2η Σελίδα :Περιεχόμενα

ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ-Στα όρια της ασέβειας, του Μπάμπη Μεντή
Στους Αθανάτους - Έμμετρη αναφορά στο ολοκαύτωμα του χωριού, του Μπάμπη Μεντή,,..

ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ - Στα όρια της ασέβειας
 Τον περασμενο μηνα εγινε στις Λιγκιάδες το ετησιο μνημοσυνο για το ολοκαυτωμα του χωριου τους. Καλεσμενοι οι πασης φυσεως τοπικοι και πολιτειακοι παραγοντες, Ολες οι κοινοτητες του λεκανοπεδιου των Ιωαννινων και τιμητικα τα μαρτυρικα χωρια, Κεφαλόβρυσο, Μουσιωτίτσα, Κομένο. Παροντες ολοι: Περιφερειαρχης- Νομαρχης- Δημαρχος Ιωαννινων - ο Στρατηγος της Μεραρχιας- η μουσικη μπαντα της Μεραρχιας- προεδροι κοινοτητων και φυσικα οι προεδροι της Μουσιωτίτσας και του Κομένου.
 Ε! λεω, καπου εδω θα ειναι και ο δικος μας προεδρος. Ομως ματαια εψαξα, γιατι δεν βρηκα κανενα απο το χωριο. Στην καταθεση στεφανων, τιμής ένεκεν, καλεστηκαν να καταθεσουν τα μαρτυρικα χωρια. Και τι ειρωνια ¨ πρωτο-πρωτο φωναξαν το Κεφαλοβρυσο, μια και εχει το πρωτο χρονολογικα ολοκαυτωμα.  Ντραπηκα πραγματικα, (μιαχουμπούσι λόκου). Το χωριο μας ελαμψε με την απουσια του. Με καμαρι ακολουθησαν και κατεθεσαν στεφανι οι προεδροι του Κομενου και της Μουσιωτιτσας και μετα ολοι οι αλλοι επισημοι.
 Ομιλητρια ηταν καθηγητρια ιστορικος του Πανεπιστημιου, η οποια αναφερθηκε στο ιστορικο χρονικο του Ολοκαυτωματος των Λιγκιαδων. Μεταξυ αλλων ειπε πως το ολοκαυτωμα του Μετζιτιέ (ετσι το ειπε), ειναι το πρωτο χρονoλογικα απο τα 4 (τεσσερα) της Ηπειρου. Στη συνεχεια αναφερθηκε ξανα στο χωριο μας λεγοντας: Το Κεφαλοβρυσο ηταν το πρωτο που σηκωσε το Σταυρο του μαρτυριου, το πρωτο που υψωσε την σημαια της θυσιας στο βωμο των εθνικων μας ιδανικων. Στα λογια αυτα, ενα ριγος διαπερασε ολο μου το κορμι. Διαβαστηκαν τηλεγραφηματα του Προεδρου της Δημοκρατιας και του Προεδρου της Βουλης. 
  Η τελετη τελειωσε και ακομα δεν μπορουσα να το πιστεψω. Δεν μπορει, ελεγα, μαλλον δεν θα ηξεραν στο χωριο, δεν θα ειχαν ειδοποιηθει. Αργοτερα εμαθα απο το Γραμματεα οτι ειχε ερθει επισημη προσκληση απο τις Λιγκιάδες. Δεν ξερω τι να υποθεσω. Ισως οι αρμοδιοι κατι θα μπορουσαν να πουν. Παντως πιστευω πως κανεις δεν εχει το δικαιωμα να παρουσιαζει τετοια εικονα του χωριου μας προς τα εξω. Μηπως ετσι εξηγειται και η παντελης υποβαθμιση του δικου μας ολοκαυτωματος;
 Το 1959 εγιναν τα εγκαινια και τα αποκαλυπτηρια του δικου μας μνημειου, του Ηρωου, οπως συνηθηστηκε να το λεμε. Σε ενα χωρο αριστουργημα, πραγματικο στολιδι, με τους πετρινους διαδρομους, τις βρυσες, το πρασινο, τα πετρινα παγκακια, τις τριανταφυλλιες, το συντριβανι (αυτο ηταν συντριβανι)και την ογκωδη επιβλητικη πετρα-αγαλμα, με τις πλακες με τα ονοματα των καεντων.Χωρος ανταξιος της θυσιας των πατεραδων μας. Αυτη τη μερα, ειχε μαζευτει ολο το χωριο αλλα και πολλοι απο τα γυρω χωρια. Στην τελετη χοροστατησε ο σεβασμιωτατος  Μητροπολιτης Δρυινουπολεως Πωγωνιου και Κονιτσης - τοτε -Χριστοφορος. Τα αποκαλυπτηρια εκανε  ο τοτε Νομαρχης κ. Καλογεροπουπος. Παιανιζε η μουσικη της 8ης Μεραρχιας. Παροντες ο Μεραρχος και ο τοτε Πρεσβης της Κυπρου κ. Κρανιδιωτης, ο οποιος και εμιλησε. Φυσικα δεν ελειπε ο μεγαλος δωρητης του μνημειου, ο αειμνηστος κυριος  Σ.Σεχόπουλος, ο οποιος αιτιολογοντας την προσφορα ειπε: <<Το Κεφαλοβρυσο προσφερε θυσιας εις τον αγωνα υπερ της ελευθεριας και εις τον αγωνα υπερ της ελευθεριας και εις αυτο οφειλεται η αποφασις μου ανεγερσεως του μνημειου τουτου. Οι ανθρωποι αυτοι εχουν ιδικήν των γλωσσαν, αλλα εγραψαν σελίδας Ελληνικης δοξης >> Τα λουλουδια στις πλακες, βουνο. Η συγκινηση και τα δακρυα δεν κρυβονταν. Βλεπετε , τοτε ζουσαν ολα τα παιδια και οι πρωτου βαθμου συγγενεις των καεντων, αλλα και των πεσοντων.
 Τι εγινε αραγε απο τοτε μεχρι σημερα; Οσο ζουσαν τα παιδια των ηρωων και χειριζονταν και τις τυχες του χωριου, κρατουσαν ψηλα και την σημαια της τιμης.  Απο τοτε που ανελαβαν τα εγγονια και μετα, τιποτα.  Χρονο με το χρονο, εφτασε το ολοκαυτωμα, η τιμηση των ηρωων μας να γινει αγγαρεια, να υποβαθμιστει σε σημειο που αγγιζει,(αν δεν ξεπερνα), τα ορια της ασεβειας Με αποτελεσμα να παραβρισκεται μονο η γραβατα, του εκαστοτε προεδρου, οπως χαρακτηριστικα ειπε κοινοτικος μας συμβουλος. Δεν ψαχνω και ουτε θελω να βρω υπευθυνους,υπευθυνοι ειμαστε ολοι μας...Ποιος μπορουσε, εκεινη την ημερα του 1959, να φανταστει οτι εκεινο το αριστουργημα, αυτο το ευωδιαστο σπιτι των ψυχων των ηρωων μας, να μπαζωθει, θα θαφτει και θα σβησει για παντα απο προσωπου γης. Εμεις οι απογονοι, χωρις ιχνος σεβασμου, θυσιασαμε τους παππουδες μας, για μια ακομη φορα στο βωμο μιας μεγαλυτερης πλατειας, που μοιαζει με το γιοφυρι της Αρτας, φταχνεται,ξαναφτιαχνεται και φτιαξιμο δεν εχει. Ξεσπιτωσαμε τους ηρωες και τους στησαμε γυμνους στην ακρη μιας αχαρης πλατειας.
 Οποιος δεν τιμα το παρελθον του και τις παραδοσεις του, δεν τιμα τον εαυτο του, δεν ξερει απο που ηρθε, ποιος ειναι και που πηγαινει. Φτανει, μεχρι εδω! Να επαναφερουμε την μνημη και την τιμιση των ηρωων μας, εκει που τους αξιζει, γιατι δεν θα ειμαστε αξιοι να λεγομαστε Κεφαλοβρυσιτες. Επιβαλλεται ,αμεσα, να διαμορφωθει χωρος παρομοιος με εκεινον που καταστρεψαμε και να μεταφερουμε εκει τις ψυχες των ηρωων μας, γιατι δεν προκειται να ησυχασουν οσο βρισκονται σε αυτη την παγερη γωνια, αναμεσα απο μπουζουκια, τσιφτετελια και Μηλιτσες. 
Ο πολιτιστικος Συλλογος του χωριου μας, μπορει κα πρεπει να παιξει καθοριστικο ρολο προος αυτη την κατευθυνση.Το παρελθον μας, οι παραδοσεις μας, η ιστορια μας ειναι ο πολιτισμος μας. Ευχομαι στο νεο Δ.Σ. του συλλογου μας καλη επιτυχια και καλο κουραγιο,γιατι σιγουρα θα το χρειαστει, στο μεγαλο βαρος που επωμιστηκε. Προσωπικα θα ειμαι παντου και παντα στο πλευρο του οπου και οταν μου ζητηθει  Καποιοα λεξη που η ελληνικη γλωσσα την κανει χρηση σε ανομες πραξεις, το τελευταιο διαστημα στο χωριο μας εχει χασει το νοημα της, αφου εφτασε να χρησιμοποιειται ακομα και εναντια σε διαφορετικες αποψεις. Δεν θα αναφερθω σε αυτα γιατι τα θεωρω πολυ μικρα και πολλυ  τετριμμενα .Μετα την Μεγαλη θυσια, μετα το ολοκαυτωμα της 10ης Ιουλιου 1943 οι χωριανοι μας τον θρηνο και τον σπαραγμο, τον εκαναν τραγουδι, τον εκαναν μοιρολοι: 
<<Πατρουτζέτσι τρέι σινέα τσ` οφλέ λάια Μητζηντέα . Πλέντζι  Μητζηντέη, πλέντζι κε τι νικάρε του σέντζι>>
(του σαραντα τρια τη χρονια, τι κακο βρηκε το μαυρο Κεφαλοβρυσο . Κλαψε Κεφαλοβρυσο κλαψε, γιατι σε πνιξανε στο αιμα).
   Με βαση αυτους τους θρηνους, αυτα τα μοιρολογια, θα προσπαθησω να κανω μια εμμετρη αναφορα στο ολοκαυτωμα. 
Στους αθανάτους

