Οι εκκλησίες του Μυστρά

Άποψη του Μυστρά. Χαρακτικό του Bartlett, Παρίσι 1843

Όλες οι παραπάνω εκκλησίες βρίσκονται στο ένα τμήμα της πόλης του Μυστρά του Βροχοτονίου. Στο άλλο τμήμα δίπλα στον εντυπωσιακό πύργο εκκλησία χτισμένη μέσα σε σπηλιά, πρόκειται για το καθολικό της μονής της Παναγίας της Περιβλέπτου του 1350.

Γενικά οι εκκλησίες του Μυστρά αποτελούν χώρο μάθησης της βυζαντινής αρχιτεκτονικής ζωγραφικής, αγιογραφίας και χωροταξικής μελέτης της εποχής λίγο πριν την αναγέννηση.

επιστροφή

Τοπικό Διαμέρισμα Μαγούλας

Ο οικισμός της Μαγούλας βρίσκεται δυτικά της Σπάρτης σε υψόμετρο 240 μέτρων και έχει 1675 κατοίκους.

Τοποθετείται στη συνέχεια των αρχαίων οικισμών Πιτάνης και Μεσώας της πόλης της αρχαίας Σπάρτης και σε κοντινή απόσταση από την περιοχή όπου βρισκόταν το αρχαίο Γυμνάσιο «Πλατανιστά».

Στον οικισμό έχουν κατά καιρούς εντοπιστεί μεμονωμένα ευρήματα αλλά και δημόσιες εγκαταστάσεις των κλασικών και των ρωμαϊκών χρόνων (ψηφιδωτά, κεραμική, συγκροτήματα λουτρών) που μαρτυρούν την ποιότητα ενός ανώτερου πολιτισμού, καθώς και δείγματα της οχυρωματικής τέχνης της περιοχής (τμήματα τειχών).

Ο οικισμός πήρε το όνομα του, σύμφωνα με ορισμένους, από τη λατινική λέξη magus που σημαίνει το μαγικό, το εξαιρετικής ομορφιάς τοπίο.

Πραγματικά η περιοχή απλώνεται σε έναν απέραντο πορτοκαλεώνα και ελαιώνα, αποπνέοντας το άρωμα της ομορφιάς και του μοναδικού κάλλους, βοηθούμενη και από την πανίδα και τη χλωρίδα που αναπτύσσεται στις όχθες του ποταμού Κνακίωνα. Άλλοι μελετητές υποστηρίζουν ότι το όνομα Μαγούλα δόθηκε στον οικισμό λόγω της ευφορίας του εδάφους του ή ακόμη και από τον σχηματισμό του ανάγλυφου του εδάφους που μοιάζει με τα μήλα του προσώπου.
Πρόκειται για ένα από τα Δημοτικά Διαμερίσματα που φέρει έκδηλη τη σφραγίδα της ανάπτυξης, με σίγουρες εγγυήσεις για το μέλλον, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί τον παραδοσιακό του χαρακτήρα σε αρμονική συνύπαρξη με τις νέες αρχιτεκτονικές τάσεις.
Ο επισκέπτης θα αποζημιωθεί από το πλήθος των χώρων και των μνημείων στην περιοχή, που καλύπτουν ένα ευρύ χρονικό διάστημα: από την κλασική εποχή, τα βυζαντινά ως και τα νεώτερα χρόνια.

Οι ναοί της Κοίμησης της Θεοτόκου,του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, τα εξωκλήσια του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Κωνσταντίνου, της Αναλήψεως, τα παλαιά αρχοντικά, ο πύργος του 
Σαλβαρά στην άκρη του οικισμού, τα παραδοσιακά ελαιοτριβεία, τα ίχνη των λιγοστών μύλων συνθέτουν την εικόνα της ιστορίας της περιοχής στο πέρασμα των αιώνων.

Από την άλλη το κτίριο του Δημαρχείου, το Σαϊνοπούλειο Αμφιθέατρο και η Ελευθέρα Σχολή Φιλοσοφίας «Ο Πλήθων» που ίδρυσε εδώ ο αείμνηστος ακαδημαϊκός Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, προσφέροντας έτσι την ευκαιρία στους ντόπιους αλλά και στους επισκέπτες να απολαύσουν μαθήματα φιλοσοφίας με ιδιαίτερα ενδιαφέροντα αντικείμενα από διακεκριμένους στο χώρο τους επιστήμονες, τα οποία συνεχίζονται ακόμη και σήμερα, αποτελούν το κέντρο πνευματικών αναζητήσεων.

