επισκέπτες
ιστοσελίδας.
.
απο 6/4/2009
Μάθετε
τα πάντα για
τη χοληστερίνη
(μέρος 1ο)
25 Μαρτίου 2009
Η υγεία είναι
πάνω απ' όλα
και η πρόληψη
καλύτερη
κάθε
θεραπεία. Κι
επειδή τα
επίπεδα της
χοληστερίνης
στο αίμα
παίζουν
καθοριστικό
ρόλο στη
διατήρηση
της υγείας
και την
πρόληψη
σοβαρών
ασθενειών, με
πρώτη τη
στεφανιαία
νόσο, είναι
σημαντικό να
γνωρίζετε
τους δικούς
σας δείκτες
χοληστερίνης
και
προπαντός το
πώς θα τους
διατηρήσετε
ή θα τους
επαναφέρετε
σε
φυσιολογικά
όρια.
Η χοληστερίνη
είναι μία από
τις τρεις
βασικές
ομάδες
λιπιδίων που
υπάρχουν στο
αίμα (οι άλλες
δύο είναι τα
φωσφολιπίδια
και τα
τριγλυκερίδια).
Από χημική
άποψη, η
χοληστερίνη
είναι μία
κηρώδης
στεροειδής
αλκοόλη και
γι' αυτό η
επιστημονική
της ονομασία
είναι χοληστερόλη.
Η
χοληστερίνη
συμμετέχει
στη
μετατροπή
της
προβιταμίνης
D σε D3 και
κατέχει θέση-κλειδί
στη
βιοχημική
σύνθεση
στεροειδών
ενώσεων κι
ορμονών, όπως
τα χολικά
άλατα, οι
αδρενοκορτικοειδείς
ορμόνες, τα
οιστρογόνα,
τα ανδρογόνα
και η
προγεστερόνη.
Η
πλεονάζουσα
όμως
ποσότητά της
στο αίμα
είναι
επιβλαβής,
γιατί μπορεί
να
συσσωρευτεί
στα αγγεία
και να
προκαλέσει
τη στένωσή
τους.
■ Η στεφανιαία
νόσος, που
αποτελεί την
πρώτη αιτία
θανάτων στην
Ελλάδα,
οφείλεται σε
στένωση των
αρτηριών από αθηρωματικές
πλάκες, που
δημιουργούνται
από την
εναπόθεση
λιπιδίων,
όπως η
χοληστερίνη,
κι άλλων
ουσιών.
■ Οι
αθηρωματικές
πλάκες
μειώνουν την
ποσότητα
αίματος που
φτάνει στο
μυοκάρδιο, με
αποτέλεσμα
να
προκαλείται
πόνος στο
θώρακα (στηθάγχη).
■ Σε
περίπτωση
που ένας
θρόμβος
αίματος
σχηματιστεί
σε κάποιο
σημείο της
στενεμένης
αρτηρίας, το
αποτέλεσμα
είναι
έμφραγμα του
μυοκαρδίου.
Πλεονάζουσα
χοληστερίνη
Η πιθανότητα
εκδήλωσης στεφανιαίας
νόσου
εξαρτάται
από πολλούς
παράγοντες,
αλλά η
πλεονάζουσα
χοληστερίνη
αποτελεί
έναν από τους
πλέον
επιβαρυντικούς.
Η συνολική
ποσότητα
χοληστερίνης
που υπάρχει
στον
οργανισμό
μας
προέρχεται
από δύο πηγές:
■ Από την
ενδογενώς
παραγόμενη
στο συκώτι
μας, το οποίο
μπορεί να
παράγει όλη
την αναγκαία
ποσότητα
χοληστερίνης,
και
■ Από την
εξωγενώς
προσλαμβανόμενη
μέσω των
τροφών.
Αφού το
συκώτι μας
έχει την
ικανότητα να
παράγει όλη
τη
χοληστερίνη
που
χρειαζόμαστε
καθημερινά,
δεν μας είναι
απαραίτητο
να
προσλαμβάνουμε
χοληστερίνη
από τις
τροφές. Γι'
αυτό
τουλάχιστον
η μισή
περίπου
ποσότητα
χοληστερίνης
που
λαμβάνουμε
από τις
τροφές ούτε
απορροφάται
ούτε
χρησιμοποιείται
από τον
οργανισμό
μας. Η
υπόλοιπη
ποσότητα ή θα
χρησιμοποιηθεί
για κάποιες
ζωτικές
λειτουργίες (αναγκάζοντας
το συκώτι να
μειώσει τη
δική του
παραγωγή) ή θα
αυξήσει τη
συνολική
ποσότητα
χοληστερίνης
στο αίμα, με
κίνδυνο να
κολλήσει
στις
αρτηρίες και
να
δημιουργήσει
αθηρωματικές
πλάκες.
Η
βλαπτικότητα
όμως της
πλεονάζουσας
χοληστερίνης
δεν
εξαρτάται
μόνο από την ολική
ποσότητά
της που
κυκλοφορεί
μέσα στο αίμα,
αλλά και από
το «πώς»
μεταφέρεται,
δηλαδή από τα
επίπεδα των λιποπρωτεϊνών
HDL και LDL.
Η επιπλέον
από το
επιθυμητό
ποσότητά της
οφείλεται
συνήθως:
■ Στο
γενικότερο
τρόπο ζωής
μας και
σπανιότερα
■ Σε
κληρονομικά
αίτια.
Επομένως, με
τις
κατάλληλες
αλλαγές στον
τρόπο ζωής
και
διατροφής
μας μπορούμε
να την
ελαττώσουμε
στα
επιθυμητά
επίπεδα.
«Καλή»
και «κακή»
χοληστερίνη
Το σώμα μας
περιέχει
κατά μέσο όρο 150g
χοληστερίνης,
από τα οποία
το
μεγαλύτερο
μέρος
βρίσκεται
στις
κυτταρικές
μεμβράνες,
ενώ ένα
ελάχιστο
ποσό (λιγότερο
από 700 mg)
κυκλοφορεί
μέσα στο αίμα.
Επειδή η
χοληστερίνη
είναι ένα
λιπίδιο,
μπορεί να
κυκλοφορήσει
στο αίμα (το
οποίο είναι
υδατικό
διάλυμα) μόνο
όταν είναι
συνδεδεμένη
με
συγκεκριμένες
πρωτεΐνες, οι
οποίες
αποτελούν τα «οχήματα
μεταφοράς
της». Τα «οχήματα»
αυτά είναι σφαιρικά
σωματίδια
που
αποτελούνται
από λιπίδια
και
πρωτεΐνες
και γι' αυτό
ονομάζονται λιποπρωτεΐνες.
Υπάρχουν
διάφοροι
τύποι
λιποπρωτεϊνών,
οι οποίοι
ποικίλλουν
στη σύνθεσή
τους και
ταξινομούνται
με βάση την
πυκνότητά
τους, όπως οι
λιποπρωτεΐνες
πολύ χαμηλής
πυκνότητας (VLDL),
οι
λιποπρωτεΐνες
χαμηλής
πυκνότητας (LDL)
και οι
λιποπρωτεΐνες
υψηλής
πυκνότητας (HDL).
■ VLDL: Μεταφέρει
κυρίως
τριγλυκερίδια
και μικρή
ποσότητα
χοληστερίνης
από το συκώτι
στην
περιφέρεια.
■ LDL: Είναι ο
κύριος
μεταφορέας
της
χοληστερίνης
στο αίμα. Η LDL
είναι γνωστή
ως «κακή»
χοληστερίνη,
γιατί
ευθύνεται
για τη
μεταφορά της
χοληστερίνης
από το συκώτι
στους ιστούς
του σώματος
και την
εναπόθεσή
της στα
τοιχώματα
των αρτηριών.
Το υψηλό
επίπεδο LDL
χοληστερίνης,
και ειδικά η
οξειδωμένη
μορφή της,
θεωρείται η
βασική αιτία
για τη
δημιουργία
αθηροσκλήρωσης
και για τη
στένωση ή την
απόφραξη των
αρτηριών.
Επομένως, θα
πρέπει να
αποβάλλεται
από το αίμα το
ταχύτερο
δυνατό και να
διατηρείται
σε χαμηλά
επίπεδα.
■ HDL: Είναι
γνωστή ως «καλή»
χοληστερίνη,
γιατί τα
υψηλά
επίπεδά της
όχι μόνο
είναι ασφαλή,
αλλά βοηθούν
και στη
μείωση του
καρδιαγγειακού
κινδύνου.
Αυτό
συμβαίνει
γιατί η HDL
χοληστερίνη
δεν
επικάθεται
στις
αρτηρίες,
αλλά, δρώντας
σαν «ηλεκτρική
σκούπα»,
παρασύρει τη
χοληστερίνη
από το αίμα, τα
κύτταρα και
τους ιστούς
και τη
μεταφέρει
στο συκώτι.
Μέσω αυτού
του
μηχανισμού
μεταφοράς,
που
ονομάζεται «αντίστροφη
μεταφορά
χοληστερίνης»,
ο οργανισμός
μπορεί να
απαλλαγεί
από την
περιττή
χοληστερίνη,
συμπεριλαμβανομένης
της
χοληστερίνης
από το
αρτηριακό
τοίχωμα.
ΠΗΓΗ:
«ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ
ΤΕΛΟΣ»
Ειδική
έκδοση του
περιοδικού
ΑΡΜΟΝΙΑ
Κείμενα:
Σταύρος
Δεδούκος
Επιμέλεια:
Ανδρέας
Καλογερόπουλος
Μάθετε
τα πάντα για
τη
χοληστερίνη (μέρος
2ο)
Απριλίου 2009
Η
χοληστερίνη
είναι
απολύτως
απαραίτητη
για τη
λειτουργία
των κυττάρων,
όπως και για
την παραγωγή
και το
μεταβολισμό
των ορμονών
και αποτελεί
βασικό
στοιχείο των
κυτταρικών
μεμβρανών. Η
πλεονάζουσα
όμως
ποσότητά της
ειδικότερα
όταν
συνυπάρχουν
κι άλλοι
επιβαρυντικοί
παράγοντες
αυξάνει τις
πιθανότητες
για την
εμφάνιση της
στεφανιαίας
νόσου. Ας
δούμε πιο
αναλυτικά τι
είναι οι
υπερλιπιδαιμίες
και με ποιους
τρόπους
μπορούμε να
τις
αντιμετωπίσουμε
αποτελεσματικά.
Χοληστερίνη
και
τριγλυκερίδια
Τα
τριγλυκερίδια,
όπως και η
χοληστερίνη,
είναι, μια
μορφή λίπους.
Δεν έχει,
αποσαφηνιστεί
πλήρως ο
ρόλος των
τριγλυκεριδίων
στη
στεφανιαία
νόσο, αλλά
επίπεδα
μικρότερα
του 150 mg/dl
θεωρούνται
φυσιολογικά.
Αντίθετα, τα
υψηλά
επίπεδα
τριγλυκεριδίων
στο αίμα
φαίνεται ότι
αυξάνουν
τόσο την
απορρόφηση
της
χοληστερίνης
που
προέρχεται
από τις
τροφές όσο
και την
παραγωγή
χοληστερίνης
από το συκώτι.
Συνήθως,
λοιπόν, τα
άτομα που
έχουν υψηλή
τιμή
τριγλυκεριδίων
στο αίμα
έχουν και
υψηλή τιμή LDL
χοληστερίνης.
Βασικά
αίτια
υπερλιπιδαιμιών
Η
υπερχοληστεριναιμία
(αύξηση της
χοληστερίνης
στο αίμα) και η
υπερτριγλυ-κεριδαιμία
(αύξηση των
τριγλυκεριδίων
στο αίμα)
εντάσσονται
γενικά σε μία
κατάσταση
που καλείται υπερλιπιδαιμία
(αύξηση
γενικά των
λιπιδίων στο
αίμα).
Οι
υπερλιπιδαιμίες
ανάλογα με
την
αιτιολογία
τους
ταξινομούνται
σε
δευτεροπαθείς
και σε
πρωτοπαθείς.
Οι
πρωτοπαθείς
οφείλονται
σε
κληρονομικά
αίτια, η
εύρεση των
οποίων είτε
καθίσταται
αδύνατη είτε
απαιτεί πολύ
εξειδικευμένες
εξετάσεις.
Οι
δευτεροπαθείς
οφείλονται
συνήθως σε
συνδυασμούς
επιβαρυντικών
παραγόντων,
όπως:
■ το κάπνισμα
■ η
παχυσαρκία
■ η πλούσια σε
λιπαρά,
χοληστερίνη
και
επεξεργασμένους
υδατάνθρακες
διατροφή
■ η έλλειψη
άσκησης
■ νοσήματα
των νεφρών,
του
θυρεοειδή ή
σακχαρώδης
διαβήτης.
Έλεγχος
λιπιδίων
αίματος
Παρότι ένας
στους τρεις
Έλληνες έχει
υψηλότερες
τιμές
χοληστερίνης
από το
επιθυμητό,
μόνο οι τρεις
στους δέκα το
γνωρίζουν,
γιατί δεν
έχουν κάνει
ποτέ
εργαστηριακή
εξέταση.
Η εξέλιξη
μιας βλάβης
στην καρδιά
μπορεί να
ξεκινήσει
από πολύ
μικρή ηλικία,
ενώ τα
συμπτώματά
της
εμφανίζονται
στους άντρες
μετά τα 35-45 έτη
και στις
γυναίκες
κυρίως μετά
την
εμμηνόπαυση,
δηλαδή μετά
τα 50 χρόνια.
Επομένως, η
έγκαιρη
εξέταση
είναι
απαραίτητη
και πρέπει να
γίνεται από
πολύ νωρίς:
Συνήθως, για
άντρες και
γυναίκες,
μετά τη
συμπλήρωση
των 20 ετών ή
και νωρίτερα,
εάν υπάρχουν
προδιαθεσικοί
παράγοντες. Η
εξέταση
γίνεται με
λήψη αίματος
κι είναι μία
απλή
διαδικασία,
που δεν
χρειάζεται
ειδική
προετοιμασία,
όπως νηστεία
ή ειδική
διατροφή την
προηγούμενη
μέρα. Είναι
καλό όμως το
προηγούμενο
βράδυ να μην
ξενυχτήσουμε
και το
τελευταίο
μας γεύμα να
γίνει
τουλάχιστον
9-10 ώρες πριν
από την
εξέταση και
να μην είναι
ιδιαίτερα
βαρύ ή
ιδιαίτερα
λιπαρό.
Βέβαια,
πρέπει να
έχουμε πάντα
υπόψη μας ότι
για μια πιο
ολοκληρωμένη
εκτίμηση του
καρδιαγγειακού
κινδύνου δεν
αρκεί μόνο η
μέτρηση της
ολικής
χοληστερίνης
αλλά πρέπει
να
προσδιορίζονται
επίσης και οι
τιμές των
λιποπρωτεϊνών
LDL και HDL καθώς
και τα
επίπεδα των
τριγλυκεριδίων
του
πλάσματος.
Επιθυμητές
τιμές
χοληστερίνης
Σε γενικές
γραμμές το
επιθυμητό
όριο ολικής
χοληστερίνης
(TC) έχει
προσδιοριστεί
στα 200 mg/dl (χιλιοστόγραμμα
ανά δέκατο
του λίτρου). Η LDL
χοληστερίνη
είναι
επιθυμητό να
μην
υπερβαίνει
τα 130 mg/dl, ενώ η HDL
χοληστερίνη
πρέπει να
είναι πάνω
από 40 mg/dl. Η τιμή
της ολικής
χοληστερίνης
που βγαίνει
από τη
μέτρηση
αποτελεί το
άθροισμα της
τιμής της HDL
χοληστερίνης,
της LDL
χοληστερίνης
και του 1/5 της
τιμής των
τριγλυκεριδίων.
Οι
επιθυμητές
τιμές δεν
είναι «απόλυτες»,
αλλά ένας
γενικός
στόχος, που
διαφοροποιείται
ανάλογα με
την
περίπτωση,
αφού
συνεκτιμηθούν
οι
επιβεβαιωμένοι
παράγοντες
κινδύνου,
όπως το
κάπνισμα, ο
τρόπος
διατροφής, η
αρτηριακή
πίεση και
τυχόν
ασθένειες (π.χ.
σακχαρώδης
διαβήτης).
Επίπεδο
κινδύνου
Όπως ήδη
έχουμε
αναφέρει,
είναι πολύ
σημαντικό τα
επιθυμητά
επίπεδα
χοληστερίνης
να
προσδιορίζονται
πάντα
σφαιρικά,
έπειτα από
συνεκτίμηση
όλων των
επιβαρυντικών
παραγόντων -
κάτι που μόνο
ο γιατρός που
γνωρίζει το
ιατρικό μας
ιστορικό
μπορεί να
κάνει. Για
παράδειγμα,
ένα άτομο που
έχει
βεβαρημένη
κληρονομικότητα,
που καπνίζει,
είναι
παχύσαρκο,
δεν προσέχει
τη διατροφή
του και κάνει
καθιστική
ζωή πρέπει να
επιδιώκει
χαμηλότερα
επίπεδα
χοληστερίνης
από αυτά που
γενικώς
θεωρούνται
επιθυμητά.
Γενικά
μπορούμε να
διαχωρίσουμε
τις
περιπτώσεις
καρδιαγγειακού
κινδύνου σε
τρεις
κατηγορίες:
1.
ΑΤΟΜΑ
ΧΑΜΗΛΟΥ
ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Χαρακτηριστικά:
Χωρίς
στεφανιαία
νόσο και με
κανέναν ή με
ένα μόνο απλό
προδιαθεσιακό
παράγοντα
κινδύνου (π.χ.
καθιστική
ζωή,
εμμηνόπαυση,
μεγάλη
ηλικία κ.λπ.).
Επιθυμητές
τιμές: Ολική
χοληστερίνη
μικρότερη
από 200 mg/dl, HDL πάνω
από 40 mg/dl. LDL
μικρότερη
από 160 mg/dl
2.
ΑΤΟΜΑ ΜΕΣΟΥ
ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Χαρακτηριστικά:
Χωρίς
στεφανιαία
νόσο και με
δύο ή
περισσότερους
σοβαρούς
προδιαθεσικούς
παράγοντες
κινδύνου (π.χ.
κληρονομικότητα,
παχυσαρκία,
κάπνισμα,
διαβήτης κ.λπ.)
ή πολλούς
απλούς
παράγοντες.
Επιθυμητές
τιμές: Ολική
χοληστερίνη
μικρότερη
από 200 mg/dl, HDL πάνω
από 40 mg/dl, LDL
μικρότερη 130 mg/dl.
3.
ΑΤΟΜΑ ΥΨΗΛΟΥ
ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Χαρακτηριστικά:
Με
στεφανιαία
νόσο ή άλλο
σοβαρό
πρόβλημα
υγείας ή
πολλούς
προδιαθεσικούς
παράγοντες (π.χ.
μεταβολικό
σύνδρομο,
διαβήτης,
έμφραγμα,
εγκεφαλικό,
ανεύρυσμα
κοιλιακής
αορτής,
περιφερειακή
αγγειοπάθεια,
στένωση
καρωτίδων κ.ά.)
Επιθυμητές
τιμές: Ολική
χοληστερίνη
κάτω από 180 mg/dl, HDL
πάνω από 40 mg/dl, LDL
μικρότερη
από 100 mg/dl.
Η έννοια των
παραγόντων
κινδύνου (προδιαθεσικοί
παράγοντες)
είναι
στατιστική,
δηλαδή η
ύπαρξή τους
σχετίζεται
με αυξημένες
πιθανότητες
ανάπτυξης
στεφανιαίας
νόσου. Ο
κίνδυνος
στεφανιαίας
νόσου
αυξάνεται
πολλαπλασιαστικά
και όχι απλώς
αθροιστικά,
όταν
συνυπάρχουν
περισσότεροι
από ένας
προδιαθεσικοί
παράγοντες.
Βέβαια, σε
καμιά
περίπτωση
δεν σημαίνει
ότι η
παρουσία
τους καθιστά
βέβαιη την
ανάπτυξη
νόσου.
Αντίστοιχα,
ούτε η
απουσία τους
αποκλείει
την εκδήλωση
εμφράγματος.
ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ
ΓΙΑ
ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ
ΝΟΣΟ
Στον
πίνακα που
ακολουθεί
αναφέρονται
οι
παράγοντες
που
συντελούν
στην
εμφάνιση της
στεφανιαίας
νόσου.
Μερικοί από
αυτούς
οφείλονται
σε μη
τροποποιήσιμα
χαρακτηριστικά,
ενώ άλλοι
εξαρτώνται
αποκλειστικά
από τον τρόπο
που ζούμε.
ΜΗ
ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΙ |
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΙΜΟΙ |
Κληρονομικότητα
Φύλο
Ηλικία
Περιβάλλον (γενικά)
Υψηλά
τριγλυκερίδια
Υψηλή
αρτηριακή
πίεση
|
Κάπνισμα
Παχυσαρκία
Υψηλή
χοληστερίνη
Χαμηλή HDL
χοληστερίνη
Υψηλή LDL
χοληστερίνη
Σακχαρώδης
διαβήτης
Υψηλή
ομοκυστεΐνη
Διάφοροι
φλεγμονώδεις
παράγοντες
Στρες
Καθιστική
ζωή
Έλλειψη
άσκησης |
Στο 50-75%
των ατόμων με
καρδιολογικά
προβλήματα
παρατηρούνται
οι κλασικοί
παράγοντες
κινδύνου,
όπως
κάπνισμα,
παχυσαρκία,
υπέρταση,
υπερχοληστεριναιμία,
μεταβολικό
σύνδρομο κ.λπ.
Στις
υπόλοιπες
περιπτώσεις,
και ειδικά σε
άτομα με
φυσιολογικό
βάρος που δεν
καπνίζουν,
γυμνάζονται
και έχουν τις
επιθυμητές
τιμές
χοληστερίνης
και πίεσης,
ενοχοποιούνται
άλλοι
παράγοντες,
όπως η
ομοκυστεΐνη,
το ινωδογόνο,
η C-αντιδρώσα
πρωτεΐνη και
η
λιποπρωτεΐνη-α.
Πώς
να μειώσουμε
τη
χοληστερίνη
■ Εάν
καπνίζουμε,
βάζουμε ως
προτεραιότητα
να «κόψουμε»
το κάπνισμα.
Παίρνουμε
την απόφαση,
αναζητάμε
επιστημονική
βοήθεια και
υποστηρίζουμε
τις
προσπάθειας
μας
βρίσκοντας
νέες
συνήθειες
και νέες
δραστηριότητες,
που
απομακρύνουν
τη σκέψη μας
από το
τσιγάρο!
■ Αρχίζουμε
να τρώμε
υγιεινότερα.
Μέσω της
κατάλληλης
διατροφής
και μόνο
μπορούμε να
μειώσουμε τα
επίπεδα της
χοληστερίνης
μας κατά 5 έως 15%,
δηλαδή να
ελαττώσουμε
τον κίνδυνο
στεφανιαίας
νόσου κατά 20% ή
και
περισσότερο!
Αν σιγά-σιγά
χάσουμε και
τα τυχόν
περιττά μας
κιλά και
σταθεροποιήσουμε
το σωματικό
μας βάρος στο
επιθυμητό, ο
κίνδυνος θα
ελαττωθεί
περαιτέρω...
■
Σηκωνόμαστε
από την
καρέκλα και
γυμναζόμαστε.
Μισή ώρα
βάδισμα
καθημερινά
με ρυθμό λίγο
εντονότερο
από αυτόν
μιας απλής
βόλτας είναι
κάτι που όλοι
μπορούμε να
κάνουμε,
ανεξαρτήτως
της τωρινής
φυσικής μας
κατάστασης.
■
Διαχειριζόμαστε
σωστότερα το
άγχος μας. Οι
ψυχαγωγικές
σωματικές
δραστηριότητες,
τα χόμπι, η
διασκέδαση,
οι ασκήσεις
χαλάρωσης
και η επαφή με
τη φύση
αποτελούν
ισχυρότατα
αγχολυτικά.
Ας τα
δοκιμάσουμε!
ΠΗΓΗ:
ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ
ΤΕΛΟΣ
Περιοδικό
ΑΡΜΟΝΙΑ
Επιμέλεια:
Ανδρέας
Καλογερόπουλος
Αρχή
Δέκα
κανόνες για
απώλεια
βάρους
18 Μαρτίου 2009
Η
διατροφολόγος
Νάνσι Κλαρκ
δίνει 10
συμβουλές
που κάθε
δρομέας
οφείλει να
γνωρίζει αν
θέλει να
χάσει μερικά
κιλά.
της Νάνσι
Κλαρκ
1. Για να χάσετε
5 κιλά
σωματικού
λίπους το
χρόνο, πρέπει
να
καταναλώνετε
100 θερμίδες
λιγότερες
την ημέρα. Αν
μειώσετε
υπερβολικά
τις
ημερήσιες
θερμίδες που
παίρνετε, θα
εξαντλήσετε
τα
ενεργειακά
σας επίπεδα
και θα
αυξηθεί το
αίσθημα της
πείνας, με
αποτέλεσμα
να έχετε την
τάση να
καταναλώνετε
τροφές
υψηλής
θερμιδικής
αξίας.
2. Μην
παραλείπετε
το πρωινό
γεύμα. Πάρτε
το πρωινό σας
μέσα σε 2 ώρες
από τη στιγμή
που θα
ξυπνήσετε.
3. Φάτε
περισσότερο πρωινό
από αυτό που
νομίζετε ότι
πρέπει.
Μειώστε
μερικές
θερμίδες από
το βραδινό
σας γεύμα και
αντικαταστήστε
τις με
περισσότερες
θερμίδες στο
πρωινό.
4. Μην
επιτρέπετε
στον εαυτό
σας να
πεινάει. Να
τρώτε κάθε 4
ώρες
τουλάχιστον.
Μοιράστε ένα
γεύμα στα δύο
ώστε να
ανεφοδιάζεστε
σωστά πριν
και μετά το
τρέξιμο. Για
παράδειγμα,
φάτε μέρος
του πρωινού
σας γεύματος (μία
μπανάνα)
πριν από το
πρωινό σας
τρέξιμο και
το υπόλοιπο,
φάτε το
αμέσως μετά (ένα
ψωμάκι με
ταχινόμελο).
5. Από
τις
ακόλουθες 4
κατηγορίες
τροφών, να
τρώτε σε κάθε
γεύμα
τουλάχιστον
τρεις :
- ψωμί,
ζυμαρικά,
δημητριακά,
όσπρια, ρύζι
- φρούτα και
λαχανικά
-
γαλακτοκομικά
χαμηλών
λιπαρών και
σόγια
- άπαχα
κρέατα, ψάρια
και ξηροί
καρποί
Η κατηγορία “ψωμί,
ζυμαρικά,
δημητριακά,
όσπρια, ρύζι”
πρέπει να
είναι η βάση
κάθε
γεύματος και
οι πρωτεΐνες
το
συνοδευτικό.
6. Επιδιώξτε να
χάσετε
σταδιακά το
σωματικό
λίπος. Αν
χάσετε
απότομα
βάρος, έχετε
μεγάλες
πιθανότητες
να
ξαναπάρετε
τα ίδια κιλά (αν
όχι και
περισσότερα).
7. Οι θερμίδες
σε υγρή μορφή
προσθέτουν
εύκολα βάρος.
Ελαχιστοποιήστε
την ποσότητα
των
αναψυκτικών,
των χυμών, των
πόσιμων
κοκτέιλ
γιαουρτιού
(smoothies), των
αθλητικών
ποτών, του
καφέ και του
οινοπνεύματος
που
καταναλώνετε.
8. Να προτιμάτε
προϊόντα που
παράγονται
από τη γη.
Απολαύστε
φρούτα,
λαχανικά και
αναποφλοίωτους
καρπούς.
Μειώστε την
ποσότητα των
κατεργασμένων
τροφών που
τρώτε, επειδή
προσφέρουν
λιγότερες
φυτικές ίνες
χωρίς να σας
χορταίνουν.
9. Αν δεν
μπορείτε να
αντισταθείτε
στον
πειρασμό του
έτοιμου
φαγητού, πριν
κάνετε την
παραγγελία
σας, ρωτήστε
ποια είναι η
διατροφική
αξία των
φαγητών που
θέλετε (ή
ελέγξτε το εκ
των προτέρων
μέσα από την
ιστοσελίδα
του
εστιατορίου).
Αποφύγετε
φαγητά τα
οποία στο
εδεσματολόγιο
συνοδεύονται
από τις
λέξεις «τηγανητά»,
«κριτσανιστά»
ή με «σπέσιαλ
σάλτσα».
Εγγυημένα,
αυτά τα
φαγητά
περιέχουν
πολλές
θερμίδες.
10. Να θυμάστε
ότι οι
θερμίδες που
έχουν οι
ενεργειακές
μπάρες
δημητριακών,
τα αθλητικά
ποτά και τα
ζελέ που
καταναλώνετε
καθώς
τρέχετε,
προσθέτουν
βάρος παρά το
γεγονός ότι
τρέχετε.
Καταναλώστε
τα μόνο σε
περίπτωση
ανάγκης.
Επιμέλεια:
Ανδρέας
Καλογερόπουλος
Μετάφραση :
Φανή Αδάμ
Αρχή
Tσιμπήματα
εντόμων με
κεντρί
11 Φεβρουαρίου
2009
Τα έντομα με
κεντρί, όπως
οι μέλισσες,
οι σφήκες και
άλλα,
προκαλούν τα
εντονότερα
προβλήματα
αν μας
τσιμπήσουν. Ο
πόνος είναι
σχεδόν πάντα
πολύ έντονος,
ενώ
σημαντικό
ποσοστό του
πληθυσμού
κινδυνεύει
να εμφανίσει
σοβαρή
αναφυλακτική
αντίδραση.
Τα
συμπτώματα
μιας
αλλεργικής
αντίδρασης
συνήθως
εμφανίζονται
μέσα σε
μερικά λεπτά
από το
δάγκωμα ή το
τσίμπημα.
Μερικά όμως
χρειάζονται
ώρες ή και
μέρες για να
εκδηλωθούν.
Εάν υπάρχει
μόνο ελαφρά
ευαισθησία
στο
δηλητήριο
του εντόμου (που
είναι ο
κανόνας), θα
εμφανιστούν
κοκκινίλες,
φαγούρα στα
μάτια, πόνος ή
φαγούρα γύρω
από το σημείο
του
τσιμπήματος.
Σε μια
καθυστερημένη
αντίδραση,
μπορεί να
εκδηλωθεί
πυρετός,
πόνος στις
αρθρώσεις,
κοκκινίλες
και πρήξιμο
των
λεμφαδένων.
Πρακτικές
συμβουλές
• Αν
φαίνεται
κάποιο
κεντρί,
αφαιρέστε το
με
τσιμπιδάκι.
Πιάστε το από
το σημείο που
μπαίνει στο
δέρμα σας ή
ξύστε το
δέρμα με ένα
σκληρό
αντικείμενο,
ώστε να
ανασηκωθεί.
•Τοποθετήστε
αντισηπτικό.
•Για να
ελαττώσετε
τον πόνο
τοποθετήστε
πάγο ή μια
κρύα
κομπρέσα.
•Εφαρμόστε
αλοιφή
κορτιζόνης
αρκετές
φορές την
ημέρα ώσπου
να
υποχωρήσουν
τα
συμπτώματα.
•Αν υπάρχει
έντονη
φαγούρα,
πάρτε ένα
αντιισταμινικό
από το στόμα.
Προσοχή
•Εάν έχετε
ιστορικό αλλεργίας,
πιθανώς να
εμφανιστούν
σοβαρές
αντιδράσεις
που μπορεί να
απειλήσουν
τη ζωή.
•Για μια
αλλεργική
αντίδραση
πάντα
υπάρχει η
πρώτη φορά.
Ακόμη και αν
σας έχει
τσιμπήσει το
ίδιο έντομο
στο παρελθόν
χωρίς
συνέπειες,
θεωρητικός
κίνδυνος
υπάρχει
πάντα.
•Το πρήξιμο
στην περιοχή
του λαιμού ή
μέσα στη
στοματική
κοιλότητα
μπορεί να
οδηγήσει σε
δυσκολία της
αναπνοής.
Κάθε
τσίμπημα
στην περιοχή
αυτή
θεωρείται
επικίνδυνο,
ακόμη και αν
δεν υπάρχει
ιστορικό
αλλεργίας.
•Ζαλάδα,
σύγχυση,
δύσπνοια,
θορυβώδης
αναπνοή,
πόνος στην
κοιλιά,
ναυτία,
εμετοί ή
λιποθυμία
είναι σημεία
πιθανής
αναφυλακτικής
αντίδρασης
και
καταπληξίας.
Επιμέλεια:
Ανδρέας
Καλογερόπουλος
ΠΗΓΗ: Popular MEDICINE
Εφημερίδα H KΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
/ Ιούλιος 2006
Αρχή
ΠΡΩΤΕΣ
ΒΟΗΘΕΙΕΣ
Πώς
να
αντιμετωπίσετε
έναν πιθανό
πνιγμό
25 Ιουνίου 2008
Με τον όρο «πνιγμός»
ορίζεται ο
θάνατος που
οφείλεται σε
ασφυξία κατά
τη βύθιση σε
ένα υγρό μέσο,
συνήθως νερό,
ή εντός 24 ωρών
από τη βύθιση.
Ως «παρ' ολίγον
πνιγμός»
ορίζεται ένα
επεισόδιο
βύθισης στο
νερό ικανής
σοβαρότητας
να απαιτήσει
ιατρική
φροντίδα και
το οποίο
μπορεί να
οδηγήσει σε
νοσηρότητα
και θάνατο (μετά
την
παρέλευση 24ώρου
από το συμβάν).
Περισσότερο
κινδυνεύουν
άτομα με
διαφορές
παθήσεις,
όπως
επιληψία,
νοητική
υστέρηση,
ιστορικό
εμφράγματος
μυοκαρδίου,
σοβαρή
αρθρίτιδα,
νόσο Ρarkinson,
κατάθλιψη /
τάσεις
αυτοκτονίας,
διαταραχή
άγχους /
πανικού,
διαβήτη.
Πρακτικές
συμβουλές
Η νοσηρότητα
και η
θνησιμότητα
στον πνιγμό
οφείλονται
πρωταρχικά
στην έλλειψη
οξυγόνου και
στα επιβλαβή
αποτελέσματα της στον εγκέφαλο,
στην καρδιά
και στα άλλα
οργανικά
συστήματα.
• Ποτέ δεν
προσεγγίζουμε
το θύμα χωρίς
σωστικό μέσο,
εκτός κι αν
πρόκειται
για παιδί.
Ακόμη και σε
αυτή την
περίπτωση,
όμως, πρέπει
να είμαστε σε
καλή φυσική
κατάσταση
και να
γνωρίζουμε
καλά κολύμπι
με το ένα χέρι.
