Ας το πάρει το ποτάμι

ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΟΤΙΣΤΗΡΙΩΝ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2017-2018

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

 

«ΑΣ ΤΟ ΠΑΡΕΙ ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ»

ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ

ΓΚΟΡΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ –  ΜΑΝΔΟΥΡΑΡΗ ΜΑΡΙΝΑ

To σχολικό έτος 2017-2018 το Νηπιαγωγείο Ποτιστηρίων ανέλαβε τη διεκπεραίωση εκπαιδευτικού προγράμματος στα πλαίσια της περιβαλλοντικής αγωγής  με τίτλο: «Ας το πάρει το ποτάμι».

Το συγκεκριμένο θέμα εντάσσεται στη θεματολογία του νερού ως πηγή ζωής. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 15 παιδιά μικτής ηλικίας και διήρκεσε συνολικά 2 μήνες.

Το πρόγραμμα χωρίστηκε σε 6 υποενότητες γύρω από τις οποίες τέθηκαν οι στόχοι μας και οργανώθηκαν οι δραστηριότητές μας. Οι υποενότητες αυτές ήταν:

• Ο κύκλος του νερού και οι μορφές του νερού στη φύση
• Η διαδρομή του νερού από το περιβάλλον ως το σπίτι μας
• Οι μεταβολές στη φυσική κατάσταση του νερού
• Η ρύπανση του νερού και η προστασία του περιβάλλοντος
• Οικοσυστήματα και ζωή μέσα σ΄αυτά
• Ήθη κι έθιμα του τόπου μας.

 

 

Oι μαθησιακές επιδιώξεις και οι δραστηριότητες που έγιναν στο πλαίσιο αυτών ήταν οι παρακάτω:

• Να κατανοήσουν τα παιδιά τη σημασία του νερού στη ζωή των ανθρώπων κι όλων των φυτικών και ζωικών οργανισμών
  • Είδαμε φωτογραφίες που δείχνουν τις συνέπειες της έλλειψης νερού στον άνθρωπο, τα ζώα και τη φύση
  • Είδαμε μέσα από εικόνες τη χρησιμότητα του νερού στη ζωή των ζώων (περπατούν, αναπαράγονται κτλ.)
  • Προβληματιστήκαμε πάνω σε εικόνες που έδειχναν παιδιά του τρίτου κόσμου και τις ανάγκες τους σε νερό και αναφερθήκαμε στη λειψυδρία και την ξηρασία.
  • Φτιάξαμε ομαδική κατασκευή κολλάζ με μηνύματα των παιδιών με τίτλο «πόσο σημαντικό είναι το νερό για τον πλανήτη μας;»
  • Παρατηρήσαμε από σχετικές φωτογραφίες το ποσοστό νερού στον ανθρώπινο οργανισμό και κατανοήσαμε τη σημασία του στον οργανισμό μας
  • Συμπληρώσαμε φύλλο εργασίας χρωματίζοντας το 74% του ανθρώπινου οργανισμού σε νερό και το καταγράψαμε σε κλάσμα
  • Φτιάξαμε παιχνίδι μέσω της εφαρμογής scratch. Τα παιδιά πρέπει να ταΐσουν τον καρχαρία με ψάρια και όχι με φρούτα. Για κάθε ψάρι που τρώει κερδίζουν πόντους. Έχουν 3 ζωές, σε περίπτωση που φάει ο καρχαρίας 3 φρούτα χάνει.
  • Στο τέλος της σχολικής χρονιάς έχουμε προγραμματίσει να παρουσιάσουμε την παράσταση «Ο μάγκας καρχαρίας»

 

• Να γνωρίσουν τις μορφές του νερού στη φύση και τους φυτικούς και τεχνητούς οργανισμούς χερσαίων υδάτων

Ø  Συζητήσαμε που βάζουμε το νερό. Είπαμε που μπορούμε να βρούμε το νερό στη φύση αλλά και στο σπίτι μας. Επίσης μιλήσαμε για τις ηλεκτρικές  συσκευές που λειτουργούν με νερόØ  Προσπαθήσαμε να σκεφτούμε και στη συνέχεια είδαμε εικόνες που δείχνουν που βρίσκεται το νερό στο περιβάλλον

• Αναζητήσαμε στον χάρτη μεγάλους ποταμούς της Ελλάδας , όπως Αλιάκμονας , Αξιός , Πηνειός
• Αναζητήσαμε στην υδρόγειο σφαίρα τη θάλασσα , τις λίμνες , τα ποτάμια

• Να γνωρίσουν τον κύκλο του νερού
  • Είδαμε στον υπολογιστή την ιστορία «Ο Μπαρμπακιένος»
  • Φύλλο εργασίας: Κόψε και κόλλησε στη σωστή σειρά τις εικόνες για να δημιουργήσεις τον κύκλο του νερού
  • Μάθαμε το τραγούδι «Από που ‘σαι ποταμάκι»
  • Είδαμε video που μας δείχνουν τον κύκλο του νερού
  • Κατασκευάσαμε τρισδιάστατη μακέτα με τον κύκλο του νερού
  • Φτιάξαμε παιχνίδι στον υπολογιστή (με τη μέθοδο scratch), όπου τα παιδιά πρέπει να τελέσουν την πορεία της σταγόνας
  • Δραματοποιήσαμε τον κύκλο του νερού
  • Διαβάσαμε την ιστορία «Ο σταγονούλης»

 

• Να αντιληφθούν μέσα από πειράματα τις ιδιότητες του νερού και να κατανοήσουν τις έννοιες «τήξη», «πήξη», «εξάτμιση», «υγροποίηση», «πυκνός», «αραιός», «άνωση»

Ø  Γνωρίσαμε τις έννοιες πήξη- τήξη- εξάτμιση και πειραματιστήκαμε με αυτέςØ  Διαβάσαμε το παραμύθι “Ο χιονάνθρωπος που δεν ήθελε να λιώσει “.  Στη συνέχεια φτιάξαμε επιτραπέζιο παιχνίδι με αφορμή το παραμύθι και προσπαθήσαμε να φτιάξουμε μονοπάτια για να φτάσει ο χιονάνθρωπος στον βόρειο πόλοØ  Βάλαμε σε κουτιά διαφορετικού σχήματος νερό και τα αφήσαμε στην καταφυγή για μια ημέρα. Ύστερα ρίξαμε χοντρό αλάτι και αραιωμένη τέμπερα και δημιουργήσαμε τέχνη! Ø  Προσπαθήσαμε να σκεφτούμε πως θα μπορούσαμε φτιάξουμε κι εμείς έναν χιονάνθρωπο και αποφασίσαμε να τον φτιάξουμε βάζοντας μπαλόνια νερού στην κατάψυξη. Έτσι, φτιάξαμε 3 χιονάνθρωπους από πάγο και κάναμε υποθέσεις που θα λιώσει γρηγορότερα ο χιονάνθρωπος. Ο ένας τοποθετήθηκε πάνω στο καλοριφέρ, ο άλλος μέσα στο κατσαρολάκι και ο τρίτος στο παράθυρο της τάξης μας. Κάναμε υποθέσεις για το τι θα συμβεί. Παρατηρήσαμε που λιώνει ο χιονάνθρωπος πιο γρήγορα, καταγράψαμε τα αποτελέσματα, τα συγκρίναμε με τις υποθέσεις μας και βγάλαμε συμπεράσματαØ  Δοκιμάσαμε το φαινόμενο της πήξης και με άλλα υγρά στοιχεία. Κάναμε προβλέψεις και μετά επιστρέψαμε να τις αναθεωρήσουμε την επόμενη μέρα όταν είδαμε τα αποτελέσματα του πειράματος

• Πειραματιστήκαμε ως προς τις έννοιες της χωρητικότητας και της διατήρησης των ποσοτήτων. Καταγράψαμε τις μαντεψιές μας, και επαληθεύσαμε κάνοντας τη μεταφορά του νερού σε δοχεία διαφορετικού μεγέθους.
• Προσπαθήσαμε να εξηγήσουμε στα παιδιά πως η βύθιση κι η πλεύση των αντικειμένων δεν εξαρτάται μόνο από το βάρος και το υλικό τους αλλά και από το σχήμα και την πυκνότητά τους και πειραματιστήκαμε με διάφορα υλικά και αντικείμενα.
• Σκυταλοδρομία του νερού : Τα νήπια σε 2 ομάδες τρέχουν να γεμίσουν , κρατώντας πλαστικά ποτηράκια 2 λεκάνες με νερό μέχρι μια στάθμη που έχουμε ορίσει εκ των προτέρων

 

• Να μάθουν πώς το νερό φτάνει ως το σπίτι μας
  • Προσπαθήσαμε να απαντήσουμε στο ερώτημα «Που είναι κρυμμένο το νερό» και φτιάξαμε ομαδικό κολλάζ.
  • Είδαμε στο laptop την ιστορία «απεργία στον κύκλο του νερού».
  • Μιλήσαμε για το νερό που φτάνει στο τραπέζι μας κι από πού προέρχεται κι εξηγήσαμε τι είναι η γεώτρηση
  • Μάθαμε πώς το νερό φτάνει ως τις βρύσες των σπιτιών μας και εξηγήσαμε πως το ακάθαρτο νερό μπορεί να καθαριστεί πριν ξαναγυρίσει στον υδάτινο ορίζοντα μέσω του βιολογικού καθαρισμού
• Επισκεφτήκαμε τη μονάδα εμφιάλωσης «Νερά Κρήτης» και κατανοήσαμε τη διαδικασία από την κατασκευή των μπουκαλιών και την εμφιάλωσή τους ως τη συσκευασία τους και τη μεταφορά τους

 

• Να γνωρίσουν οικοσυστήματα του τόπου μας
• Εξηγήσαμε τι σημαίνει υδροβιότοπος και γνωρίσαμε μέσα από φωτογραφικό υλικό και βίντεο, είδη της Ελλάδας που ζουν σ’αυτούς. Είδαμε τον κύκλο ζωής του βάτραχου κι επισημάναμε τις μεταμορφώσεις του μέχρι την ενηλικίωσή του.
• Ατομική κατασκευή από χαρτόνι: βατραχάκια στο νούφαρο
• Να γνωρίσουν τα είδη και τα αίτια της ρύπανσης του νερού
  • Συζητήσαμε για τη ρύπανση του νερού
  • Πραγματοποιήσαμε το πείραμα «το σπίτι του γείτονα» για να κατανοήσουμε πόσο εύκολα ρυπαίνονται τα ύδατα αλλά και τη σημασία της δικής μας πρόνοιας. Χωρίσαμε ένα πιάτο με νερό στα τέσσερα και φανταστήκαμε πως κάθε τεταρτημόριο είναι ένα διαφορετικό σπίτι. Κάποια μέρα ένας γείτονας άρχισε να πετάει σκουπίδια υγρά και στερεά στο νερό μπροστά από το σπίτι του. Είδαμε λοιπόν πως παρ’ ότι οι άλλοι γείτονες ήταν προσεκτικοί τα σκουπίδια του ενός απρόσεκτου γείτονα έφταναν και στα άλλα σπίτια και ρύπαιναν τα νερά
• Παρακολουθήσαμε τη θεατρική παράσταση «η Αλίκη στη χώρα των ψαριών βασισμένη στο έργο του Γιάννη Ξανθούλη «μέσα στο νερό δασκάλα», με κεντρικό θέμα τη ρύπανση της θάλασσας.
• Διαβάσαμε το βιβλίο «η κυρά Φύση κι ο κακός ο Ρύπος» και ζωγραφίσαμε ό,τι μας άρεσε από την ιστορία
• Δημιουργήσαμε στον υπολογιστή παιχνίδι με το πρόγραμμα scratch,βασισμένο στο βιβλίο «η κυρά φύση κι ο κακός ο ρύπος». Τα παιδιά συνέβαλαν «φτιάχνοντας» την πρωταγωνίστρια του παιχνιδιού και εκφωνώντας τις λέξεις «κλειδιά».
• Μέσα από σχετικές φωτογραφίες είδαμε τους τρόπους μόλυνσης του νερού αλλά και τις συνέπειες της μόλυνσης
• Να διαμορφώσουν θετική στάση σε κάθε προσπάθεια προστασίας των νερών
  • Μέσα από συζητήσεις μέσα στην τάξη, εποπτικό υλικό και video τονίσαμε τη χρησιμότητα του νερού στη ζωή μας αλλά και στη φύση και τα ζώα
  • Εξηγήσαμε τη σημασία εξοικονόμησης νερού και πως μπορεί ο καθένας μας στην καθημερινότητά μας να μην κάνει σπατάλη. Συζητήσαμε απλούς τρόπους εξοικονόμησης νερού.

 

• Να μάθουν πώς σχετίζεται το νερό με την παράδοσή μας
  • Είπαμε και προσπαθήσαμε να αποστηθίσουμε παροιμίες για το νερό
  • Συζητήσαμε τη σημασία του νερού στη θρησκεία (βάφτιση, Θεοφάνεια κτλ.), την ιστορία (ανάπτυξη ποταμών κοντά στα ποτάμια, επαγγέλματα παρελθόντος σχετικά με το νερό κτλ.) και τη μυθολογία (θεός Ποεσειδώνας, Νηρέας κτλ)
  • Γνωρίσαμε το έθιμο της περπερούνας (αναβροχιάς)που τηρούν σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, είδαμε σχετικό βίντεο και το δραματοποιήσαμε
  • Αναφερθήκαμε σε μύθους και θρύλους της λαϊκής μας παράδοσης (το «αθάνατο νερό», η γοργόνα κι ο Μέγας Αλέξανδρος, νεράιδες και δράκοι που φυλούν το νερό).

 

• Να γνωρίσουν τις 3 καταστάσεις της ύλης

Ø  Μιλήσαμε για την ύλη και τις 3 μορφές αυτής. Προσπαθήσαμε να σκεφτούμε διάφορες μορφές ύλης και να τις κατατάξουμε στη μορφή στην οποία ανήκουν. Είδαμε εικόνες και τις κατατάξαμε στη μορφή στην οποία ανήκουν

 

• Να κατανοήσουν τις έννοιες «επιπλέουν» και «βυθίζονται» και να κάνουν μια πρώτη γνωριμία με τα χαρακτηριστικά που έχει ένα αντικείμενο που επιπλέει ή βυθίζεται

Ø  Πειραματιστήκαμε με διάφορα αντικείμενα και κάναμε προβλέψεις για το εάν βυθίζονται ή επιπλέουν. Διαπιστώσαμε τι συμβαίνει τελικά ρίχνοντας τα στο νερό και καταγράψαμε τα αποτελέσματα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

• Ένας μάγκας καρχαρίας (θεατρικό), βασισμένο στο βιβλίο «Ο καρχαρίας που έκανε τον μάγκα», Ιωάννα Κυρίτση – Τζιώτη, εκδ. Πορτοκάλι (2012)
• Η κυρά-Φύση και ο κακός ο ρύπος, Παπαδοπούλου Έφη, εκδ. Λιβάνης(2008)
• Νερό και Θρησκεία, Βακαλόπολος Κ., Γκόλιας Άγ. Γκόνης Γ. (2014) στο SlideSharehttps://www.slideshare.net/1gympyl/ss-36881561?from_action=save
• Οδηγός Νηπιαγωγού, εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί, δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2006)
• Ο Μπαμπακένιος, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας (2008)
• Ο Σταγονούληςπετάει στα σύννεφα, απόδοση από τη Μαρία Δραγασία από την αγγλική ιστορία «Drippy the raindrop-ToMountains and back» που είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα http://www.drippytheraindrop.com/DrippysWorldTrialStories/ToMountainsAndBack/Page1.htm
• Πρόγραμμα σπουδών Νηπιαγωγείου, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2011)
• Το βρωμοχώρι, Ζαραμπούκα Σοφία, εκδ. Κέδρος(2011)
• Το κουτί της οικολογίας-Προστατεύω το περιβάλλον, εκδ. Σαββάλας(2008)

 

Ιστοσελίδες

• https://www.youtube.com/watch?v=uU0K-UOtgwA
• http://www.kpe-kalamatas.gr/gr_pages/apergia.pdf
• http://www.kindykids.gr/teachers-material/world-days/425-hmera-nerou.html
• NASA: The Water Cycle, στοYoutubehttps://www.youtube.com/watch?v=0_c0ZzZfC8c
• The life of water. Water which gives life, Unesco Office in Venice, στοYoutubehttps://www.youtube.com/watch?v=FAnDlYRycqs
• The water cycle. ΣτοYoutubehttps://www.youtube.com/watch?v=StPobH5ODTw
• Το νερό και η Μυθολογία, στο Slidesharehttps://www.slideshare.net/xristoi/ss-32089813