Το σύνολο της πολιτιστικής δραστηριότητας στην περιοχή κλείνει με τις παραστάσεις, μουσικές και θεατρικές, του «Πολιτιστικού Καλοκαιριού», που για σειρά ετών διοργανώνει με μεγάλη επιτυχία το Σαϊνοπούλειο Ίδρυμα, με την εποπτεία του Προέδρου του, κ. Γ.Σαϊνόπουλου.
Για όσους αγαπούν τους περιπάτους στη φύση, οι διαδρομές πλάι στα γάργαρα νερά του Κνακίωνα ή ανάμεσα στους λόφους «Ανάληψη» ή στη θέση «Του Έλληνα τ' αχνάρι» αποτελούν ιδανική ευκαιρία για απόδραση.

Στη Μαγούλα - συνοικία Κουσουλιάνικο βρίσκεται και η ιδιωτική συλλογή «Λαογραφικά Εκθέματα» του Σπύρου και Τασίας Παπαδόγιαννη. Μια συλλογή από σκεύη, αντικείμενα και εργαλεία που για να την επισκεφθείς αρκεί ένα τηλεφώνημα στους δημιουργούς της.
Στο κέντρο του οικισμού λειτουργούν παραδοσιακές ταβέρνες όπου μετά την κόπωση της ημέρας μπορείτε να γευθείτε τοπικές παραδοσιακές γεύσεις.

Οικισμοί: Το Δ.Δ. Μαγούλας περιλαμβάνει τον οικισμό του Γενικού Νοσοκομείου.

Τοπικό Διαμέρισμα Αναβρυτής

Η Αναβρυτη ή Βρυσεαί βρίσκεται βόρεια του Δήμου Φάριδος και δυτικά του Δήμου Σπάρτης, σε υψόμετρο 850 μέτρων.
Συνδέεται με τη Σπάρτη με επαρχιακή, ελικοειδή οδό μήκους 13 χλμ., μέσω του Δημοτικού Διαμερίσματος του Αγίου Ιωάννη.

Είναι σκαρφαλωμένη στις παρειές του Ταϋγέτου, στο μέσο ενός τοπίου μαγευτικής ομορφιάς, με συνεχείς εναλλαγές εικόνων που από την πρώτη στιγμή αιχμαλωτίζουν το βλέμμα του επισκέπτη και τον μαγεύουν κυριολεκτικά.

Ο οικισμός που σήμερα βλέπουμε είναι κτισμένος από το 1000 μ.Χ. στην ίδια θέση με τον αρχικό της Μυκηναϊκής εποχής και διατήρησε το παλιό του όνομα, Βρυσεαί.
Αποτέλεσε σημαντικό κέντρο της περιοχής και μετέπειτα πρωτεύουσα του παλαιού Δήμου Βρυσεών.
Η ονομασία αυτή προήλθε από το πλήθος των δημόσιων κρηνών που ακόμη υπάρχουν αλλά και από τις πηγές που ανάβρυζαν στις γύρω τοποθεσίες.
Οι ασχολίες των κατοίκων ήταν παραδοσιακά, η βυρσοδεψία, η κηροπλαστική, η υποδηματοποιία και η κτηνοτροφία.

Εξάλλου η Αναβρυτή αποτέλεσε για ένα μεγάλο διάστημα, το σημαντικότερο βιοτεχνικό κέντρο της περιοχής με πανελλήνιες εμπορικές συναλλαγές.

Σήμερα η Αναβρυτή αποτελεί έναν ιδανικό προορισμό για τον επισκέπτη που επιθυμεί ηρεμία, χαλάρωση και ψυχική ανάταση.
Η ζωή εδώ κινείται σε χαμηλούς ρυθμούς, ανάμεσα στα απομεινάρια του παρελθόντος, με τους λιγοστούς πια κατοίκους να συντηρούν μνήμες άλλων καιρών.

Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το πλήθος των εκκλησιών, κτισμένων τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά χρόνια: τον Άγιο Νικόλαο, τους Αγίους Θεοδώρους, τη σπηλαιώδη Μονή Ζωοδόχου Πηγής (Ζαγούνα), την Ιερή Μονή Φανερωμένης, την Ιερά Μονή του Αγίου Δημητρίου που λειτούργησε και σαν εκκλησιαστικό σπουδαστήριο, όλες κοσμημένες με εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες αλλά και μοναδικά ξυλόγλυπτα τέμπλα.
Στην περιοχή βρίσκονται ακόμα βιοτεχνικές εγκαταστάσεις παλιών βυρσοδεψείων, νερόμυλων, υφαντουργείων, υποδηματοποιείων αλλά και συγκροτήματα νεροτριβών.
Καθώς θα περπατά κανείς στα καλντερίμια του χωριού το βλέμμα θα σταματήσει στα περήφανα αρχοντικά και θα ξεδιψάσει στις κελαριστές πηγές.