Αν δεν
υπάρχει σωσίβιο,
μπορούν να
χρησιμοποιηθούν
ξύλα, βάρκες,
σανίδες,
σαμπρέλες. Η
καλύτερη
λύση αν δεν
υπάρχουν
τέτοια μέσα,
είναι να
προσεγγίσουν
το θύμα
περισσότερα
του ενός
άτομα.
• Αν το θύμα
χτυπιέται
στο νερό σε
σημείο όπου
δεν
πατώνουμε
και δεν
υπάρχει
άτομο πιο
δυνατό από
εμάς ούτε
σωστικό μέσο,
χρειάζεται
μεγάλη
προσοχή,
γιατί το θύμα
θα μας
παρασύρει
στο βυθό.
Προσεγγίζουμε
το θύμα από
πίσω και
περνάμε το
ένα μας χέρι
από πάνω από
τους ώμους
του. Αν το θύμα
δεν έχει τις
αισθήσεις
του, μπορούμε
να το
πιάσουμε από
τα μαλλιά.
Κολυμπάμε
ανάποδα προς
τη στεριά.
• Εφαρμόζουμε
άμεσα ΚΑΡΠΑ,
ακόμη και
μέσα από το
νερό, αν είναι
δυνατό,
αμέσως μόλις
φτάσουμε σε
μέρος όπου
πατώνουμε. Μέσα
στο νερό δεν
πραγματοποιούμε
καρδιακές
μαλάξεις
αλλά μόνο
αερισμό
στόμα με
στόμα,
συνεχίζοντας
παράλληλα
την
προσέγγισή
μας στη
στεριά. Δεν
ξεχνάμε να
ελέγξουμε
για φύκια ή
άλλες
ακαθαρσίες
στο στόμα, τις
οποίες
απομακρύνουμε,
αν
χρειάζεται
με το
χειρισμό Ηeilmlich.
• Δεν
αναποδογυρίζουμε
το θύμα για να
βγει το νερό,
διότι δεν
ωφελεί. Το
νερό που
μπήκε στους
πνεύμονες, το
οποίο και μας
ενδιαφέρει,
δεν βγαίνει
με καμία
τέτοια
προσπάθεια.
Με το
αναποδογύρισμα,
ενδεχομένως
να αποβληθεί
το νερό που
έχει
καταποθεί
και
βρίσκεται
στο στομάχι ή
στο φάρυγγα
του θύματος,
οπότε η
κατάστασή
του θα
επιδεινωθεί.
• Τα θύματα
που
εμφανίζουν
ταυτόχρονα
υποθερμία
μπορεί να
φαίνονται
νεκρά χωρίς
εμφανή
καρδιακό παλμό ή εγκεφαλική
λειτουργία. Η
εμπειρία από
εμβύθιση σε
παγωμένο
νερό δείχνει
ότι πλήρεις
προσπάθειες
ανάνηψης
μπορούν και
πρέπει να
συνεχίζονται
μέχρις ότου η
θερμοκρασία
του σώματος
γίνει σχεδόν
φυσιολογική.
• Αν το θύμα
συνέλθει,
αφαιρούμε
τυχόντα
βρεγμένα
ρούχα και το
σκεπάζουμε με κουβέρτα,
ώστε να
διατηρηθεί
ζεστό
αναμένοντας
ιατρική
βοήθεια.
Προσοχή
Το θύμα, ακόμη
και αν
συνέλθει
πλήρως,
χρειάζεται
επειγόντως
νοσοκομείο,
καθώς τις
επόμενες
ώρες μπορεί
να αναπτύξει
επικίνδυνη
αναπνευστική
δυσχέρεια,
λοίμωξη κ.ά.
επιπλοκές.
ΑΡΧΕΣ
ΠΡΟΛΗΨΗΣ
ΠΝΙΓΜΩΝ
• Αν δεν
γνωρίζουμε
καλό κολύμπι,
μένουμε στα
ρηχά, πάντα με
συνοδεία.
• Αν
ασχολούμαστε
με θαλάσσια
σπορ είμαστε
πάντα με
παρέα.
• Μπαίνουμε
στο νερό
τουλάχιστον 3
ώρες μετά το
τελευταίο
γεύμα μας και
δεν
καταναλώνουμε
αλκοόλ, αλλά
αντίθετα,
άφθονα υγρά.
• Δεν
απομακρυνόμαστε
από την ακτή
και
υπολογίζουμε
τις δυνάμεις
μας για την
επιστροφή
μας.
• Προσέχουμε
τα θαλάσσια
ρεύματα- Αν
πέσουμε σε
τέτοιο,
κολυμπάμε
διαγώνια,
κατά 45o.
• Δεν κάνουμε
μακροβούτια
σε θολά ή
άγνωστα νερά.
• Σε
περίπτωση
καταιγίδας,
απομακρυνόμαστε
αμέσως από τη
θάλασσα και
κλείνουμε
τις ομπρέλες
ηλίου.
• Σε
περίπτωση
σεισμού,
επίσης
αναζητούμε
καταφύγιο
μακριά από τη
θάλασσα και
σε ύψωμα.
• Δεν
φωνάζουμε
για αστείο "βοήθεια»
ή «πνίγομαι».
• Αν πάθουμε
κράμπα δεν
μας πιάνει
πανικός. Όσο
και αν πονάμε,
γυρίζουμε
ανάσκελα,
χαλαρώνουμε
ώστε να
επιπλέουμε
και καλούμε
σε βοήθεια.
Προσπαθούμε
παράλληλα,
όπως είμαστε,
να
τεντώσουμε
το πόδι μας
τραβώντας τα
δάχτυλα προς
τα πάνω.
• Δείχνουμε
μεγάλη
προσοχή στα
μικρά παιδιά,
με συνεχή
επιτήρηση
και
παρακολούθηση.
• Δεν πετάμε
γυάλινα και
αιχμηρά
αντικείμενα
ή σκουπίδια.
• Παρατηρούμε
και
διαβάζουμε
με προσοχή
τις σημαίες
και τις
πινακίδες
υποδείξεων,
που υπάρχουν
στις
παραλίες.
• Αν νιώσουμε
άσχημα,
γυρίζουμε
ανάσκελα και
κάνουμε το «διεθνές
σήμα
κινδύνου»:
κουνάμε
δεξιά -
αριστερά τα
χέρια μας
διαγράφοντας
ένα μεγάλο
ημικύκλιο,
μέχρι να
έρθουν να μας
βοηθήσουν.
• Αν
διαθέτουμε
πισίνα,
φροντίζουμε
ώστε να είναι
περιφραγμένη
και με ασφαλή
πόρτα, ώστε να
μην
εισέλθουν σε
αυτήν παιδιά
χωρίς να το
γνωρίζουμε.
• Οι γονείς
πρέπει να
γνωρίζουν ΚΑΡΠΑ,
για την
περίπτωση
που θα
χρειασθεί να
την
εφαρμόσουν
στο παιδί
τους.
Επιμέλεια:
Ανδρέας
Καλογερόπουλος
Πηγή: Popular MEDICINE –
Εφημερίδα
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ –
Ιούλιος 2006
Αρχή
Μάθετε
βασικές
ΠΡΩΤΕΣ
ΒΟΗΘΕΙΕΣ
19
Μαρτίου 2008
Η παροχή πρώτων
βοηθειών
είναι μια
πράξη που
προϋποθέτει
από όποιον
την
προσφέρει
υπευθυνότητα
και επίγνωση
της σημασίας
της. Όλοι μας
είναι πιθανό
κάποτε να
βρεθούμε
αντιμέτωποι
με μια
δύσκολη
κατάσταση
που ίσως να
είναι
απαραίτητη η
βοήθειά μας.
Δεν είναι
ανάγκη να
έρθει η
δύσκολη
στιγμή για να
διαπιστώσουμε
ότι δεν
γνωρίζουμε
ούτε καν τα
στοιχειώδη,
αφού μερικές
βασικές
γνώσεις ίσως
κάποτε να
σώσουν μια
ζωή.
Εκτιμώντας
τη σημασία
των πρώτων
βοηθειών το Dromeasclub
ξεκινά σε
ενότητες ένα
μικρό
αφιέρωμα που
παρουσιάζει
εγκεκριμένους
τρόπους
αντιμετώπισης
διαφόρων
περιστατικών.
Αν θέλετε να
μάθετε
περισσότερα
και να κάνετε
πρακτική
εφαρμογή υπό
την επίβλεψη
ενός ειδικού,
το αφιέρωμα
αυτό δεν
είναι αρκετό,
καθώς θα
χρειαστεί να
παρακολουθήσετε
ειδικά
σεμινάρια
που
διοργανώνουν
επίσημοι
φορείς.
Ελπίζουμε
όμως, να
αποτελέσει
το ερέθισμα
που θα μας
κινητοποιήσει
όλους,
μεταφέροντας
πρωτίστως το
μήνυμα της
συμπαράστασης
και της
αλληλεγγύης
προς τον
συνάνθρωπό
μας.
Κύρια
ζητούμενα
των πρώτων
βοηθειών
είναι:
1) Η διατήρηση
των
λειτουργιών
ή οργάνων του
πάσχοντος
ώστε
κατάσταση να
μην
επιδεινωθεί
μέχρι την ώρα
που κάποιο
εντεταλμένο
άτομο έρθει
στο χώρο του
ατυχήματος.
2) Η κατά το
δυνατόν
γρήγορη και
αβλαβής
μεταφορά σε
ιατρείο ή
νοσοκομείο,
στις
περιπτώσεις
που αυτό
επιβάλλεται.
Τι πρέπει να
προσέξετε
• Αν δεν
είστε
σίγουροι ότι
οι πράξεις ή
οι συμβουλές
σας θα έχουν
αυτά τα
αποτελέσματα,
καλύτερα να
μην
εμπλακείτε.
• Κατά τη
διάρκεια
μιας
επείγουσας
κατάστασης, η
ανάγνωση
αυτού του
αφιερώματος
δεν θα σας
βοηθήσει. Αν
πρακτικά
θέλετε να
θεωρείτε τον
εαυτό σας
ενημερωμένο
επί του
ζητήματος
και κατά
συνέπεια
χρήσιμο και
όχι
επικίνδυνο,
θα πρέπει να
διαβάσετε
και να
κατανοήσετε
τα
αντίστοιχα
κεφάλαια
προληπτικά.
• Σε
ορισμένες
περιπτώσεις
η μεταφορά
ασθενούς με Ι.Χ.
προϋποθέτει
την αυστηρή
τήρηση όλων
των κανόνων
οδικής
κυκλοφορίας.
Αν αυτό δεν
τηρηθεί, μια
σοβαρή
κατάσταση
μπορεί να
μετατραπεί
σε τροχαίο
δυστύχημα. Το
μόνο που
επιτρέπεται
είναι η χρήση
φώτων «ΑLARM» και
των
προβολέων
καθώς και η
χρήση του
κλάξον, ώστε
οι
προπορευόμενοι
να
αντιληφθούν
την
επείγουσα
κατάσταση
και να δώσουν
προτεραιότητα.
Μην ξεχνάτε
τη χρήση της
ζώνης
ασφαλείας,
τόσο για εσάς
όσο και για το
θύμα.
• Οπουδήποτε
στο αφιέρωμα
για τις
πρώτες
βοήθειες
γίνεται
σύσταση για
τη λήψη
κάποιου
φαρμάκου,
προϋποθέτει
ότι δεν
υπάρχει
ευαισθησία
σε
προηγούμενη
λήψη, ούτε
κάποια
αντένδειξη.
Σε κάθε
τέτοια
περίπτωση θα
πρέπει να
ερωτηθεί ο
θεράπων ή
άλλος ιατρός.