Τι σου ειναι τουτο το μυαλο και της ψυχης τα ματια
πως σε πηγαινουν μακρυα σε αγνωστα μονοπατια 
εκει που ανθρωπος ποτε δεν μπορεσε να παει 
στο μελλον και στο παρελθον οσο κι αν μας ποναει.

Ετσι και μενα φερανε μισον αιωνα πισω 
δεν ηθελα ποτε να δω, ουτε και ν' αντικρυσω 
'κεινο το μαυρο Σαββατο, 'κεινη τη μαυρη ωρα 
με πηραν και  μ' ανεβασαν ψηλα στην Βαλαώρα. 

Αυτα που 'δαν τα ματια μου, ανθρωπος μη ξαναδει
χιλιες φορες απ' τη ζωη θα διαλεγα τον Αδη. 
Ειδα το ερμο Μετζηντέ στις φλογες τυλιγμενο 
το δολιο Κεφαλόβρυσο απ' τον χαροντα ζωσμενο. 

Ο ηλιος εσκοτεινιασε, δεν αντεχε να βλεπει 
κι ο ουρανος χαμηλωσε που κοντευε να πεσει. 
Θυμιαμα η μυρουδια απο κορμια καμμενα 
κορμια των πατεραδων μας, τα χιλιοαγιασμενα. 

Σαν εγινε το μακελειο κι εφυγ' ο μακελάρης 
μ' αυτα που ειδε τρομαξε ακομα και ο αδης. 

Ειδα και τα βλαχοπουλα κι ολες τις βλαχοπουλες 
να ροβολαν απ' τις ψηλες κι απ' τις κοντες ραχουλες,
σαν  συννεφο καταμαυρο προτου ξεσπασει μπορα 
να τρεχουν προς το κουρνιαχτο 
που σκεπαζε ολο το χωριο και ολη τη Βαλαώρα . 

Ειδα γυναικες π' ουρλιαζαν με τα μαλλια λυμενα 
με τα σιγκούνια τ' αργαλειού αναποδα βαλμενα. 

Αυτες δεν ητανε σκηνες τουτου εδω του κοσμου 
ηταν σκηνες της κολασης, σκηνες του κατω κοσμου.

Ειδα τη δολια Λάμπρινα να ψαχνει μες στη σταχτη 
και να ρωτα ολογυρα τραβωντας τα μαλλια της 
μη γνωρισ' απο 'σας κανεις τον μαυρο μου τον Λάμπρη;

Ο πιο μεγαλος μαχαλάς ελιωνε σαν κερακι 
κανεις δεν το περιμενε τοσο πικρο φαρμακι 
ολοκληρος ο μαχαλάς να ψαχνει μες στα καρβουνα
τον Λία του Γιωργάκη. 

Τον παπα-Γιωργη ειπανε πως βρηκαν ορισμενοι 
οχι πως τον γνωρισανε, μα βρηκανε τη λειτουργιά 
εκει σιμα στο πλαι του κι αυτη καρβουνιασμενη. 

Στ' αποκα'ί'δια ψαχνουνε να βρουν τον Νικολακη 
ουτε τον Μήτε γνωρισαν τον τσίφτη και τον Γάκη 
τον Μπελο, τον περηφανο τον τσελιγκα του Γκατση.

Σαν να μην εφτανε αυτο 'χασαν και το Γραμματικο. 

Κι αλλος μεγαλος μαχαλας κι αλλο μεγαλο σοι 
κλαιει, σπαραζει, οδυρεται, τριπλο το μοιρολόι. 

Ποιονε να πρωτοκλαψουνε, με τι λογιων κουβεντες. 
Δεν ηταν ενας, ουτε δυο, χαθηκαν τρεις λεβεντες. 

Και οι νυφαδες της χρονιας δεν 'ξεραν τι να κανουν, 
τι σταση να κρατησουνε, τι φορεσιες να βαλουν, 
αιωνων η παραδοση που οι βλαχοι δεν χαλανε, 
τις θελει να ' ναι χαρωπες, μαυρα να μη φορανε. 

Στολιδια να μη βγαζουνε ολο τον πρωτο χρονο 
και τα μακρυα τους τα μαλλια να 'χουν πλεξουδες μονο
απο τα κεντημενα τους τιποτα να μη μενει, 
τις θελει να ' να ομορφες ο,τι κακο κι αν γενει. 

Δεν αντεξαν οι ορφανες να ' ναι με τα καλα τους 
βγαλανε τα στολιδια τους και τα χρυσαφικα τους, 
βγαλανε τα τσαπράκια τους κι ολα τα ασημενια, 
βγαλαν και τα φουστανια τους τα χιλιοκεντημενα 
λυσανε τις πλεξουδες τους και ντυθηκαν τα μαυρα. 

Αδελφια για σηκωστε τους στην εκκλησια να μπουμε
γιατι δεν τους γνωριζουμε για να τους μοιραστουμε. 

Ολους μαζι τους βαλανε στης εκκλησιας τη μεση 
γυρω ολακερο το χωριο και που να τους χωρεσει. 

Εικοσι δυο μετρησανε κορμια καρβουνιασμενα 
τα σκεπασαν με γυναικων μαλλια ξεριζωμενα, 
ψυχες που φτερουγισανε με μια και μονη ελπιδα 
μη ξεχαστουν απ' το χωριο κι απ' τη γλυκια πατριδα.

Μα κι η γλυκια μας Παναγια, πλαι στην Αγια Πυλη 
το προσωπο της σκεπασε μ' ολομαυρο μαντηλι 
να μη φανουν τα ματια της που ητανε δακρυσμενα 
ενοχη σαν να ενιωθε γι αυτα τα καμωμενα.

Γι' αυτους που θυσιαζονταν για του Χριστου την Πιστη
η εκκλησια δεν αντεξε, συθέμελα εσχισθη 
σάστισ' η μεγαλοχαρη βουβη μαρμαρωμενη 
κι αυτη δεν καταλαβαινε πως ο Θεος επετρεψε 
τετοιο κακο να γενει. 

Δεκα του μηνα θεριστή 'πεσαν οι αντρειωμενοι 
οι ψυχωμενοι του χωριου, οι πρωτοι, οι διαλεγμενοι. 

Δεν φτανουν για τους ηρωες σαβανα και λιβανια 
παψτε γυναικες τους κλαθμους, γυριστε τα φουστανια
σε αθανατων κεφαλες πρεπουν χρυσα στεφανια 
μνημα τρανο να στησουμε , να φτανει ως τα ουρανια 
ολη η Ελλαδα να θωρει εδω με περηφανια. 

Ειθε ποτε μη χρειαστει ξανα τετοια θυσια 
ειθε στον κοσμο ολοκληρο ειρηνη κι ευτυχια. 

Εσεις καλα μας ξερετε γιατ' ειμαστε παιδια σας 
ολοι μαζι θα τρεξουμε σε καθε καλεσμα σας 
πως το μαρτυρικο χωριο, τ' ομορφο Κεφαλοβρυσο 
για τη γικη σας τη ψυχη, για της πατριδας τη τιμη 
δεν θα διστασει ουτε στιγμη και παλι ολοκαυτωμα να γινει !

Μπάμπης Μεντής