Στην είσοδο του χωριού, στο κτίριο του Δημοτικού Σχολείου λειτουργούν δύο νέα Μουσεία:το Βοτανολογικό και το Γεωλογικό.
Ασχολούνται με τη χλωρίδα του Ταϋγέτου αλλά και τα πετρώματα από τα οποία αποτελείται ο Ταΰγετος και ταυτόχρονα δίνουν ενδιαφέροντα στοιχεία των δύο αυτών επιστημών, μέσα από σπάνια εκθέματα και πληροφοριακές πινακίδες.

Σήμερα η Αναβρυτή δεν αποτελεί το σημαντικό κέντρο εμπορίου ούτε και το πολύβουο χωριό του παρελθόντος.
Ο επισκέπτης όμως πρέπει να είναι βέβαιος ότι θα απολαύσει εκτός από το φυσικό περιβάλλον και τα μνημεία της περιοχής, την περιποίηση των δύο παραδοσιακών μεζεδοπωλείων αλλά και τις ανέσεις του Δημοτικού ξενώνα που εξοπλισμένος με σύγχρονα μέσα προσφέρει στον επισκέπτη ηρεμία, μέσα σε ένα όμορφο περιβάλλον, όπου ο άνετος ύπνος πηγαίνει παρέα με γαργαλιστικές μυρωδιές και παραδοσιακές γεύσεις, συντελώντας στην επιτυχία της βραδιάς.

Tοπικό Διαμέρισμα Αγ.Ειρήνης

Το Δημοτικό Διαμέρισμα Αγίας Ειρήνης απέχει από τη Σπάρτη μόλις 5 χλμ. Βρίσκεται σε υψόμετρο 300 μέτρων και οι κάτοικοι του είναι 194.

Το παλαιότερο όνομα του οικισμού ήταν Βάρσοβα, σλαβικής προέλευσης που σημαίνει «τόπος αλωνιών», κάτι που αντιστοιχούσε και στην πραγματικότητα.

Η περιοχή αυτή υπήρξε από παλιά καθαρά γεωργική με προτεραιότητα στη συστηματική καλλιέργεια δημητριακών αλλά και τόπος επεξεργασίας τους.

Στους νεότερους χρόνους και στη μνήμη της πολιούχου του χωριού Αγίας Ειρήνης, ο οικισμός μετονομάστηκε και έμεινε ως σήμερα γνωστός με το όνομα αυτό.

Εδώ οι κάτοικοι προσηλωμένοι στις αρχαίες ασχολίες τους εξακολουθούν να καλλιεργούν τη γη, να ασχολούνται με την κτηνοτροφία και πολύ λιγότερο με την καλαθοπλεκτική, τέχνη που τον προηγούμενο αιώνα άνθησε ιδιαίτερα στην περιοχή.

Καθώς ο οικισμός βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Κνακίωνα η φύση σκόρπισε απλόχερα τα αγαθά της. Μέσα στο καταπράσινο τοπίο διακρίνονται βυζαντινά εκκλησάκια, όπως αυτά της Αγίας Ειρήνης, της Παναγίτσας, του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Βασιλείου.

Μαζί με αυτά, το σκηνικό συνθέτουν το βυζαντινό γεφύρι του Άι-Σώστη, με την τεχνοτροπία μιας άλλης εποχής και ικανότητας άλλων μαστόρων, τα παλιά ελαιοτριβεία και οι νερόμυλοι που κάποτε αποτελούσαν τη δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής.

Τέλος για τον κουρασμένο οδοιπόρο οι πάντα φιλόξενοι κάτοικοι αλλά και οι εκλεκτοί μεζέδες της ντόπιας ταβέρνας θα αποτελέσουν το κίνητρο για μια ακόμη επίσκεψη του.

Τοπικό Διαμέρισμα Αγ.Ιωάννη

Νοτιοδυτικά της Σπάρτης και σε απόσταση 4 χλμ., μέσα σε μια καταπράσινη και πολύανθη πεδιάδα, είναι κτισμένος ο οικισμός του Αγίου Ιωάννη.

Σε υψόμετρο 280 μέτρων, 699 κάτοικοι ζουν και ασχολούνται με την πλούσια και εύφορη γη. Το όνομα του το έλαβε από τον ομώνυμο βυζαντινό ναό που βρίσκεται σε κεντρικό σημείο του οικισμού.

Σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία πρόκειται για οικισμό της Μυκηναϊκής εποχής, ο οποίος ιδρύθηκε στην ίδια θέση με το σημερινό χωριό.

