Η Σμύρνη, η πόλη των Ελλήνων, των Γιουνάν (=των Ιώνων)

Γκιαούρ Ισμίρ (=η πόλη των απίστων)

…Η βιομηχανική εξέλιξη στην περιοχή της Σμύρνης είναι χαρακτηριστική. Μεταξύ 1800-1830 οι ελληνικές βιομηχανίες είναι 29 έναντι 21 τουρκικών. Στη συνέχεια, η εξέλιξη είναι συντριπτική:

Η Σμύρνη ήταν μια κοσμοπολίτικη πόλη στην οποία υπήρχαν η τουρκική, η ελληνική, η αρμενική και η γαλλική συνοικία.

Το χρηματιστήριο της Σμύρνης

Το 1919, όταν ανέλαβε η ελληνική διοίκηση την πόλη, η περιοχή της Σμύρνης, με ανθηρή οικονομία και χρηματιστήριο, διέθετε:

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ:

•  387 σχολεία συντηρούμενα με χρήματα αποκλειστικά από τις ελληνικές κοινότητες, με 1947 εκπαιδευτικούς, 63000 μαθητές και μαθήτριες. Ήταν έτοιμο να λειτουργήσει Πανεπιστήμιο κατά το (μοιραίο) Σεπτέμβρη 1922.

    Σημαντικά εκπαιδευτικά ιδρύματα:

• Ευαγγελική Σχολή (είχε φοιτήσει ο αρχιστράτηγος της νίκης του Α΄ παγκοσμίου πολέμου Λεωνίδας Παρασκευόπουλος, ο μεγάλος ιστορικός Παύλος Καρολίδης και είκοσι καθηγητές Πανεπιστημίου. Από το παρελθόν σπουδαστές: Αδαμάντιος Κοραής, πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄)

• Κεντρικό Παρθεναγωγείο με Πλανητάριο στην ταράτσα

• Σχολή του Αρώνη (μαθητής του ο Ωνάσης)

• Σχολή της Αναστασιάδου

: Το Ομήρειο Παρθεναγωγείο (πάνω) και καθηγητές και μαθήτριες του Κεντρικού Παρθεναγωγείου.

• Ομήρειο Παρθεναγωγείο

Άλλες προσωπικότητες από τη Σμύρνη:  ο μουσικοσυνθέτης Μανόλης Καλομοίρης, ο συγγραφέας Ηλίας Βενέζης, ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης, ο αρχαιολόγος Μανόλης Ανδρόνικος και αρκετοί Ακαδημαϊκοί.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΚΑΛΕΣ ΤΕΧΝΕΣ:

• Θέατρα και θεατρικές παραστάσεις - ντόπιοι θίασοι - μεγάλοι ηθοποιοί:

:το θέατρο Σμύρνης    :η μεγάλη ηθοποιός Ευαγγελινή Παρασκευοπούλου 

  :η μεγάλη ηθοποιός Κυβέλη   

• Μουσικές-φιλολογικές βραδυές   

• Ωδεία, ορχήστρες δωματίου, ορχήστρες για πολυτελή καφενεία ή αρχοντικά, μπάντες και χορωδίες (υπολογίζεται πως τα πιάνα στην πόλη ήταν πάνω από 2500)

• Ζωγράφοι διάσημοι: Φώτης Κόντογλου, Βαλσαμάκης κ.α.

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ:

• Δέκα αθλητικά σωματεία: Πανιώνιος, Απόλλων κ.α. για ποδόσφαιρο, μπάσκετ, κλασικό αθλητισμό, ποδηλασία, ξιφασκία, πυγμαχία, λεμβοδρομίες, γκολφ, τένις, ιππικούς αγώνες, ιπποδρομίες. Τα αθλητικά σωματεία οργάνωναν μουσικές εκδηλώσεις, καλλιτεχνικές εκθέσεις, διαλέξεις, λογοτεχνικούς διαγωνισμούς.

:στη φωτογραφία, πάνω ο ιππόδρομος  και κάτω σχολή ξιφασκίας

 ΥΓΕΙΑ:

• Το Γραικικό Νοσοκομείο της Σμύρνης ιδρύθηκε το 1723 (113 χρόνια πριν από το πρώτο της Αθήνας) και είχε στις αρχές του 20ου αιώνα 10 κλινικές, 4 χειρουργεία, μικροβιολογικά-βιοχημικά-ακτινολογικά εργαστήρια. Εμβολιασμοί δωρεάν γίνονταν σε όλες τις συνοικίες. Οι γιατροί χειρουργούσαν δωρεάν κάθε εθνικότητας ασθενείς.

ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΚΙΝΗΜΑ:

Οι Σμυρνιές πρωτοπορούσαν στην απελευθέρωση του γυναικείου φύλου:

Όταν ετοιμαζόταν το Σύνταγμα (1911), οι Σμυρνιοί λόγιοι έστειλαν σχέδιο συντάγματος που πρόβλεπε δύο Βουλές, μία αντρική και μία γυναικεία για τα θέματα που αφορούσαν τις γυναίκες.

Μια Σμυρνιά (η Θεσπιάς Χατζησταύρου) το 1915 ιδρύει στην Αθήνα το πρώτο γυμναστήριο για γυναίκες.

(1898 Σμυρνιά αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών - Η Σμυρνιά Δομινίκη Ηλιάδου ανακηρύσσεται πρωταθλήτρια του τένις στο Λονδίνο.)

Σωτηρία Μπέλου, Αναστασία Καλομοίρη, Τατιάνα-Γκρίτση Μιλλιέξ, Μέλπω Μερλιέ είναι λίγες από τις πολλές Μικρασιάτισσες που διέπρεψαν στην ποίηση και τα γράμματα πλουτίζοντας την ελληνική γλώσσα και συμβάλλοντας για την ανάπτυξη της. Αφήνοντας το δικό τους ανατρεπτικό και πρωτοποριακό στίγμα στις συντηρητικές τότε κοινωνίες, αλλά και συμβάλλοντας, κουβαλώντας απλά την ιστορία τους, τον τόπο τους, τον πολιτισμό τους, το σπίτι τους, τις αναμνήσεις τους, τον ίδιο τους τον εαυτό τους, με σκοπό να μην σβηστούν τα σημάδια του ξεριζωμού με την πάροδο του χρόνου.

ΤΥΠΟΣ

Η πρώτη ελληνική εφημερίδα κυκλοφόρησε στη Σμύρνη το 1831. Μέχρι το 1922 εκδόθηκαν 135 εφημερίδες και περιοδικά.

Το πρώτο βιβλίο τυπώθηκε το 1764. (Στην Ελλάδα τυπογραφείο το 1822 τύπωνε μόνο την "Εφημερίδα της Κυβερνήσεως")

Στην Αθήνα οι πρώτοι λινοτύπες ήρθαν από τη Σμύρνη...

Πριν από την κομμουνιστική επανάσταση στη Ρωσία, κυκλοφόρησε στη Σμύρνη (1903) το σοσιαλιστικό περιοδικό

"Ο εργάτης"                 

Το γραφικό τραμ στην προκυμαία:      κήπος-ροδώνας

πηγές:

Τζων Βεΐνογλου, Ευτυχισμένη Σμύρνη, περιοδ. ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Κώστας Χατζηαντωνίου, Μικρά Ασία, Νεώτερη Ιστορία (1453-1919), Πελασγός, Αθήναι 1999

Ο μικρασιατικός ελληνισμός   Ο μικρασιατικός πόλεμος H καταστροφή της Σμύρνης οι πρόσφυγες

Η δίκη των έξι 1930: Σύμφωνο φιλίας Ελλάδας -Τουρκίας

επιστροφή: Μαθήματα Ιστορίας

Χαλούλος Παναγιώτης

Αύγουστος, 2007