Μπαϊράκι:

Τούρκικη λέξη που σημαίνει σημαία η επαναστατική σημαία. Τα μπαϊράκια ήταν πολεμικές σημαίες των κλεφτών και των αρματολών που επαναστατούσαν κατά της Τουρκικής εξουσίας. Από εκεί και η φράση "σηκώνω μπαϊράκι" Μπαϊράκια είχαν οι διασημότεροι αρχηγοί, όπως ο Κολοκοτρώνης , ο Ζαχαριάς, ο Νικοτσαράς κ.α. 

"Τρία μπαϊράκια φαίνονται ποκάτο από το Σούλι

Το' να ναι του Μουχτάρ πασά, τ' άλλο του Σεϊχτάρη

Το τρίτο το καλύτερο είναι του Μητσομπόνου" 

λέει το δημοτικό τραγούδι.

Στις σημαίες τους που λέγονταν φλάμπουλα ή φλάμπουρα (βλέπε λάβαρο) έβαζαν τα ίδια σήματα για να αναγνωρίζονται από τους οπαδούς τους.

"Είχε φλάμπουρο όμορφο κρόκινο και γαλάζιο

Με το Χριστό με το Σταυρό και με την Παναγία"

λέει η λαϊκή μούσα. Η σημαία με τον αετό και τον σταυρό κυριάρχησε στην Ρούμελη, ο ’γιος Γεώργιος και Δημήτριος στον Μοριά.
 

 

Οι σημαίες μετά την άλωση της Πόλης:

Μετά την άλωση της Πόλης, στον Ελληνικό χώρο, υπήρξαν αρκετά επαναστατικά κινήματα που πνίγηκαν στο αίμα.

Τότε άρχισε να  διαμορφώνεται η εθνική ταυτότητα των Ελλήνων και να σχηματίζεται η έννοια του ελληνικού Έθνους. Σε κάθε επανάσταση κάθε αρχηγός επινοούσε και ύψωνε δίκη του σημαία. Ο δικέφαλος και, αργότερα, ο μονοκέφαλος αετός κυριαρχούσε σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο αρκετές δεκαετίες μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης, στα φλάμπουρα, τις σημαίες, τις παντιέρες και τα μπαϊράκια των υπόδουλων Ελλήνων, στις φουστανέλες και τα επιστήθια των αρματολών και κλεφτών Με το καιρό οι υπόδουλοι Έλληνες άρχισαν να φτιάχνουν δικές τους σημαίες. Κοινό χαρακτηριστικό των σημαιών ήταν ο σταυρός και οι εικόνες των αγίων αφού η θρησκεία ήταν το γνώρισμα που τους διαφοροποιούσε από τους Τούρκους. Πολλές φορές οι κληρικοί ήταν αρχηγοί των εξεγέρσεων με τα ιερά λάβαρα των εκκλησιών.
 

Βλέπε

H Ελληνική Σημαία

του Αλέξανδρου-Μιχαήλ Χατζηλύρα

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ελληνικές σημαίες.

Εγώ είμαι ο γέρο Όλυμπος ο κοσμοξακουσμένος

Πόχω σαράντα δυό κορφές κ' αμέτρητες βρυσούλες

κάθε κορφή και φλάμπουρο κάθε δεντρί και κλέφτης.

 
Οι σημαίες αυτές δεν σώζονται, έχουν κατασκευασθεί από περιγραφές.
 

 
 

 

 

 

 

  

 

 

 

  

 

 

 

 
 Η σημαία του κλέφτη Μάκη Κορκόνδειλα Κλαδά. Υψώθηκε το 1464 στην γενέτειρα του, το 1479-81 κυμάτιζε στη Μάνη, το 1481-1482 στη Χειμάρρα. Και ο Χρίστος Μηλιώνης ύψωσε αργότερα δικέφαλο που το ονόμασαν κορώνα του Μηλιώνη.
Αναπαράσταση σημαίας των Φαναριωτών στη Βλαχία κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας.

 
Τη λευκή σημαία με γαλάζιο σταυρό και τον ’ϊ Γιώργη στο κέντρο είχαν οι ιππείς της Ηπείρου. Σπαχήδες από το 1430 έως το 1640. Παρόμοια σημαία αλλά με τον σταυρό μέσα σε δάφνες χρησιμοποιούσαν οι Σουλιώτες.
 

 
 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

  

 
Το 1665 οι αδελφοί Καλλέργη πάνω στο οικόσημο τους που ήταν πέντε γαλάζιες και 4 άσπρες λωρίδες έβαλαν τον λευκό σταυρό πάνω σε γαλάζιο φόντο με την επιγραφή "εν τούτω νίκα".
Σημαία που ύψωσε ο αρματολός του Παρνασσού Λάμπρος Τσεκούρας. H σημαία έφερε  σταυρό, σε συνδυασμό με τον  αετό. Πέρα από τον γνωστό πουλί σταυραετό, τα διάφορα κοσμήματα που φορούσαν τότε και οι σημαίες αυτές ονομάζονταν σταυραετοί.
Σημαία  του Μερκουρίου Θεοδώρου Μπουά τέλη του 15ου αιώνα. Για τις υπηρεσίες στις μεγάλες δυνάμεις ενάντια στους Οθωμανούς του προσφέρθηκαν έξι σημαίες. Την σημαία αυτή την δώρισε ο αυτοκράτορας της Γερμανίας Μαξιμιλιανός ο Α΄.
 

 
 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

  

 

 
Ναυτικές σημαίες της Ελλάδας και της Σμύρνης κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Το κόκκινο συμβολίζει την Τουρκία που έχει σκλαβωμένους τους Έλληνες που συμβολίζει το μπλε. Βλέπουμε ότι το μπλε είχαν συνδέσει οι Τούρκοι με την Ελλάδα.
Με την συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊνρατζή από το 1774 τα Ελληνικά πλοία μπορούσαν να φέρουν την Ρωσική σημαία με τον σταυρό του Αγίου Ανδρέα. Ο εμπορικός στόλος τότε έφερε διάφορες Ευρωπαϊκές σημαίες.

 
Στον πίνακα έξοδος του Μεσολογγίου βλέπουμε την σημαία που ύψωσαν οι Μαυρομιχαλαίοι το 1769 στην επανάσταση που υποκινήθηκε από την Ρωσία. Παρόμοια σημαία ύψωσαν ο Μελισσηνός Μακάριος και οι Κολοκοτρωναίοι.
 

 
 

 

Το 1807 μετά την συνθήκη του Τιλσίτ μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, οι αρματολοί του Ολύμπου με αρχηγό τον Γιάννη Σταθά  αφού μάζεψαν τα 70 πλοία τους στην Σκιάθο, κατέβασαν την Ρωσική σημαία και ύψωσαν την παραπάνω.
 Ο στόλος της Σκιάθου με τον αρματολό του Ολύμπου Γ. Σταθά από το 1800 χρησιμοποιούσε στο κατάμαυρο καράβι του σημαία που ήταν με λευκό σταυρό σε γαλάζιο φόντο. Το δημοτικό τραγούδι λέει  "είχε τα πανιά κατάμαυρα και τ' ουρανού παντιέρα".  Στη Σκιάθο το 1807 στη μονή της Ευαγγελίστριας στη σύσκεψη που έγινε στο μοναστήρι για το σχέδιο δράσης, στη σημαία αυτή, ο μοναχός Νήφωνας όρκισε τους Μιαούλη, Κολοκοτρώνη, Γιάννη Σταθά, Παπαθύμιο Βλαχάβα, Νικοτσάρα, τον Σκιαθίτη διδάσκαλο του Γένους Επιφάνιο-Στέφανο Δημητριάδη, τους Λαζαίους, τον Καρατάσο, τον Λιόλιο, τον Τσάμη και άλλους πολλούς.
 

 

 

 

 

Οι Χειμαριώτες χρησιμοποιούσαν σημαίες που έφεραν τους ταξιάρχες Μιχαήλ και Γαβριήλ.
     