Αποτελεί ένα ξεχωριστό δημοτικό διαμέρισμα, με ασύγκριτη ομορφιά και παραδοσιακό χρώμα, που χαρακτηρίζεται από τους ατελείωτους πορτοκαλεώνες, τα πολύχρωμα λουλούδια των πλούσιων κήπων του, τις πανέμορφες αμυγδαλιές του και τα ψηλά πεύκα στα ορεινότερα σημεία του.

Καθώς ο οικισμός του Αγίου Ιωάννη βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με το κάστρο του Μυστρά, όπου ένας σπουδαίος πολιτισμός γεννήθηκε και άνθησε, δε θα μπορούσε παρά να επηρεαστεί από αυτό και να ακολουθήσει το παράδειγμα του.

Έτσι κι εδώ συναντά κανείς σπουδαίες βυζαντινές εκκλησίες και εξωκλήσια, που διακρίνονται για της εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες τους, όπως του Αγίου Ιωάννου, της Παναγίας, της Αγίας Τριάδας, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Βλασίου, πέτρινα γεφύρια που ανακαλούν με τις περίτεχνες καμάρες τους μνήμες άλλων εποχών, λιθόστρωτα μονοπάτια και στιβαρά πολυτελή και περήφανα αρχοντικά σπίτια.

Η κεντρική πλατεία με τα καφενεία και τις ταβέρνες της, οι πηγές του Κεφαλαρίου και Κάτω Άι Γιαννάκη αποτελούν φιλόξενο πόλο έλξης για κάθε εποχή τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους μακρινούς επισκέπτες, που ξεκουράζονται κάτω από τον ίσκιο των αγέρωχων πλατανιών.

Tοπικό Διαμέρισμα Λογγάστρας

Δυτικά του οικισμού της Μαγούλας και σε απόσταση 6 χλμ., είναι κτισμένη αμφιθεατρικά στην πλαγιά του σκοτεινού όγκου του Ταϋγέτου, η Λογγάστρα.

Έχει υψόμετρο 780 μέτρα και 373 κατοίκους, αλλά η φυσική της θέση είναι τέτοια ώστε να προσελκύει αρκετούς επισκέπτες, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν με τη δροσιά της αποτελεί ιδανικό καταφύγιο.

Η Λογγάστρα, κατά μια άποψη, ονομάστηκε έτσι από τη λατινική έκφραση Logum castrum δηλαδή μακρινό φρούριο/κάστρο ως ενδιάμεσο οχυρωματικό φρούριο - κάστρο μεταξύ του κάστρου του Μυστρά και του κάστρου-φρουρίου της Άνω Βορδόνιας. Κατά μια άλλη εκδοχή, ονομάστηκε έτσι από το «Λόγγος» που σημαίνει το δασώδη τόπο, τον τόπο με πολλά δένδρα.

Καθώς η θέση που κτίστηκε ο οικισμός είναι κατάφυτος από κάθε είδους δέντρα, πιθανότερη φαίνεται η δεύτερη άποψη.
Πρόκειται για ένα από τα Δημοτικά Διαμερίσματα που παρά τους λιγοστούς κατοίκους είναι ιδιαίτερα ζωντανό και πολλά υποσχόμενο για μελλοντική ανάπτυξη.

Είναι ευχάριστο το γεγονός ότι διατηρεί τον παραδοσιακό του χαρακτήρα, με ταυτόχρονες προσπάθειες βελτίωσης και προσαρμογής στα νέα δεδομένα.

Για τον επισκέπτη ενδιαφέρουσες είναι η εκκλησία των Ταξιαρχών, που είναι και πολιούχος στην Πάνω Χώρα, με τη μοναδική θέα προς την πεδιάδα του Ευρώτα και του Αγίου Δημητρίου στο κέντρο του οικισμού αλλά και τα μικρά εξωκλήσια αφιερωμένα στην Παναγία και τον Άγιο Νικόλαο, δείγματα γνήσια θρησκευτικής πίστης και τόποι συναθροίσεων καθώς στα περισσότερα από αυτά την ημέρα της εορτής τους πραγματοποιούνται λαμπρά πανηγύρια που προσελκύουν χιλιάδες προσκυνητών από τις γύρω περιοχές.

Οι λάτρεις της φύσης και του περιπατητικού τουρισμού στον Άγιο Νικόλαο και στο Αλωνοστάσι θα βρουν την ηρεμία και τη γαλήνη του βουνού συνδυασμένα εξαιρετικά με τη δροσιά που το καταπράσινο φαράγγι θα τους προσφέρει.Τέλος, τα παλιά πέτρινα γεφύρια διασκορπισμένα σε κάθε γωνιά, αληθινά έργα τέχνης, αποτελούν πειστικά σημάδια αναφοράς της περασμένης εποχής.

Στη Λογγάστρα όλοι οι επισκέπτες μπορούν να βρουν απεριόριστη φιλοξενία, να ψυχαγωγηθούν και να γευθούν μοναδικούς παραδοσιακούς μεζέδες αλλά και ντόπια εποχιακά φρούτα, κεράσια, σύκα, σταφύλια που θα τους εντυπωσιάσουν και κυριολεκτικά θα τους αιχμαλωτίσουν.

Tοπικό Διαμέρισμα Παρορείου

Νοτιοδυτικά της Σπάρτης, σε απόσταση 5 χλμ. από αυτήν, απλωμένο ανάμεσα σε βαθύσκιωτα πλατάνια, αιωνόβιες ιτιές, σε ελαιώνες και πόρτοκαλεωνες, βρίσκεται το Δημοτικό Διαμέρισμα Παρορείου.

Ονομάστηκε έτσι λόγω της θέσης στην οποία κτίστηκε, δηλαδή στην παρειά του όρους ή παρά το όρος.

Ο επισκέπτης του χωριού αυτού δεν μπορεί να μη συγκινηθεί και να χαλαρώσει μπροστά στη θέα των πηγών του Κεράμου, που κάτω από τον ίσκιο των πλατανιών τρέχουν, από τη βυζαντινή ακόμα εποχή, στη θέση αυτή. Γάργαρα, κρυστάλλινα νερά αναβλύζουν από τις πηγές προκαλώντας τον επισκέπτη, που μόνο στη θέα τους και στο μελωδικό μουρμουρητό, μένει κυριολεκτικά άφωνος.

Όσοι αναζητούν τα ίχνη ενός παλαιότερου πολιτισμού θα οδηγηθούν στις εκκλησίες του Αγίου Νικολάου, στο ξωκλήσι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα και τέλος στο μικρό σπηλαιώδη ναό της Παναγίας της Λαγκαδιώτισσας, στο βάθος ενός εξαιρετικής ομορφιάς περάσματος.

Τα παλιά καλντερίμια, αληθινά έργα τέχνης, αποτελούν σημάδια αναφοράς στην περασμένη εποχή, τότε που την έλλειψη μέσων αναπλήρωνε η εμπειρία και ο ενθουσιασμός. Αρκεί να σταθείς πέντε λεπτά μπροστά τους ή να διασχίσεις το φαράγγι του Παρορίτη με χλωρίδα μοναδική για την περιοχή, για να νιώσεις ψυχική ανάταση και γαλήνη.

Οι λάτρεις του αθλητισμού μπορούν να δοκιμάσουν τις επιδόσεις τους στα γήπεδα ποδοσφαίρου (5X5), τένις, μπάσκετ, που ο Δήμος έχει οργανώσει και λειτουργούν στον οικισμό.

Τέλος, οι γαστριμαργικές απολαύσεις που προσφέρουν με τοπικά φαγητά οι ταβέρνες της περιοχής, σε συνδυασμό με τη δροσιά και τη μουσική των νερών αποτελούν εγγύηση για  μια ξεχωριστή βραδιά στους επισκέπτες του Δημοτικού Διαμερίσματος Παρορείου.

    Πηγές Κέραμου      

Τοπικό Διαμέρισμα Σουστιάνων

Το Δημοτικό Διαμέρισμα Σουστιάνων βρίσκεται στο ΒΔ άκρο του Δήμου Μυστρά, βόρεια της Σπάρτης και απέχει 10 χλμ. απ' αυτήν.
Έχει υψόμετρο 890 μέτρων και 180 κατοίκους.

Κτισμένο στην πλαγιά του Ταϋγέτου διατηρεί ακόμα τον γραφικό χαρακτήρα του και το τοπικό του χρώμα.
Οι λιγοστοί του κάτοικοι ασχολούνται με τη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία.

Στο χωριό έχει οργανωθεί και λειτουργεί βιοτεχνία τυποποίησης ελιών και ελαιολάδου βιολογικής καλλιέργειας.

Η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Νικολάου αποτελεί αξιοθέατο για τον επισκέπτη που θα θαυμάσει το ξυλόγλυπτο τέμπλο αλλά και τις τοιχογραφίες της, ενώ δε θα τον αφήσει αδιάφορο και το χαριτωμένο εξωκλήσι της Παναγίας σε μια πολύδροση και καταπράσινη χαράδρα.

Ανηφορίζοντας προς την περιοχή «Ποτισώνας», ο περιηγητής του τόπου θα θαυμάσει την απόκοσμη ομορφιά των απότομων βράχων και των απάτητων φαραγγιών.

Η καλοκαιρινή αύρα του βουνού και το ξαφνικό πέταγμα της πέρδικας σε αφυπνίζει από το βαθυστόχαστο εντυπωσιασμό και σε ξαναφέρνει ζωντανό και ακμαίο στο δρόμο προς την κορυφή.

