·       ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ  

        Για τους Μικρασιάτες ο γάμος αποτελούσε ιερό καθήκον, τόσο για τους ίδιους όσο και για την κοινωνία. Αγαπούσαν την οικογένεια και φρόντιζαν να τη δημιουργήσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Όπως κρατούσαν τις αρχές και την παράδοση στην πατρίδα, έτσι κι εδώ τώρα δεν άλλαξαν καμιά από τις όμορφες συνήθειές τους, όπως αυτή του γάμου.

       Οι αναμνήσεις δεν χάνονται ποτέ. Οι Χαμένες Πατρίδες δεν ξεχνιούνται, όσο μακριά κι αν είναι. Άλλο τόσο όμως δεν ξεχάστηκαν τα ήθη και τα έθιμα.  Η μοναδική αυτή ένωση του τότε και του τώρα. Η γλυκιά χαρά που ένωνε τους ανθρώπους στα πατρικά χώματα. Ακόμα και σήμερα εδώ είναι ζωντανή η παράδοση του Μικρασιάτικου γάμου.
 

στο σπίτι του γαμπρού

        Η ετοιμασία του γάμου αρχίζει το Σάββατο το πρωί . Στο σπίτι του γαμπρού όλοι οι συγγενείς και οι φίλοι είναι μαζεμένοι για να παρακολουθήσουν το πατροπαράδοτο ξύρισμα και να ευχηθούν στο γαμπρό "καλά στέφανα". Την ίδια μέρα το σόι του γαμπρού σφάζει τ' αρνιά που θα αποτελέσουν το γαμήλιο τραπέζι και αρχίζει το γλέντι.

       Την επόμενη μέρα, την Κυριακή, ξεκινούν πρωί απ΄ το σπίτι του γαμπρού για το σπίτι του κουμπάρου. Όταν η  πομπή του γαμπρού φτάνει στο σπίτι του κουμπάρου, ανταλλάσουν ευχές ,  γίνονται τα απαραίτητα κεράσματα και στήνουν το χορό. Το τέλος του χορού σημαίνει ότι ο κουμπάρος πρέπει να γυρίσει με το γαμπρό στο σπίτι του μελλόνυμφου. Η παρέα ξεκινάει για το δρόμο της επιστροφής.

       Στο σπίτι του γαμπρού έχουν μαζευτεί όλοι οι καλεσμένοι και περιμένουν. Μαζί με τους συγγενείς και τους φίλους θα συνοδεύσουν το μελλόνυμφο στο σπίτι της νύφης. Ο γαμπρός καβαλάει  σε ένα στολισμένο άλογο. Πίσω απ' αυτόν ακολουθεί ένα δεύτερο άλογο, στο οποίο θα καθίσει η νύφη όταν η γιορτινή ακολουθία φτάσει στο σπίτι της.

στο σπίτι της νύφης

          Παράλληλα με αυτά, στο σπίτι της νύφης οι φίλες της της φοράνε μία μία τα γαμήλια ρούχα και τη στολίζουν. Τα κορίτσια έφτιαχναν μόνα τους μια βαφή νυχιών το "κινεκίζι" και μ΄αυτό έβαφαν τα νύχια της νύφης μέσα σ΄ένα στολισμένο πανεράκι. όλα αυτά αποτελούν ανάμνηση της κοκεταρίας της γυναίκας που φρόντιζε πολύ την εμφάνισή της. Τώρα ήταν η ώρα να στολίσουνε τη νύφη τραγουδώντας την οι φίλες της τραγούδια επαινετικά για την ομορφιά και τα κάλλη της.

     Έπειτα της φορούσαν το πέπλο με επιμέλεια. Τώρα πλέον η νύφη ήταν έτοιμη, στολισμένη και καμαρωτή, με τα μαλλιά της κότσο και με το αραχνοΰφαντο πέπλο να τον σκεπάζει πεσμένο ως κάτω στη μέση της. Το νυφικό στις πιο παλιές εποχές, εκεί στην Απολλωνιάδα, ήταν ραμμένο από ολομέταξο ύφασμα, μπουφουρακένιο ατλάζι σε μορφή βράκας.

     Κατόπιν η μητέρα της νύφης κερνάει τις παρευρισκόμενες που συμμετέχουν στη χαρά και τους εύχεται και στα δικά τους.  Οι στιγμές ήταν γεμάτες συγκίνηση αυτή την ώρα του αποχωρισμού και έξω η μουσική από τα όργανα σήμαινε τον ερχομό του γαμπρού και του κουμπάρου.

      Οι συγγενείς και οι καλεσμένοι της νύφης περιμένουν στην αυλή του σπιτιού τους συμπεθέρους με το γαμπρό και την ακολουθία του. Μπαίνοντας το σόι του γαμπρού στην αυλή , η μάνα της νύφης σπάει ένα ρόδι κα λέει: "Όσα σπόρια έχει το ρόδι, τόσα μωρούδια αγόρια και κορτσούδια να κάνουν". Αφού κεραστούν στην αυλή της νύφης και ευχηθούν, ανοίγουν το χορό. Όταν σταματήσει ο χορός, ο γαμπρός και οι μπράτιμοί του - δηλαδή οι αδερφικοί του φίλοι- πηγαίνουν να πάρουν τη νύφη.

       Ο γαμπρός φτάνει έξω από την πόρτα της νύφης και τη βρίσκει κλειστή. Από μέσα ακούγονται οι φωνές των κοριτσιών, που ζητούν χρήματα, μπαξίσι. Ο γαμπρός πληρώνει, μα οι κοπέλες ζητούν περισσότερα γιατί η νύφη είν’ όμορφη και ακριβή. Διασκεδάζουν κι εδώ λίγο τη στιγμή του παζαριού και τελικά ανοίγουν την πόρτα, αφού πάρουν πρώτα το απαραίτητο ρεγάλο.

     Στη συνέχεια ο γαμπρός φιλά το χέρι των γονιών της νύφης και ξεκινούν όλοι μαζί για την εκκλησία. Η νύφη κατεβαίνοντας τις σκάλες στέκει στην εξώπορτα, γυρνά το πρόσωπο κι αντικρίζει το σπίτι. Είναι η ώρα που ο πατέρας της πατάει το κεφάλι τρεις φορές και η νύφη σκύβει σε θέση μετάνοιας, ως ένδειξη αποχαιρετισμού.
 

      Η νύφη κι ο γαμπρός ανεβαίνουν στο στολισμένο άλογο που θα τους πάει στην εκκλησία. Τα δυό σόγια, μαζί με τους μελλόνυμφους και το στολισμένο κάρο που βρίσκονται τα προικιά της νύφης, ξεκινάνε για τη στέψη.  Τα όργανα έπαιζαν ακούραστα μπροστά, με τα παλικάρια να χορεύουν και τους καλεσμένους να ακολουθούν στο διάβα για την εκκλησία. Εκεί στην πόρτα περίμενε ο παπάς τους μελλόνυμφους για να τους μεταφέρει έναν έναν μπρος στην ωραία πύλη και ν’ αρχίσει το μυστήριο. Ο παπάς ντυμένος στ’ άσπρα άμφια κρατά τη νύφη από το χέρι, την οδηγεί μέσα στο ναό. Στη συνέχεια ακολουθούσε και η μεταφορά του γαμπρού. Ξεχωριστή αξία έχουν τα στέφανα  κοινά για όλους, κι αυτά φερμένα από τα πατρικά χώματα, σπάνια και εξαίρετα διακοσμημένα, αντίγραφα ίσως από τα στέμματα των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου. Καμιά φορά και οι βέρες ήταν δανεικές, να τις φορέσουν οι μελλόνυμφοι την ώρα του μυστηρίου και ύστερα να τις επιστρέψουν.

     Αφού τελειώσει το μυστήριο, ο κουμπάρος ανοίγει τον πρώτο χορό των νεόνυμφων. Μετά το γάμο ο γαμπρός παίρνει τη νύφη στ' άλογό του, για να την οδηγήσει στο καινούργιο τους σπίτι. στο σπίτι του γαμπρού οι γονείς του περιμένουν να υποδεχθούν τη νύφη. Σαν φτάσουν, ο γαμπρός ανεβάζει στην αγκαλιά του τη νύφη στα σκαλιά του σπιτιού. εκεί την αφήνει πάνω σε ένα σίδερο, που έχει τοποθετήσει η μάνα του μπρος στην πόρτα ντου σπιτιού. Η νύφη το πατάει για να είναι σιδερένια όσο καιρό θα ζήσει εκεί. Η πεθερά της σπάει ένα ψωμί πάνω από το κεφάλι της και της δίνει ευχές για το ριζικό της. Δίνουν ακόμα στη νύφη να κρατήσει ένα αγοράκι για να είναι το πρώτο παιδί που θα γεννήσει αγόρι.

       Ένα κορίτσι μοιράζει το ψωμί, που έσπασε η πεθερά στους καλεσμένους και όλοι μαζί εύχονται στο νιόνυμφο ζευγάρι. Οι κοπέλες κουβαλάνε την προίκα της νύφης στο καινούργιο της σπιτικό. Μετά απ' αυτό αρχίζει ο χορός που τον σέρνει η νύφη. έτσι αρχίζει και το γαμήλιο γλέντι, που θα διαρκέσει ολόκληρη τη μέρα και τη νύχτα. Κατά το μικρασιάτικο έθιμο, ο γαμπρός πρέπει να παραβρίσκεται στο γλέντι όσο κι αν διαρκέσει. Για  το λόγο αυτό, οι φίλοι του κάνουν ότι είναι δυνατόν  να συνεχιστεί το γλέντι και να του κλέψουν την πρώτη νύχτα του γάμου.
 

Γαμήλιο γλέντι

       Ο γάμος, όπως γίνονταν στη γη απ' όπου κατάγονται και είναι μια μακρινή ανάμνηση, αλλά και πλήθος άλλα ήθη και έθιμα, αναβίωναν για αρκετά χρόνια στο Παλαίφυτο, χάρη στον Πολιτιστικό Σύλλογο των κατοίκων του, με την επωνυμία "ΠΥΡΣΟΣ". Σύλλογος δραστήριος, έχει σαν σκοπό να διαφυλάξει στις επόμενες γενιές τα όσα έλεγαν κι έκαναν οι προγενέστεροι. Σε κάθε ευκαιρία διοργανώνει εκδηλώσεις με παραδοσιακά έθιμα και χορούς, όπου συμμετέχουν τα μέλη του και το χορευτικό το συγκρότημα.

     Οι φωτογραφίες προέρχονται από αναπαράσταση μικρασιάτικου γάμου που έγινε στο Παλαίφυτο  το 1988. Συμμετείχαν τα χορευτικά συγκροτήματα του ΠΥΡΣΟΥ και κάτοικοι του χωριού. Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε από την ΕΤ2  στην εκπομπή "ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΜΑΣ".

ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΟ VIDEO ΤΗΣ ΕΤ2 ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΗΘΗΚΕ ΤΟ 1988.

ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΓΟΡΓΟΓΕΤΑ.