Γενικό σχόλιο
Στο ΤΑΕ κάνουμε κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν τυπικά ως «σκέψη» ή «σκέφτομαι» ή «δουλεύω διανοητικά».
Δεν δουλεύουμε τόσο με εξωτερικές πληροφορίες, ή, αν θέλετε, δουλεύουμε και μάλιστα πάρα πολύ με εξωτερικές πληροφορίες-γνώσεις (αν θέλουμε) (πχ. στη 2η φάση), αλλά, κατά κύριο λόγο, πηγαίνουμε εντός μας να συναντήσουμε τη βιωματική γνώση μας σχετικά με κάποιο θέμα, ώστε να «σκεφτούμε» και να μιλήσουμε από εκεί.
Οι εξωτερικές πληροφορίες επικυρώνονται, ή γενικά αντιπαρατίθενται, πάντοτε σε μια σχέση zig-zag με τη βιωμένη μας αίσθηση.
Το θέμα μας μπορεί πχ. να προέρχεται από το οικείο μας γνωστικό πεδίο σπουδών ή από την εργασία μας ή τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και ταλέντα μας.
Ένα θέμα που μας ενεργοποιεί εσωτερικά, που συγκεντρώνει την προσοχή μας, μας προκαλεί ενθουσιασμό, μια αίσθηση περιέργειας, μια πρόσκληση για αναζήτηση …
Ένα θέμα το οποίο δίνει την αίσθηση ότι «αυτό θέλω να το δουλέψω», ένα θέμα υπόρρητης / ενσώματης γνώσης.
Φάσεις και βήματα του ΤΑΕ
1η φάση: (βήματα 1-5) «Μιλώντας από τη Βιωμένη Αίσθηση»
- Βήμα 1: «Αφήστε μια Βιωμένη Αίσθηση να Μορφοποιηθεί» (Έμφαση στο 1ο βήμα του ΤΑΕ)
- Βήμα 2: «Αναζητήστε εκείνο που είναι πέρα από τη λογική ή ένα παράδοξο στη Βιωμένη σας Αίσθηση»
- Βήμα 3: «Αναγνωρίστε πως δεν εννοείτε τον τυπικό ορισμό των Λέξεων»
- Βήμα 4: «Γράψτε τι θέλετε κάθε μια Λέξη να σημαίνει για σας»
- Βήμα 5: «Επέκταση»
2η φάση: (βήματα 6-9) «Ανακαλύπτοντας Μοτίβα από Όψεις (Στιγμιότυπα)»
Βήμα 6 : ?Συλλέγοντας Όψεις-Απόψεις-Στιγμιότυπα?
- Συλλέξτε ?στιγμιότυπα? τα οποία πράγματι έχουν συμβεί
- Επιλέξτε τρία από αυτά και γράψτε τα με τις λεπτομέρειες εκείνες που σχετίζονται με τη ΒΑ σας
- Υπογραμμίστε λεπτομέρειες τις οποίες θα θέλατε να κρατήσετε
- Αντιγράψτε το ?στιγμιότυπο? από το 1ο βήμα (έτσι θα έχετε συνολικά 4 ?στιγμιότυπα?)
Βήμα 7 : ?Επιτρέψτε στο ?στιγμιότυπο? να συνεισφέρει λεπτομερή δομή?
- Για κάθε στιγμιότυπο βρείτε μία σχέση μεταξύ των σχετικών λεπτομερειών η οποία
έχει σχέση με τη ΒΑ σας - Εφαρμόστε αυτή τη σχέση σε μία ολότελα διαφορετική κατάσταση
- Επαναδιατυπώστε αυτή τη σχέση με γενικούς όρους έτσι ώστε να αποτελεί ένα μοτίβο (μία δομή) το οποίο μπορεί να ταιριάζει σε πολλές άλλες καταστάσεις
Βήμα 8 : ?Διασταυρώνοντας τα ?Στιγμιότυπα?
- Θεωρώντας κάθε στιγμιότυπο ως ένα στιγμιότυπο ενός από τα άλλα, γράψτε
προτάσεις οι οποίες αποτυπώνουν κάθε νέα λεπτομέρεια ή κάθε νέο μοτίβο που θέλετε να κρατήσετε - (Κοιτώντας από το 2ο στιγμιότυπο το 1ο, τι μπορώ να δω στο 1ο το οποίο δεν μπορούσε να γίνει φανερό θεωρόντας μονάχα το 1ο στιγμιότυπο;)
Βήμα 9 : ?Γράψτε ελεύθερα?
- Τι είναι εκείνο που έχετε κατανοήσει ως εδώ, τι σας ενθουσιάζει, μεχρι που έχετε φτάσει, κλπ
3η φάση: (βήματα 10-14) «Χτίζοντας Θεωρίες»
Βήμα 10 : ?Επιλέξτε Όρους και συνδέστε τους?
Βήμα 11 : ?Αναζητήστε τις εγγενείς σχέσεις μεταξύ των Όρων?
Βήμα 12 : ?Επιλέξτε μόνιμους Όρους και ?κλειδώστε? τους?
Βήμα 13 : ?Εφαρμόστε τη Θεωρία σας έξω από το δικό σας πεδίο?
Βήμα 14 : ?Επεκτείνετε και εφαρμόστε τη Θεωρία σας στο δικό σας πεδίο?
Εκπαιδευτικές & Άλλες Εφαρμογές
- Διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων (πχ. του μαθήματος της γλώσσας και της έκθεσης) αλλά και των μαθημάτων φυσικών ή άλλων επιστημών.
Υποστήριξη της όλης ετήσιας διαδικασίας του μαθήματος Project
Υποστήριξη (διαμόρφωση της δομής) των προαιρετικών απογευματινών σχολικών προγραμμάτων - Υποστήριξη της δημιουργικότητας και των καινοτομικών δράσεων/εργασιών
Υποστήριξη καινοτομικών τρόπων διδασκαλίας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης (από την πρωτοβάθμια καιδευτεροβάθμια έως και την τριτοβάθμια/πανεπιστημιακή εκπαίδευση, μεταπτυχιακές σπουδές κλπ.) - Υποστήριξη ερευνητικών εργασιών και ποιοτικής έρευνας
Συγγραφή πρωτότυπων διδακτικών σεναρίων
Καλλιέργεια της Δημιουργικής Γραφής
Καλλιέργεια της Κριτικής Σκέψης - Διδασκαλία των καλλιτεχνικών μαθημάτων και (γενικά) καλλιτεχνική δημιουργία
Ουσιαστική και λειτουργικά «ζωτική» έμφαση στη διαθεματικότητα και την ολοκληρωσιμότητα της (βιωματικής) γνώσης - «Όχημα» για την πρακτική εφαρμογή της Σχολικής Συμβουλευτικής (ή και της Συμβουλευτικής γενικότερα ιδιαιτέρως για παιδιά και εφήβους) σε συνδυασμό με τη σχέση της σχολικής ζωής με θέματα μαθησιακά, γνωστικών δεξιοτήτων κλπ.)
Υποστήριξη των (όπως αποκαλούνται) μαθητών με «μαθησιακές δυσκολίες» (οι «μαθησιακές» ή άλλες «δυσκολίες» όπως αποκαλούνται μπορεί να ειδωθούν από μια νέα αποκαλυπτική σκοπιά: ως δημιουργικές και πολύτιμες βιωματικά δεξιότητες) - Προσωπική έκφραση, Προσωπική ανάπτυξη
Λογοτεχνική παραγωγή (συγγραφή)
Διδασκαλία ξένων γλωσσών
Παραγωγή πρωτότυπων εργασιών-πρότζεκτ
Διαχείριση άγχους-συγκέντρωση-προετοιμασία για μάθηση
Επέκταση-ανάπτυξη «γνωστικών» αντικειμένων
Ανάπτυξη θεωρητικών μοντέλων
Επέκταση/Εφαρμογή θεωρητικών μοντέλων σε συναφή/οικεία αλλά και σε άλλα γνωστικά πεδία - Ανάδειξη του βιωματικού και υπόρρητου χαρακτήρα της μάθησης
Διδασκαλία/Μάθηση για παιδιά με προβλήματα όρασης (ή και άλλες ιδιαιτερότητες) τα οποία έχουν γενικά τηνανάγκη Συνοδού
Προσωποκεντρική / Μαθητοκεντρική μάθηση
Ανάδυση του αντιληπτικού/φαινομενολογικού/εννοιολογικού πεδίου των συμμετεχόντων (πχ. μαθητών) - ? άλλες εφαρμογές σε συμφωνία με τη φαντασία και τη δημιουργικότητά σας …
Περισσότερα
Eugen T. Gendlin, PhD, University of Chicago
(απόσπασμα)
…
Το TAE προέρχεται από τις παραδόσεις μου με το όνομα ?Κατασκευή Θεωρίας? τις οποίες δίδαξα για αρκετά χρόνια στοΠανεπιστήμιο του Chicago. Οι φοιτητές που ερχόταν σε αυτές προέρχονταν από πολλά διαφορετικά (γνωστικά) πεδία. Το μάθημα αποτελούνταν κατά το ήμισυ από φιλοσοφία και λογική, και κατά το ήμισυ από το δύσκολο καθήκον να κατορθώσεις να φέρεις τους φοιτητές στο να παρακολουθήσουν ό,τι υπόρρητα γνώριζαν αλλά δεν μπορούσαν να διατυπώσουν ρητά και ποτέ δεν σκέφτηκαν να προσπαθήσουν να το διατυπώσουν. Πήρε εβδομάδες να εξηγήσω πως τα συνηθισμένα κριτήρια είχαν αντιστραφεί στο μάθημά μου. Όταν οπουδήποτε αλλού στο Πανεπιστήμιο μονάχα ότι ήταν σαφές λαμβανόταν υπόψη, εδώ ενδιαφερόμασταν μονάχα για ότι ήταν ακόμα ασαφές. Εάν ήταν σαφές έλεγα ?Δεν σας χρειαζόμαστε για αυτό, το έχουμε ήδη στη βιβλιοθήκη.? Οι φοιτητές μας δεν ήταν συνηθισμένοι στη διαδικασία που ονομάζουμε «Διαδικασία Εστίασης» – ?FOCUSING,? με το να συντροφεύουν δηλαδή παρατηρήσεις ή εντυπώσεις οι οποίες είναι άμεσα και φυσικά αισθητές, αλλά ασαφείς. Όλοι οι άνθρωποι που έχουν κάποια εκπαίδευση ?γνωρίζουν? πράγματα τέτοιου είδους (such things) στο δικό τους γνωστικό πεδίο. Κάποιες φορές κάτι τέτοιο μπορεί να δίνει την αίσθηση ότι είναι πολύ σημαντικό, αλλά τυπικά οι άνθρωποι θεωρούν πως ?δεν βγάζει νόημα? και πως δεν μπορεί να διατυπωθεί ή να γίνει αντικείμενο σκέψης.
?Αα? ένας φοιτητής αναφώνησε όταν «έπιασε» αυτό το οποίο αναζητούσα,
?εννοείτε κάτι για το οποίο πρέπει να κομπιάσουμε και να ψάχνουμε/χάσουμε τα λόγια μας (hemming and hawing).?
Ναι, αυτό ήταν ακριβώς αυτό που εννοούσα. Ένας άλλος ρώτησε: ?Εννοείται αυτό το υπολανθάνον πράγμα ; (crawly thing)?
…
(διαβάστε τη συνέχεια στο σύνδεσμο που δίνεται προς το σχετικό κείμενο)
Το ΤΑΕ είναι εξαιρετικό/ιδανικό
Τα λεξικά είναι μονάχα το απλούστερο παράδειγμα.
Ένα άλλο παράδειγμα πχ. θα μπορούσε να είναι η συνέντευξη, συνάντηση, συζήτηση ξανά και ξανά, με ειδικούς επιστήμονες σε ένα συγκεκριμένο πεδίο γνώσης, ή η αναζήτηση άρθρων σε μεγάλες βιβλιοθήκες ή αποθετήρια εργασιών, κλπ.
Επιπλέον
Εξελίσσεται με συμπληρωματικούς «βηματισμούς«
Υπάρχει στο ΤΑΕ μια αντιστροφή κριτηρίων.
Η αναζήτηση/έρευνα μέσω διαφόρων μορφών πηγών γνώσης εμπεριέχεται στο ΤΑΕ
Όπως και η διαδικασία εστίασης (Focusing) έτσι και το ΤΑΕ (περισσότερο) περιλαμβάνει βήματα.
Ωστόσο η έμπρακτη «τριβή» με αυτά, σιγά σιγά, αναδεικνύει την ουσία τους και επιτρέπει την εύκολη προσαρμογή τους στις προσωπικές μας ανάγκες και συνθήκες.
Μάλιστα είναι δυνατή η διαφοροποίηση στη σειρά ή και στην έμφαση που δίνεται μεταξύ των βημάτων.
Σχετικά links:
Άλλες πηγές :
- Περιοδικό: The Folio, A Journal for Focusing and Experiential Therapy, Vol. 19, No.1, 200-2004
- Άρθρο: «Thinking at the edge: developing soft creativity«, Guy Claxton, University of Bristol, UK, Cambridge Journal of Education, Vol.36, No.3, September2006, pp.351?362 link
- Martina Lynn Metz: A thesis submitted to the Faculty of Graduate Studies and Research, University of Alberta: Interacting With Implicit Knowing in the Mathematics Classroom
Βιβλία:
Δηλώστε ενδιαφέρον για συμμετοχή σε μελλοντικό Workshop TAE
Για να δηλώσετε ενδιαφέρον κάντε κλικ στο ακόλουθο link
Θα σας ενημερώσουμε σχετικά για τις μελλοντικές μας δράσεις.
διοργανώνεται στα πλαίσια του έργου Open Discovery Space
με την αρωγή της Ελληνογερμανικής Αγωγής, Δημητρίου Παναγέα, Παλλήνη, Αν. Αττική.
ODS: http://portal.opendiscoveryspace.eu/navigation
Επιμελητής και επόπτης του workshop:
Research & Development Department, Ellinogermaniki Agogi
EMAIL: stecherouvis@ea.gr, URL: www.ea.gr
Συντονιστής και Κεντρικός Ομιλητής του workshop:
Καθηγητής Φυσικής, Προσωποκεντρική & Focusing-Βιωματική Συμβουλευτική
EMAIL: nikoskypriotakis@gmail.com, URL: physicsmarkopoulo.blogspot.com
και συμμετέχει/συμπράττει
το Ελληνικό Κέντρο Focusing
link
(εντός μιας «Και-Εσύ-Και-Εγώ» κοσμο-αντίληψης)
που εκπηγάζουν από μέσα και από έξω:
(ώστε να αξιολογούμε προσωπικά πολλά διαφορετικά ερεθίσματα και να αναπτύσσουμε το δικό μας τρόπο να «είμαστε» μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο)
Ιδανικό για αυθεντικές πρωτότυπες παρουσιάσεις από τους μαθητές
σχετικά με θέματα από βιβλία ή από άλλες πηγές (πχ. από τα social media, κλπ) που εκθέτουν πολλά διαφορετικά θέματα από πολλές έντονα διαφορετικές οπτικές γωνίες, επηρεάζοντας προσωπικά τους μαθητές,
για εργασίες ανατροφοδότησης σχετικά με επισκέψεις και εργασίες πεδίου:
εξοικείωση/γνωριμία με πολλά διαφορετικά κοινωνικοοικονομικά επίπεδα, διαφορετικούς τύπους οργανισμών/θεσμών/οργανώσεων, διαφορετικούς τρόπους ζωής,
για ανοικτές συζητήσεις «συνάντησης» με κοινωνικά, προσωπικά θέματα/προβλήματα και θέματα για τα οποία υπάρχουν πολλές αντιτιθέμενες απόψεις,
για την ανάδειξη του προσωπικού νοήματος
για την ανάδειξη του αντιληπτικού πεδίου των μαθητών
για την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης
(επιστήμες θετικές και ανθρωπιστικές, τέχνη, γραφή, συγγραφή,
χρήση υλικών και τεχνολογίας, χορός, θέατρο, γλώσσες, κοινωνική δράση, κλπ)
Ενθάρρυνση και καλλιέργεια της καινοτομίας και της πρωτοτυπίας
Ενθαρρύνοντας ξανά και ξανά εμπειρίες αυταξίας σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης και κάθε είδους δραστηριότητα.
Περιοδικοί αυτο-αξιολογητικοί, αυτο-ανατροφοδοτικοί αναστοχασμοί:
«Τι έχω μάθει; Πως έχω αναπτυχθεί και αλλάξει; Με ποιό τρόπο έχω γίνει διαφορετικός; …»
Ουσιαστικά διαφοροποιημένη και προσωποποιημένη μάθηση
Ελευθερία και υπευθυνότητα
Συμμετοχικότητα και ουσιαστική συνεργατικότητα σε βάθος
Αναγνώριση και αποδοχή του εσωτερικού πλούτου των μαθητών
Καλλιέργεια της ενσυναίσθησης και της γνησιότητας/αυθεντικότητας
Έμφαση στον πλούτο της διαφορετικότητας και στον πλούτο των δεξιοτήτων πέρα από αφηρημένες έννοιες, λέξεις, αυθεντίες, κλπ.
Θετική ενίσχυση και ιδανικές συνθήκες προσωπικής ανάπτυξης και καλλιέργειας
Το «λάθος» ουσιαστικά απουσιάζει.
Η θεωρητική βάση του ΤΑΕ
(link: http://www.focusing.org/philo.html)
Η θεωρητική βάση του ΤΑΕ
(στα πλαίσια της φαινομενολογίας ή ακόμα και του αμερικάνικου πραγματισμού)
Δηλαδή, η θεωρία αυτή ΔΕΝ επικάθεται επί του ΤΑΕ ως μια νέα αυθεντία, αρκεί να έχει διασφαλιστεί η ποιότητα της διαδικασίας εστίασης.
και κατ” επέκταση με τις ιδέες του Guy Claxton περί των αρετών της αβεβαιότητας, περί της βλακώδους κυριαρχίας της αναλυτικής-λογικής-λεκτικής μονάχα μορφής της νοημοσύνης στην εκπαίδευση και γενικά περί «δεκτικής δημιουργικότητας», «μάθησης χωρίς σκέψη» και «διδασκαλίας της (ίδιας της) μάθησης».
Επίσης με αυτή την έννοια εντάσσεται στα πλαίσια του έργου του Vygotsky, του Piaget (αλλά αντλεί επικύρωση και από το έργο των LeDoux, Damasio, Edelman, κλπ.)
μια στάση που απέχει από το συνηθισμένο δυτικότροπο μοντέλο σκέψης (αυτό που συνήθως αποκαλούμε καρτεσιανό, ατομικιστικό, κλπ) το οποίο συλλαμβάνει το χώρο και το χρόνο ως ένα άδειο πεδίο το οποίο «κατοικείται» από «μονάδες», οντότητες, σημεία, που είτε είναι σαφώς ταυτόσημα μεταξύ τους, είτε σαφώς διακριτά και διαφοροποιημένα μεταξύ τους, τα οποία μπορούν να διατάσσονται το ένα δίπλα ή μετά από το άλλο αλλά δεν μπορούν να αλληλοεπικαλύπτονται ή να διαπερνούν το ένα το άλλο …
Social Links