Συντομευμένη έκδοση για μαθητική χρήση: 
Πηγή: Βικιπαίδεια
Ο Πλούταρχος, από τη Χαιρώνεια της Βοιωτίας, είναι μια μοναδική μορφή του ελληνικού κόσμου. Σπούδασε στην Αθήνα, άσκησε το ιερατικό λειτούργημα στους Δελφούς, ταξίδεψε στην Αλεξάνδρεια και έμεινε πολύ καιρό στη Ρώμη, όπου έλαβε τον τίτλο του Ρωμαίου πολίτη· επέστρεψε στη γενέτειρά του, όπου παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του, ζώντας ήρεμη οικογενειακή ζωή.
Η σημαντική παραγωγή του Πλουτάρχου (120 περίπου έργα), καρπός της ευρυμάθειας και της παιδείας του, χωρίζεται σε δύο μέρη:
Βίοι Παράλληλοι
Περιλαμβάνουν ζεύγη παράλληλων βιογραφιών, με συγκριτικές εκτιμήσεις προσωπκοτήτων, ενός Έλληνα και ενός Ρωμαίου, αντίστοιχα. Μέλημα του συγγραφέα είναι η ανάλυση χαρακτήρων και ως μέσο χρησιμοποιεί το ανέκδοτο ή το απόφθεγμα (= γνωμικό). Στους Βίους οφείλεται η δημοτικότητα του Πλουτάρχου και η επίδρασή του κατά την αρχαιότητα, την Αναγέννηση και τη γαλλική κλασική εποχή (Μονταίνιος, Μοντεσκιέ, Ρουσσό κ.ά.). Ο Σαίξπηρ σε τρεις τραγωδίες του (Ιούλιος Καίσαρ, Κοριολανός, Αντώνιος και Κλεοπάτρα) αντλεί το θέμα του από τον Πλούταρχο.
Ηθικά
Περιλαμβάνουν 78 πραγματείες με ποικίλο περιεχόμενο, με ηθικά, πολιτικά, φιλοσοφικά και επιστημονικά θέματα: Περὶ τῆς ἠθικῆς ἀρετῆς, Περὶ παίδων ἀγωγῆς, Περὶ εὐθυμίας, Περὶ μουσικῆς, Περὶ φιλαδελφίας κ.ά., όπως «δελφικές» πραγματείες, γαμικά και πολιτικά παραγγέλματα, συμποσιακά, παραμυθητικοί λόγοι κ.ά. Η μορφή τους είναι συχνά διαλογική ή δοκιμιακή και τα ανεκδοτολογικά παραδείγματα πολυάριθμα.
Επιδράσεις
Ο Πλούταρχος επηρεάζεται από τον πλατωνισμό, τον επικουρισμό και τον στωικισμό, αλλά οδηγείται σε μια ηθική ηπιότερη και περισσότερο ανθρώπινη. Η πίστη στην αθανασία της ψυχής και τη θεία πρόνοια για τα ανθρώπινα αποτελούν τις βασικές φιλοσοφικές αντιλήψεις του.
Γλώσσα
Η γλώσσα του είναι η αττική, αλλά με πολλά στοιχεία από την κοινή.
Επίδραση
Το έργο του Πλούταρχου άσκησε μεγάλη επίδραση στην ευρωπαϊκή διανόηση (Ρουσσό, Γκαίτε, Σαίξπηρ, Σίλλερ κ.ά.), στη χριστιανική γραμματεία και στην επιστήμη της παιδαγωγικής. Στον νεοελληνικό χώρο, ο Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833) υπήρξε από τους μεγαλύτερους μελετητές και εκδότες του.
ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ
Ι. Θησεύς – Ρωμύλος
Σόλων – Ποπλικόλας
Θεμιστοκλής – Κάμιλλος
Αριστείδης – Κάτων (πρεσβύτερος)
Κίμων – Λούκουλλος (Λεύκολλος)
Περικλής – Φάβιος Μάξιμος
Νικίας – Κράσος
Αλκιβιάδης – Κοριολανός
Δημοσθένης – Κικέρων
ΙΙ. Φωκίων – Κάτων (ο νεώτερος)
Δίων – Βρούτος
Τιμολέων – Αιμίλιος Παύλος
Ευμένης – Σερτώριος
Φιλοποίμην – Φλαμίνιος
Πελοπίδας – Μάρκελλος
Αλέξανδρος – Καίσαρ
ΙΙΙ. Δημήτριος (ο πολιορκητής) – Αντώνιος
Πύρρος – Μάριος
Άγις και Κλεομένης – Τιβέριος και Γάιος Γράκχος
Λυκούργος – Νο(υ)μάς
Αγησίλαος – Πομπήιος
Άρατος
Αρταξέρξης
Γάλβας
Όθων
Έχουν διασωθεί 21 ζεύγη βιογραφιών, από τα οποία το ένα είναι διπλό, και τέσσερις μεμονωμένες, σύνολο 48.
Έργα του Πλούταρχου στη Βικηθήκη ή εδώ
Αποσπάσματα από έργα του Πλούταρχου με μετάφραση στις Ψηφίδες
Πηγή: Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, Α', Β' Γ' Γυμνασίου, Αναστάσιος Στέφος, Εμμανουήλ Στεργιούλης, Γεωργία Χαριτίδου, ΟΕΔΒ, Αθήνα, εκδ. Β, 2007
