Η θρησκευτική αυτή ποίηση, που γεννήθηκε απ' την εκκλησιαστική τελετουργία, έδωσε ύμνους ασύγκριτους γεμάτους συγκίνηση έκφραση και πάθος. Μια ποίηση, που γεννήθηκε ενωμένη με τη μουσική της, όπως η αρχαία λυρική ποίηση. Γι' αυτό οι δημιουργοί της λέγονται μελωδοί. Οι κυριότεροι εκπρόσωποι της υμνογραφίας ήταν ο Ρωμανός ο Μελωδός και ο Ιωάννης Δαμασκηνός. Ο Ρωμανός, από τη Συρία, έζησε κατά τους περισσότερους κριτικούς τον 6° αιώνα - άλλοι τον θέλουν μεταγενέστερο - κι έπλασε ένα νέο ποιητικό είδος, με νέο ποιητικό ύφος. Άλλαξε τα μέτρα από ποσοτικά (με βάση δηλαδή το μακρό και το βραχύ) σε τονικά (η τονούμενη συλλαβή προσφερόταν πιο έντονα και η άτονη ήταν πιο χαλαρή σαν βραχύχρονη). Η γλώσσα του ήταν ζωντανή, οι ρυθμοί του πολύ μουσική και βαθιά τα νοήματα του. Ήταν αληθινά μεγαλόπνοος, δραματοποιούσε τα θέματα του κι έστηνε τις εικόνες του με ζωγραφική παραστατικότητα. Θαυμάσια είναι τα δύο κοντάκια των Χριστουγέννων και των Φώτων, «Η Παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει» και «Επεφάνης σήμερον τη Οικουμένη και το φως σου, Κύριε εσημειώθη εφ' ημάς». Θαυμάσιος είναι και ο ύμνος του Ρωμανού «Εις την Δεύτερον Παρουσίαν».

Το πάθος αυτό και τη θέρμη, τη βαθιά κατάνυξη και τη συντριβή της ψυχής, τα ξαναβρίσκουμε αργότερα στα τροπάρια της μεγάλης βυζαντινής υμνογραφίας, της Κασσιανής. Ανάμεσα τους, μα κι ανάμεσα σ' όλη τη βυζαντινή θρησκευτική ποίηση, ξεχωρίζει σαν αληθινό διαμάντι, το «Κύριε εν πολλές αμαρτίαις περιπεσόυσα γυνή». Το θαυμάσιο αυτό τροπάριο που έχει μεταφράσει ο Κωστής Παλαμάς με τον τίτλο «Κασσιανή», ψάλλεται κάθε Μεγάλη Τρίτη βράδυ. Έτσι αν οΡωμανός ονομάστηκε ο Πίνδαρος της Εκκλησίας, αξίζει να πούμε κι αυτή την ποιήτρια, Σαπφώ του Βυζαντίου.

Άλλοι αξιόλογοι υμνογράφοι είναι ο Ανδρέας Κρήτης, που έγραψε το Μεγάλο Κανόνα, ο Κοσμάς Μελωδός και ο Ιωσήφ ο Υμνογράφος.

Στην κοσμική ποίηση, ξεχωρίζουν, ο Γεώργιος Πισσίδης και ο Νόννος. Για τη δημοτική ποίηση παραπέμπουμε στα άρθρα (ακριτικά τραγούδια), όπου γίνεται λόγος και για το «Έπος του Διγενή Ακρίτα».

Η ποίηση στην Γ' περίοδο (1204-1453) μας έδωσε ένα έμμετρο έργο το «Χρονικό του Μορέως», και θρηνητικά τραγούδια για την Άλωση, που το αριστούργημα τους «Της Αγίας Σοφίας» είναι απ' τα ωραιότερα της δημοτικής μούσας.