Μετά από την εντυπωσιακή πορεία η ξεκούραση του επισκέπτη έρχεται στην πλατεία του χωριού όπου λειτουργούν μικρές, γραφικές ταβέρνες με τοπικές γεύσεις από παραδοσιακά προϊόντα.

Τοπικό Διαμέρισμα Τρύπης

Δυτικά της Σπάρτης και σε υψόμετρο 840 μέτρων είναι κτισμένη αμφιθεατρικά η Τρύπη, με 267 μόνιμους κατοίκους.

Ονομάστηκε έτσι γιατί θεωρήθηκε ως μία δίοδος (τρύπα> τρύπη) προς το Νομό Μεσσηνίας, ένα μονοπάτι στην ουσία που εξυπηρετούσε από τα παλιότερα χρόνια ως και σήμερα τις μετακινήσεις.

Η Τρύπη, λόγω της θέσης της αλλά και της ευεργετικής προσφοράς της φύσης υπήρξε πολυάνθρωπη και σπουδαίο πνευματικό κέντρο της περιοχής.

Στην περιοχή αυτή δίδαξε ο Όσιος Νίκων ο Μετανοείτε, όπου και εντοπίζεται η σκήτη του με τοιχογραφίες εξαιρετικής τέχνης.

Εδώ ερχόταν να αναπαυθεί και να ηρεμήσει ψυχικά και πνευματικά ο νεοπλατωνικός λόγιος και φιλόσοφος Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων.

Αλλά και η όμορφη βασιλοπούλα της λαϊκής παράδοσης στις πηγές αυτές ερχόταν να ξεδιψάσει. Αυτή ήταν εξάλλου και η αιτία που μια από τις πηγές ονομάζεται ακόμη και σήμερα Βασιλονέρι.

Οι επισκέπτες θα χαρούν τα κρυστάλλινα νερά των πηγών Καρβασαράς και Βασιλονέρι και θα ανανεωθούν ψυχικά στον Κάτω Άι-Γιάννη και στο Κρυφονέρι.

Θα θαυμάσουν τις βυζαντινές εκκλησίες των Αγίων Θεοδώρων, της Κοίμησης της Θεοτόκου, το ερειπωμένο σήμερα μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, μέσα στο κατάφυτο από πλατάνια περιβάλλον που ο ποταμός Κνακίων προσφέρει, της Παναγίας στις Τρούπες,το ασκηταριό του οσίου Νίκωνα, εξαιρετικά δείγματα αρχιτεκτονικής και ζωγραφικής της περιοχής.

Τέλος, μέσα στο φυσικό τοπίο εναρμονίζεται το κτίριο όπου στεγάζεται το Μουσείο Περιβάλλοντος.

Ο επισκέπτης που θα θελήσει να περάσει στο γειτονικό Νομό Μεσσηνίας θα θαυμάσει στην έξοδο τον ονομαστό Καιάδα, που μέχρι σήμερα δεν έχει διαπιστωθεί η αλήθεια του μύθου, το φαράγγι της Λαγκάδας με τις αετοφωλιές και το ομώνυμο αναρριχητικό κέντρο και τη σήραγγα στην Εθνική οδό Σπάρτης-Καλαμάτας, που κατασκευάστηκε τον περασμένο αιώνα.

Στην Τρύπη λειτουργούν ξενοδοχείο και παραδοσιακές ταβέρνες, όπου ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει εκλεκτούς παραδοσιακούς μεζέδες.

Ο οικισμός Καραβά που ανήκει στα Δημοτικά Διαμερίσματα Τρύπης, Λογγάστρας και Σουστιάνων απλώνεται μέσα σε μια απέριττη καταπράσινη πεδιάδα πορτοκαλεώνων, δίπλα στον Ευρώτα.

Εδώ βρίσκεται η γέφυρα Περδικάρι και ίχνη του Υδραγωγείου των Αρχαίων Σπαρτιατών

 Δήμος ΜΥΣΤΡΑ  |  Copyright©2008                                                                              επιστροφή

Τοπικό Διαμέρισμα Μυστρά

Σε απόσταση 5 χλμ. από τη Σπάρτη βρίσκεται ο οικισμός του Νέου Μυστρά, τον οποίο στεφανώνει η ομώνυμη Καστροπολιτεία με υψόμε τρο 280 μέτρα και 807 κατοίκους.Η ιστορία του Μυστρά αρχίζει με την έλευσητου Φράγκου Γουλιέλμου Βιλλαρδουίνου, ο οποίος το 1249 οικοδομείστην κορυφή ενός φυσικού οχυρού λόφου ένα κάστρο, για να προστατεύει τις κτήσεις του στην περιοχή.
Ο λόφος ονομαζόταν Μυζηθράς, λόγω ίσως του σχήματος του, που ομοιάζει με εκείνο του ομώνυμου τυριού ή λόγω του επαγγέλματος του ιδιοκτήτη του. Το όνομα αυτό διατηρήθηκε από τους Φράγκους, αλλά με το πέρασμα των χρόνων μετονομάστηκε σε Μυστράς.
Το 1262, οι Φράγκοι αναγκάζονται, προκειμένου να απελευθερώσουν τον Γουλιέλμο Βιλλαρδουίνο, να παραδώσουν το ισχυρό τους κάστρο στον βυζαντινό αυτοκράτορα Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο.
Από το σημείο εκείνο ξεκινά η γοργή ανάπτυξη της περιοχής και η εξέλιξη του μικρού κάστρου σε εκτεταμένη και ζωντανή πολιτεία. Το 1289 αναγνωρίζοντας τη σημασία του για την περιοχή αποφασίζεται η μεταφορά της έδρας του επαρχιακού διοικητή από τη Μονεμβασία στο Μυστρά.
Το 1349 με απόφαση του αυτοκράτορα, ο Μυστράς αποτελεί την πρωτεύουσα ενός νέου θεσμού, του Δεσποτάτου του Μορέως, με αρμοδιότητα σχεδόν σε όλη την Πελοπόννησο.
Οι Δεσπότες είναι οι δευτερότοκοι γιοι του εκάστοτε αυτοκράτορα, προσδίνοντας έτσι στο αξίωμα ιδιαίτερη αίγλη, πρώτα με τη δυναστεία των Καντακουζηνών (1349-1383) και κατόπιν τωνΠαλαιολόγων (1383-1460).
Το 1460 και μετά από μια πορεία έντονης πνευματικής και πολιτιστικής δραστηριότητας, ο Μυστράς παραδίδεται στους Τούρκους.
Με την ίδρυση της πόλης της νέας Σπάρτης, το 1834 με διάταγμα του Όθωνα, οι κάτοικοι του Μυστρά εγκαθίστανται στη Σπάρτη, αφήνοντας την Καστροπολιτεία στη φθορά και την εγκατάλειψη.

Το Ελληνικό κράτος αναγνωρίζοντας την πολιτιστική σημασία του χώρου τον κηρύσσει με βασιλικό διάταγμα του 1921 προέχον βυζαντινό μνημείο και στα επόμενα χρόνια Αρχαιολογικό Χώρο, απαλλοτριώνοντας όσες ιδιοκτησίες απέμειναν.
Τέλος, ως μεγαλύτερη αναγνώριση, το 1989, η UNESCO συμπεριλαμβάνει το Μυστρά στον κατάλογο των μνημείων που συνιστούν την Παγκόσμια Πολιτιστική  Κληρονομιά.
Καθώς ο επισκέπτης θα διασχίσει την πύλη του κάστρου, μπορεί να ακολουθήσει μία από τις πολλές προτεινόμενες διαδρομές.

Ο δρόμος του θα τον οδηγήσει δίπλα σε σημαντικά μνημεία, κοσμικά και εκκλησιαστικά, που καταγράφουν ως αδιάψευστοι μάρτυρες την ιστορία του τόπου. Ξεκινώντας από την Πάνω Πύλη, με την είσοδο του, θα δει το ναό της Αγίας Σοφίας και το συγκρότημα των Παλατιών, από τα ελάχιστα σωζόμενα σήμερα παγκοσμίως. Θα συνεχίσει ως το Μοναστήρι της Παντάνασσας, αφιερωμένο από τον πρωθυπουργό του Δεσποτάτου, Ιωάννη Φραγκόπουλο, στη Θεοτόκο, την Περίβλεπτο, τον περικαλλή ναό δίπλα στα τείχη, το Μοναστήρι του Βροντοχίου με τα δύο καθολικά και τα ίχνη της σημαντικής βιβλιοθήκης του και τέλος, το Μητροπολιτικό ναό, αφιερωμένο στον Άγιο Δημήτριο.

Σύμφωνα με το θρύλο, στο κέντρο του ναού, πάνω σε μια μαρμάρινη ανάγλυφη πλάκα με το σύμβολο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, το δικέφαλο αετό, γονάτισε ένας από τους Δεσπότες του Μυστρά, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, για να δεχθεί πρώτη φορά το χρίσμα του Αυτοκράτορα, πριν ξεκινήσει το δύσκολο ταξίδι του προς την αθανασία.Στην κορυφή της Καστροπολιτείαςδεσπόζει το Φράγκικο κάστρο που προσφέρει μια πανοραμική θέα της πεδιάδας της Λακεδαιμόνιας αλλά και του ορεινού όγκου του Ταϋγέτου.
Η τέχνη και η τεχνική των τοιχογραφιών και των εικόνων που σώζονται,δεν μπορούν παρά να αφήσουν άφωνο τον επισκέπτη που ευλαβικά στέκεται και παρακολουθεί, όσα ο ζωγράφος της εποχής ιστορεί με περίτεχνο τρόπο. Και είναι ακριβώς αυτήη λάμψη και η καθαρότητα τους που ανέδειξαν τους ζωγράφους αυτούς σε δασκάλους της περίφημης ζωγραφικής Σχολής του Μυστρά.
Σήμερα με την άοκνη προσπάθεια των συντηρητών της 5ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, επανέρχεται το μεγαλείο των παραστάσεων και η χάρη των μορφών, ώστε ο επισκέπτης να αποκτήσει μια ολοκληρωμένη εικόνα για την τέχνη της εποχής εκείνης.Καθώς φεύγει από το κάστρο, με την καρδιά γεμάτη περηφάνια από το μεγαλείο των βυζαντινών του προγόνων, ο επισκέπτης συναντά το συγκρότημα των πηγών της αρχοντικής οικογένειας των Κρεββατάδων και, καθώς βαδίζει προς το νέο οικισμό του Μυστρά, παρατηρεί βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς ναούς: της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου Γεωργίου, των Αγίων Θεοδώρων, του Αγίου Σπυρίδωνα, της Παναγίας της Κρητικιάς, του Αγίου Ιωάννη στη δροσερή τοποθεσία των Βουβάλων, όπου θα σταθεί να ξεδιψάσει στην κρήνη που οι προσκυνητές εκείνης της εποχής κατασκεύασαν. Όταν φτάσει στην πλατεία Παλαιολόγου θα θαυμάσει την προτομή του τελευταίου Αυτοκράτορα του Βυζαντίου και Δεσπότη του Μυστρά, Κων/νου ΙΑ' Παλαιολόγου, συναισθανόμενος το μεγαλείο, τη μοναδικότητα και το ηθικό βάρος της θυσίας του μαρτυρικού Αυτοκράτορα και θα φύγει με ένα φορτίο υποχρεώσεων και υποσχέσεων.
Για τους λάτρεις του ορεινού τουρισμού από τα δημοτικά διαμερίσματα Μυστρά, Παρορείου, Τρύπης και Πικουλιανίκων ξεκινούν λιθόστρωτα μονοπάτια, που οδηγούν στους γειτονικούς οικισμούς Ταϋγέτης,Αναβρυτής και Βλαχοχωρίου αλλά και σε διάφορες κορυφές του Ταϋγέτου.
Στο Μυστρά που είναι η ιστορική έδρα του Δήμου, ιδρύθηκε ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Βυζαντινών Σπουδών, το οποίο ανήκει στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.
Σκοπός του είναι να εξελιχθεί σε διεθνές κέντρο Βυζαντινών προπτυχιακών σπουδών που θα έχει σχέση με τη ζωή, τον πολιτισμό, τη φιλολογία, την ιστορία και την αρχαιολογία των Βυζαντινών.
Στο Νέο Μυστρά ο επισκέπτης μπορεί να αναζητήσει διάφορα καταστήματα με ενθύμια της επίσκεψης του, εργαστήρι αγιογραφίας, ξενοδοχείο, ξενώνα ή ενοικιαζόμενα δωμάτια για να ξεκουραστεί κάτω από τη σκιά του κάστρου και τις παραδοσιακές ταβέρνες για να απολαύσει νόστιμους μεζέδες.
Ο Μυστράς, αποτελεί το ιστορικό και πολιτιστικό κέντρο του Δήμου και είναι τόπος τέλεσης πολλών εκδηλώσεων, όλη τη διάρκεια του έτους. Διοργανώνονται τοπικά θρησκευτικά πανηγύρια, λαϊκή εμποροζωοπανήγυρη και γενική Εμπορική Έκθεση (26 Αυγούστου - 2 Σεπτεμβρίου), συναυλίες και καρναβαλικές εκδηλώσεις την Καθαρά Δευτέρα.
Κορυφαία όμως πολιτιστική εκδήλωση αποτελούν οι εκδηλώσεις μνήμης «Παλαιολόγεια», που διοργανώνονται κάθε χρόνο σε απότιση φόρου τιμής για την ηρωική θυσία του Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου, τις τελευταίες ημέρες του Μαΐου, με κορύφωση την 29η, ημέρα Άλωσης της Πόλης.

Οικισμοί:

Την ομορφιά του Μυστρά συμπληρώνουν οι τέσσερις οικισμοί: