Από τη Β Λυκείου

Γενικές παρασκευές αλκανίων με υποκατάσταση ή αντικατάσταση κάποιων ομάδων από άλλες

• Από τα αλκυλαλογονίδια RX με αντικατάσταση του αλογόνου από υδρογόνο.       
  
  Από τα αλκυλαλογονίδια δραστικότερα είναι τα αλκυλοιωδίδια, ακολουθούν τα αλκυλοβρωμίδια και αλκυλοχλωρίδια, ενώ τα αλκυλοφθορίδια είναι τελείως αδρανή.

π.χ.

• Με θέρμανση των με νάτριο ή κάλιο αλάτων κορεσμένων μονοκαρβοξυλικών οξέων (RCOONa ή RCOOK) με στερεό NaOH ή ΚΟΗ.
  
  Η μέθοδος αυτή ονομάζεται αποκαρβοξυλίωση και το αλκάνιο που προκύπτει έχει 1 άτομο C λιγότερο από το άλας.
  π.χ.     

Υποκατάσταση Η αλκανίων

Σε ορισμένες συνθήκες είναι δυνατό να υποκατασταθούν ένα ή περισσότερα υδρογόνα ενός αλκανίου από άλλα στοιχεία ή ομάδες στοιχείων. Από όλες αυτές τις αντιδράσεις ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αλογόνωση (και ειδικότερα η χλωρίωση), η οποία είναι μια φωτοχημική αντίδραση, δηλαδή γίνεται παρουσία φωτός. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αλογόνωσης είναι η χλωρίωση του μεθανίου. Στο διάχυτο φως γίνεται σταδιακή υποκατάσταση των ατόμων υδρογόνου του μεθανίου από άτομα χλωρίου.

Αντιδράσεις όξινου υδρογόνου αλκινίων

Τα υδρογόνα του HCCH, και γενικότερα τα υδρογόνα που είναι συνδεδεμένα με τον C του τριπλού δεσμού, είναι ευκίνητα (όξινα Η) και εύκολα μπορούν να αντικατασταθούν από άτομα μετάλλων. Τα προϊόντα αυτής της αντικατάστασης ονομάζονται ακετυλενίδια. Απ’ αυτά  σημαντικότερο είναι το ανθρακασβέστιο (CaC2). Άλλα χαρακτηριστικά παραδείγματα ακετυλενιδίων  είναι αυτά του Na ή Κ

Τέλος, ο σχηματισμός του χαλκοακετυλενιδίου (καστανέρυθρο ίζημα) χρησιμοποιείται για την ανίχνευση του ακετυλενίου ή γενικότερα των αλκινίων με όξινο υδρογόνο.
 

Αντίδραση με δραστικά μέταλλα του Η του ΟΗ των αλκοολών

Το υδρογόνο του υδροξυλίου των αλκοολών μπορεί να αντικατασταθεί από δραστικό μέταλλο, συνήθως Na ή Κ, οπότε σχηματίζονται οργανικές ενώσεις που ονομάζονται αλκοξείδια. Οι αντιδράσεις αυτές αποδεικνύουν τον όξινο χαρακτήρα που έχουν οι αλκοόλες