ΣΕΛ. 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52
Η ενότητα αρχίζει με ένα ποίημα του Νικηφόρου Βρεττάκου με τίτλο Γράμμα στον Τσάρλι Τσάπλιν. Ενδεικτικές ερωτήσεις επεξεργασίας θα μπορούσαν να είναι:
1. Ποιες εικόνες περνούν από το μυαλό του ποιητή, καθώς θυμάται τον κινηματογράφο του χωριού του;
2. Tο γράμμα του ποιητή απευθύνεται στον Tσάρλι Tσάπλιν ή σε κάποιους άλλους;
3. Γιατί νομίζετε ότι ο ποιητής αποφάσισε να γράψει γράμμα στον Tσάρλι Tσάπλιν και να τον κάνει ταχυδρόμο του;
4. Tι κάνει ο Tσάρλι Tσάπλιν για τους φτωχούς όλου του κόσμου; Tι τους προσφέρει;
5. Eσείς έχετε δει κάποια από τις ταινίες του Tσάρλι Tσάπλιν; Πώς θα τον χαρακτηρίζατε;
6. Aν εσείς στέλνατε ένα γράμμα στον Tσάρλι Tσάπλιν τι θα του γράφατε;
Ο στόχος στη συγκεκριμένη ενότητα είναι η επανάληψη των ιδιαιτεροτήτων κειμένων αναφορικού λόγου (αφηγηματικά, περιγραφικά).
Στόχος είναι επίσης η επιλογή και η χρήση των κατάλληλων γλωσσικών μέσων για την παραγωγή των συγκεκριμένων κειμένων σε διαφορετικό επικοινωνιακό πλαίσιο κάθε φορά, έτσι ώστε ο μαθητής να εμπεδώσει τα γραμματικά φαινόμενα που έχει ήδη διδαχθεί και επισημαίνονται στη συγκεκριμένη ενότητα:
• χρονικοί προσδιορισμοί
• επιθετικοί προσδιορισμοί (επίθετα και παθητικές μετοχές)
• λόγιοι και ανώμαλοι σχηματισμοί επιθέτων
• συλλαβισμός
Όσον αφορά τα κείμενα, δίνονται:
• λογοτεχνική αφήγηση (Μια σχολική παράσταση στο δάσος)
• διάφορα ενημερωτικά κείμενα (ανακοίνωση, αφίσα, πρόσκληση, πρόγραμμα)
• παρουσιάσεις και κριτικές θεαμάτων
Σχετικά με τους γραμματικούς στόχους, ο μαθητής διαπιστώνει και συνειδητοποιεί, ασκούμενος στο γραμματικό φαινόμενο μέσα σε κείμενο και όχι σε αποσπασματικές φράσεις, τη λειτουργία των χρονικών και των επιθετικών προσδιορισμών, καθώς επίσης και τη χρήση της μεταφοράς και της παρομοίωσης.
Στην περίπτωση που για την επίτευξη κάποιου στόχου δίνονται περισσότερες από μία ασκήσεις, υπάρχει διαβάθμιση δυσκολίας. Για παράδειγμα, στο κείμενο Ποια ταινία να διαλέξουμε – Πίτερ Παν η 1η άσκηση παραγωγής γραπτού λόγου (2α) είναι λιγότερο απαιτητική από τη 2η (2β).
Και στο Βιβλίο του Μαθητή και στο Τετράδιο Εργασιών προτείνονται ευρύτερες δραστηριότητες με οριζόντιους στόχους (διαθεματικές), ανάλογες προς εκείνες του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών της Γλώσσας, οι οποίες συνδέονται με διάφορα αντικείμενα του Α.Π.
Γράμμα στον Tσάρλι Tσάπλιν
...Ε, Τσάρλι Τσάπλιν, παιδικέ μου φίλε,
που 'μοιαζαν τα παπούτσια μας!
Περάσαν τόσα χρόνια από τότε κι όμως νιώθω
μία ζεστασιά παράξενη, ως να μ' είχες
στα χέρια σου ζεστάνει κάποια νύχτα,
που νιφάδες χιονιού τρύπωναν μέσα
στον κινηματογράφο του χωριού μου
και κρύωνα διπλωμένος στο μακρύ
σάκο μου, με πεσμένα τα μαλλιά
στα μάτια μου, που λάμπαν βλέποντάς σε
σαν του αγριμιού, ολοκάθαρα.
Πού να 'ξερα
πως θα 'μενες εσύ, Τσάρλι, ως το τέλος
ο φίλος μας στον κόσμο, ο καλός θείος,
ο γείτονας του Θεού, ο παραστάτης
σε όλους εμάς, και πως εγώ μία μέρα
με τη φτωχή αλφαβήτα, που εκεί κάτω
στο ταπεινό σχολειό μας με μαθαίναν,
θα σου 'γραφα ένα γράμμα σαν και τούτο,
γιομάτο από φιλία και καρδιοχτύπια
για όλο τον κόσμο!
Τσάρλι ! Τσάρλι!
Γράφω σ' εσένα για όλους μου τους φίλους,
Τσάρλι Τσάπλιν, καλέ μου ταχυδρόμε,
που πας σ' όλες τις χώρες και χτυπάς
με το διακριτικό σου μπαστουνάκι
των φτωχών τα παράθυρα κι αφήνεις
στο παντζούρι τους πάνω ένα γαρούφαλο,
που με το πλάι το βράδυ, ακροπατώντας,
μπαίνεις απ’ τις μισάνοιχτες πορτούλες
στον ύπνο των παιδιών, με την ψυχή σου
φορτωμένη παιχνίδια, Τσάρλι, φίλε
των φίλων μου όλων που δεν έχουν φίλους,
που τους πήραν τον ήλιο τ' ουρανού,
που τους πήραν τη χάρη και την πρόνοια,
και που σένα έχουν μόνο ανάμεσά τους
να πηγαίνεις και να 'ρχεσαι, κουνώντας
τα λοξά σου παπούτσια, διάβασέ τους
την αγάπη μου, Τσάρλι! Ένα λουλούδι
μ' εκατομμύρια φύλλα είναι το γράμμα
που σου στέλνω για όλους. Μοίρασέ τους
την ελπίδα μου, Τσάρλι!...
