαλής μαζί με τον Μαροκινό Αμπντεσελέμ και έναν Νεοζηλανδό να τους καταδιώκει. Στα τελευταία χιλιόμετρα ο ξυπόλυτος αθλητής άνοιξε τον διασκελισμό του. Ο Αμπντεσελέμ δεν είχε δυνάμεις να τον ακολουθήσει, του φώναξε μάλιστα κάτι στα αραβικά. Κάτι σαν «στο καλό» ή «στην ευχή του Θεού». Ο Μαροκινός είχε καταλάβει ότι έχασε και ότι νικητής θα ήταν ο Αιθίοπας.
Λίγα χρόνια αργότερα οι Κενυάτες, οι Τυνήσιοι, οι Αλγερινοί θα ένωναν τις δυνάμεις τους με τους Μαροκινούς και τους Αιθίοπες για να φτιάξουν ένα τρομερό, σχεδόν αχτύπητο, αθλητικό μπλοκ.
Δημήτρης Κωνσταντάρας – Μάνος Κοντολέων, Δόξα και δάκρυ, εκδ. Πατάκη, Aθήνα, 2000 (διασκευή)
Αμπέμπε Μπικίλα (φωτογραφία) [πηγή: Βικιπαίδεια]
*Πρόκειται για τους δέκατους έβδομους Ολυμπιακούς Αγώνες, του 1960, στη Ρώμη. Οι Ιταλοί περίμεναν πάνω από πενήντα χρόνια για να πάρουν τη διοργάνωση, αφού οι αγώνες του 1908, που επρόκειτο να γίνουν στη Ρώμη, έγιναν στο Λονδίνο λόγω της φοβερής έκρηξης του Βεζούβιου το 1906.
1 Ας υποθέσουμε ότι παρακολουθήσατε από την τηλεόραση ολόκληρη την εξέλιξη του γεγονότος που περιγράφεται στο κείμενο. Περιγράψτε το κι εσείς σε κάποιον που δεν το γνωρίζει αναφέροντας οπωσδήποτε:
|
|
Τι συνέβη |
|
|
Πού και πότε συνέβη |
|
|
Ποια ήταν τα πρόσωπα που συμμετείχαν |
|
|
Ποιος ήταν ο στόχος τους και ποια τα εμπόδια που συνάντησαν |
|
|
Ποια συναισθήματα προκάλεσε η δράση τους |
|
|
Ποιo το αποτέλεσμα της προσπάθειάς τους |
Επιστρέφοντας στο κείμενο απαντήστε: Πέρα από το γεγονός ότι ο Αιθίοπας αθλητής έτρεχε ξυπόλυτος, από ποια άλλα σημεία του κειμένου φαίνεται η μεγάλη αξία της νίκης του;
2 Περιγράψτε κι εσείς έναν αγώνα μαραθωνίου δρόμου με τους ίδιους ή δικούς σας πρωταγωνιστές, αλλά στην κλασική διαδρομή Μαραθώνας – Αθήνα (δείτε τον χάρτη που ακολουθεί). Προσθέστε τα δικά σας στοιχεία, ώστε να φαίνεται η διαδρομή συναρπαστική.
Χάρτες της Google
Χάρτης Μαραθώνιας διαδρομής [πηγή: Κλασικός Μαραθώνιος Αθηνών]
Tελικές προτάσεις
Δείτε ενότητα 6, Οι φίλοι μου, οι φίλες μου
Για τις τελικές προτάσεις μπορείς να διαβάσεις εδώ
Συμπερασματικές ή αποτελεσματικές προτάσεις
Δείτε ενότητα 6, Οι φίλοι μου, οι φίλες μου
Για τις συμπερασματικές ή αποτελεσματικές μπορείς να διαβάσεις εδώ
3. Ποιες από τις χρωματισμένες με μπλε χρώμα εξαρτημένες προτάσεις του κειμένου είναι τελικές και ποιες συμπερασματικές; Βρείτε την ανεξάρτητη πρόταση με την οποία συνδέεται καθεμιά από αυτές.
| Πρόταση | Τελική | συμπερασματική |
| για να διοργανώσουν | ||
| ώστε χρειάστηκαν εκατοντάδες πυρσοί | ||
| για να βλέπουν οι δρομείς πού πάνε | ||
| για να αποφύγουν οι δρομείς την αφόρητη κουφόβραση και την εκνευριστική υγρασία του ρωμαϊκού Σεπτέμβρη | ||
| για να στείλει το μήνυμα της ύπαρξής της | ||
| για να φτιάξουν ένα τρομερό αθλητικό μπλοκ |
4. Βάλτε τις σωστές λέξεις (από την παρένθεση) για να συνδέσετε την ανεξάρτητη πρόταση με την εξαρτημένη, την οποία θα υπογραμμίσετε και θα χαρακτηρίσετε ως συμπερασματική ή τελική.
(ώστε, που δεν, ώστε να μην, για να, ώστε, που, ώστε να μην)
Προσπαθούσε πάντα να κρατάει την ψυχραιμία του, _ (αρν.) ανταποδίδει τα χτυπήματα που του έδιναν οι αντίπαλοί του.
Τέτοιος θυμός τον είχε κυριεύσει, _ (αρν.) ήξερε τι έκανε.
Ομολόγησε πως άργησε τόσο πολύ να κοιμηθεί χτες, _ (αρν.) είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του σήμερα.
Ο προπονητής έδινε τις εντολές πολύ σιγά, _ μόλις γίνονταν αντιληπτές από εμάς τους υπόλοιπους.
Το παιχνίδι ήταν τόσο συναρπαστικό, _ κανένας από τους φιλάθλους δεν έβγαζε άχνα.
Έπρεπε να ήσουν από μια μεριά, _ έβλεπες τις αντιδράσεις τους.
Τόσο μεγάλη αγάπη είχαν για την ομάδα τους, _ θα μπορούσαν να την ακολουθήσουν και στην άκρη του κόσμου.
Γραμματική, σελ. 199-200: τελικές προτάσεις
Γραμματική, σελ. 199-200: αποτελεσματικές-συμπερασματικές προτάσεις
Παράλληλη αναζήτηση στα Σώματα Κειμένων της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα
Αναζήτηση στον Εθνικό Θησαυρό Ελληνικής Γλώσσας
Σύνθετα ρήματα και αύξηση
Εκείνο το βράδυ επέλεξε η Αφρική για να στείλει το μήνυμα της ύπαρξής της. (…) θα ανέπτυσσε ταχύτητα και θα έκανε την τελική του επίθεση δυο χιλιόμετρα πριν το τέλος (από το κείμενο).
Στην ελληνική γλώσσα υπάρχουν σύνθετα ρήματα με προθέσεις που παίρνουν ένα ε ανάμεσα στην πρόθεση και το ρήμα στον παρατατικό και στον αόριστο (διαμένω [διά + μένω] – διέμενα, διέμεινα). Αυτό λέγεται εσωτερική αύξηση.
Η εσωτερική αύξηση μπαίνει μόνο όταν τονίζεται. Έτσι, έχουμε αύξηση μόνο στο πρώτο, δεύτερο και τρίτο πρόσωπο ενικού και στο τρίτο πρόσωπο πληθυντικού του παρατατικού και του αορίστου (διέκοπτα, διέκοπτες, διέκοπτε, διέκοπταν / διέκοψα, διέκοψες, διέκοψε, διέκοψαν), όπου δηλαδή είναι τονισμένη. Δεν μπαίνει αύξηση στο πρώτο και δεύτερο πρόσωπο του πληθυντικού (διακόπταμε, διακόπτατε / διακόψαμε, διακόψατε). Στο τρίτο πρόσωπο πληθυντικού υπάρχουν και οι δύο τύποι: με αύξηση (διέκοπταν / διέκοψαν) και χωρίς αύξηση (διακόπτανε / διακόψανε). Η προστακτική δεν παίρνει ποτέ αύξηση (π.χ. διάταξε – διατάξτε).
| Οριστική Ενεστώτα | Οριστική Αορίστου | Συνοπτική προστακτική |
| αναθέτω | ανέθεσα και ανάθεσα | ανάθεσε αναθέστε |
| παραγγέλνω | παρήγγειλα | παράγγειλε παραγγείλτε / παραγγείλετε |
| περιγράφω | περιέγραψα | περίγραψε περιγράψτε |
| υπογράφω | υπέγραψα | υπόγραψε υπογράψτε |
Γραμματική, σελ. 136-137: η αύξηση των ρημάτων
Παράλληλη αναζήτηση στα Σώματα Κειμένων της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα
Αναζήτηση στον Εθνικό Θησαυρό Ελληνικής Γλώσσας
Για την αύξηση στα σύνθετα ρήματα μπορείς να διαβάσεις εδώ
5. Να σχηματίσετε τον παρατατικό και τον αόριστο των παρακάτω ρημάτων:
Γράψε τις απαντήσεις σου στις παρακάτω γκρι σειρές. Για γρήγορη μετακίνηση πάτα το πλήκτρο tab ⭾ και για επιστροφή τα πλήκτρα shift+tab ⭾
| Ενεστώτας | Παρατατικός | Aόριστος |
| διαβάλλω | ||
| υπογράφω | ||
| διασχίζω | ||
| αποφεύγω | ||
| επιμένω | ||
| διατάζω | ||
| συνδέω | ||
| καταθέτω | ||
| προβλέπω |
| Ποιες είναι | Πότε χρησιμοποιούνται | |
| Αυτοπαθείς αντωνυμίες | Άρθρο + εαυτός + μου, σου, του (της), μας, σας, τους |
Στη θέση της αντίστοιχης προσωπικής αντωνυμίας, όταν αυτή σημαίνει το ίδιο πρόσωπο με το υποκείμενο |
| Οριστικές αντωνυμίες | Άρθρο + ίδιος, ίδια, ίδιο Μόνος, μόνη, μόνο + μου, σου, του (της), μας, σας, τους |
Για να ξεχωρίσουμε ένα πρόσωπο ή ένα πράγμα από άλλα πρόσωπα ή πράγματα του ίδιου είδους |
Για τις αντωνυμίες μπορείς να διαβάσεις εδώ
6. Στις παρακάτω προτάσεις συμπληρώστε τα κενά με την κατάλληλη οριστική ή αυτοπαθή αντωνυμία:
Ο αθλητής αυτός έχει δημιουργήσει σ' όλους την πιο κακή εντύπωση για _ .
Ακόμη και _ πολύ λίγο τον λογαριάζει. Υποστηρίζει ότι είναι εχθρός του _.
Τιμωρήθηκε _ .
Εσείς _ δεν αντιληφθήκατε ότι η χρήση αναβολικών είναι παραφροσύνη; Προσπαθείτε_ να καταστρέψετε τους _ .
Θα κάνετε μεγάλο κακό στ_ αν δε συμμορφωθείτε. Θα μιλήσουμε _ με τον προπονητή σας.
Γραμματική, σελ. 116-117: οι αυτοπαθείς αντωνυμίες
Γραμματική, σελ. 116-117: οι οριστικές αντωνυμίες
Παράλληλη αναζήτηση στα Σώματα Κειμένων της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα
Αναζήτηση στον Εθνικό Θησαυρό Ελληνικής Γλώσσας
Και τα παιδιά αθλούνται...
Ο Αλσέστ έδωσε ραντεβού στους φίλους από την τάξη για σήμερα τ' απόγευμα, σ' ένα έρημο οικόπεδο, κοντά στα σπίτια μας. Ο Αλσέστ είναι φίλος μου, του αρέσει πολύ το φαΐ και μας έδωσε ραντεβού γιατί ο μπαμπάς του του έκανε δώρο μια μπάλα ποδοσφαίρου ολοκαίνουρια. Θα παίζαμε ένα ματς τρομερό,ο Αλσέστ είναι απίθανος!
Βρεθήκαμε όλοι στο οικόπεδο στις τρεις το απόγευμα. Ήμασταν δεκαοχτώ, έπρεπε ν' αποφασίσουμε να χωριστούμε σε δύο ομάδες με τον ίδιο αριθμό παικτών για την καθεμιά.
Για τον διαιτητή ήταν πολύ εύκολο. Διαλέξαμε τον Ανιάν. Ο Ανιάν είναι ο πρώτος μαθητής στην τάξη, δεν τον αγαπάμε και τόσο, αλλά, μια και φοράει γυαλιά, δεν μπορούμε να τον δέρνουμε συχνά, πράγμα που είναι ό,τι πρέπει για έναν διαιτητή.
Έπειτα χρειάστηκε να χωρίσουμε τις ομάδες. Δεν υπήρχε πρόβλημα, εκτός απ' τον Εντ. Κι ο Γκοφρουά κι εγώ θέλαμε τον Εντ. Δεν παίζει πολύ καλά, αλλά όλοι τον φοβούνται. Ρίξαμε κλήρο με το κοντό και το μακρύ στάχυ, που το κέρδισε ο Γκοφρουά και μαζί και τον Εντ. Ο Γκοφρουά έβαλε τον Εντ τερματοφύλακα, γιατί είπε πως έτσι κανείς δε θα τολμούσε να πλησιάσει το τέρμα τους. Ο Εντ είναι αλήθεια πως θυμώνει εύκολα. Ο Αλσέστ έτρωγε μπισκότα καθισμένος στο τέρμα του, αλλά δεν έδειχνε και πολύ ευχαριστημένος. «Λοιπόν, τι θα γίνει, θ' αρχίσουμε καμιά φορά;» φώναξε.
Πήραμε τις θέσεις μας στο γήπεδο. Καθώς ήμασταν οχτώ από κάθε ομάδα, εκτός απ' τους τερματοφύλακες, το πράγμα ξανάμπλεξε. Σε κάθε ομάδα άρχισαν να τσακώνονται για το ποιος θα είναι ο σέντερ φορ. Όλοι θέλανε να παίξουν στην επίθεση. Στην ομάδα του Γκοφρουά τα πράγματα ήταν πιο εύκολα, γιατί ο Εντ μοίρασε ένα σωρό γροθιές στις μύτες και οι παίκτες πήρανε τις θέσεις τους χωρίς πολλές διαμαρτυρίες, τρίβοντας τις μύτες τους. Είναι, βλέπετε, πολύ δυνατά τα χτυπήματα του Εντ! Στην ομάδα μου δεν καταφέρναμε να καταλήξουμε σε συμφωνία, μέχρι που ο Εντ μάς είπε πως θα' ρχότανε να μοιράσει μερικές γροθιές και στις δικές μας μύτες. Αμέσως πήραμε τις θέσεις μας.
Ο Γκοφρουά όμως είπε: «Δεν είστε εντάξει, μας έχει στραβώσει ο ήλιος! Δεν υπάρχει κανένας λόγος να παίζουμε απ' την πλευρά αυτή εμείς!».
Εγώ του απάντησα πως, αν τον ενοχλούσε ο ήλιος, δεν είχε παρά να κλείσει τα μάτια, ίσως μάλιστα να 'παιζε καλύτερα έτσι. Πιαστήκαμε στο ξύλο.
«Ε, παιδιά!» φώναξε ο Αλσέστ απ' το τέρμα του.
Αλλά κανείς δεν του έδωσε σημασία. Εγώ συνέχιζα να παίζω ξύλο με τον Γκοφρουά, του είχα σκίσει το φανελάκι του, που ήταν ολοκαίνουριο κι είχε κόκκινο, μπλε κι άσπρο χρώμα, κι εκείνος έλεγε: «Μπα, δεν πειράζει! Ο μπαμπάς μου θα μου πάρει ένα σωρό άλλα!» και μου 'δινε κλοτσιές στο καλάμι. Ο Ρούφους κυνηγούσε τον Ανιάν, που φώναζε: «Φοράω γυαλιά, φοράω γυαλιά!». Ο Εντ, που τόση ώρα είχε μείνει ήσυχος στο τέρμα του, αγανάκτησε κι άρχισε να μοιράζει γροθιές στις μύτες που βρίσκονταν πιο κοντά του, δηλαδή στους συμπαίκτες του. Όλοι φωνάζανε, τρέχανε. Διασκεδάζαμε πολύ, ήταν απίθανο!
«Σταματήστε, παιδιά!» φώναξε ο Αλσέστ πάλι.
Τότε ο Εντ θύμωσε. «Βιαζόσουνα να παίξεις, είπε στον Αλσέστ, ωραία, λοιπόν παίζουμε. Αν έχεις να πεις κάτι, να περιμένεις στο ημίχρονο!»
«Σε ποιο ημίχρονο; ρώτησε ο Αλσέστ. Τώρα θυμήθηκα πως δεν έχουμε μπάλα, την ξέχασα σπίτι!»
Γκοσινί Pενέ – Σανπέ Zαν Zακ, Ο μικρός Νικόλας,
μετάφρ. A. Kαρακίτσιος, εκδ. Σύγχρονοι Oρίζοντες, Aθήνα, 2000 (διασκευή)
1. Aπαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:
|
|
Ποιος μιλάει στο κείμενο; Αναφέρεται πουθενά το όνομά του; Από πού μπορούμε να το συμπεράνουμε; |
|
|
Χρωματίστε με κόκκινο τα σημεία που δίνουν πληροφορίες για τον τόπο και με πράσινο τα σημεία που δίνουν πληροφορίες για τον χρόνο. |
|
|
Αντιστοιχίστε τα ονόματα των παιδιών με τις πληροφορίες που δίνει το κείμενο: |
| α. Θα έπρεπε να είχε φέρει την μπάλα του ποδοσφαίρου | 1 Ανιάν | |
| β. Ο διαιτητής | 2 Αλσέστ | |
| γ. Ο δυνατός που έριχνε μπουνιές | 3 Γκοφρουά | |
| δ. Δερνόταν με τον Νικόλα | 4 Εντ |
2. Ενώστε τις υπογραμμισμένες αντωνυμίες με τα πρόσωπα που κρύβουν.
Ο Γκοφρουά όμως είπε: «Δεν είστε εντάξει, μας έχει στραβώσει ο ήλιος!».
Εγώ του απάντησα πως, αν τον ενοχλούσε ο ήλιος, δεν είχε παρά να κλείσει τα μάτια, ίσως μάλιστα να' παιζε καλύτερα έτσι. Πιαστήκαμε στο ξύλο.
«Ε, παιδιά!» φώναξε ο Αλσέστ απ' το τέρμα του.
Αλλά κανείς δεν του έδωσε σημασία. Εγώ συνέχιζα να παίζω ξύλο με τον Γκοφρουά, του είχα σκίσει το φανελάκι του, που ήταν ολοκαίνουριο κι είχε κόκκινο, μπλε κι άσπρο χρώμα, κι εκείνος έλεγε: «Μπα, δεν πειράζει! Ο μπαμπάς μου θα μου πάρει ένα σωρό άλλα!» και μου 'δινε κλοτσιές στο καλάμι. Ο Ρούφους κυνηγούσε τον Ανιάν, που φώναζε: «Φοράω γυαλιά, φοράω γυαλιά!». Αλλά αυτός συνέχιζε να τον κυνηγάει.
σ.σ.Σύρε το όνομα στο πλαίσιο. Για ανανέωση πάτα εδώ.
| μας έχει στραβώσει ο ήλιος | Γκοφρουά | |
| του απάντησα | η ομάδα του Γκοφρουά | |
| δεν του έδωσε σημασία | ο μικρός Νικόλας | |
| Εγώ συνέχιζα να παίζω | Ανιάν | |
| Αλλά αυτός συνέχιζε | Αλσέστ | |
| να τον κυνηγάει | Ρούφους |
3. Αλλάξτε τις μαυρισμένες λέξεις ή φράσεις με συνώνυμές τους χωρίς να αλλάξει το νόημα του κειμένου, όπως στο παράδειγμα. Κάντε όποιες άλλες αλλαγές χρειάζονται.
Ο Ανιάν είναι ο πρώτος μαθητής στην τάξη, δεν τον αγαπάμε και τόσο, αλλά, μια και φοράει γυαλιά, δεν μπορούμε να τον δέρνουμε συχνά, πράγμα που είναι ό,τι πρέπει για ένα διαιτητή.
Ο Ανιάν είναι ο καλύτερος μαθητής στην τάξη, δεν τον συμπαθούμε και τόσο, αλλά, μια και φοράει γυαλιά, δεν μπορούμε να τον χτυπάμε συχνά, πράγμα που είναι ό,τι πρέπει για ένα διαιτητή.
Έπειτα χρειάστηκε _ να χωρίσουμε τις ομάδες. Δεν υπήρχε πρόβλημα, εκτός απ' τον Εντ. Κι ο Γκοφρουά κι εγώ θέλαμε τον Εντ. Δεν παίζει πολύ καλά, αλλά όλοι τον φοβούνται _. Ρίξαμε κλήρο _ με το κοντό και το μακρύ στάχυ, που το κέρδισε ο Γκοφρουά και μαζί και τον Εντ. Ο Γκοφρουά έβαλε _ τον Εντ τερματοφύλακα, γιατί είπε πως έτσι κανείς δε θα τολμούσε να πλησιάσει το τέρμα τους. Ο Εντ είναι αλήθεια πως _ θυμώνει εύκολα. Ο Αλσέστ έτρωγε μπισκότα καθισμένος στο τέρμα του, αλλά δεν έδειχνε και πολύ ευχαριστημένος. «Λοιπόν, τι θα γίνει, θ' αρχίσουμε _ καμιά φορά;» φώναξε.
Οι βαθμοί των επιθέτων και των επιρρημάτων
Εκτός από τον μονολεκτικό σχηματισμό των παραθετικών υπάρχει και ο περιφραστικός σχηματισμός. Παρατηρήστε τους παρακάτω πίνακες:
Μονολεκτικά παραθετικά επιθέτων
| Θετικός | Συγκριτικός | Σχετικός υπερθετικός | Απόλυτος υπερθετικός |
| ωραίος | ωραιότερος | ο ωραιότερος | ωραιότατος |
| βαθύς | βαθύτερος | ο βαθύτερος | βαθύτατος |
| σαφής | σαφέστερος | ο σαφέστερος | σαφέστατος |
Περιφραστικά παραθετικά επιθέτων
| Θετικός | Συγκριτικός | Σχετικός υπερθετικός | Απόλυτος υπερθετικός |
| ωραίος | πιο ωραίος | ο πιο ωραίος | πολύ ωραίος |
| βαθύς | πιο βαθύς | ο πιο βαθύς | πολύ βαθύς |
| σαφής | πιο σαφής | ο πιο σαφής | πολύ σαφής |
Με τον ίδιο τρόπο σχηματίζουν παραθετικά και τα επιρρήματα. Στους μονολεκτικούς τύπους τα επιρρήματα που προέρχονται από επίθετα σχηματίζουν συγκριτικό και υπερθετικό βαθμό στον πληθυντικό του ουδετέρου.
| Θετικός | Συγκριτικός | Υπερθετικός | ||
| ωραία | πιο ωραία | ωραιότερα | πολύ ωραία | ωραιότατα |
| ακριβώς | -- | ακριβέστερα | -- | ακριβέστατα |
| κάτω | -- | κατώτερα | -- | κατώτατα |
Γραμματική, σελ. 107-111: τα παραθετικά των επιθέτων
Γραμματική, σελ. 165-166: τα παραθετικά των επιρρημάτων
Παράλληλη αναζήτηση στα Σώματα Κειμένων της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα
Αναζήτηση στον Εθνικό Θησαυρό Ελληνικής Γλώσσας
Για τα παραθετικά των επιθέτων μπορείς να διαβάσεις εδώ
Για τα παραθετικά των επιρρημάτων μπορείς να διαβάσεις εδώ
4. Υπογραμμίστε τα επίθετα και τα επιρρήματα στο παρακάτω κείμενο και σχηματίστε τα παραθετικά τους:
Επίλεξε μια λέξη και με πατημένο το πλήκτρο Ctrl πάτα το πλήκτρο Β, για να γίνουν τα γράμματα έντονα.
…Δεν μπορούμε να τον δέρνουμε συχνά, πράγμα που είναι ό,τι πρέπει για ένα διαιτητή.
Έπειτα χρειάστηκε να χωρίσουμε τις ομάδες. Δεν υπήρχε πρόβλημα, εκτός απ' τον Εντ. Κι ο Γκοφρουά κι εγώ θέλαμε τον Εντ. Δεν παίζει πολύ καλά, αλλά όλοι τον φοβούνται. Ρίξαμε κλήρο με το κοντό και το μακρύ στάχυ... Στην ομάδα του Γκοφρουά τα πράγματα ήταν πιο εύκολα, γιατί ο Εντ...
Γράψε τις απαντήσεις σου στις παρακάτω γκρι σειρές. Για γρήγορη μετακίνηση πάτα το πλήκτρο tab ⭾ και για επιστροφή τα πλήκτρα shift+tab ⭾
| Θετικός | Συγκριτικός | Υπερθετικός |
| συχνά | ||
5. Εξηγήστε την ορθογραφία των υπογραμμισμένων λέξεων, όπως στο παράδειγμα:
Ο Γκοφρουά έβαλε τον Εντ τερματοφύλακα, γιατί είπε πως έτσι κανείς δε θα τολμούσε να πλησιάσει το τέρμα τους. Ο Εντ είναι αλήθεια πως θυμώνει εύκολα. Ο Αλσέστ έτρωγε μπισκότα καθισμένος στο τέρμα του, αλλά δεν έδειχνε και πολύ ευχαριστημένος. «Λοιπόν, τι θα γίνει, θ' αρχίσουμε καμιά φορά;» φώναξε.
Γιατί;
τερματοφύλακας: σύνθετη λέξη από τέρμα + φύλακας. Γράφεται με υ γιατί ανήκει στην ίδια οικογένεια με φυλακή, φυλάω.
καθισμένος: γιατί
έδειχνε: γιατί
ευχαριστημένος: γιατί
αρχίσουμε: γιατί
φώναξε: γιατί
6. Υπογραμμίστε στο παρακάτω κείμενο μια ερωτηματική, μια αρνητική και μια καταφατική πρόταση:
«Σταματήστε, παιδιά!» φώναξε ο Αλσέστ πάλι.
Τότε ο Εντ θύμωσε. «Βιαζόσουνα να παίξεις, είπε στον Αλσέστ, ωραία, λοιπόν παίζουμε. Αν έχεις να πεις κάτι, να περιμένεις στο ημίχρονο!»
«Σε ποιο ημίχρονο; ρώτησε ο Αλσέστ. Τώρα θυμήθηκα πως δεν έχουμε μπάλα, την ξέχασα σπίτι!»
7. Σχεδόν κάθε Κυριακή γίνονται ποδοσφαιρικοί αγώνες που μεταδίδονται από το ραδιόφωνο. Μαγνητοφωνήστε μια τέτοια περιγραφή και φέρτε τη στην τάξη. Ακούστε την και προσέξτε τον τόνο της φωνής του εκφωνητή, καθώς και τις λεπτομέρειες που λέει για να σας δώσει την «εικόνα» του αγώνα.
Δείτε ένα απόσπασμα από περιγραφή αγώνα:
«…Ο Αρδίζογλου με τον Βλάχο παραχώρησαν κόρνερ. Το πρώτο αυτό κόρνερ που κερδίζει ο Πανιώνιος στο σημερινό παιχνίδι είναι από τα δεξιά. Ο Χατζόπουλος ετοιμάζεται να το εκτελέσει. Πολλοί παίκτες έχουν μαζευτεί στην περιοχή του Αρβανίτη. Η μπάλα έρχεται στον Λαζάρου, που καταφέρνει ν' αποφύγει με προσποίηση τον Βλάχο. Μπροστά του στέκει ο Αρδίζογλου. Ο Αρδίζογλου, πιο γρήγορος, κερδίζει στη μονομαχία με τον παίκτη του Πανιωνίου, καθυστερεί όμως αρκετά και κρατάει την μπάλα κοντά στο σημαιάκι του κόρνερ. Πάει ν' αποφύγει τον Λαζάρου, δεν τα καταφέρνει, ο Λαζάρου παρεμποδίζει, και τελικά ο διαιτητής σφυρίζει υπέρ της ΑΕΚ από τα αριστερά, καθώς επιτίθεται. Η ΑΕΚ παίζει σήμερα έχοντας κάποιο πρόβλημα στον χώρο του κέντρου του γηπέδου. Οι μπαλιές δεν περνάνε σωστά προς τα εμπρός και δεν τροφοδοτούνται σωστά οι επιθετικοί.
Αντίθετα, ο Πανιώνιος είναι πιο καλός στο κέντρο και πιο κινητικός. Έχει όμως κι αυτός το πρόβλημά του. Οι νεαροί παίκτες του Πανιωνίου ξεχνιούνται μπροστά, όταν προωθούνται, και δε γυρίζουν πίσω να καλύψουν τις ανάγκες της άμυνας. Έτσι, όταν γίνεται επίθεση από την ΑΕΚ, οι αμυνόμενοι του Πανιωνίου λείπουν από τις θέσεις τους…».
Βαρελλά Αγγελική, Αρχίζει το ματς, εκδ. Πατάκη, Aθήνα, 1993
8. Διοργανώστε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα με την Στ' τάξη. Αναθέστε σε δύο συμμαθητές σας να τον περιγράψουν και να ηχογραφήσουν την περιγραφή σε ένα μαγνητόφωνο. Προσέξτε! Πρέπει να είναι τόσο ζωντανή, ώστε κάποιος που δεν είναι στο γήπεδο να μπορεί να ζήσει τον αγώνα σαν να είναι εκεί. Ακούστε τις περιγραφές, συγκρίνετέ τες μεταξύ τους και ψηφίστε την καλύτερη.
9. Γράψτε και εσείς ένα κείμενο για τον ίδιο αγώνα περιγράφοντας τις εντυπώσεις σας.
Μαθαίνω περισσότερα για τα αθλήματα και τα σπορ
Αθάνατο ολυμπιακό πνεύμα, εκδ. Ψυχογιός, Αθήνα, 2003.
Βασιλειάδης Νικόλαος, Πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 1996.
Γιαννοπούλου Ιφιγένεια – Μάνος Γιάννης, Πολυποίτης, εκδ. Ωρίων, Αθήνα, 2002.
Γκίφορντ Κλάιβ, Ποδόσφαιρο, μετάφρ. Γ. Κουσουνέλος, εκδ. Άγκυρα, Αθήνα, 2002.
Γουόφ Ρίτσαρντ, Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην αρχαία Ελλάδα, μετάφρ. Μ. Λεβεντοπούλου, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 2000.
Λεγκράν Λυσιέν – Ρα Μισέλ, Μαθαίνω μπάσκετ, μετάφρ. Κ. Μουρατίδου, εκδ. Μίνωας, Αθήνα, 2002.
Μανδηλαράς Φίλιππος, Ο ολυμπιονίκης που έβλεπε τα ψάρια να περνούν, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 2004.
Μανδηλαράς Φίλιππος – Παπαγιάννη Μαρία, Πιάστε τους!, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 2004.
Μουρατίδης Νίκος, Ο μικρός Αλκιβιάδης και οι Ολυμπιακοί Αγώνες, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα, 2004.
Μπάλινγκερ Έριχ, Γκόοοολ!, μετάφρ. Δ. Γκενεράλης, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 2003.
Ντεσόρ Μισέλ, Μαθαίνω ποδόσφαιρο, μετάφρ. Κ. Μουρατίδου, εκδ. Μίνωας, Αθήνα, 2001.
Ολυμπιακοί Αγώνες, εκδ. Ερευνητές, Αθήνα, 1999.
Παλαιολόγος Κλεάνθης, Θρύλοι από την Ολυμπία, εκδ. Άγκυρα, Αθήνα, 2003.
Σαργκάνης Νίκος, Ο μικρός τερματοφύλακας, Αθήνα, 1995, υπό την αιγίδα της Γ. Γ. Αθλητισμού.
Ψαραύτη Λίτσα, « Έχω ένα όνειρο…..» - Η φλόγα που δε σβήνει, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 2003.
Ανθολόγιο: Λίτσα Ψαραύτη, Ο Θωμάς, σελ. 69
