Αρχική

Οδηγός για το διαδίκτυο Παιδαγωγικά  Γλώσσα Λογοτεχνία Κλασσική φιλολογία Ιστορία Υπερδεσμοί

 

 

Γιώργος Σεφέρης, "Ελένη", Ποιήματα,
Αθήνα, Ικαρος, 1985, σσ. 239-242.

Από τη συλλογή Κύπρον ου μ΄εθέσπισεν, (1955)
 

 

ΕΛΕΝΗ

 

ΤΕΥΚΡΟΣ ... ες γην εναλίαν Κύπρον ου μ' εθέσπισεν
οικείν Απόλλων, όνομα νησιωτικόν
Σαλαμίνα θέμενον της εκεί χάριν πάτρας.
..............................................................
ΕΛΕΝΗ: Ουκ ήλθον ες γην Τρωάδ' , αλλ' είδωλον ήν.
.............................................................
ΑΓΓΕΛΟΣ: Τι φής;
Νεφέλης άρ' άλλως είχομεν πόνους πέρι;

 

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, ΕΛΕΝΗ (σχολ. 1)

 

 

"Τ' αηδόνια δε σ' αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες''. (σχολ.2)

 

 

Αηδόνι ντροπαλό, μες στον ανασασμό των φύλλων,

σύ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσους

στα χωρισμένα σώματα και στις ψυχές

αυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουν.                               5

Τυφλή φωνή, που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμη

βήματα και χειρονομίες. δε θα τολμούσα να πω φιλήματα.

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας.

 

 

"Τ' αηδόνια δε σ' αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες".

 

 

Ποιες είναι οι Πλάτρες; Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησί;          10

Έζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστα:

καινούργιους τόπους, καινούργιες τρέλες των ανθρώπων

ή των θεών.

η μοίρα μου που κυματίζει

ανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντα

και μιαν άλλη Σαλαμίνα                                                      15

μ' έφερε εδώ σ' αυτό το γυρογιάλι.

Το φεγγάρι

βγήκε απ' το πέλαγο σαν Αφροδίτη.

σκέπασε τ' άστρα του Τοξότη, τώρα πάει να 'βρει

την καρδιά του Σκορπιού, κι όλα τ' αλλάζει.

Πού είναι η αλήθεια;                                                          20

Ήμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης.

το ριζικό μου, ενός ανθρώπου που ξαστόχησε.

 

Αηδόνι ποιητάρη,

σαν και μια τέτοια νύχτα στ' ακροθαλάσσι του Πρωτέα

σ' άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνο,        25

κι ανάμεσό τους-ποιος θα το 'λεγε-η Ελένη!

Αυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο Σκάμαντρο.

Ήταν εκεί, στα χείλια της ερήμου. την άγγιξα, μου μίλησε:

"Δεν είν' αλήθεια, δεν είν' αλήθεια" φώναζε.

"Δεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβι.                                   30

Ποτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία".

 

 

Με το βαθύ στηθόδεσμο, τον ήλιο στα μαλλιά, κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα.

ζωντανό δέρμα, και τα μάτια                                               35

με τα μεγάλα βλέφαρα,

 

ήταν εκεί, στην όχθη ενός Δέλτα.

Και στην Τροία;

Τίποτε στην Τροία-ένα είδωλο.

Έτσι το θέλαν οι θεοί.

Κι ο Πάρης, μ' έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα              40

ατόφιο.

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια .

 

 

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα.

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης. ->Σχόλιο Γ. Σαββίδη…

τόσες ψυχές                                                                   45

δοσμένες στις μυλόπετρες, σαν το σιτάρι.

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη.                          50

Κι ο αδερφός μου;

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι,

τ' είναι θεός; τι μη θεός; και τι τ' ανάμεσό τους;

 

 

"Τ' αηδόνια δε σ' αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες".

 

 

Δακρυσμένο πουλί,

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα,                          55

άραξα μοναχός μ' αυτό το παραμύθι,

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι,

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών.

αν είναι αλήθεια

πως κάποιος άλλος Τεύκρος, ύστερα από χρόνια,                  60

ή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβη

ή κάποιος άγνωστος, ανώνυμος που ωστόσο

είδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάρια,

δεν το 'χει μες στη μοίρα του ν' ακούσει

μαντατοφόρους που έρχουνται να πούνε                             65

πως τόσος πόνος τόση ζωή

πήγαν στην άβυσσο

 

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη.



Οι Κάτω Πλάτρες είναι χωριό της επαρχίας Λεμεσού και απέχει 42 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης της Λεμεσού. Το χωριό βρίσκεται κτισμένο σε πανοραμική θέση στη καρδιά του Τροόδους βλ. google earth

ΠΒ: Dante Purgatorio, XXI,136 Trattando l'ombre come cosa salda

ακροθαλάσσι του Πρωτέα = Αίγυπτος, με βασιλιά τον Πρωτέα

 

22: [Τοξότης που ξαστόχησε: που έχασε το στόχο του που απέτυχε: Ο Τεύκρος απέτυχε να σκοτώσει τον Έκτορα, απέτυχε να αποτρέψει τον αδελφό του από την αυτοκτονία, απέτυχε να πείσει τον πατέρα του για την τιμιότητα των προθέσεων του. Αντίστοιχα ο ποιητής αισθάνεται συχνά ότι ξαστοχεί σε ότι αφορά τη ζωή του, το έργο του ή τις προθέσεις του].  

32: [Το νησί ( Κύπρος) φαίνεται να ασκεί πάνω του ιδιαίτερα αισθησιακή γοητεία:»υπάρχει μια διάχυτη ηδυπάθεια σε τούτο τον τόπο»

« Ανάμεσα στους ανασκαφείς, μια νεαρή πανέμορφη κοπέλα χειριζόταν το φτιάρι της με τέτοιο ρυθμό, που είχε κανείς την αίσθηση πως από την κίνηση ξεπρόβαλε το γυμνό της σώμα----- της αληθινής Αφροδίτης].

 


 

 

 

 


 

<----- Αρχική

 





Εργασία υπό αναμόρφωση


Σεφέρης


Ελένη

Γραμματολογικά

Α. Η συλλογή

Β. Ιστορία Κύπρου

Γ. Το μυθικό υπόστρωμα


Ανάλυση περιεχομένου

σχολ. 1

(σχολ.2)

στιχ. 2

στιχ. 6

στιχ.14

στιχ. 17-18

στιχ. 19

στιχ. 20

στιχ. 36

στιχ. 44

στιχ. 47

στιχ. 52

στιχ. 63

 


Τεχνική

Α. Μυθική μέθοδος

Β. Χρόνος του ποιήματος


Συνθετικές εργασίες:

Εικαστική προσέγγιση
μέρος Α

Μέρος Β


Η Ελένη στη ΝΕ λογοτεχνία


Ερωτήσεις


 

 

 

 

 

 

 

 

 

  terracomputerata AT gmail DOT com