Nικηφόρος Bρεττάκος
Με τι θα ασχοληθούμε:
- Πώς παρουσιάζουμε και σχολιάζουμε ένα καλλιτεχνικό θέαμα (ταινία) αναλυτικά και περιληπτικά
Μπορείτε να αναζητήσετε παρουσιάσεις παιδικών και νεανικών ταινιών στην Ταινιοθήκη του Νεανικού Πλάνου
Παρουσιάσεις ταινιών του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου [πηγή: Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου]
Ψηφιακή Συλλογή της Ταινιοθήκης της Ελλάδος [πηγή: Ταινιοθήκη της Ελλάδος]
Ποια ταινία να διαλέξουμε;
περιοδικό Aθηνόραμα,
τεύχη 217-218, Δεκ. 2003
1. Aπαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:
α. Ποια είναι τα βασικά πρόσωπα της ταινίας «Δύσκολοι αποχαιρετισμοί: ο μπαμπάς μου» και τι γνωρίζουμε για το καθένα από αυτά;
β. Ποιο είναι το θέμα της ταινίας;
2. α. Παρατηρήστε πόσο πιο σύντομη είναι η παρουσίαση της ίδιας ταινίας στη δεύτερη στήλη. Αν θέλετε να μάθετε να παρουσιάζετε κι εσείς μια ταινία με πολύ λίγα λόγια, βρείτε ποιες πληροφορίες της πρώτης παρουσίασης υπάρχουν στη δεύτερη στήλη και ποιες όχι και συζητήστε στην τάξη γι’ αυτές.
β. Στη δεύτερη στήλη υπάρχουν πολύ σύντομες περιλήψεις για δύο ακόμα ταινίες. Πρόκειται να πάτε με φίλους σας στον κινηματογράφο και θέλετε να τους προτείνετε μία από αυτές. Ποια θα διαλέγατε και γιατί;
3. Στην αναλυτική παρουσίαση της ταινίας διαβάζουμε: «… με πολύ πείσμα συνεχίζει να συμπεριφέρεται…». Συμπληρώστε το κείμενο που ακολουθεί και θυμηθείτε πώς γράφεται κάθε φορά το επίθετο πολύς, πολλή, πολύ.
_ θεατές παρακολούθησαν την ταινία «Ψάχνοντας τον Νέμο», αφού _ είναι και τα προτερήματά της. Πρόκειται πραγματικά για μια ταινία με _ χιούμορ, που θα σας κάνει να γελάσετε _ φορές με την ψυχή σας. _ από τους χαρακτήρες θα σας μείνουν αξέχαστοι κι αυτό δεν είναι τυχαίο. Θυμηθείτε ότι η ταινία είναι αποτέλεσμα _ χρόνων προετοιμασίας!
Αναζητήστε παραδείγματα χρήσης του επιθέτου στο Σώμα Νέων Ελληνικών Κειμένων της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα. Χρησιμοποιήστε την Παράλληλη Αναζήτηση
Για Για την κλίση του επιθέτου πολύς, πολλή, πολύ μπορείς να διαβάσεις εδώ
4. Ρωτήστε τον διπλανό σας ποια ταινία διάλεξε εκείνος, μελετήστε προσεκτικά την περίληψή της (στη δεύτερη στήλη) και αφήστε τον να σας την υπαγορεύσει. Μετά του υπαγορεύετε κι εσείς το κειμενάκι της δικής σας ταινίας και διορθώνετε ο ένας το κείμενο του άλλου.
Το καναρινί ποδήλατο
ΕΛΛΑΔΑ, 1999, διάρκεια 90΄, έγχρωμο
Μια όμορφη, συγκινητική ταινία σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Σταύρακα. Μόλις ο Άρης Σιούτης διορίζεται δάσκαλος στη Στ’ Δημοτικού ενός δημοσίου σχολείου της Αθήνας, ανακαλύπτει ότι ένας από τους μαθητές του, ο Λευτέρης Μουρατίδης, είναι σχεδόν αναλφάβητος και απομονωμένος από τους συμμαθητές του. Αποφασισμένος να βοηθήσει το παιδί να βγει από αυτό το αδιέξοδο, αντιμετωπίζει πολλαπλά εμπόδια: οι συνάδελφοί του είναι ηττοπαθείς και δεν πιστεύουν ότι μπορεί να γίνει κάτι, ο ίδιος ο Λευτέρης δύσπιστος, οι γονείς του δεν είναι πάντα συνεργάσιμοι, η συμπεριφορά των υπόλοιπων παιδιών δεν είναι πάντα φιλική απέναντι στον Λευτέρη. Αλλά η αποφασιστικότητα και η επιμονή του θα τον βοηθήσουν να ξεπεράσει τις δυσκολίες. Την κρίσιμη στιγμή που ο Λευτέρης είναι έτοιμος να τα παρατήσει, ο δάσκαλος βρίσκει τρόπο να τον εμψυχώσει και να τον ενθαρρύνει. Πιστή στην πραγματικότητα η ταινία (βασίζεται άλλωστε σε αληθινή ιστορία), δεν τελειώνει με «επαίνους». Τονίζει απλώς την εμπιστοσύνη στην αξία των ανθρώπινων σχέσεων και στην αξία της θέλησης. Μια ταινία δοσμένη με αυθεντικότητα και γνήσιο συναίσθημα.
πρόγραμμα της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς
στα πλαίσια του Διεθνούς Φεστιβάλ
Κινηματογράφου Ολυμπίας για παιδιά και νέους (διασκευή)
1 Aπαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:
α. Ποιος είναι ο σκηνοθέτης και ποιοι οι πρωταγωνιστές της ταινίας «Το καναρινί ποδήλατο»; _
β. Πού και πότε γυρίστηκε; _
γ. Πόσο διαρκεί; _
δ. Ποιο είναι το θέμα της; _
2 Στην αρχή και στο τέλος της παρουσίασης η ταινία σχολιάζεται με θετικό τρόπο. Πώς ακριβώς γίνεται αυτό; Βρείτε φράσεις μέσα από το κείμενο.
3. α. Μερικοί φίλοι σας έχουν διαφορετικές προτιμήσεις και δεν τους αρέσουν ιδιαίτερα οι κοινωνικές ταινίες, όπως είναι «Το καναρινί ποδήλατο». Ποια από τις τρεις ταινίες που παρουσιάζονται περιληπτικά θα προτείνατε σε κάποιον που του αρέσουν τα κινούμενα σχέδια, ποια σε κάποιον που του αρέσουν οι περιπέτειες και ποια σε κάποιον που του αρέσουν οι ταινίες φαντασίας;
β. Eκτός από την υπόθεση, ποιες άλλες πληροφορίες αντλούμε για καθε μιά από τις τρεις ταινίες (π.χ. ηθοποιοί, αίθουσες, μέρες προβολής);
4. Στην παρουσίαση της ταινίας διαβάζουμε ότι «οι συνάδελφοι του δασκάλου είναι ηττοπαθείς». Συμπληρώστε το κείμενο που ακολουθεί και θυμηθείτε την κλίση και την ορθογραφία επιθέτων και ουσιαστικών σε -ης, -ης, -ες.
Σχεδόν ποτέ δεν τσακώνομαι με τους _ (συγγενής, -ής, -ές) μου. Την τελευταία όμως φορά που είδα τον ξάδερφό μου τον Ηλία, διαφώνησα μαζί του. Για να γίνω πιο _ (σαφής, -ής, -ές), θα σας πω ότι μετά από _ (συνεχής, -ής, -ές) παράπονα, που μου έκανε γιατί ποτέ δεν είχαμε πάει σινεμά μαζί, πήγαμε να δούμε την ταινία της χρονιάς, το τρίτο και τελευταίο μέρος της τριλογίας «Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών». Οι γονείς μου λένε ότι πρέπει να είμαστε _ (επιεικής, -ής, -ές) με τους άλλους, αλλά εγώ δεν μπορώ να ξεπεράσω την έκπληξη που ένιωσα όταν τον έβλεπα να κοιμάται σε όλη τη διάρκεια αυτής της καταπληκτικής περιπέτειας.
κείμενο της συγγραφικής ομάδας
1. Aπαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:
α. Ποιοι ηθοποιοί πρωταγωνιστούν στην ταινία «Πίτερ Παν: Επιστροφή στη Xώρα του Ποτέ»;
β. Γιατί ο Πίτερ Παν και η παρέα του χαίρονται που ταξιδεύουν στη Xώρα του Ποτέ;
γ. Ποιος ήταν ο προϋπολογισμός της ταινίας;
2. α. Από την εφημερίδα του σχολείου σας σας ζητάνε να παρουσιάσετε μια αγαπημένη σας ταινία ή ένα αγαπημένο σας ηλεκτρονικό παιχνίδι. Η παρουσίαση θα γίνει με δύο τρόπους. Πρώτα πρέπει να γράψετε ένα
αναλυτικό κείμενο, 150 περίπου λέξεων, όπου οι πληροφορίες που δίνετε θα είναι λεπτομερείς και τα σχόλια που θα τις συνοδεύουν περισσότερα. Δεν είναι καθόλου δύσκολο για σας, αρκεί να θυμηθείτε να:
 |
αναφέρετε τον τίτλο, τους συντελεστές (σκηνοθέτη, ηθοποιούς, συνθέτη – αν ξέρετε), τη διάρκεια, τη χώρα προέλευσης της ταινίας και τη χρονιά που προβλήθηκε |
|
|
μιλήσετε για την υπόθεση της ταινίας χωρίς πολλές λεπτομέρειες και χωρίς να αποκαλύψετε το τέλος της, δίνοντας μόνο τις πιο σημαντικές πληροφορίες για τους ήρωες και τις περιπέτειές τους |
|
|
γράψετε στο τέλος ένα πολύ σύντομο σχόλιο, που θα είναι η γνώμη σας για την ταινία, οι προσωπικές σας εντυπώσεις και τα συναισθήματα που σας προκάλεσε |
Ύστερα, πρέπει να γράψετε ένα συνοπτικό κείμενο με το ίδιο θέμα, 50 περίπου λέξεων, όπως αυτά που βλέπετε για τις ταινίες: «Το πολικό εξπρές», «Τα παιδιά του πετρελαίου» και «Το παιδί που ήθελε να γίνει αρκούδα».
β. Γράφετε ένα κείμενο 200 περίπου λέξεων για να παρουσιάσετε μια κινηματογραφική ταινία που είδατε οι ίδιοι και δεν σας άρεσε. Μην ξεχάσετε να δικαιολογήσετε την άποψή σας (γιατί δεν σας άρεσε).
3. Διαβάζουμε στο κείμενο του Πίτερ Παν: « Όμως δεν ξέρουν ότι τους περιμένει μια μεγάλη έκπληξη». Ακόμα διαβάζουμε: «Ο Πίτερ Παν είναι ο αγαπημένος ήρωας των παραμυθιών των τριών παιδιών…». Όπως ξέρουμε, οι λέξεις αυτές, που είναι συνήθως επίθετα και κλιτές μετοχές, λέγονται επιθετικοί προσδιορισμοί.
Στο κείμενο υπάρχουν αρκετοί τέτοιοι προσδιορισμοί. Μπορείτε να τους βρείτε;
«Ο Πίτερ Παν, το αιώνιο παιδί, είναι ο αγαπημένος ήρωας των παραμυθιών των τριών παιδιών της οικογένειας Ντάρλινγκ. Η Γουέντι, ο Τζον και ο Μάικλ όμως, δεν ξέρουν ότι τους περιμένει μια μεγάλη έκπληξη: Ο Πίτερ Παν θα τους προσκαλέσει να ταξιδέψουν μαζί του και να γνωρίσουν τη χώρα του Ποτέ, όπου όλοι μένουν πάντα παιδιά! Με τη βοήθεια της νεράιδας Τίνκερμπελ και της μαγικής της σκόνης, θα πετάξουν προς την περιπέτεια της ζωής τους, καθώς ο κακός Κάπταιν Κουκ και οι πειρατές παραμονεύουν… Το κλασικό βιβλίο του Τζέιμς Μπάρι που ενέπνευσε πολλούς σκηνοθέτες και γνώρισε αρκετές κινηματογραφικές μεταφορές, στην πιο σύγχρονη εκδοχή του. Μεγάλο ατού της ταινίας είναι αναμφίβολα η εκπληκτική δουλειά στον καλλιτεχνικό τομέα και τα απίστευτα εφέ που δημιούργησαν την πιο ρεαλιστική απεικόνιση της Χώρας του Ποτέ, που έχουμε δει ως τώρα (Πρεμιέρα 26/3)»
Γράψε τους επιθετικούς προσδιορισμούς που βρήκες στην επόμενη σειρά:
Αν θέλεις μπορείς να λύσεις την άσκηση εδώ
Για τους επιθετικούς προσδιορισμούς μπορείς να διαβάσεις εδώ
4. α. Προσπαθήστε να παραλείψετε όλους τους επιθετικούς προσδιορισμούς του κειμένου και παρατηρήστε τι άλλαξε. Νομίζετε πως έπαιζαν σημαντικό ρόλο στο κείμενο;
Διάγραψε από το κείμενο τους επιθετικούς προσδιορισμούς
«Ο Πίτερ Παν, το αιώνιο παιδί, είναι ο αγαπημένος ήρωας των παραμυθιών των τριών παιδιών της οικογένειας Ντάρλινγκ. Η Γουέντι, ο Τζον και ο Μάικλ όμως, δεν ξέρουν ότι τους περιμένει μια μεγάλη έκπληξη: Ο Πίτερ Παν θα τους προσκαλέσει να ταξιδέψουν μαζί του και να γνωρίσουν τη χώρα του Ποτέ, όπου όλοι μένουν πάντα παιδιά! Με τη βοήθεια της νεράιδας Τίνκερμπελ και της μαγικής της σκόνης, θα πετάξουν προς την περιπέτεια της ζωής τους, καθώς ο κακός Κάπταιν Κουκ και οι πειρατές παραμονεύουν… Το κλασικό βιβλίο του Τζέιμς Μπάρι που ενέπνευσε πολλούς σκηνοθέτες και γνώρισε αρκετές κινηματογραφικές μεταφορές, στην πιο σύγχρονη εκδοχή του. Μεγάλο ατού της ταινίας είναι αναμφίβολα η εκπληκτική δουλειά στον καλλιτεχνικό τομέα και τα απίστευτα εφέ που δημιούργησαν την πιο ρεαλιστική απεικόνιση της Χώρας του Ποτέ, που έχουμε δει ως τώρα (Πρεμιέρα 26/3)»
β. Παίζετε με τον διπλανό σας «Το παιχνίδι με τους επιθετικούς προσδιορισμούς». Θα πρέπει να εμπλουτίσετε τη σύντομη παρουσίαση της ταινίας «Το πολικό εξπρές» με επιθετικούς προσδιορισμούς, π.χ. « Ένα μικρό δύσπιστο αγόρι, που δεν είναι σίγουρο…». Κερδίζει όποιος βρει τους περισσότερους.
Το Πολικό Εξπρές
Αμερικανική ταινία σε σκηνοθεσία Ρόμπερτ Ζεμέκις.
Ένα αγόρι, που δεν είναι σίγουρο για την ύπαρξη ή όχι του Αϊ-Βασίλη, επιβιβάζεται στο μαγικό Πολικό Εξπρές και ταξιδεύει την παραμονή των Χριστουγέννων μέχρι τη χώρα του ήρωα όλων των παιδιών.
Να κάνετε το ίδιο και με το σύντομο κείμενο της ταινίας «Τα παιδιά του πετρελαίου».
Τα παιδιά του πετρελαίου
Αν και ο Ισμαήλ ζει με την οικογένειά του σε ένα χωριό δίπλα σε μια πετρελαιοπαραγωγό περιοχή στο νότιο Ιράν, οι συνθήκες διαβίωσης είναι άθλιες. Ειδικά μετά το χρέος που τους άφησε ο πατέρας του που έφυγε για το Κουβέιτ. Πρέπει όμως να βοηθήσει τη μητέρα του να ορθοποδήσει οικονομικά.
5. Για να δημιουργηθεί η στήλη που βλέπετε στο κείμενο για τον Πίτερ Παν, ο δημοσιογράφος αναγκάστηκε να χωρίσει ορισμένες λέξεις που
δεν χωρούσαν. Για να εξασκηθείτε ώστε να χωρίζετε κι εσείς τις λέξεις, όταν και όπου χρειάζεται, συλλαβίστε τις παρακάτω:
1. Μένετε στην περιοχή Πυλαία της Θεσσαλονίκης, είναι Kυριακή πρωί και θέλετε να δείτε μια ταινία κινούμενων σχεδίων μαζί με το μικρό σας αδερφάκι, που δεν ξέρει ακόμα να διαβάζει πολύ γρήγορα. Διαλέγετε από τα προγράμματα προβολών την κατάλληλη ταινία και βρίσκετε, για να ενημερώσετε τους γονείς σας, τη διεύθυνση του κινηματογράφου, την τιμή του εισιτηρίου και την ώρα προβολής. (Σημειώστε ότι οι γονείς σας θέλουν να επιστρέψετε όσο το δυνατόν νωρίτερα και να μην απομακρυνθείτε πολύ από το σπίτι!)
Με τι θα ασχοληθούμε:
- Πώς φτιάχνουμε ενημερωτικά κείμενα για μια εκδήλωση (ανακοίνωση, αφίσα, προσκλήσεις, πρόγραμμα)
- Πότε και πώς χρησιμοποιούμε την παρομοίωση και τη μεταφορά
- Ποιος είναι ο ρόλος των χρονικών προσδιορισμών
Μια σχολική παράσταση στο δάσος
Στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς η Σχολή Θηλέων ανέβαζε μια παράσταση σ’ ένα μεγάλο θέατρο της πόλης... Μια αληθινή θεατρική παράσταση... Έφτιαχναν αληθινά σκηνικά ή τα έβρισκαν έτοιμα στο θέατρο που νοίκιαζαν, κουρτίνες που κατέβαιναν με ζωγραφισμένο δάσος ή ζωγραφισμένες αρχαίες κολόνες... Έραβαν τα κατάλληλα κουστούμια. Όλοι οι ρόλοι, αντρικοί, γυναικείοι, παίζονταν από κορίτσια. Οι πρόβες γίνονταν στην αίθουσα μουσικής και ρυθμικής, με το πιάνο πάνω στην εξέδρα.
Φέτος θα ανέβαζαν την Αρπαγή της Περσεφόνης, άγνωστου συγγραφέα. Έργο με πολλά πρόσωπα, με πολλά κουστούμια. Όμως σε ποιο θέατρο θα δινόταν η παράσταση; Η είδηση έσκασε σαν πυροτέχνημα κι όλοι έμειναν άναυδοι. Η κυρία Ερασμία, η διευθύντρια, είχε μια φαεινή ιδέα: να ξεφύγει απ’ τον κλειστό χώρο του θεάτρου και, όπως έκαναν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, να παίξουν το έργο στην ύπαιθρο, κάτω απ’ το φως των αστεριών!
H Άννα Συνοδινού ως Πραξαγόρα στις Eκκλησιάζουσες που παρουσίασε το 1993 το Eθνικό Θέατρο.
Δείτε φωτογραφίες από την παράσταση. Πηγή: Αρχείο Εθνικού Θεάτρου
Όσο πλησίαζε η μέρα της παράστασης, τόσο φούντωνε ο πυρετός. Οι πρόβες έπαιρναν τα μυαλά των κοριτσιών. Πού καιρός ν’ ανοίξουν βιβλίο! Θα έπαιζαν θέατρο, αληθινό θέατρο, με προβολείς και θεατές, κι αυτό το χρωστούσαν στην κυρία Ερασμία!
Tρεις ράφτρες είχαν στήσει τις ραπτομηχανές τους στον κοιτώνα κι έραβαν μέρα νύχτα. Tα πέδιλα είχαν γίνει παραγγελία σε υποδηματοποιό. Μια κομμώτρια θα ερχόταν το βράδυ της παράστασης να χτενίσει την Περσεφόνη και τις νύμφες.
Η ατμόσφαιρα στο σχολείο είχε αλλάξει. Ένας άνεμος ελευθερίας και δημιουργικότητας φυσούσε. Tα λάθη παραβλέπονταν, το πάθος κυριαρχούσε. Οι μαθήτριες στην αυλή πηγαινοέρχονταν μελετώντας τους ρόλους τους. Μετρούσαν με καρδιοχτύπι τις μέρες. Ακόμα πέντε μέρες, ακόμα τέσσερις, τρεις, δύο...
Στη γενική δοκιμή πήγαν όλα καλά, ή σχεδόν καλά. Άλλωστε, η γενική δοκιμή γίνεται για να διορθωθούν οι ατέλειες.
Η Λενιώ-Γανυμήδης φορούσε ένα μεταξωτό πορτοκαλί χιτώνα, κοντό, πάνω από το γόνατο, και τα κατσαρωμένα μαλλιά της τα έζωναν κορδέλες. Η Ζωρζ, με το κοντό σγουρό μαλλί στολισμένο με δάφνινο στεφάνι –δύσκολα θα μπορούσε να κατασκευαστεί το αληθινό καπελάκι του Ερμή–, με κίτρινο μεταξωτό χιτώνα, είχε στις φτέρνες κολλημένα τα φτερά του θεού. Η Περσεφόνη κρατούσε στην αγκαλιά της στάχυα και το κεφάλι της ήταν στολισμένο με λογιών λογιών λουλούδια. Ο Πλούτων, ψηλός, φορούσε μια μακριά χλαμύδα. Tέλος, όλες οι νύμφες φορούσανμια ασημένια διπλή κορδέλα στα ξέπλεκα μαλλιά τους.
Όταν ήρθε επιτέλους η βραδιά της παράστασης, όλοι ένιωθαν μεγάλη ένταση. Οι μαθήτριες ανυπομονούσαν – αγωνία, σφίξιμο στο στομάχι. Ένας στραβός λόγος, ένα κόμπιασμα μπορούσαν να τα χαλάσουν όλα. Ο πυρετός ανέβαινε! Νύχτωνε! Ο κόσμος που είχε ακούσει την είδηση –για φαντάσου, θέατρο στο δάσος– είχε τρέξει να πιάσει θέση από νωρίς. Γι’ αυτόν τον κόσμο η παράσταση θα ξεκινούσε σε λίγο.
Ζωρζ Σαρή, Ε.Π., εκδ. Πατάκη, Aθήνα, 1999 (διασκευή)
1. Για ποιους λόγους αυτή η παράσταση ήταν διαφορετική;
2. Πώς αισθάνονταν τα κορίτσια όσο πλησίαζε η μέρα της παράστασης; Γιατί;
3. Η γραπτή ανακοίνωση της διευθύντριας της Σχολής σβήστηκε. Μπορείτε να φανταστείτε το κείμενο που διάβασε όταν ανακοίνωσε στις μαθήτριες τι θα γινόταν στο τέλος της χρονιάς; Ξαναδιαβάστε τις δυο πρώτες παραγράφους του κειμένου και γράψτε όσα ανακοίνωσε, κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές στα πρόσωπα και τους χρόνους:
Γράψε την απάντησή σου στο παρακάτω γκρι πλαίσιο
Στο τέλος της σχολικής χρονιάς θα ανεβάσουμε μια παράσταση...»
4. Bρείτε στο κείμενο τους
χρονικούς προσδιορισμούς και χρησιμοποιήστε τους σε μία μικρή ιστορία, όπου θα αφηγείστε σύντομα μία δική σας εμπειρία από θεατρική παράσταση.
Γράψε την απάντησή σου στο παρακάτω γκρι πλαίσιο
5. Η είδηση έσκασε σαν πυροτέχνημα. Στη φράση αυτή, για να τονίσει η συγγραφέας πόσο ξαφνική και εντυπωσιακή ήταν η είδηση, τη συγκρίνει, δηλαδή την παρομοιάζει με ένα πυροτέχνημα που έχει παρόμοιες ιδιότητες. Κάνει μία παρομοίωση.
Συμπληρώστε το νόημα των φράσεων με κατάλληλες δικές σας παρομοιώσεις:
• Αν και ήταν η πρώτη της παράσταση, έπαιζε λες και .....
• Tο χειροκρότημα τον έκανε να πετάει απ’ τη χαρά του σαν ....
• Μόλις ανέβηκε στη σκηνή έτρεμε όπως ....
• Μόλις έμαθε πως δεν θα είναι πρωταγωνιστής, είδε τα όνειρά του να γκρεμίζονται σαν ....
6. Στο κείμενο υπάρχουν πολλές εκφράσεις με μεταφορική σημασία. Θυμηθείτε όσα έχουμε πει για τη μεταφορά στην ενότητα 7 και προσπαθήστε να δώσετε την κυριολεκτική σημασία των παρακάτω εκφράσεων:
• Οι πρόβες έπαιρναν τα μυαλά των κοριτσιών → .....
• Ένας άνεμος ελευθερίας και δημιουργικότητας φυσούσε → .....
• Ένας στραβός λόγος → .....
• Μετρούσαν με καρδιοχτύπι τις μέρες → .....
7. Αντικαταστήστε κάθε υπογραμμισμένη λέξη με μια άλλη με την ίδια σημασία (συνώνυμη):
• Η Σχολή Θηλέων ανέβαζε μια παράσταση → .....
• Όλοι έμειναν άναυδοι → .....
• Αυτό το χρωστούσαν στην κυρία Ερασμία! → .....
• Ένα κόμπιασμα μπορούσε να τα χαλάσει όλα → .....
8. Ένας φίλος σας, γνωστό πειραχτήρι και πνεύμα αντιλογίας, άλλαξε κάποιες λέξεις του κειμένου που γράψατε για τη σχολική εφημερίδα με τις αντίθετές τους (αντώνυμες). Μπορείτε να τις βρείτε και να τις διορθώσετε; Γράψτε το διορθωμένο κείμενο στο τετράδιό σας.
Η αυλαία σηκώθηκε, η παράσταση τελείωσε και οι ηθοποιοί υποκλίθηκαν στο κοινό που αποδοκίμαζε καθιστό με ζητωκραυγές ενθουσιασμού. Η πλατεία ήταν άδεια και στα μάτια όλων διέκρινες την απογοήτευση για ό,τι είχαν μόλις παρακολουθήσει. Ο θίασος αναγκάστηκε να μπει στη σκηνή λίγες φορές, για να δεχτεί το κρύο χειροκρότημα του κοινού. Στο τέλος, ο πρωταγωνιστής έφερε στη σκηνή και τον σκηνοθέτη, ο οποίος φανερά ασυγκίνητος ευχαρίστησε τους θεατές για την υποδοχή που του επιφύλαξαν. Ήταν μία καταπληκτική βραδιά και μια από τις πιο αδιάφορες εμπειρίες της ζωής μου.
