Οι περίοδοι του πολέμου
Ο πόλεμος
ονομάστηκε Πελοποννησιακός, κράτησε, με μικρές διακοπές, 27 χρόνια και
διακρίνεται σε τρεις φάσεις: α)
πόλεμος (431-421 π.Χ.) β) Σικελική εκστρατεία (415-
π.Χ.) γ) Δεκελεικός πόλεμος (-404
π.Χ.).
Ο Αρχιδάμειος πόλεμος
Πρόλογο του πολέμου αποτέλεσε η εισβολή των Θηβαίων στην Πλάταια, παραδοσιακή
φίλη της Αθήνας. Ο πελοποννησιακός στρατός, με αρχηγό το βασιλιά της Σπάρτης
Αρχίδαμο, λεηλατεί την ύπαιθρο της Αττικής και ο πληθυσμός της αναγκάζεται να
καταφύγει μέσα στην οχυρωμένη πόλη. Το
π.Χ. μια μολυσματική ασθένεια αποδεκατίζει τον πληθυσμό της Αθήνας. Θύμα της και
ο ίδιος ο
(429 π.Χ.). Οι Αθηναίοι χάνουν το ηθικό τους. Ισάξιος διάδοχος του Περικλή δεν
υπάρχει. Στην πολιτική κυριαρχούν πλέον οι .
Για να αντιμετωπίσει τις σπαρτιατικές επιδρομές, η Αθήνα πιέζει οικονομικά τους
Συμμάχους. Οι αυθαιρεσίες προκαλούν εξεγέρσεις. Η
πρωτοστατεί (428 π.Χ.) και η αποστασία καταπνίγεται με αγριότητα από τους
Αθηναίους.
Το 425 π.Χ. ένα απροσδόκητο γεγονός, η κατάληψη του μικρού
νησιού
στην Πύλο από τους Αθηναίους και η σύλληψη πολλών Σπαρτιατών, αναγκάζει τη
Σπάρτη, για να πετύχει την απελευθέρωση των αιχμαλώτων, να ζητήσει ειρήνη. Οι
Αθηναίοι απορρίπτουν την πρόταση.
Οι Σπαρτιάτες μεταφέρουν τον πόλεμο στη
Μακεδονία. Ο στρατηγός ,
με ένα εκστρατευτικό σώμα, φθάνει στη Χαλκιδική και καταλαμβάνει την Αμφίπολη.
Οι Αθηναίοι αντιδρούν και στέλνουν στρατό στη Χαλκιδική υπό τον δημαγωγό .
Σε αμφίρροπη μάχη κοντά στην Αμφίπολη φονεύονται και οι δύο στρατηγοί, Βρασίδας
και Κλέων (422 π.Χ.).
Ο θάνατος των δύο ηγετών είχε ως άμεσο αποτέλεσμα το
τέλος του πολέμου. Με πρωταγωνιστή τον αρχηγό του αριστοκρατικού κόμματος στην
Αθήνα, Νικία, υπογράφεται ειρήνη για
χρόνια (421 π.Χ.).