Το
φιλί της ζωής
Η
πρακτική
αυτή, γνωστή
επίσημα ως
ΚΑΡΠΑ (καρδιοπνευμονική
ή
καρδιοαναπνευστική
αναζωογόνηση),
έχει στόχο
την
προσωρινή «μίμηση»
της
αυτόματης
αναπνευστικής
και
καρδιακής
λειτουργίας
προκειμένου
να διασωθούν
οι
ευαίσθητοι
στην έλλειψη
οξυγόνου
ιστοί (κυρίως
ο εγκέφαλος)
ενός ατόμου
που
παρουσιάζει
καρδιοαναπνευστική
ανακοπή,
μέχρι να
προσφερθεί
οργανωμένη
βοήθεια από
ειδικούς.
Περιλαμβάνει
ένα
συνδυασμό
αερισμού
στόμα με
στόμα και
μαλάξεων στο
στήθος. Τα
συνηθέστερα
αίτια για
ανάγκη
διενέργειας
ΚΑΡΠΑ εκτός
νοσοκομείου
περιλαμβάνουν
την καρδιακή
ανακοπή (συνήθως
οφειλόμενη
σε έμφραγμα)
και τα
ατυχήματα
που
συνοδεύονται
από θωρακική,
κρανιοεγκεφαλική
ή αυχενική
κάκωση.
Η διαδικασία
πρέπει να
ξεκινήσει
όσο το
δυνατόν
γρηγορότερα,
από τη στιγμή
που θα
εντοπίσετε
το άτομο που
έχει υποστεί
καρδιοαναπνευστική
ανακοπή. Το
πιο ευγενές
όργανο, ο
εγκέφαλος,
είναι
ιδιαίτερα
ευαίσθητο
στην έλλειψη
οξυγόνου και
σε διάστημα 4-7
λεπτών
υφίσταται
μόνιμες
βλάβες και
τελικά
νεκρώνεται.
Συνεπώς, η
ΚΑΡΠΑ έχει
μεγαλύτερη
αποτελεσματικότητα
αν ξεκινήσει
μέσα σε αυτό
το χρονικό
διάστημα.
Η ΚΑΡΠΑ
διενεργείται
σε βήματα,
ακολουθώντας
την
ακροστοιχίδα
Α-Β-C (χωρίς το Α
δεν έχει
νόημα το Β και
χωρίς το Β δεν
έχει νόημα το C).
Α (Αirway:
αεροφόρος
οδός). Το
πρώτο μέλημα
έχει να κάνει
με την
αεροφόρο οδό,
η οποία
μπορεί να
έχει φράξει
από το πίσω
μέρος της
γλώσσας ή την
επιγλωττίδα (την
πτυχή από
χόνδρο που
καλύπτει τον
αεραγωγό).
Β (Breathing: αναπνοή).
Ο στόμα με
στόμα
αερισμός
είναι ο
ταχύτερος
τρόπος για να
εισέλθει
οξυγόνο
στους
πνεύμονες.
C (Circulation:
κυκλοφορία).
Οι μαλάξεις
στο στήθος
υποκαθιστούν
τον καρδιακό
παλμό, όταν
αυτός έχει
σταματήσει.
Οι μαλάξεις
επιτρέπουν
τη διατήρηση
της
κυκλοφορίας
κάποιας
ποσότητας
αίματος στον
εγκέφαλο,
στους
πνεύμονες
και στην
καρδιά. Τα
βήματα Α, Β, C
διενεργούνται
με
επαναληπτικό
τρόπο κατά τη
διάρκεια της
ΚΑΡΠΑ.
Πριν
ξεκινήσει η
ΚΑΡΠΑ, πρέπει
πρώτα να
γίνει μια
γρήγορη
εκτίμηση του
χώρου ώστε να
είμαστε
σίγουροι ότι
δεν
διατρέχει
επιπλέον
κίνδυνο τόσο
το θύμα όσο
και εμείς. Αν
το θύμα
φαίνεται να
μην έχει τις
αισθήσεις
του, χτυπήστε
τον ή
κουνήστε τον
από τους
ώμους και
ρωτήστε
δυνατά «είσαι
καλά;» δύο
φορές. Αν δεν
υπάρξει
απάντηση,
ξεκινήστε
άμεσα ΚΑΡΠΑ
και αναθέστε
σε κάποιον να
καλέσει
παράλληλα το 166.
Σημεία
επικίνδυνου
αναπνευστικού
προβλήματος
και
επερχόμενης
αναπνευστικής
ανακοπής
μπορεί να
είναι η
κυάνωση (μπλε
χρώμα)
χειλιών ή
νυχιών, η
ακανόνιστη
αναπνοή ή η
θορυβώδης
αναπνοή (ξένο
σώμα στις αεροφόρες
οδούς).
Η εφαρμογή
της μεθόδου
ΚΑΡΠΑ
1. Τοποθετήστε
το θύμα ώστε
να μπορείτε
να ελέγξετε
την ύπαρξη
αναπνοής,
ξαπλώνοντάς
το ανάσκελα
σε μια
επίπεδη
επιφάνεια.
2. Ανοίξτε το
στόμα του
θύματος και
την αεροφόρο
οδό με
τράβηγμα της
κάτω γνάθου
προς τα πάνω. Σταθεροποιήστε
τον αυχένα
του θύματος
σε αυτή τη
θέση, σε
υπερέκταση,
ώστε η
γλωττίδα να
παραμείνει
ανοιχτή.
3. Ελέγξτε αν
υπάρχει
κάποιο ξένο
σώμα που
εμποδίζει τη
δίοδο αέρα.
Αν υπάρχει, «σκουπίστε»
το στόμα με το
δείκτη του
χεριού σας
ακολουθώντας
την
εσωτερική
επιφάνεια,
αφαιρώντας
μόνο ό,τι
φαίνεται. Μην
προσπαθήσετε
να
αφαιρέσετε
αντικείμενα
που
βρίσκονται
βαθύτερα,
καθώς μπορεί
με τον τρόπο
αυτό να τα
σπρώξετε πιο
βαθιά, στο
λάρυγγα. Στην
περίπτωση
που το άτομο
φοράει
τεχνητή
οδοντοστοιχία
(μασέλα) την
αφαιρείτε
τραβώντας
την προς τα
κάτω. Προσοχή
στα δάχτυλα
σας από
αντανακλαστικό
δάγκωμα!
Τοποθετήστε
προληπτικά
κάποιο
μαλακό αλλά
σχετικά
συμπαγές
αντικείμενο
στη μια
πλευρά (π.χ. ένα
δερμάτινο
πορτοφόλι)
ώστε το στόμα
να
παραμείνει
σχετικά
ανοιχτό.
Επαναλάβετε
από την άλλη
πλευρά. Αν
υπάρχουν δύο
διασώστες, ο
ένας κρατάει
ανοιχτό το
στόμα και ο
άλλος, με τα
δύο χέρια,
ακολουθώντας
την
εσωτερική
επιφάνεια
του στόματος
φτάνει μέχρι
πίσω από το
ξένο σώμα και
το τραβάει.
4. Ελέγξτε αν
αναπνέει:
κοιτάξτε το
στήθος του
για κινήσεις
στο θώρακα,
πλησιάστε το
αυτί στο
στόμα του και
εξετάστε
έτσι για
αναπνευστικούς
ήχους και
παράλληλα
νιώστε αν
υπάρχει
ρεύμα αέρα
στο αυτί και
στο μάγουλό
σας («βλέπω,
ακούω,
αισθάνομαι»).
5.
Αν το θύμα
αναπνέει, το
τοποθετούμε
σε «πλάγια
θέση
ασφαλείας»
και
περιμένουμε
το ΕΚΑΒ. Η
πλάγια θέση
ασφαλείας (γνωστή
και ως θέση ανάνηψης)
σημαίνει την
τοποθέτηση
του θύματος
στο πλευρό, με
το
ετερόπλευρο
κάτω άκρο
λυγισμένο
στο μηρό και
στο γόνατο
ώστε να
στηρίζει το
βάρος του
σώματος και
το ομόπλευρο
άνω άκρο
απλωμένο
πίσω από το
σώμα, ώστε να
εμποδίζει το
κύλισμα προς
την ύπτια
θέση. Μεγάλη
σημασία έχει
η θέση του
αυχένα: αυτός
θα πρέπει να
τοποθετηθεί
σε
υπερέκταση
προς τα πίσω,
με απαλές
κινήσεις,
έτσι ώστε να
εξασφαλίζεται
ότι η γλώσσα
δεν πέφτει
προς τα πίσω
στο φάρυγγα
κλείνοντας
τη δίοδο του
αέρα.
Εάν δεν
υπάρχει
αναπνοή ή εάν
δεν είστε
σίγουροι,
προχωρήστε
σε μαλάξεις
και σε στόμα
με στόμα
αερισμό. Κατά
τις μαλάξεις
τα χέρια σας
πρέπει να
τοποθετηθούν
στη μέση
περίπου του
στήθους με
τέτοιο τρόπο
ώστε το ένα
χέρι να είναι
πάνω στο άλλο
με τα δάχτυλα
πλεγμένα
μεταξύ τους,
οι αγκώνες
σας να είναι
τεντωμένοι
και οι ώμοι
σας να
βρίσκονται
ακριβώς από
πάνω από τα
χέρια σας,
ώστε οι
πιέσεις να
γίνονται με
όλο το βάρος
του σώματός
σας.
Πιέστε προς
τα κάτω κατά 4-5
εκατοστά και
με ρυθμό 80 -100
πιέσεις το
λεπτό. Το
σπρώξιμο
προς τα κάτω
και η
χαλάρωση
προς τα πάνω
σε κάθε κύκλο
πρέπει να
είναι ίσης
διάρκειας,
δηλαδή δεν
πρέπει να «καρφώνετε»
στιγμιαία
και μετά να
χαλαρώνετε (φανταστείτε
ότι «κάνετε
ποδήλατο» και
όχι ότι «αναπηδάτε
στο έδαφος»). Μετά
από 30 μαλάξεις,
δώστε 2
αναπνοές. Με
το ένα χέρι
σας ανοίξτε
το στόμα του
και με το άλλο
κλείστε τη
μύτη του. Στη
συνέχεια
εφαρμόστε το
στόμα σας στο
στόμα του
στεγανά και
φυσήξτε όλο
τον αέρα από
τα πνευμόνια
σας μέσα του
απότομα και
δυνατά. Η
στεγανοποίηση
αυτή έχει
μεγάλη
σημασία.
Γεμίστε με
αέρα τα
πνευμόνια
σας και
επαναλάβετε
άλλη μια φορά.
Ελέγξτε αν ο
θώρακας του
θύματος
σηκώνεται
κάθε φορά που
του δίνετε
αναπνοή. Αν
όχι και
εφόσον η
τεχνική σας
είναι
επαρκής,
πιθανότατα ο
αεραγωγός
είναι
φραγμένος
πιο μέσα από
τη στοματική
κοιλότητα,
όποτε
επανερχόμαστε
στο Α.
Προσπαθήστε
να
απομακρύνετε
το αίτιο της
απόφραξης (όπως
ένα κομμάτι
φαγητού)
χρησιμοποιώντας
το χειρισμό Ηeimlich
( Ο χειρισμός
αυτός, όταν το
θύμα είναι
ξαπλωμένο
ύπτια,
γίνεται αν
τοποθετήσετε
τα χέρια πάνω
από τον αφαλό
του και
σπρώξετε
προς τα πάνω
σταθερά και
απότομα.
Βάλτε ένα
δάχτυλο σας
μέσα στο
στόμα του
θύματος για
να
διαπιστώσετε
αν το αίτιο
της
απόφραξης
έχει βγει από
τον αεραγωγό
και
απομακρύνετε
το. Μετά από 4
κύκλους 30
μαλάξεων και 2
αναπνοών,
εξετάστε
πάλι το θύμα
για την
εμφάνιση
αυτόματης
αναπνοής. Συνεχίστε
τους
χειρισμούς
διάσωσης για
όσο διάστημα
δεν υπάρχει
αναπνοή.