κείμενο της συγγραφικής ομάδας
Η αυλαία σηκώθηκε, η παράσταση τελείωσε και οι ηθοποιοί υποκλίθηκαν στο κοινό που αποδοκίμαζε καθιστό με ζητωκραυγές ενθουσιασμού. Η πλατεία ήταν άδεια και στα μάτια όλων διέκρινες την απογοήτευση για ό,τι είχαν μόλις παρακολουθήσει. Ο θίασος αναγκάστηκε να μπει στη σκηνή λίγες φορές, για να δεχτεί το κρύο χειροκρότημα του κοινού. Στο τέλος, ο πρωταγωνιστής έφερε στη σκηνή και τον σκηνοθέτη, ο οποίος φανερά ασυγκίνητος ευχαρίστησε τους θεατές για την υποδοχή που του επιφύλαξαν. Ήταν μία καταπληκτική βραδιά και μια από τις πιο αδιάφορες εμπειρίες της ζωής μου.
9. Η συνέχεια και το τέλος της ιστορίας κρύβουν μια έκπληξη. Χωριστείτε σε δυο ομάδες και δώστε σε μια παράγραφο τη δική σας διαφορετική εξέλιξη της ιστορίας. Σας δίνεται η αρχή κάθε παραγράφου:
Ομάδα Α: Στην αρχή όλα πήγαιναν καταπληκτικά. Ξαφνικά όμως τι συμφορά! .....
Ομάδα B: Στην αρχή αντιμετωπίσαμε πολλά προβλήματα .....
Ευτυχώς όμως στο τέλος .....
Ανεβάζουμε τη δική μας παράσταση!
10. Ετοιμάζετε στο σχολείο σας μια θεατρική παράσταση με ηθοποιούς και συντελεστές από την τάξη σας και σκηνοθέτη τον/τη δάσκαλό/ δασκάλα σας. Χρειάζεται λοιπόν να ετοιμάσετε όλα τα ενημερωτικά κείμενα για την παράσταση. Χωριστείτε σε ομάδες και ξεκινήστε.
α Tο πρώτο κείμενο είναι μια ανακοίνωση για την εφημερίδα του σχολείου σας. Η ανακοίνωση περιέχει τον τίτλο και τον συγγραφέα του έργου και τους συντελεστές της παράστασης (σκηνοθέτη, πρωταγωνιστές, μουσική, σκηνικά, κουστούμια κτλ.). Μην ξεχάσετε να αναφέρετε ποιος διοργανώνει την εκδήλωση, πού και πότε. H διπλανή αφίσα θα σας βοηθήσει.
β Θα χρειαστεί όμως και μια μικρότερη ανακοίνωση, σαν αγγελία περίπου 30 λέξεων, για να δημοσιευτεί στις καλλιτεχνικές ειδήσεις μιας εφημερίδας. Εκεί φαίνονται μόνο οι πιο βασικές πληροφορίες, όπως βλέπετε και στο παρακάτω παράδειγμα:
Η παιδική όπερα «Η συνωμοσία |
γ. Όσο περισσότεροι μάθουν για την παράστασή σας, τόσο μεγαλύτερη επιτυχία θα έχει. Βάλτε τη φαντασία σας να δουλέψει και δημιουργήστε μια αφίσα που θα τη δουν και έξω από το σχολείο σας. Πρέπει να αναφέρετε σύντομα όσα χρειάζεται κάποιος για να έρθει στην παράσταση (τίτλος, συγγραφέας, τόπος, χρόνος, ποιος οργανώνει την παράσταση). Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να τραβήξετε την προσοχή με το μέγεθος και το είδος των γραμμάτων (τυπογραφικοί χαρακτήρες), με έντονα χρώματα, με δυνατές αντιθέσεις, με εντυπωσιακές εικόνες ή φωτογραφίες και ό,τι άλλο σκεφτείτε. Δείτε το παράδειγμα της σελίδας 50.
Μην ξεχνάτε ότι οι χώροι όπου τοποθετείται μια αφίσα είναι δημόσιοι και με μεγάλη κίνηση καιγι’ αυτό πρέπει να τραβάει εύκολα την προσοχή.
δ. Τώρα χρειάζεται να φτιάξετε τις προσκλήσεις, μια επίσημη για τους δασκάλους και τους γονείς και μια πιο απλή για τους συμμαθητές και τους φίλους σας. Στην πρόσκληση, όπως φαίνεται στο παράδειγμα, αναφέρουμε και πάλι τις βασικές πληροφορίες για την εκδήλωση.
 |
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Σας περιμένουμε την Τετάρτη 15 Ιουνίου και
Είσοδος ΕΛΕΥΘΕΡΗ |
ε. Τέλος, καλό είναι να μοιράσετε στην είσοδο της εκδήλωσης ένα πρόγραμμα σε κάθε επισκέπτη. Έτσι, θα γνωρίζει ακριβώς τι πρόκειται να παρακολουθήσει. Το πρόγραμμα περιέχει τον τίτλο, τον συγγραφέα, το θέμα του έργου και τους συντελεστές της παράστασης. Μην ξεχνάτε ότι το πρόγραμμα είναι το πιο αναλυτικό από τα κείμενα που απλά ενημερώνουν για την παράσταση και μπορεί ακόμα να περιλαμβάνει:
• μια περίληψη της υπόθεσης του έργου
• λίγα λόγια για τον συγγραφέα και τη ζωή του
• φωτογραφίες από την παράσταση ή τις πρόβες
• ευχαριστίες σε όσους σάς βοήθησαν στην προετοιμασία
Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (Επίσημος δικτυακός τόπος. Στις ενότητες «Παραστάσεις» και «Αρχείο Παραστάσεων» μπορείτε, επιλέγοντας μία παράσταση, να δείτε φωτογραφίες του προγράμματός της)
Ψηφιοποιημένο Αρχείο Εθνικού Θεάτρου (Επίσημος δικτυακός τόπος. Αναζητήστε μια παράσταση και θα δείτε, ανάμεσα σε άλλες πληροφορίες, και το πρόγραμμά της)
11. Συμπληρώστε τα κενά του κειμένου με όσες από τις παρακάτω λέξεις ταιριάζουν καλύτερα, στον σωστό τύπο τους:
θίασος, ερμηνεύω, αυλαία, υποκρίνομαι, ταξιθέτρια, εξώστης, πλατεία, ενδυματολόγος, κριτικός, σκηνογράφος, σκηνοθέτης, πρωταγωνίστρια, κορυφαίος, διάσημος, αδέξιος, αποδοκιμάζω, επιδοκιμάζω, σφυρίζω, επιθεώρηση, τραγωδία, κουκλοθέατρο, πρεμιέρα, αριστουργηματικός, συνθέτης
Όλοι οι _ των εφημερίδων συμφωνούσαν ότι η παράσταση ήταν _ και στο _ συμμετείχαν _ ηθοποιοί καθώς και η μεγαλύτερη _ του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου. Κλείσαμε εγκαίρως τις θέσεις μας στον _ γιατί μας αρέσει να παρακολουθούμε από ψηλά. Όλα ήταν μαγικά! Ο _ είχε οργανώσει τα πάντα στην εντέλεια, σαν να ήταν πραγματικός μαέστρος. Ο _ είχε δημιουργήσει μια ολόκληρη πολιτεία πάνω στη σκηνή, ενώ ο _ ζωντάνευε μια ολόκληρη εποχή μπροστά στα μάτια μας με τα εντυπωσιακά του κουστούμια. Επίσης, ο _ είχε κάνει καταπληκτική δουλειά: η μουσική «έντυνε» τέλεια την εξέλιξη της υπόθεσης. Κυρίως όμως ήταν οι ηθοποιοί που μας κατέπληξαν: _ τους ρόλους τους με φυσικότητα και πειστικότητα. Στο τέλος, το κοινό _ και χειροκροτούσε για ώρα ενθουσιασμένο.
κείμενο της συγγραφικής ομάδας
Επαναληπτικοί πίνακες της ενότητας για να διορθώσω το γραπτό μου;
(κοίταξε πρώτα στη σελίδα 24 τον πίνακα: Διορθώνω το γραπτό μου)
Σημειώνω στη δεξιά στήλη του πίνακα ένα + για όσα νομίζω ότι έχω γράψει και ένα - για όσα δεν έχω γράψει. Στη συνέχεια συμπληρώνω όλα όσα λείπουν για να είναι το γραπτό μου πλήρες.
1. Πώς φτιάχνουμε ενημερωτικά κείμενα για μια παράσταση (ανακοίνωση, αφίσα, προσκλήσεις, πρόγραμμα)
Γράφουμε:
• Ποιος είναι ο τίτλος (ή και το θέμα) του έργου.
• Ποιος είναι ο συγγραφέας.
• Ποιος διοργανώνει την παράσταση.
• Πού γίνεται.
• Πότε γίνεται.
• Ποιοι είναι οι συντελεστές της παράστασης (σκηνοθέτης, πρωταγωνιστές, υπεύθυνοι για τη μουσική, τα σκηνικά, τα κουστούμια κτλ.).
2. Πώς παρουσιάζουμε και σχολιάζουμε (λέμε τη γνώμη μας για) ένα καλλιτεχνικό θέαμα
• Aναφέρουμε τον τίτλο, τους συντελεστές (σκηνοθέτη, ηθοποιούς, συνθέτη), τη διάρκεια, τη χώρα προέλευσης του έργου και τη χρονιά που παρουσιάστηκε.
• Mιλάμε για την υπόθεση του έργου χωρίς πολλές λεπτομέρειες και χωρίς να αποκαλύψουμε το τέλος, δίνοντας μόνο τις πιο σημαντικές πληροφορίες για τους ήρωες και τις περιπέτειές τους.
• Γράφουμε στο τέλος ένα σχόλιο, που θα είναι η γνώμη μας για τo έργο, οι προσωπικές μας εντυπώσεις και τα συναισθήματα που μας προκάλεσε.
Mπορείτε να διαβάσετε από το Aνθολόγιο:
Δημήτρης Ποταμίτης, Tα πουλιά (σελ. 51)
Διαβάστε
Άλμαγκορ Γκίλα, Kαλοκαιρινές διακοπές με ποπκόρν και λεμονάδα, μετάφρ. Σ. Kουτσούκαλη, εκδ. Kέδρος, Aθήνα, 2002
Όλιβερ Mάρτιν, Tο μαγικό σινεμά, μετάφρ. M. Tζιαντζή, εκδ. Eρευνητές, Aθήνα, χ.χ.
Δείτε
Σινεμά ο Παράδεισος, Tζουζέπε Tορνατόρε, 1989
Xάρτινα αεροπλανάκια, Φαράντ Mεχρανφάρ, 1997
Aκούστε
Hθοποιός σημαίνει φως, στίχοι και μουσική M. XατζιδάκιςTα θερινά σινεμά, στίχοι, μουσική Λ. Kηλαηδόνης
Επισκεφτείτε - Hλεκτρονικές διευθύνσεις
Mουσείο και Kέντρο Mελέτης του Eλληνικού Θεάτρου, Aκαδημίας 50, Aθήνα
Mουσείο Kινηματογράφου, λιμάνι Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη
