• Για τον Ξενοφώντα Κατέβασε σύντομο βιογραφικό για μαθητική χρήση:

• Λεξικά νέας ελληνικής: για απλή αναζήτηση / για σύνθετη αναζήτηση

• Bασικό λεξικό της αρχαίας

• Λεξικό της αρχαίας Liddell & Scott

• Λεξικό αρχαίας, σχολικό εγχειρίδιο

• Κατάλογος ανωμάλων ρημάτων

Συμπληρωματικό υλικό για τον συγγραφέα και το έργο του

Ο Ξενοφών γεννήθηκε γύρω στο 430 π.Χ. και καταγόταν από εύπορη οικογένεια. Ο ίδιος πιθανότατα υπηρέτησε στο αθηναϊκό ιππικό και συνδέθηκε με τον Σωκράτη, χωρίς ωστόσο να ενταχθεί στον κύκλο των μαθητών του. Ο Ξενοφών κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης των Τριάκοντα τυράννων παρέμεινε στην Αθήνα, ωστόσο μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας η αμνηστία του Θρασύβουλου τον προστάτεψε. Εκείνη την περίοδο δέχτηκε να λάβει μέρος στην εκστρατεία του Κύρου εναντίον του αδερφού του Αρταξέρξη. Μετά τη μάχηστα Κούναξα –στις όχθες του ποταμού Ευφράτη, κοντά στη σημερινή Βαγδάτη– το 401 π.Χ., που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο του Κύρου και τη δολοφονία των αρχηγών του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος από τον σατράπη Τισσαφέρνη, ανέλαβε ως αρχηγός του ελληνικού μισθοφορικού σώματος να το οδηγήσει πίσω στην Ελλάδα. Πέρασαν από τη Μεσοποταμία και την Αρμενία στη Μαύρη Θάλασσα, στο Βυζάντιο και μετά στη Θράκη. Από εκεί ο Ξενοφών παρακολούθησε τις επιχειρήσεις των Σπαρτιατών, οι οποίοι με επικεφαλής τον Θίβρωνα διεξήγαν πόλεμο εναντίον του Τισσαφέρνη στο πλευρό των ελληνικών πόλεων της Μ.Ασίας το 399 π.Χ. Ο Ξενοφών προσχώρησε στον σπαρτιατικό στρατό, αλλά για την περίοδο εκείνη δεν έχουν διασωθεί πολλά στοιχεία σχετικά με τη δράση του και τη στάση του απέναντι στον Θίβρωνα. Μετά την ανάκληση του Θίβρωνα από τους Σπαρτιάτες, ανέλαβε δράση ο Δερκυλίδας και στη συνέχεια ο Αγησίλαος, για τον οποίο ο Ξενοφών έτρεφε ιδιαίτερη εκτίμηση. Η νικηφόρος πορεία του Αγησιλάου διακόπηκε το 394 π.Χ., όταν έλαβε διαταγή από τη Σπάρτη να επιστρέψει με τον στρατό του στην Ελλάδα.

Το 394 π.Χ. στη μάχη της Κορώνειας βρέθηκαν αντιμέτωποι οι Αθηναίοι (και οι σύμμαχοί τους Βοιωτοί, Αργείοι και Κορίνθιοι) με τους Σπαρτιάτες, των οποίων επικεφαλής ήταν ο Αγησίλαος. Ο Ξενοφών, που ακολουθούσε τον στρατό του Αγησιλάου, κατηγορήθηκε για τις σχέσεις του με τη Σπάρτη και εξορίστηκε από την Αθήνα. Εγκαταστάθηκε τότε στον Σκιλλούντα της Ηλείας και έγινε πρόξενος των Σπαρτιατών στην Ολυμπία.

Μετά τη μάχη στα Λεύκτρα το 371 π.Χ. κατέφυγε στην Κόρινθο και για κάποια περίοδο συμφιλιώθηκε με την Αθήνα. Εξάλλου, δύο έργα του, ο Ιππαρχικός και ο Οικονομικός, προϋποθέτουν εξοικείωση με τον αθηναϊκό τρόπο ζωής. Ο γιος του σκοτώθηκε το 362 π.Χ. στη Μαντίνεια πολεμώντας στο πλευρό των Αθηναίων ιππέων.

Ο θάνατος του Ξενοφώντα τοποθετείται μετά το 355 π.Χ. Τα πιο γνωστά έργα του είναι η Κύρου Ανάβασις και τα Ελληνικά, όπου στην ουσία συνεχίζει το ιστοριογραφικό έργο του Θουκυδίδη έως τη μάχη της Μαντίνειας. Εκτός από ιστορικά έργα συνέγραψε και πολλά φιλοσοφικά και τεχνικά (τέχναι, πραγματείες), στα οποία περιέχονται συμβουλές και πρακτικές οδηγίες για διάφορες δραστηριότητες (π.χ. Κυνηγετικός, Πόροι).

Λεξιλογικός Πίνακας

πράττω [= κάνω, κατορθώνω, επιτελώ]
θ. πρα(γ)- [στο κείμενο συναντήσατε τον τύπο: πράττοιεν]

Για να βρεις τη σημασία των λέξεων του Λεξιλογικού Πίνακα πήγαινε στο λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα ή χρησιμοποίησε τους παρακάτω δεσμούς:

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

		Αρχαία Ελληνική / Νέα Ελληνική	Νέα Ελληνική
		ἡ πρᾶξις(-η) τό πρᾶγμα πραγματεύομαι = (α.ε.) ασχολούμαι με κάτι, (ν.ε.) εξετάζω κάτι σε βάθος πραγματικός ὁ πραγματευτής = έμπορος, εμπορικός αντιπρόσωπος ἡ πραγματεία τα πεπραγμένα τό πρακτόρειον = (α.ε.) το γραφείο και το αξίωμα του φοροεισπράκτορα, το πρακτορείο (ν.ε.) επαγγελματικό γραφείο εξυπηρέτησης ὁ πράκτωρ = (α.ε.) συλλέκτης φόρων, ο πράκτορας (ν.ε.) πρόσωπο που φέρνει σε πέρας υποθέσεις άλλων πρακτικός	πραγματικότητα πράγματι πραγμάτωση πραγμάτευση πραματευτής = γυρολόγος πραμάτεια = το εμπόρευμα του πραματευτή
		διαπράττω ἡ διάπραξις (-η) εἰσπράττω ἡ εἴσπραξις (-η) συμπράττω ἡ σύμπραξις (-η) ἡ δυσπραγία [= (α.ε.) η κακή τύχη, (ν.ε.) έλλειψη άνεσης στο βιοτικό επίπεδο] ἡ ἀπραξία [=η αδράνεια] ἄπρακτος πολυπράγμων πολυπραγμοσύνη εἰσπράκτωρ (εισπράκτορας) ἔμπρακτος διαπραγματεύομαι	πραγματογνώμονας, = πρόσωπο με ειδικές επιστημονικές ή τεχνικές γνώσεις που καλείται να γνωμοδοτήσει για ένα θέμα πραγματοποιώ πραγματοποίηση διαπραγμάτευση κοινοπραξία πραξικόπημα εχθροπραξίες

Χρησιμοποίησε τo σύμβολo * πριν ή μετά από τα πραγμ, πρακ, π.χ *πραγ* *πρακ*, για να βρεις τις παράγωγες και τις σύνθετες λέξεις, καθώς και τη σημασία τους. Χρησιμοποιώντας τη σύνθετη αναζήτηση μπορείς να βρεις μόνο επίθετα ή μόνο ρήματα κ.τ.λ...

Όσες λέξεις δεν ξέρεις τι σημαίνουν πάτα το καλαθάκι που βρίσκεται αριστερά της λέξης. Αφού τις συγκεντρώσεις όλες πάτα το καλαθάκι που βρίσκεται δεξιά από το πλαίσιο αναζήτησης. Αντίγραψέ τες σ' ένα έγγραφο του Word ή του OpenOffice. Μελέτησε προσεκτικά τα παραδείγματα.

Ασκήσεις

Σχολικού βιβλίου

• Να κατατάξετε τις παρακάτω παράγωγες των ρ. πράττω και πραγματεύω λέξεις της α.ε. στην κατηγορία που ανήκουν (πρόσωπο που ενεργεί, κατάσταση, αποτέλεσμα ενέργειας κτλ.):
• Να συμπληρώσετε τις παρακάτω φράσεις με τις κατάλληλες λέξεις από τη β' στήλη του Λεξιλογικού Πίνακα
• Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της στήλης Α΄ με τα συνώνυμά τους στη στήλη Β΄
• Να βρείτε τη σημασιολογική διαφορά των λέξεων «πραγμάτωση», «πραγμάτευση» και «διαπραγμάτευση» στη ν.ε.

Πρόσθετες ασκήσεις

• Να αντιστοιχίσεις τους ορισμούς με την κατάλληλη λέξη
• Να αντιστοιχίσεις τις λέξεις με τις αντώνυμές τους
• Να αντιστοιχίσεις τις λέξεις με τις συνώνυμές τους
• Συμπλήρωσε τα κενά με την κατάλληλη λέξη

Κατέβασε τις πρόσθετες ασκήσεις σε αρχείο

Δωμάτιο απόδρασης για το κείμενο των α.ε. Β' Γυμν., εν. 7, ομόρριζα, λεξιλογικά, © Κωνσταντίνα Σάιτ εδώ

Διδάσκονται στην 11η ενότητα

Η γραμματική και το συντακτικό της ενότητας:

Η ευκτική ενεστώτα, μέλλοντα και αορίστου ε.φ. δεν θα διδαχθεί.

2. Αναφορική αντωνυμία ὅς, ἥ, ὅ (= ο οποίος, η οποία, το οποίο)

Ακολουθεί γενικά την κλίση των δευτερόκλιτων επιθέτων σε -ος, -η, -ον.

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

2. Αναφορική αντωνυμία ὅστις, ἥτις, ὅ τι

Η αναφορική αντωνυμία ὅστις, ἥτις, ὅ,τι σχηματίζεται από την αναφορική ὃς και την αόριστη τίς. Κλίνεται και στα δύο μέρη της και τονίζεται πάντοτε το α΄ συνθετικό με τον τόνο που παίρνει και η απλή αναφορική αντωνυμία.

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ασκήσεις

Σχολικού βιβλίου

• Να συμπληρώσετε τον κατάλληλο τύπο της αναφορικής αντωνυμίας ὅς, ἥ, ὅ στις παρακάτω προτάσεις
• Να συμπληρωθεί ο κατάλληλος τύπος των αντωνυμιών ὅσπερ και ὅστις, ώστε να συμφωνεί με τα ουσιαστικά

Διαγωνίσματα

• Διαγώνισμα στις ενότητες 5, 6, 7

Στο παρακάτω απόσπασμα ο Ξενοφών περιγράφει τη συνάντηση του Σπαρτιάτη βασιλιά Αγησιλάου με τον Φαρνάβαζο, από την οποία αναδεικνύονται οι διαφορές ανάμεσα στον λιτό σπαρτιατικό τρόπο ζωής του Αγησιλάου και τον τρυφηλό τρόπο ζωής του Φαρνάβαζου.

Ἦν δέ τις Ἀπολλοφάνης Κυζικηνός, ὃς καὶ Φαρναβάζῳ ἐτύγχανεν ἐκ παλαιοῦ ξένος ὢν καὶ Ἀγησιλάῳ κατ' ἐκεῖνον τὸν χρόνον ἐξενώθη. Οὗτος οὖν εἶπε πρὸς τὸν Ἀγησίλαον ὡς οἴοιτο συναγαγεῖν αὐτῷ ἂν εἰς λόγους περὶ φιλίας Φαρνάβαζον. Ὡς δ' ἤκουσεν αὐτοῦ, σπονδὰς λαβὼν καὶ δεξιὰν παρῆν ἄγων τὸν Φαρνάβαζον εἰς συγκείμενον χωρίον, ἔνθα δὴ Ἀγησίλαος καὶ οἱ περὶ αὐτὸν τριάκοντα χαμαὶ ἐν πόᾳ τινὶ κατακείμενοι ἀνέμενον· ὁ δὲ Φαρνάβαζος ἧκεν ἔχων στολὴν πολλοῦ χρυσοῦ ἀξίαν. Ὑποτιθέντων δὲ αὐτῷ τῶν θεραπόντων ῥαπτά, ἐφ' ὧν καθίζουσιν οἱ Πέρσαι μαλακῶς, ᾐσχύνθη ἐντρυφῆσαι, ὁρῶν τοῦ Ἀγησιλάου τὴν φαυλότητα· κατεκλίθη οὖν καὶ αὐτὸς ὥσπερ εἶχε χαμαί. Καὶ πρῶτα μὲν ἀλλήλους χαίρειν προσεῖπαν, ἔπειτα τὴν δεξιὰν προτείναντος τοῦ Φαρναβάζου ἀντιπρούτεινε καὶ ὁ Ἀγησίλαος. Μετὰ δὲ τοῦτο ἤρξατο λόγου ὁ Φαρνάβαζος· καὶ γὰρ ἦν πρεσβύτερος

Ξενοφῶν, Ἑλληνικά 4.1.29-31

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ερωτήσεις

1. Με βάση το παραπάνω απόσπασμα, πώς θα χαρακτηρίζατε τον Αγησίλαο; Με ποια μέθοδο ο Ξενοφών δίνει έμφαση σε αυτά τα χαρακτηριστικά του;

2. Ποιος, κατά τη γνώμη σας, είναι ο κοινός θεματικός άξονας ανάμεσα στο παραπάνω απόσπασμα και το κείμενο της Eνότητας;