 
 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 
Σημαία  της Θράκης και της Ρωμυλίας και των περιοχών γύρο από την Κωνσταντινούπολη.
Τα κοντάρια που στηρίζονταν οι σημαίες στην επανάσταση τελείωναν σε διάφορα σχέδια που είχαν θέμα τον σταυρό. Αυτά ονομάζονταν επίστεψη. Η επίστεψη τελείωνε σε λόγχη για να χρησιμοποιείται σαν όπλο. Το κάτω μέρος των κονταριών ήταν επίσης μυτερό για να μπήγεται εύκολα στο έδαφος.
Σημαία που ύψωσε άγνωστος καπετάνιος. Το λευκό σημαίνει την λύτρωση με την βοήθεια του σταυρού και το μαύρο την αδούλωτη Ελληνική ψυχή. Ο σταυρός αυτός είναι του Saint Piran,  προστάτου άγιου των ανθρακωρύχων κασσίτερου της Κορνουάλλης, και χρησιμοποιείται από τον 15ο αιώνα σε διάφορες σημαίες.
 

 
 

 

  

  
 H σημαία που ύψωσε ο Μάρκος Μπότσαρης στο Σούλι στις 26 Οκτωβρίου του 1820.
Οι Μακεδόνες χρησιμοποιούσαν  σημαίες που έφεραν τον άγιο Δημήτριο. Οι Πελοποννήσιοι τους στρατηλάτες ’γιο Γεώργιο και ’γιο Δημήτριο με την επιγραφή "εν τούτω νίκα"
Σημαία που χρησιμοποίησαν οι Έλληνες εθελοντές στην εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο το 1798. (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο).
 

 
 

 

 

  

 

  

 

 
Λάβαρο της αυτόνομου Πάργας.
Σημαία με κόκκινο σταυρό χρησιμοποιούσαν οι οπλαρχηγοί των Αγράφων και οι Καλαρρυτήνοι της Ηπείρου.
Στο πίνακα η πολιορκία της Τριπολιτσάς βλέπουμε ένα τύπο σημαίας που χρησιμοποιούσαν στην επανάσταση.
 

 
 

 

 

 
 (Αναπαράσταση) Σε ιστορικό αρχείο της Εθνικής Βιβλιοθήκης με αριθμό 8711 αναφέρεται ότι , η πρώτη  σημαία της επανάστασης ανυψώθηκε στα Καλάβρυτα και έφερε σταυρό με 16 λωρίδες από κάτω με την επιγραφή: ή ελευθερία ή θάνατος.
Ο Λάμπρος Κατσώνης  το 1792 όταν η Ρωσία υπόγραψε συνθήκη ειρήνης με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, συνέχισε τον αγώνα και ύψωσε στο Πόρτο Κάγιο της Μάνης την παραπάνω σημαία.

 
Η σημαία που είχε προτείνει ο Ρήγας Φεραίος φέρει το ρόπαλο του Ηρακλή και τρεις σταυρούς. Το κόκκινο σημαίνει αίμα, το λευκό ελευθερία και το μαύρο θάνατος.

 
 

 

 

 

  

 

 

 

 

  

 

 
Ο Λάμπρος Κατσώνης είχε χρησιμοποιήσει στο στόλο του παρόμοια σημαία με την παραπάνω.
Σημαία που σήκωσε ο Ζαχαριάς κλέφτης της Λακωνίας. Οι Βερβιτσιώτες σήκωσαν παρόμοια σημαία με γαλάζιο Σταυρό. Τα χρώματα της σημαίας είναι αυτά που πρότεινε ο Ρήγας και συμβολίζουν το ρητό.
Σημαία του καπετάν Τζιουβάρα το 1770, στην άλλη πλευρά είχε προσθέσει την εικόνα της Παναγίας. Την ίδια σημαία χωρίς τον χριστό σήκωσαν οι Μαυρομιχαλαίοι στην υποκινούμενη επανάσταση από την Ρωσία το 1769.
 

 
Η  συλλογή  και  επεξεργασία  του  υλικού  έγιναν  από  τον  Σκαφίδα  Ζαχαρία