Ο Απόλλωνας έμαθε την τέχνη της μαντικής από τον Πάνα, γιο του Δία και της Θύβρης. Θέλοντας να αναλάβει το μαντείο των Δελφών, όπου χρησμοδοτούσε η Θέμιδα, έπρεπε πρώτα να σκοτώσει τον φρουρό του μαντείου και της ιερής πηγής, τον Πύθωνα, φίδι που σκότωνε ζώα και ανθρώπους. Σαν γιος της Γαίας που ήταν ο Πύθωνας, είχε την ικανότητα να χρησμοδοτεί, εμπόδισε μάλιστα τον Απόλλωνα να πλησιάσει
το χάσμα
, δηλαδή τον υπόγειο χώρο του μαντείου, όπου η ιέρεια, σε κατάσταση έκστασης, χρησμοδοτούσε. Αυτόν τον αντίπαλο χρειάστηκε να εξουδετερώσει ο Απόλλωνας, και εξαιτίας αυτού του φόνου ο θεός λατρεύτηκε και με το επίθετο
Πύθιος, ενώ η ιέρειά του ονομαζόνταν Πυθία. Άλλη εκδοχή αποδίδει τις ονομασίες αυτές στο ρήμα
πύθω, πύθομαι, που σημαίνει σαπίζω, από τη δράκαινα Δελφύνη, φύλακα του παλιού μαντείου, που επίσης μυθολογείται ότι τη σκότωσε ο Απόλλωνας –το νεκρό της σώμα είχε ταφεί εκεί και σάπιζε. Ο Πύθωνας δεν ταυτίζεται με τη
Δελφύνη αλλά θεωρείται μεταγενέστερη και διαδοχική μορφή του μύθου, ενώ
στον Ομηρικό Ύμνο στον Απόλλωνα, και ενίοτε στην τέχνη, ταυτίζεται με την
Έχιδνα. Λεγόταν, ακόμη, ότι ο
Πύθωνας γεννήθηκε από τη λάσπη που άφησε πίσω του ο κατακλυσμός, ότι μπορεί να
ήταν αρσενικός ή θηλυκός.
[Εικ.
1,
2,
3,
4,
5,
6,
7,
8,
9,
10,
11,
12,
13,
14,
15,
16,
17,
18,
19,
20,
21,
22,
23]
Σύμφωνα με τον Υγίνο (Fab. 140) χρησμός φανέρωνε τον θάνατο του Πύθωνα από ένα γιο της Λητώς. Όταν, λοιπόν, η Λητώ έμεινε έγκυος από τον Δία, η γυναίκα βρέθηκε ανέμεσα σε δύο εχθρούς: τον Πύθωνα που προσπάθησε να τη σκοτώσει και την απατημένη σύζυγο του Δία, την Ήρα, που όρισε να μην μπορεί η Ήρα να γεννήσει σε μέρος που το έβλεπε ο Ήλιος. Με εντολή του Δία ο άνεμος Βορέας πήρε μακριά τη Λητώ και την πήγε στον Ποσειδώνα, ο οποίος, με προτροπή του αδελφού του Δία, έκρυψε την έγκυο γυναίκα στο νησί Ορτυγία που το κάλυψε με κύματα. Άπραγος ο Πύθωνας επέστρεψε στον Παρνασσό, ενώ ο Ποσειδώνας ανύψωσε το νησί πάνω από τα κύματα –γι’ αυτό μετονομάστηκε σε Δήλο– και εκεί γέννησε η Λητώ πιασμένη από έναν φοίνικα. Τέσσερις μέρες μετά τη γέννησή του, ο Απόλλωνας σκότωσε τον Πύθωνα με τα βέλη που του είχε χαρίσει ο Ήφαιστος αμέσως μετά τη γέννησή του, παίρνοντας εκδίκηση για τα σχέδια του δράκου εναντίον της μητέρας του Λητώς. Ύστερα έκλεισε τα κόκαλα του νεκρού Πύθωνα σε λέβητα, που τα φύλαξε μέσα στον ναό του στους Δελφούς, και καθιέρωσε προς τιμή του νεκρικούς αγώνες, τα Πύθια. Προκειμένου να καθαρθεί από τον φόνο ο θεός βρέθηκε στην Κρήτη αναζητώντας τον ιερέα Καρμάνορα (Παυσ. 2.7.7, 10.7.2). Παράλληλα, εκδικήθηκε και τη νύμφη Τέλφουσα, ηθική αυτουργό για τον φόνο του Πύθωνα παραχώνοντας τα νερά της πηγής της. Αυτή είχε ιερό στο όρος Τελφούσιο, κοντά στην Κωπαΐδα, όπου ο θεός σκόπευε να ιδρύσει το δικό του ιερό εκτοπίζοντας τη νύμφη. Εκείνη όμως με πονηριά τον κατηύθυνε προς την Κρίσα, στον Παρνασσό, όπου ο θεός σκότωσε τον Πύθωνα.
Σχετικά λήμματα
ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ
,
ΒΟΡΕΑΣ, ΔΕΛΦΥΝΗ,
ΕΧΙΔΝΑ,
ΗΡΑ,
ΗΦΑΙΣΤΟΣ,
ΠΑΝΑΣ,
ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ,
ΠΥΘΙΑ