Β' τάξη, 7η ενότητα, Ένας στοργικός ηγέτης

βιογραφία Ξενοφῶν, Ἀγησίλαος 7.1-3


 

 

Διδακτικές ώρες: 2

 

Διδακτικοί στόχοι

1. Να έλθουν οι μαθητές/τριες σε επαφή με τις αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων σχετικά με τις αρετές του ηγέτη και να διερευνήσουν αν οι αρετές αυτές αποτελούν χαρακτηριστικό και των σύγχρονων ηγετών.

2. Να διακρίνουν τους τύπους των αναφορικών αντωνυμιών ὃς, ἥ, ὃ και ὃστις, ἥτις, ὃ τι, καθώς και τη σημασιολογική τους διαφορά.

 

Το κείμενο της ενότητας (σελ. 52 σχ. βιβλίου)

- Θεωρώντας ότι το κείμενο είναι δύσκολο να προσπελαστεί από το πρωτότυπο, δίνεται από τον εκπαιδευτικό στους/στις μαθητές/τριες μετάφραση όσο γίνεται πιο πιστή.

- Οι μαθητές/τριες συζητούν τις ιδέες και τα νοήματα του κειμένου, αξιοποιώντας τα σχόλια και τις ερωτήσεις της σελ. 53.

Το αρχαίο κείμενο της ενότητας θα αξιοποιηθεί για τη διδασκαλία των γραμματικών φαινομένων.

 

1. Ετυμολογικά.

Το περιεχόμενο της υποενότητας Β2 θα διδαχθεί στο πλαίσιο της 11ης ενότητας.

 

2. Γραμματική.

Η ευκτική ενεστώτα, μέλλοντα και αορίστου ε.φ. δε θα διδαχθεί.

 

Εξοικειώνονται οι μαθητές/τριες με τις αναφορικές αντωνυμίες ὃς, ἥ, ὃ και ὃστις, ἥτις, ὃ τι. Ιδιαιτέρως καθοδηγούνται στη διάκριση των τύπων της αναφορικής αντωνυμίας από το οριστικό άρθρο, καθώς και του ουδετέρου της αναφορικής αντωνυμίας ὃ τι από τον ειδικό σύνδεσμο ὃτι. Ανάδειξη ομοιοτήτων με τη ν.ε.

 

Ασκήσεις

Σελ. 53: 1-3

Σελ. 54-55: 2,3

Σελ. 59: 7, 8

 

 

 

Λίγα λόγια για το κείμενο

 

Ο Αθηναίος Ξενοφώντας εξυμνεί τον Σπαρτιάτη Αγησίλαο, έναν χαρισματικό ηγέτη που, αν και χωλός, λόγω των στρατιωτικών ικανοτήτων του, ήταν αποδεκτός απ' όλους τους Έλληνες.

Απ' όλες τις αρετές του ως ηγέτη, θα πρέπει να τονίσουμε κυρίως το ότι έζησε υποδειγματικά, για να γίνει παράδειγμα προς τους συμπολίτες του.

 

Σπαρτιάτης πολεμιστής
Αγαλματίδιο Σπαρτιάτη πολεμιστή από τη Δωδώνη
(530-510 π.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων)

Εισαγωγικό σημείωμα

Η προσωπικότητα του βασιλιά της Σπάρτης Αγησιλάου (444-360 π.Χ.) άσκησε σημαντική επίδραση στον Αθηναίο ιστορικό Ξενοφώντα. Μέσα από το ομώνυμο έργο του τελευταίου αναδεικνύεται η προσωπικότητα ενός ηγέτη αποφασιστικού και αποτελεσματικού, συνάμα όμως εξαιρετικά στοργικού προς τους συμπολίτες του.

 

Ξενοφών
Ο Ξενοφώντας
ΙΑΕΓ wikipaideia εικ. image

 

 

 

Το κείμενο

 

Ἅπαντες ἐπιστάμεθα ὅτι Ἀγησίλαος, ὅπου ᾢετο τὴν πατρίδα τι ὠφελήσειν, οὐ πόνων ὑφίετο, οὐ κινδύνων ἀφίστατο, οὐ χρημάτων ἐφείδετο, οὐ σῶμα, οὐ γῆρας προὐφασίζετο, ἀλλὰ καὶ βασιλέως ἀγαθοῦ τοῦτο ἔργον ἐνόμιζε, τὸ τοὺς ἀρχομένους ὡς πλεῖστα ἀγαθὰ ποιεῖν. Ἐν τοῖς μεγίστοις δέ ὠφελήμασι τῆς πατρίδος καὶ τόδε ἐγὼ τίθημι αὐτοῦ, ὅτι δυνατώτατος ὤν ἐν τῇ πόλει φανερὸς ἦν μάλιστα τοῖς νόμοις λατρεύων. Τίς γὰρ ἄν ἠθέλησεν ἀπειθεῖν ὁρῶν τὸν βασιλέα πειθόμενον; […] Ὅς καὶ πρὸς τοὺς διαφόρους ἐν τῇ πόλει ὥσπερ πατὴρ πρὸς παῖδας προσεφέρετο. Ἐλοιδορεῖτο μὲν γὰρ ἐπὶ τοῖς ἁμαρτήμασιν, ἐτίμα δ’ εἴ τι καλὸν πράττοιεν, παρίστατο δ’ εἴ τις συμφορὰ συμβαίνοι, ἐχθρὸν μὲν οὐδένα ἡγούμενος πολίτην, ἐπαινεῖν δὲ πάντας ἐθέλων, σῴζεσθαι δὲ πάντας κέρδος νομίζων, ζημίαν δὲ τιθεὶς εἰ καί ὁ μικροῦ ἄξιος ἀπόλοιτο.

 

Όλο το κείμενο στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα πύλη

 

 

 

Ερμηνευτικά σχόλια

 

Ἀγησίλαος: Διαδέχτηκε τον αδερφό του Άγη στον θρόνο της Σπάρτης (398 π.Χ.) και συνέχισε (από το 396 έως το 394 π.Χ.) τον πόλεμο με τους Πέρσες σημειώνοντας μεγάλες επιτυχίες. Παρά τη σωματική αναπηρία του (ήταν χωλός), απολάμβανε ευρείας αποδοχής λόγω της χαρισματικής προσωπικότητας και των στρατιωτικών ικανοτήτων του.

 

δυνατώτατος ὢν ἐν τῇ πόλει φανερὸς ἦν μάλιστα τοῖς νόμοις λατρεύων: Ο Ξενοφών σχολιάζει ιδιαίτερα την υποδειγματική για τους πολίτες της Σπάρτης συμπεριφορά του Αγησιλάου. Εφαρμόζοντας την αρχή ότι δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να συνετίσεις κάποιον από τον παραδειγματισμό, ο Αγησίλαος επιδείκνυε συνέπεια στην τήρηση των νόμων, ωθώντας έτσι και τους συμπολίτες του να πειθαρχούν στις αρχές της πόλης.

 

Ερωτήσεις

1. Τι θεωρούσε καθήκον του σωστού πολιτικού ο Αγησίλαος σύμφωνα με τον Ξενοφώντα;

2. Πώς συμπεριφερόταν ο Αγησίλαος στους συμπολίτες του; Τι είδους σχέση επιδίωκε να δημιουργήσει μαζί τους;

3. Θα μπορούσε ο Αγησίλαος να χαρακτηριστεί, εκτός από ηγέτης, και «παιδαγωγός»; Ποια στοιχεία του κειμένου μπορούν να στηρίξουν αυτόν τον χαρακτηρισμό;

 

 

 


 

• Για τον Ξενοφώντα ΙΑΕΓ wikipaideia εικ. image Κατέβασε σύντομο βιογραφικό για μαθητική χρήση: βιογραφία

• Λεξικά νέας ελληνικής: για απλή αναζήτηση / για σύνθετη αναζήτηση

• Bασικό λεξικό της αρχαίας

• Λεξικό της αρχαίας Liddell & Scott

• Λεξικό αρχαίας, σχολικό εγχειρίδιο

• Κατάλογος ανωμάλων ρημάτων

 

Συμπληρωματικό υλικό για τον συγγραφέα και το έργο του

Ο Ξενοφών γεννήθηκε γύρω στο 430 π.Χ. και καταγόταν από εύπορη οικογένεια. Ο ίδιος πιθανότατα υπηρέτησε στο αθηναϊκό ιππικό και συνδέθηκε με τον Σωκράτη, χωρίς ωστόσο να ενταχθεί στον κύκλο των μαθητών του. Ο Ξενοφών κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης των Τριάκοντα τυράννων παρέμεινε στην Αθήνα, ωστόσο μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας η αμνηστία του Θρασύβουλου τον προστάτεψε. Εκείνη την περίοδο δέχτηκε να λάβει μέρος στην εκστρατεία του Κύρου εναντίον του αδερφού του Αρταξέρξη. Μετά τη μάχηστα Κούναξα –στις όχθες του ποταμού Ευφράτη, κοντά στη σημερινή Βαγδάτη– το 401 π.Χ., που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο του Κύρου και τη δολοφονία των αρχηγών του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος από τον σατράπη Τισσαφέρνη, ανέλαβε ως αρχηγός του ελληνικού μισθοφορικού σώματος να το οδηγήσει πίσω στην Ελλάδα. Πέρασαν από τη Μεσοποταμία και την Αρμενία στη Μαύρη Θάλασσα, στο Βυζάντιο και μετά στη Θράκη. Από εκεί ο Ξενοφών παρακολούθησε τις επιχειρήσεις των Σπαρτιατών, οι οποίοι με επικεφαλής τον Θίβρωνα διεξήγαν πόλεμο εναντίον του Τισσαφέρνη στο πλευρό των ελληνικών πόλεων της Μ.Ασίας το 399 π.Χ. Ο Ξενοφών προσχώρησε στον σπαρτιατικό στρατό, αλλά για την περίοδο εκείνη δεν έχουν διασωθεί πολλά στοιχεία σχετικά με τη δράση του και τη στάση του απέναντι στον Θίβρωνα. Μετά την ανάκληση του Θίβρωνα από τους Σπαρτιάτες, ανέλαβε δράση ο Δερκυλίδας και στη συνέχεια ο Αγησίλαος, για τον οποίο ο Ξενοφών έτρεφε ιδιαίτερη εκτίμηση. Η νικηφόρος πορεία του Αγησιλάου διακόπηκε το 394 π.Χ., όταν έλαβε διαταγή από τη Σπάρτη να επιστρέψει με τον στρατό του στην Ελλάδα.

Το 394 π.Χ. στη μάχη της Κορώνειας βρέθηκαν αντιμέτωποι οι Αθηναίοι (και οι σύμμαχοί τους Βοιωτοί, Αργείοι και Κορίνθιοι) με τους Σπαρτιάτες, των οποίων επικεφαλής ήταν ο Αγησίλαος. Ο Ξενοφών, που ακολουθούσε τον στρατό του Αγησιλάου, κατηγορήθηκε για τις σχέσεις του με τη Σπάρτη και εξορίστηκε από την Αθήνα. Εγκαταστάθηκε τότε στον Σκιλλούντα της Ηλείας και έγινε πρόξενος των Σπαρτιατών στην Ολυμπία.

Μετά τη μάχη στα Λεύκτρα το 371 π.Χ. κατέφυγε στην Κόρινθο και για κάποια περίοδο συμφιλιώθηκε με την Αθήνα. Εξάλλου, δύο έργα του, ο Ιππαρχικός και ο Οικονομικός, προϋποθέτουν εξοικείωση με τον αθηναϊκό τρόπο ζωής. Ο γιος του σκοτώθηκε το 362 π.Χ. στη Μαντίνεια πολεμώντας στο πλευρό των Αθηναίων ιππέων.

Ο θάνατος του Ξενοφώντα τοποθετείται μετά το 355 π.Χ. Τα πιο γνωστά έργα του είναι η Κύρου Ανάβασις και τα Ελληνικά, όπου στην ουσία συνεχίζει το ιστοριογραφικό έργο του Θουκυδίδη έως τη μάχη της Μαντίνειας. Εκτός από ιστορικά έργα συνέγραψε και πολλά φιλοσοφικά και τεχνικά (τέχναι, πραγματείες), στα οποία περιέχονται συμβουλές και πρακτικές οδηγίες για διάφορες δραστηριότητες (π.χ. Κυνηγετικός, Πόροι).

 

 



Το αρχαίο κείμενο, λεξιλογικές επισημάνσεις και απόδοση νοήματος (Μετάφραση)


 

Ερωτήσεις κατανόησης τύπου: σύρε κι άσε

Ερωτήσεις κατανόησης τύπου: σωστού λάθους εικ

Κατέβασε το αρχείο, για να γράψεις τη μετάφρασή σου doc

Κατέβασε τη μετάφραση doc

Άσκηση για τη μετάφραση τύπου: σύρε κι άσε

 

Δραστηριότητες και ασκήσεις της Κωνσταντίνας Σάιτ:

Βρες στο κείμενο τα ρήματα

Βρες στο κείμενο τα υποκείμενα των ρημάτων

Βρες στο κείμενο τα απαρέμφατα και το υποκείμενό τους

Βρες στο κείμενο τις μετοχές και το είδος τους

 


Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ ή
εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ


μ  Ἅπαντες ἐπιστάμεθα ὅτι Ἀγησίλαος,

μ  ὅπου ᾢετο τὴν πατρίδα τι ὠφελήσειν,

μ  οὐ πόνων ὑφίετο, οὐ κινδύνων ἀφίστατο,

μ  οὐ χρημάτων ἐφείδετο, οὐ σῶμα, οὐ γῆρας προὐφασίζετο,

μ  ἀλλὰ καὶ βασιλέως ἀγαθοῦ τοῦτο ἔργον ἐνόμιζε,

μ  Ἐν τοῖς μεγίστοις δέ ὠφελήμασι τῆς πατρίδος

μ  καὶ τόδε ἐγὼ τίθημι αὐτοῦ,

μ  ὅτι δυνατώτατος ὤν ἐν τῇ πόλει

μ  φανερὸς ἦν μάλιστα τοῖς νόμοις λατρεύων.

μ  ὁρῶν τὸν βασιλέα πειθόμενον; […]

μ  Ὅς καὶ πρὸς τοὺς διαφόρους ἐν τῇ πόλει

μ  ὥσπερ πατὴρ πρὸς παῖδας προσεφέρετο.

μ  παρίστατο δ’ εἴ τις συμφορὰ συμβαίνοι,

μ  ἐχθρὸν μὲν οὐδένα ἡγούμενος πολίτην,

μ  ἐπαινεῖν δὲ πάντας ἐθέλων,

μ  σῴζεσθαι δὲ πάντας κέρδος νομίζων,


 



Κατέβασε το αρχείο, για να γράψεις τη μετάφρασή σου doc

 

O πίνακας που ακολουθεί είναι . Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.

 

Σύρε τον πίνακα, για να δεις και τις υπόλοιπες στήλες.

1 Ἅπαντες ἐπιστάμεθα ὅτι Ἀγησίλαος,  
2 ὅπου ᾤετο τὴν πατρίδα τι ὠφελήσειν,  
3 οὐ πόνων ὑφίετο, οὐ κινδύνων ἀφίστατο,  
4 οὐ χρημάτων ἐφείδετο, οὐ σῶμα, οὐ γῆρας προὐφασίζετο,  
5 ἀλλὰ καὶ ἐνόμιζε τοῦτο ἔργον βασιλέως ἀγαθοῦ,  
6 τὸ ποιεῖν τοὺς ἀρχομένους ὡς πλεῖστα ἀγαθά.  
7 Ἐν τοῖς μεγίστοις δὲ ὠφελήμασι τῆς πατρίδος  
8 καὶ τόδε ἐγὼ τίθημι αὐτοῦ,  
9 ὅτι δυνατώτατος ὤν ἐν τῇ πόλει  
10 φανερὸς ἦν μάλιστα λατρεύων τοῖς νόμοις.  
11 Τίς γὰρ ἂν ἠθέλησεν ἀπειθεῖν  
12 ὀρῶν τὸν βασιλέα πειθόμενον; […]  
13 Ὅς καὶ πρὸς τοὺς διαφόρους ἐν τῇ πόλει  
14 προσεφέρετο ὥσπερ πατὴρ πρὸς παῖδας.  
15 Ἐλοιδορεῖτο μὲν γὰρ ἐπὶ τοῖς ἁμαρτήμασιν,  
16 ἐτίμα δ' εἴ τι καλὸν πράττοιεν,  
17 παρίστατο δ' εἴ τις συμφορὰ συμβαίνοι,  
18 ἐχθρὸν μὲν οὐδένα ἡγούμενος πολίτην,  
19 ἐθέλων δὲ ἐπαινεῖν πάντας,  
20 νομίζων δὲ κέρδος σῴζεσθαι πάντας,  
21 ζημίαν δὲ τιθεὶς εἰ καὶ ὁ μικροῦ ἄξιος ἀπόλοιτο.  

 


 

  1. Ἅπαντες ἐπιστάμεθα !
  2. ὅτι Ἀγησίλαος, ὅπου ᾤετο τὴν πατρίδα τι ὠφελήσειν ! , οὐ πόνων ὑφίετο, !
  3. οὐ κινδύνων ἀφίστατο, !
  4. οὐ χρημάτων ἐφείδετο, !
  5. οὐ σῶμα, οὐ γῆρας προὐφασίζετο, !
  6. ἀλλὰ καὶ βασιλέως ἀγαθοῦ τοῦτο ἔργον ἐνόμιζε (εἶναι), τὸ τοὺς ἀρχομένους ὡς πλεῖστα ἀγαθὰ ποιεῖν. !
  7. Ἐν τοῖς μεγίστοις δὲ ὠφελήμασι τῆς πατρίδος καὶ τόδε ἐγὼ τίθημι αὐτοῦ, !
  8. ὅτι δυνατώτατος ὤν ἐν τῇ πόλει φανερὸς ἦν μάλιστα τοῖς νόμοις λατρεύων.
  9. Τίς γὰρ ἄν ἠθέλησεν ἀπειθεῖν ὁρῶν τὸν βασιλέα πειθόμενον; !
  10. Ὅς καὶ πρὸς τοὺς διαφόρους ἐν τῇ πόλει ὥσπερ πατὴρ (προσφέρεται) πρὸς παῖδας ! προσεφέρετο. !
  11. Ἐλοιδορεῖτο μὲν γὰρ ἐπὶ τοῖς ἁμαρτήμασιν, !
  12. ἐτίμα δ’ !
  13. εἴ τι καλὸν πράττοιεν, !
  14. παρίστατο δ’ ἐχθρὸν μὲν οὐδένα ἡγούμενος πολίτην, ἐπαινεῖν δὲ πάντας ἐθέλων, σῴζεσθαι δὲ πάντας κέρδος νομίζων, ζημίαν δὲ τιθεὶς  !
  15. εἴ τις συμφορὰ συμβαίνοι,!
  16. εἰ καὶ ὁ μικροῦ ἄξιος ἀπόλοιτο. !

 



 

ασκήσειςΛεξιλογικός Πίνακας

πράττω [= κάνω, κατορθώνω, επιτελώ]
θ. πρα(γ)- [στο κείμενο συναντήσατε τον τύπο: πράττοιεν]

 

Για να βρεις τη σημασία των λέξεων του Λεξιλογικού Πίνακα πήγαινε στο λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα ή χρησιμοποίησε τους παρακάτω δεσμούς:

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

    Αρχαία Ελληνική / Νέα Ελληνική Νέα Ελληνική
Ομόρριζα απλά πρᾶξις(-η)
τό πρᾶγμα
πραγματεύομαι
= (α.ε.) ασχολούμαι με κάτι, (ν.ε.) εξετάζω κάτι σε βάθος
πραγματικός
πραγματευτής = έμπορος, εμπορικός αντιπρόσωπος
πραγματεία
τα πεπραγμένα
τό πρακτόρειον = (α.ε.) το γραφείο και το αξίωμα του φοροεισπράκτορα,
το πρακτορείο (ν.ε.) επαγγελματικό γραφείο εξυπηρέτησης
πράκτωρ = (α.ε.) συλλέκτης φόρων, ο πράκτορας (ν.ε.) πρόσωπο που φέρνει σε πέρας υποθέσεις άλλων
πρακτικός
πραγματικότητα
πράγματι
πραγμάτωση
πραγμάτευση
πραματευτής
= γυρολόγος
πραμάτεια
= το εμπόρευμα του πραματευτή
σύνθετα διαπράττω
διάπραξις (-η)
εἰσπράττω
εἴσπραξις (-η)
συμπράττω
σύμπραξις (-η)
δυσπραγία [= (α.ε.) η κακή τύχη, (ν.ε.) έλλειψη άνεσης στο βιοτικό επίπεδο]
ἀπραξία [=η αδράνεια]
ἄπρακτος
πολυπράγμων
πολυπραγμοσύνη
εἰσπράκτωρ
(εισπράκτορας)
ἔμπρακτος
διαπραγματεύομαι
πραγματογνώμονας, = πρόσωπο με ειδικές επιστημονικές ή τεχνικές γνώσεις που καλείται να γνωμοδοτήσει για ένα θέμα
πραγματοποιώ
πραγματοποίηση
διαπραγμάτευση
κοινοπραξία
πραξικόπημα
εχθροπραξίες

 

Χρησιμοποίησε τo σύμβολo * πριν ή μετά από τα πραγμ, πρακ, π.χ *πραγ* *πρακ*, για να βρεις τις παράγωγες και τις σύνθετες λέξεις, καθώς και τη σημασία τους. Χρησιμοποιώντας τη σύνθετη αναζήτηση μπορείς να βρεις μόνο επίθετα ή μόνο ρήματα κ.τ.λ...

 

Όσες λέξεις δεν ξέρεις τι σημαίνουν πάτα το καλαθάκι που βρίσκεται αριστερά της λέξης. Αφού τις συγκεντρώσεις όλες πάτα το καλαθάκι που βρίσκεται δεξιά από το πλαίσιο αναζήτησης. Αντίγραψέ τες σ' ένα έγγραφο του Word ή του OpenOffice. Μελέτησε προσεκτικά τα παραδείγματα.

 

ασκήσειςΑσκήσεις

 

Σχολικού βιβλίου

Πρόσθετες ασκήσεις

Κατέβασε τις πρόσθετες ασκήσεις σε αρχείο pdf

 

Δωμάτιο απόδρασης για το κείμενο των α.ε. Β' Γυμν., εν. 7, ομόρριζα, λεξιλογικά, © Κωνσταντίνα Σάιτ εδώ

 



 

ΘεωρίαΔιδάσκονται στην 11η ενότητα

 

 



 

θεωρίαΗ γραμματική και το συντακτικό της ενότητας:

 

Η ευκτική ενεστώτα, μέλλοντα και αορίστου ε.φ. δε θα διδαχθεί.

 

2. Αναφορική αντωνυμία ὅς, ἥ, ὅ (= ο οποίος, η οποία, το οποίο) Ευκτική βαρύτονων

 

θεωρία σχολικού βιβλίου

 

Ακολουθεί γενικά την κλίση των δευτερόκλιτων επιθέτων σε -ος, -η, -ον.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Αναφορική αντωνυμία ὅς, ἥ, ὅ
Ενικός αριθμός 
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
Ονομαστική
Γενική
Δοτική
Αιτιατική
Κλητική
ὅς
οὗ

ὅν
-

ἧς

ἥν
-

οὗ


-
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική
Γενική
Δοτική
Αιτιατική
Κλητική
οἵ
ὧν
οἷς
οὕς
-
αἵ
ὧν
αἷς
ἅς
-

ὧν
οἷς

-

 

Παρατηρήσεις

 

1. Δεν πρέπει να συγχέεται η αναφορική αντωνυμία με τους ομόηχους τύπους του οριστικού άρθρου (ἥ ≠ ἡ, οἵ ≠ οἱ, αἵ ≠ αἱ)· οι τύποι της αναφορικής αντωνυμίας παίρνουν τόνο.

 

2. Όλες οι αναφορικές αντωνυμίες παίρνουν δασεία.

 

3. Κατά τον ίδιο τρόπο κλίνεται και η αναφορική αντωνυμία ὅσπερ, ἥπερ, ὅπερ. Απλώς, στο τέλος κάθε τύπου προστίθεται το μόριο -περ χωρίς να επηρεάζεται ο τονισμός.

 

 

2. Αναφορική αντωνυμία ὅστις, ἥτις, ὅ τι

 

Η αναφορική αντωνυμία ὅστις, ἥτις, ὅ,τι σχηματίζεται από την αναφορική ὃς και την αόριστη τίς. Κλίνεται και στα δύο μέρη της και τονίζεται πάντοτε το α΄ συνθετικό με τον τόνο που παίρνει και η απλή αναφορική αντωνυμία.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Αναφορική αντωνυμία ὅστις, ἥτις, ὅ τι
Ενικός αριθμός 
  αρσενικό θηλυκό ουδέτερο
Ονομαστική
Γενική
Δοτική
Αιτιατική
Κλητική
ὅστις
οὗτινος και ὅτου
ᾧτινι και ὅτῳ
ὅντινα
-
ἥτις
ἧστινος
ᾗτινι
ἥντινα
-
ὅ,τι
οὗτινος και ὅτου
ᾧτινι και ὅτῳ
ὅ,τι
-
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική
Γενική
Δοτική
Αιτιατική
Κλητική
οἵτινες
ὧντινων
οἷστισι(ν)
οὕστινας
-
αἵτινες
ὧντινων
αἷστισι(ν)
ἅστινας
-
ἅτινα ή ἅττα
ὧντινων
οἷστισι(ν)
ἅτινα ή ἅττα
-

 

Παρατηρήσεις

 

1. Ο τύπος ἅττα διαφέρει από τον αντίστοιχο τύπο της αόριστης αντωνυμίας, επειδή παίρνει δασεία, όπως όλες οι αναφορικές αντωνυμίες.

 

2. Το ουδέτερο της αναφορικής αντωνυμίας ὅστις, ἥτις, ὅ,τι γράφεται ὅ,τι ή ὅ τι (πβ. ν.ε.: Ό,τι και να ζητήσεις, θα το κάνω για σένα).

 

 

ασκήσειςΑσκήσεις

 

Σχολικού βιβλίου

Διαγωνίσματα

  • Διαγώνισμα στις ενότητες 5, 6, 7

 



 

Στο παρακάτω απόσπασμα ο Ξενοφών περιγράφει τη συνάντηση του Σπαρτιάτη βασιλιά Αγησιλάου με τον Φαρνάβαζο, από την οποία αναδεικνύονται οι διαφορές ανάμεσα στον λιτό σπαρτιατικό τρόπο ζωής του Αγησιλάου και τον τρυφηλό τρόπο ζωής του Φαρνάβαζου.

 

Ἦν δέ τις Ἀπολλοφάνης Κυζικηνός, ὃς καὶ Φαρναβάζῳ ἐτύγχανεν ἐκ παλαιοῦ ξένος ὢν καὶ Ἀγησιλάῳ κατ' ἐκεῖνον τὸν χρόνον ἐξενώθη. Οὗτος οὖν εἶπε πρὸς τὸν Ἀγησίλαον ὡς οἴοιτο συναγαγεῖν αὐτῷ ἂν εἰς λόγους περὶ φιλίας Φαρνάβαζον. Ὡς δ' ἤκουσεν αὐτοῦ, σπονδὰς λαβὼν καὶ δεξιὰν παρῆν ἄγων τὸν Φαρνάβαζον εἰς συγκείμενον χωρίον, ἔνθα δὴ Ἀγησίλαος καὶ οἱ περὶ αὐτὸν τριάκοντα χαμαὶ ἐν πόᾳ τινὶ κατακείμενοι ἀνέμενον· ὁ δὲ Φαρνάβαζος ἧκεν ἔχων στολὴν πολλοῦ χρυσοῦ ἀξίαν. Ὑποτιθέντων δὲ αὐτῷ τῶν θεραπόντων ῥαπτά, ἐφ' ὧν καθίζουσιν οἱ Πέρσαι μαλακῶς, ᾐσχύνθη ἐντρυφῆσαι, ὁρῶν τοῦ Ἀγησιλάου τὴν φαυλότητα· κατεκλίθη οὖν καὶ αὐτὸς ὥσπερ εἶχε χαμαί. Καὶ πρῶτα μὲν ἀλλήλους χαίρειν προσεῖπαν, ἔπειτα τὴν δεξιὰν προτείναντος τοῦ Φαρναβάζου ἀντιπρούτεινε καὶ ὁ Ἀγησίλαος. Μετὰ δὲ τοῦτο ἤρξατο λόγου ὁ Φαρνάβαζος· καὶ γὰρ ἦν πρεσβύτερος

 

Ξενοφῶν, Ἑλληνικά 4.1.29-31

 

Μετάφραση

Και υπήρχε κάποιος Απολλοφάνης από την Κύζικο, που τύχαινε να είναι και φίλος από φιλοξενία με τον Φαρνάβαζο από παλιά και εκείνη την εποχή έγινε φίλος με τον Αγησίλαο. Αυτός, λοιπόν, είπε στον Αγησίλαο ότι πίστευε πως θα μπορούσε να φέρει σ' αυτόν για συνομιλίες περί φιλίας τον Φαρνάβαζο. Και όταν τον άκουσε, αφού έκαναν συμφωνία και χειραψία, εμφανίστηκε οδηγώντας τον Φαρνάβαζο στο συμφωνημένο τόπο, όπου λοιπόν ο Αγησίλαος και οι τριάντα στρατιώτες που ήταν γύρω του, περίμεναν καθισμένοι κάτω στο χορτάρι· κι ο Φαρνάβαζος είχε έρθει φορώντας ενδυμασία ίσης αξίας με πολύ χρυσάφι. Κι αφού τοποθέτησαν κάτω γι' αυτόν οι υπηρέτες κεντητά μαξιλάρια, πάνω στα οποία οι Πέρσες κάθονται μαλακά, ντράπηκε για τον τρυφηλό τρόπο ζωής του, βλέποντας την απλότητα του Αγησιλάου· κάθισε, λοιπόν, κι αυτός κάτω, όπως ακριβώς ήταν. Και στην αρχή αντάλλαξαν χαιρετισμό, έπειτα, όταν πρότεινε ο Φαρνάβαζος το δεξί χέρι, το πρότεινε με τη σειρά του και ο Αγησίλαος. Μετά απ' αυτό ο Φαρνάβαζος άρχισε να μιλάει γιατί ήταν μεγαλύτερος στην ηλικία.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Γλωσσικά σχόλια
Κυζικηνός από την Κύζικο (στην Προποντίδα της Μ. Ασίας)
ἔστω είναι
ξένος φίλος από φιλοξενία
ἐξενώθη έγινε φίλος
οἴοιτο (ευκτ. ενεστ. ρ. οἴομαι) θεωρούσε, νόμιζε
συναγαγεῖν (απαρ. αορ. β’ ρ. συνάγω) αὐτῷ ἂν εἰς λόγους ότι θα μπορούσε να φέρει σε αυτόν για συνομιλίες
σπονδὰς λαβὼν καὶ δεξιάν αφού έκαναν συμφωνία και χειραψία
παρῆν ἄγων εμφανίστηκε οδηγώντας
εἰς συγκείμενον χωρίον στον συμφωνημένο τόπο
ἔνθα όπου
οἱ περὶ αὐτὸν τριάκοντα τριάντα στρατιώτες που ήταν μαζί του
χαμαὶ ἐν πόᾳ τινὶ κατακείμενοι καθισμένοι κάτω στο χορτάρι
ἧκεν ἔχων στολήν είχε έρθει φορώντας ενδυμασία
ὑποτιθέντων (μτχ. ενεστ. ρ. ὑποτίθημι) τῶν θεραπόντων αφού τοποθέτησαν κάτω οι υπηρέτες
ῥαπτά κεντητά μαξιλάρια
ἐφ’ ὧν πάνω στα οποία
ᾐσχύνθη ἐντρυφῆσαι ντράπηκε για τον τρυφηλό τρόπο ζωής του
τὴν φαυλότητα την έλλειψη πολυτέλειας, την απλότητα
ἀλλήλους χαίρειν προσεῖπαν (οριστ. αορ. ρ. προσαγορεύω) αντάλλαξαν χαιρετισμό
πρεσβύτερος μεγαλύτερος στην ηλικία

 

 

Ερωτήσεις

 

1. Με βάση το παραπάνω απόσπασμα, πώς θα χαρακτηρίζατε τον Αγησίλαο; Με ποια μέθοδο ο Ξενοφών δίνει έμφαση σε αυτά τα χαρακτηριστικά του;

2. Ποιος, κατά τη γνώμη σας, είναι ο κοινός θεματικός άξονας ανάμεσα στο παραπάνω απόσπασμα και το κείμενο της Eνότητας;

 


 

γνωμικό

 

Μπορείτε να επεξεργαστείτε μια λέξη ή μεγαλύτερο μέρος του κειμένου.

1. Για έντονα γράμματα, επιλέξτε τη λέξη ή το κείμενο και πατήστε Ctrl+B ή Ctrl+Shif+B, για πλάγια γράμματα πατήστε Ctrl+Ι ή Ctrl+Shif+I και για υπογραμμισμένα γράμματα πατήστε Ctrl+U ή Ctrl+Shif+U.

2. Για τη μετακίνηση μια λέξης ή ενός τμήματος, επιλέξτε τη λέξη ή το τμήμα και σύρτε στη νέα θέση.

. Αλλιώς, για αποκοπή, επιλέξτε τη λέξη ή το τμήμα του κειμένου πατώντας Ctrl+X και για επικόλληση Ctrl+V. Για αντιγραφή πατήστε Ctrl+C

3. Για επαναφορά, πατήστε Ctrl+R.

4. Μπορείτε επίσης να διαγράψετε μια λέξη ή να προσθέσετε δικό σας κείμενο.

Σημ. Στο κινητό ή στο τάμπλετ δεν ισχύει το 1.