ΚΑΡΠΑ σε
βρέφη
Στα βρέφη η
τεχνητή
αναπνοή
χορηγείται
με τη μέθοδο
στόμα με
στόμα και
μύτη (ο
διασώστης
εφαρμόζει το
στόμα του
έτσι ώστε να
καλύψει το
στόμα και τη
μύτη του
μικρού
θύματος). Πριν
από την
εφαρμογή του,
κάμψτε το
κεφάλι του
βρέφους προς
τα πίσω για να
ανοίξει ο
αεραγωγός.
Τότε, αν δείτε
ξένο σώμα στο
στόμα,
απομακρύνετε
το με ένα «σκούπισμα»
του δακτύλου
σας. Πρέπει να
προσέξετε
ώστε να μη
σπρώξετε το
ξένο σώμα πιο
βαθιά μέσα
στο λαιμό του
βρέφους.
Ελέγξτε για
σφυγμό στην
εσωτερική
επιφάνεια
του μπράτσου
του βρέφους.
Δώστε 1
αναπνοή για
κάθε 5
μαλάξεις στο
στήθος.
Πιέστε το
στήθος προς
τα κάτω, κατά 4 - 5
εκατοστά,
χρησιμοποιώντας
μόνο το
δείκτη και το
μέσο δάχτυλο
και όχι όλη
την παλάμη
σας.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Οι
παλαιότερες
οδηγίες
ΚΑΡΠΑ
περιελάμβαναν
εκτός από
τον έλεγχο
για αναπνοή
και τον
έλεγχο του
σφυγμού του
θύματος
πριν
ξεκινήσουν
οι
προσπάθειες
ανάνηψης.
Πρόσφατη
αναθεώρησή
τους όμως
έχει αφαιρέσει
αυτόν τον
έλεγχο ως
περιττό και
πολλές
φορές
ανακριβή: η
ΚΑΡΠΑ θα
πρέπει να
διενεργηθεί
σε κάθε
περίπτωση
που δεν
διαπιστώνεται
αναπνοή,
ανεξάρτητα
από την
ύπαρξη
σφυγμού. |
Επιμέλεια:
Ανδρέας
Καλογερόπουλος
Πηγή: Popular MEDICINE –εφημ.
Kαθημερινή –Ιούλιος
2006
Αρχή
Πρώτες
βοήθειες
Η
αντιμετώπιση
μιας
καρδιακής
προσβολής
Η
καρδιακή
προσβολή
είναι μια
βλάβη στον
καρδιακό μυ,
που
προκαλείται
από απώλεια
της παροχής
αίματος. Η
προσβολή
συμβαίνει
όταν οι
αρτηρίες που
τροφοδοτούν
την καρδιά με
αίμα
φράσσουν.
Χωρίς
οξυγόνο, τα
κύτταρα
καταστρέφονται,
προκαλώντας
πόνο και η
λειτουργία
της καρδιάς
διαταράσσεται.
Ποια είναι τα
συμπτώματα;
Περίπου τα
μισά από τα
θύματα
καρδιακής
προσβολής
έχουν
προειδοποιητικά
συμπτώματα
ώρες, ημέρες
ακόμη και
εβδομάδες
πριν από την
προσβολή. Το
πιο πρώιμο
προειδοποιητικό
στοιχείο
είναι ο
υποτροπιάζων
πόνος στο
στήθος (στηθάγχη),
ο οποίος
χαρακτηριστικά
εμφανίζεται
με την
κούραση ή το
στρες και
υπόχωρεί
στην ηρεμία.
Ανησυχητικοί
χαρακτήρες
του πόνου
είναι:
• Το αίσθημα
δυσφορίας
και το
αίσθημα ότι ο
πόνος «γεμίζει»
το κέντρο του
στήθους, για
περισσότερο
από λίγα
λεπτά.
• Επέκταση
προς τους
ώμους, το
λαιμό ή τα άνω
άκρα, ιδίως το
αριστερό.
• Ζάλη,
λιποθυμία,
εφίδρωση,
ναυτία ή
δύσπνοια
κατά την ώρα
του πόνου.
Μια καρδιακή
προσβολή
προκαλεί,
συνήθως, πόνο
στο στήθος
για
περισσότερο
από 15 λεπτά.
Μπορεί όμως
να είναι και «σιωπηλή»,
δηλαδή να μην
προκαλέσει
καθόλου πόνο,
παρά
απευθείας
τις
επιπλοκές
της.
Πρακτικές
συμβουλές
Έπειτα
από ένα
έμφραγμα του
μυοκαρδίου, η
μεγαλύτερη
από τη μόνιμη
ζημιά στην
καρδιά
συμβαίνει
την πρώτη ώρα.
Έτσι, αν
υποστείτε
καρδιακή
προσβολή,
αυτό που δεν
θα κάνετε
είναι αυτό
που μπορεί να
σας οδηγήσει
στο θάνατο. Η
καρδιακή
προσβολή
είναι μια
δυναμική
διαδικασία, η
οποία
εξελίσσεται
τυπικά μέσα
σε 4 - 6 ώρες. Με
κάθε λεπτό
που περνάει,
περισσότερος
μυοκαρδιακός
ιστός
στερείται
οξυγόνου και
επιδεινώνεται
ή νεκρώνεται.
Στην
καρδιακή
προσβολή δεν
υπάρχει
χρόνος για
χάσιμο.
Ακολουθήστε
τα παρακάτω
βήματα:
Ενδεχομένως
να μπορείτε
να πάτε
κάποιον στο
νοσοκομείο
πιο γρήγορα
με το δικό σας
μέσο. Αν όμως
πρόκειται
για εσάς,
ζητήστε από
κάποιον να
σας
μεταφέρει
στο
νοσοκομείο
και ποτέ μην
οδηγείτε σε
τέτοια
περίπτωση.
Ωστόσο,
επιλέξτε
αυτή τη λύση
εάν πρακτικά
μένετε στην
ίδια
γειτονιά με
το
νοσοκομείο. Η
μεταφορά με
ασθενοφόρο
σάς δίνει το
πρόσθετο
πλεονέκτημα
ότι ίσως να
μπορεί να
διενεργηθεί απινίδωση*
εφόσον
χρειαστεί,
ενώ δεν
χάνετε χρόνο
στο δρόμο και
μέσα στο
τμήμα
επειγόντων
περιστατικών.
Επιβεβαιώστε
από το 166 το
κοντινότερο
νοσοκομείο
που
εφημερεύει.
Καλέστε
αμέσως το
ΕΚΑΒ (166 ή 112 από
κινητό
τηλέφωνο). Σε
περιοχές
όπου δεν
υπάρχει
διαθέσιμη
υπηρεσία του 166,
μπορείτε να
καλέσετε
αμέσως στο
τμήμα
επειγόντων
του τοπικού
νοσοκομείου
ή στο τοπικό
Κέντρο
Υγείας. Σε
επείγουσες
περιστάσεις,
είναι
προτιμότερο
κανείς να
καλεί άμεσα
αυτά τα
νούμερα,
διότι η κλήση
του
οικογενειακού
γιατρού ή του
καρδιολόγου
μπορεί να
στοιχίσει
πολύτιμο
χρόνο.
Περιγράψτε
τα
συμπτώματα,
ώστε να γίνει
σαφές στον
τηλεφωνητή
ότι υπάρχει
υποψία
καρδιακού
επεισοδίου.
Αυτό θα δώσει
προτεραιότητα
στην κλήση
σας.
Αν είστε
μόνος, αφήστε
ανοιχτή την
πόρτα και
ξαπλώστε σε
ύπτια θέση, με
τα πόδια
λυγισμένα,
δίπλα στο
τηλέφωνο.
• Μασήστε και
καταπιείτε
μια ασπιρίνη,
αν έχετε στο
σπίτι. Η
ασπιρίνη
εμποδίζει τη
θρόμβωση του
αίματος και
βοηθάει έτσι
στη
διατήρηση
της ροής του
αίματος μέσα
από μια
στενωμένη
αρτηρία. Όταν
λαμβάνεται
στη διάρκεια
μιας
καρδιακής
προσβολής,
μειώνει
σημαντικά
τον κίνδυνο
θανάτου. Στα
πρώτα λεπτά, η
καρδιακή
προσβολή
μπορεί να
προκαλέσει
διαταραχή
του ρυθμού
λειτουργίας
της καρδιάς,
με
αποκορύφωμα
την κοιλιακή
μαρμαρυγή,
που
ουσιαστικά
καταργεί τις
σφίξεις και
χωρίς άμεση
αποκατάσταση
οδηγεί σε
αιφνίδιο
θάνατο εντός
λίγων λεπτών.
Αν το θύμα
χάσει τις
αισθήσεις
του,
ξεκινήστε ΚΑΡΠΑ
(στόμα με
στόμα
αερισμό και
μαλάξεις στο
στήθος).
Ο κυριότερος
τρόπος για να
αποτραπεί η
προοδευτική
βλάβη είναι η
όσο το
δυνατόν
ταχύτερη
θεραπεία με
φάρμακα που
διαλύουν το
θρόμβο. Οι «θρομβολυτικές
ουσίες»
διαλύουν το
θρόμβο και
αποκαθιστούν
την
κυκλοφορία
του αίματος.
Μεγάλο
ποσοστό των
ανθρώπων με
καρδιακή
προσβολή
επιβιώνουν
με ελάχιστη ή
καμία βλάβη
εφόσον η
θεραπεία με
τα φάρμακα
αυτά
ξεκίνησε
μέσα στα
πρώτα 70 λεπτά
από την
έναρξη των
συμπτωμάτων.
Προσοχή
Στη διάρκεια
μιας
καρδιακής
προσβολής,
πολλοί
άνθρωποι
χάνουν
πολύτιμο
χρόνο επειδή
δεν
αναγνωρίζουν
τα
συμπτώματα ή
επειδή τα
αρνούνται.
Επίσης,
πολλοί
άνθρωποι
καθυστερούν
να ζητήσουν
βοήθεια
επειδή
φοβούνται
ότι θα
ντροπιαστούν
σε περίπτωση «ψευδούς
συναγερμού».
Ακόμη και αν
πιθανολογείτε
ότι μπορεί
και να
πρόκειται
για απλή
δυσπεψία,
δράστε
γρήγορα.
Κανείς δεν
ντροπιάζεται
επιχειρώντας
να σώσει τη
ζωή του.
Επιμέλεια:
Ανδρέας
Καλογερόπουλος
Πηγή: Popular MEDICINE –εφημ.
Kαθημερινή –Ιούλιος
2006
*Οι
απινιδωτές
είναι
συσκευές που
χορηγούν
ηλεκτρικό
ρεύμα με τη
μορφή ενός
ηλεκτροσόκ
στην καρδιά
για να
επαναφέρουν
τον κανονικό
της ρυθμό
μετά από
ανακοπή.
Υπάρχουν
απινιδωτές
στα
νοσοκομεία
αλλά η
σύγχρονη
τεχνολογία
έχει
επιτρέψει
την
κατασκευή
μικρότερων
συσκευών που
μπορούν να
τοποθετούνται
σε δημόσιους
χώρους,
έτοιμες προς
χρήση από
εθελοντές.
Οι αυτόματοι
εξωτερικοί
απινιδωτές
αναλύουν τον
καρδιακό
ρυθμό. Εάν
βρουν ότι
υπάρχει
πρόβλημα
στην καρδιά
που
χρειάζεται
ηλεκτροσόκ,
τότε το
χορηγούν για
να
αποκαταστήσουν
τον καρδιακό
ρυθμό.
Σε πολλές
αναπτυγμένες
χώρες, έχουν
τοποθετηθεί
εξωτερικοί
αυτόματοι
απινιδωτές
έτοιμοι προς
χρήση από
εκπαιδευμένους
εθελοντές σε
δημόσιους
χώρους όπως
αεροδρόμια,
γήπεδα,
ξενοδοχεία,
εκθεσιακούς
χώρους,
εμπορικά
κέντρα,
σταθμούς
τρένων,
σχολεία,
εργοστάσια
και άλλους.
Σε ασθενείς
που έχουν
υποστεί
ανακοπή
καρδιάς, κάθε
δευτερόλεπτο
που περνά,
είναι
καθοριστικό
για την
επιβίωση, τις
βλάβες λόγω
υποξίας στον
εγκέφαλο και
το μέλλον
τους.
Αρχή
Πρώτες
βοήθειες
Αντιμετωπίστε
τις
αλλεργικές
αντιδράσεις
23 Απριλίου 2008
Η
άνοιξη
μπορεί να
είναι η εποχή
των χρωμάτων,
της
ανθοφορίας
και της
αναγέννησης
της φύσης,
είναι όμως
και η εποχή
που οι
αλλεργικές
παθήσεις
βρίσκονται
σε έξαρση. Τι
είναι όμως η
αλλεργία; Πως
προκαλείται
και με ποιόν
τρόπο
μπορούμε να
την
αντιμετωπίσουμε;
Η αλλεργία
είναι μια
αντίδραση σε
μια ξένη
ουσία (που
καλείται
αλλεργιογόνο)
από το ανοσοποιητικό
σύστημα του
οργανισμού. Η
αντίδραση
αυτή μπορεί
να πάρει
διάφορες
μορφές, όπως
κοκκινίλες
στο σώμα,
ρινική
συμφόρηση
και σπάνια,
δύσπνοια,
σοβαρή
υπόταση και
θάνατο. Τα
συνηθισμένα
αλλεργιογόνα
περιλαμβάνουν
τη γύρη, τα
δηλητήρια
των εντόμων,
την οικιακή
σκόνη, το
τρίχωμα των
ζώων, μύκητες
και διάφορα
άλλα.
Επικίνδυνες
για τη ζωή
αντιδράσεις
προκαλούνται
συνήθως από
τσιμπήματα
εντόμων, από
τροφές και
από φάρμακα.
Ωστόσο,
οποιοδήποτε
αλλεργιογόνο
μπορεί να
προκαλέσει
αναφυλακτική
αντίδραση.
Μερικά άτομα
εμφανίζουν αναφυλακτική
αντίδραση
άγνωστης
αιτιολογίας.
Τροφικές
αλλεργίες
Οι
τροφικές
αλλεργίες
είναι οι πιο
παρεξηγημένες
απ' όλες.
Εύκολα
ρίχνει
κανείς την
ευθύνη σε
κάποια τροφή
για τα
αλλεργικά
του
συμπτώματα,
ωστόσο
λιγότερο από 1 %
του
πληθυσμού
έχει
πραγματικά
τροφική
αλλεργία.
Σημεία και
συμπτώματα
• Πόνος στην
κοιλιά,
διάρροια,
ναυτία και
εμετός.
• Λιποθυμία.
• Κοκκινίλες,
πρήξιμο στο
δέρμα ή
έκζεμα.
• Πρήξιμο στα
χείλη, μάτια,
πρόσωπο,
γλώσσα ή
λαιμό.
• Συμφόρηση
της μύτης και
δύσπνοια.
Συνήθεις
τροφές που
προκαλούν
αλλεργία
• Αγελαδινό
γάλα και
σπανιότερα
άλλα γάλατα
• Αυγά κότας
και
σπανιότερα
άλλων
πουλιών
• Τόνος και
λοιπά
αφρόψαρα (ρέγγα,
σκουμπρί κ.λπ.),
φρέσκα, παστά
ή σε κονσέρβα
• Φράουλες,
ακτινίδια
• Γαρίδες και
άλλα
οστρακόδερμα
• Φιστίκια
και
σπανιότερα
τα φασόλια
και άλλα
όσπρια
• Παράγωγα
της σόγιας
και
σπανιότερα
της σίκαλης
• Παράγωγα
σιταριού
• Χημικά
πρόσθετα και
συντηρητικά,
όπως το
αραβικό
κόμμι και η «Κίτρινη
Χρωστική των
τροφών Ν ο 5».
Φαρμακευτικές
αλλεργίες
Οποιοδήποτε
σχεδόν
φάρμακο
μπορεί να
προκαλέσει παρενέργειες
σε μερικούς
ανθρώπους. Οι
αντιδράσεις
στα
περισσότερα
φάρμακα δεν
είναι
συνηθισμένες,
η βαρύτητα
τους όμως
κυμαίνεται,
από έναν απλό
ερεθισμό
μέχρι απειλή
για τη ζωή.
Ποια φάρμακα
προκαλούν
αλλεργία;
Θεωρητικά,
οποιοδήποτε
φάρμακο
μπορεί να
προκαλέσει
αλλεργική
αντίδραση σε
προδιατεθειμένα
άτομα. Η
πενικιλίνη
και οι
συγγενείς με
αυτήν ουσίες
είναι
υπεύθυνες
για μεγάλο
αριθμό
αλλεργικών
φαρμακευτικών
αντιδράσεων,
που
κυμαίνονται
από απλά
εξανθήματα
μέχρι
αναφυλαξία.
Οι
περισσότερες
πάντως
αντιδράσεις
είναι ελαφρά
εξανθήματα. 'Αλλα
φάρμακα που
πιθανώς να
προκαλέσουν
αλλεργική
αντίδραση
περιλαμβάνουν
τις
σουλφοναμίδες,
τα
βαρβιτουρικά,
τα αντί
επιληπτικά,
την
ινσουλίνη
και τα τοπικά
αναισθητικά.
Επίσης, ένας
μεγάλος
αριθμός
ανθρώπων,
κυρίως
ενήλικες,
εμφανίζουν
αντίδραση
στην
ασπιρίνη που
μοιάζει με
αλλεργία.
Σημεία και
συμπτώματα
• Θορυβώδης
αναπνοή και
δύσπνοια.
• Εξάνθημα,
κοκκινίλες,
γενικευμένη
φαγούρα.
• Σοβαρή
υπόταση (καταπληξία).
Πρακτικές
συμβουλές
για την
παροχή
πρώτων
βοηθειών
Η
αποφυγή
είναι ο
καλύτερος
τρόπος
πρόληψης
μιας
αλλεργικής
εκδήλωσης. Αν
εσείς ή
κάποιος
δικός σας
είχε στο
παρελθόν μια
σοβαρή
αντίδραση,
πρέπει να
φοράει προειδοποιητικό
βραχιόλι.
Ρωτήστε το
γιατρό σας
για ειδικά
φάρμακα, τα
οποία θα
μπορείτε να
έχετε μαζί
σας σε
περίπτωση
αλλεργικής
αντίδρασης.
Αν έχετε
εμφανίσει
μια σοβαρή
αντίδραση,
μάθετε τα
ονόματα των
φαρμάκων που
μοιάζουν με
αυτό που σας
την
προκάλεσε.
Ειδοποιείτε
τους
γιατρούς σας
για την
αλλεργία σας
πριν σας
χορηγήσουν
μια
φαρμακευτική
αγωγή.
• Έχετε μαζί
σας ένα
αντιισταμινικό
όταν φεύγετε
από το σπίτι
σας.
• Μάθετε τις
τεχνικές
πρώτων
βοηθειών και
δράστε
ανάλογα με τα
συμπτώματα.
• Η αναφυλαξία
είναι η
χειρότερη
εκδήλωση
αλλεργίας
και απαιτεί
άμεση
μεταφορά σε
τμήμα
επειγόντων
περιστατικών,
προκειμένου
να
χορηγηθούν
ειδικά
φάρμακα που
αναστρέφουν
αυτή την
αντίδραση.
• Η
αναφυλακτική
αντίδραση
συμβαίνει
ταχύτατα.
Μπορεί να
ξεκινήσει
μέσα σε λεπτά
ή
δευτερόλεπτα
και
χαρακτηρίζεται
από σοβαρό
οίδημα των
ματιών, των
χειλιών ή της
γλώσσας,
οίδημα του
λάρυγγα που
προκαλεί
δυσκολία στη
δίοδο του
αέρα και
συμπτώματα
βαριάς
υπότασης,
όπως σύγχυση,
μυϊκές
κράμπες,
εμετοί και
λιποθυμία. Η
κατάσταση
μπορεί να
οδηγήσει στο
θάνατο εάν
δεν
αντιμετωπιστεί
άμεσα.
• Η αδρεναλίνη
είναι το πιο
συχνά
χρησιμοποιούμενο
τέτοιο
φάρμακο.
Πολλοί τη
φέρουν μαζί
τους κατόπιν
συνταγής
γιατρού, εάν
είναι
αλλεργικοί.
Ωστόσο, τα
αποτελέσματα
του φαρμάκου
είναι
προσωρινά
και θα πρέπει
να
αναζητηθεί
περαιτέρω
ιατρική
βοήθεια, ενώ η
χρήση της από
μη
εκπαιδευμένα
άτομα είναι
επικίνδυνη.
• Αν μια
αλλεργική
αντίδραση
συνοδεύεται
από σημάδια
αναφυλαξίας, καλέστε
αμέσως το 166.
Ψάξτε μήπως
το άτομο έχει
μαζί του
κάποια
ειδικά
φάρμακα (χάπια,
ενέσεις ή
εισπνεόμενα).
Εφαρμόστε
την ΚΑΡΠΑ
ως
διασωστικό
μέσο, στην
περίπτωση
που
εμφανιστεί
κώμα και
κατάργηση
της αναπνοής
ή του σφυγμού.
Προσοχή
Ποτέ
δεν
γνωρίζουμε
εκ των
προτέρων αν
μια
αλλεργική
αντίδραση θα
εξελιχθεί σε
αναφυλαξία,
οπότε από
αλλεργικά
άτομα,
προληπτικά
μέτρα πρέπει
να
λαμβάνονται
πάντα,
σύμφωνα με
τις οδηγίες
του γιατρού.
Αν
εμφανίζετε
αλλεργική
αντίδραση
για πρώτη
φορά, θα
πρέπει
οπωσδήποτε η
κατάσταση
σας να
αξιολογηθεί
από γιατρό. Σε
αντίθεση με ό,τι
ευρέως
πιστεύεται,
οι ενέσεις κορτιζόνης
δεν έχουν την
ικανότητα
ταχείας
άρσης των
συμπτωμάτων
εφόσον αυτά
έχουν
εμφανιστεί
και η χρήση
τους από τον
μη ειδικό
χωρίς
αξιολόγηση
από το γιατρό
μπορεί να
θέσει σε
κίνδυνο τη
ζωή,
καθυστερώντας
την
αρμόζουσα
αντιμετώπιση.
Παρ' όλο που η
αναφυλαξία
είναι
σχετικά
σπάνια, κάθε
χρόνο
αρκετοί
άνθρωποι
πεθαίνουν
από αυτή την
αντιμετωπίσιμη
αιτία.
Επιμέλεια:
Ανδρέας
Καλογερόπουλος
Πηγή: Popular MEDICINE –εφημ.
Kαθημερινή –Ιούλιος
2006
Αρχή
Προστατευτείτε
από τον
καρκίνο του
δέρματος
2
Ιουλίου 2008 Της
Μαρλέν
Σάιμονς
Ο
ήλιος όχι
μόνο φθείρει
το δέρμα, αλλά
μπορεί να
γίνει και
επικίνδυνος.
Το τρέξιμο
στην ύπαιθρο
αυξάνει τον
κίνδυνο
καρκίνου του
δέρματος,
κυρίως όταν ο
ήλιος
μεσουρανεί
και έχετε τα
άκρα σας
γυμνά.
Η συχνότητα
εμφάνισης
μελανώματος
στις Η.Π.Α. έχει
αυξηθεί
δραματικά
από τις αρχές
της
δεκαετίας
του ’70. Σύμφωνα
με την
Αμερικανική
Εταιρία για
τον καρκίνο,
φέτος 40.000
άνθρωποι θα
εμφανίσουν
μελάνωμα, εκ
των οποίων οι
7.300 θα πεθάνουν.
Οι δρομείς
παραδόξως,
ενώ
φροντίζουν
για την υγεία
και το σώμα
τους,
παραβλέπουν
συχνά το
ζήτημα του
ήλιου. Οι
περισσότεροι
από εμάς
έχουμε
πάντοτε
αντηλιακή
κρέμα όταν
πηγαίνουμε
στην παραλία,
αλλά πόσοι
θυμόμαστε να
τη βάλουμε
πριν βγούμε
γα τρέξιμο;
«Η αντηλιακή
προστασία
πρέπει να
μπει στην
καθημερινή
σας ρουτίνα.
Όπως πλένετε
τα δόντια σας,
συνηθίστε να
βάζετε και
αντηλιακό»,
συμβουλεύει
ο Δρ Μαρκ
Νέιλορ,
βιολόγος με
ειδικότητα
στον καρκίνο
και
επίκουρος
καθηγητής
Δερματολογίας
στο
πανεπιστημιακό
κέντρο
Επιστημών
Υγείας της
Οκλαχόμα.
«Οι βλάβες
που προκαλεί
η έκθεση στον
ήλιο είναι
συσσωρευτικές»,
προσθέτει ο
Δρ Ρότζερ
Σίλεϊ, πρώην
πρόεδρος της
Αμερικανικής
Ακαδημίας
Δερματολογίας.
«Ακόμη και η
περιστασιακή
έκθεση στον
ήλιο μπορεί
να είναι
επιζήμια,
όπως για
παράδειγμα
το να πάτε στο
αμάξι σας, ή
όταν
νομίζετε ότι
θα
παραμείνετε
έξω για λίγα
μόνο λεπτά
και τελικά
περνά μία ώρα.
Υπάρχουν
άνθρωποι που
μπορεί να
υποστούν
σημαντικές
βλάβες έστω
και με 15λεπτη
παραμονή
στον ήλιο».
Ο ήλιος
εκπέμπει δύο
είδη
υπεριώδους
ακτινοβολίας,
την UVA και την
UVB. Και τα δύο
είδη μπορούν
να
προκαλέσουν
καρκίνο του
δέρματος. Οι
δρομείς και
όσοι
δραστηριοποιούνται
στο ύπαιθρο
διατρέχουν
ιδιαίτερο
κίνδυνο,
κυρίως όταν ο
ήλιος
μεσουρανεί
και έχουν
χέρια-πόδια
γυμνά. Σε
αγώνες
αντοχής όπως
ο μαραθώνιος
και το
τρίαθλο, οι
αθλητές
περνούν
πολλές ώρες
στον ήλιο και
μάλιστα
μεταξύ 10 π.μ.- 4 μ.μ.
όταν οι
υπεριώδεις
ακτίνες
είναι
ισχυρότατες.
Ακόμη όμως
και τα
σύννεφα, ο
βροχερός και
παγερός
καιρός δεν
μειώνουν τις
αρνητικές
συνέπειες
της έκθεσης
στον ήλιο. Οι
πιο
επικίνδυνες
υπεριώδεις
ακτίνες
διαπερνούν
τα σύννεφα
και τη βροχή.
Το χιόνι και
το νερό
αντανακλούν
αυτές τις
ακτίνες με
αποτέλεσμα
να μεγαλώνει
η έντασή τους.
Ο κρύος
καιρός δεν
είναι ασπίδα
προστασίας
αν
εξαιρέσετε
το γεγονός
ότι είστε
καλύτερα
ντυμένοι.
Ανίχνευση
του καρκίνου
του δέρματος
Από τα
διάφορα είδη
καρκίνου, το
βασικοκυτταρικό
και το
ακανθοκυτταρικό
καρκίνωμα
είναι
συνήθως
ακίνδυνα για
τη ζωή μας. Εν
τούτοις, τα
ακανθοκυτταρικά
καρκινώματα
μπορεί να
προκαλέσουν
σοβαρές
παραμορφώσεις.
«Αν δεν σας
σκοτώσουν,
σας
σακατεύουν»,
λέει
παραστατικά
ο Δρ Σίλεϊ. «Μπορεί
να χάσετε τη
μύτη σας, το
αφτί σας, τα
χείλη σας ή τα
βλέφαρά σας».
Τα
βασικοκυτταρικά
καρκινώματα
είναι
εξογκωμένα
ημιδιαφανή
ογκίδια που
μπορεί να
δημιουργήσουν
κρούστα στο
δέρμα ή μικρά
έλκη που δεν
επουλώνονται
και μπορεί
μερικές
φορές να
αιμορραγούν.
Τα
ακανθοκυτταρικά
καρκινώματα
μοιάζουν με
ερυθρά
σκληρά
ογκίδια ή
εξογκωμένες
επίπεδες
επιφάνειες
που έχουν
συχνά πληγή
στο κέντρο
τους. Το 90% των
βασικοκυτταρικών
και
ακανθοκυτταρικών
καρκινωμάτων
εμφανίζονται
στο κεφάλι
και στον
αυχένα (περιοχές
που
εκτίθενται
περισσότερο
στον ήλιο).
'Αλλη
δερματική
αλλοίωση
είναι η
ακτινική
υπερκεράτωση
που
θεωρείται ως
προκαρκινική
κατάσταση
του δέρματος.
Μοιάζει με
τραχιά
λεπιδωτή
πλάκα που
ενίοτε
προκαλεί
κνησμό ή
υπερευαισθησία.
Περίπου 10% των
περιπτώσεων
εξελίσσονται
σε
ακανθοκυτταρικά
καρκινώματα.
Τις
περισσότερες
φορές
αφαιρούνται
από τον
γιατρό για
προληπτικούς
λόγους.
Το μελάνωμα
είναι το πιο
επικίνδυνο
και
θανατηφόρο
είδος
καρκίνου του
δέρματος.
Συνήθως
εμφανίζεται
ως μικρή
κηλίδα καφέ-μαύρη
ή μεγάλη
πολύχρωμη,
είτε ως
σπίλος (ελιά)
με ανώμαλη
περιφέρεια. Η
επιφάνειά
του μπορεί να
είναι τραχιά
ή να
αιμορραγεί.
Να
παρατηρείτε
τις ελιές και
τα σημάδια
που έχετε εκ
γενετής ώστε
να προσέξετε
κάθε αλλαγή
στο μέγεθος,
το χρώμα, το
σχήμα ή το
πάχος τους.
Ακόμη,
οποιοδήποτε
στίγμα ή
ογκίδιο
αρχίζει να
σας προξενεί
φαγούρα, να
αιμορραγεί,
να πονά, να
γίνεται
πληγή, να
σχηματίζει
κρούστα ή
τραχιά
επιφάνεια,
μπορεί να
σημαίνει ότι
υπάρχει
πρόβλημα.
Αυτό το είδος
καρκίνου
εμφανίζεται
συχνότερα
στον κορμό (στους
άντρες) και
στα χέρια -
πόδια (στις
γυναίκες).
Μπορεί να
θεραπευτεί,
έχει όμως
αποφασιστική
σημασία η
ανίχνευσή
του σε αρχικό
στάδιο. «Είχα
ένα σκούρο
σημάδι εκ
γενετής,
σχήματος
οβάλ, στην
πλαϊνή
πλευρά του
δεξιού
γονάτου, και
το μελάνωμα
αναπτύχθηκε
εκεί επάνω»,
λέει η Σου
Κουάρλς, 46 ετών,
από το
Σαμπέιν, στην
πολιτεία
Ίλινοϊς. Για
να απαλλαγεί
από αυτό,
υποβλήθηκε
σε
χειρουργική
επέμβαση
όπου της
έκαναν
κωνική
εκτομή του
πάσχοντος
σημείου και
στη συνέχεια,
επανορθωτική
μεταμόσχευση
δέρματος.
Στις ομάδες
υψηλού
κινδύνου
ανήκουν όσοι
έχουν
ανοιχτό
χρώμα
δέρματος, οι
ξανθοί και
κοκκινομάλληδες
με πράσινα ή
μπλε μάτια,
που
μαυρίζουν
εύκολα στον
ήλιο. 'Αλλοι
παράγοντες
κινδύνου
είναι
οικογενειακό
ιστορικό με
δερματικό
καρκίνο,
σοβαρά
εγκαύματα
από τον ήλιο
κατά την
παιδική
ηλικία και
μεγάλος
αριθμός
σπίλων (πλέον
των 100 για τους
ενήλικες, 50 και
άνω για τις
ηλικίες κάτω
των 20 ετών,
σύμφωνα με
την
Αμερικανική
Ακαδημία
Δερματολογίας).
«Το μελάνωμα
προσβάλλει
τους
ανθρώπους
στην πιο
παραγωγική
ηλικία», λέει ο
Δρ Σίλεϊ. «Ο
μέσος όρος
είναι 46 ετών.
Είναι ο πιο
συνηθισμένος
καρκίνος σε
άτομα
ηλικίας 25-29
ετών. Σε
γυναίκες
μεταξύ 30-35 ετών
είναι
δεύτερος
μετά τον
καρκίνο του
στήθους».
Θεραπεία και
πρόληψη
Οτιδήποτε
παρατηρήσετε
στο δέρμα σας
που σας
δημιουργεί
ανησυχία,
πηγαίνετε να
το εξετάσει
γιατρός, κατά
προτίμηση
δερματολόγος.
Υπάρχουν 5
μέθοδοι
θεραπείας
για τα
βασικοκυτταρικά
και
ακανθοκυτταρικά
καρκινώματα:
- χειρουργική
αφαίρεση (στις
περισσότερες
περιπτώσεις)
- ακτινοβολία
-
διαθερμοπηξία
(καταστροφή
των ιστών με
θερμότητα)
-
κρυοχειρουργική
(καταστροφή
των ιστών με
ψύξη) και
- θεραπεία με
λέιζερ.
Το κακόηθες
μελάνωμα
αντιμετωπίζεται
με
χειρουργική
επέμβαση και
μερικές
φορές με
αφαίρεση των
γειτονικών
λεμφαδένων.
Αν είναι σε
προχωρημένο
στάδιο
γίνονται
ακτινοβολίες,
ανοσοθεραπεία
ή
χημειοθεραπεία,
όμως το
ποσοστό
επιβίωσης
μειώνεται
μόλις ο
καρκίνος
εξαπλωθεί
πέραν του
αρχικού
σημείου.
Ο καλύτερος
τρόπος για να
αποφύγετε
τον καρκίνο
του δέρματος
είναι να μην
εκτίθεστε
στον ήλιο
όταν
μπορείτε και
όταν δεν
μπορείτε, να
είστε
καλυμμένοι.
Δείτε
μερικούς
άλλους
τρόπους πώς
να μειώσετε
τις
πιθανότητες
να πάθετε
καρκίνο του
δέρματος:
- Να
εξετάζετε
ολόκληρο το
σώμα σας
προσεκτικά
τουλάχιστον
μία φορά το
μήνα.
Χρησιμοποιήστε
καθρέφτη
χειρός
μπροστά από
μεγάλο
καθρέφτη για
να
παρατηρήσετε
την πλάτη σας,
καθώς και το
πίσω μέρος
του λαιμού
και των
ποδιών.
- Να
αποφεύγετε
την
παρατεταμένη
έκθεση στον
ήλιο μεταξύ 10 π.μ.
– 4 μ.μ., όταν οι
υπεριώδεις
ακτίνες
είναι πιο
έντονες.
- Να
χρησιμοποιείτε
αντηλιακά «ευρέως
φάσματος» που
σας
προστατεύουν
από
αμφότερες
τις
υπεριώδεις
ακτινοβολίες
Α και Β. (UVA και UVB).
- Κατά γενικό
κανόνα, ο
δείκτης
προστασίας (SFP) 15
ή
μεγαλύτερος
είναι
κατάλληλος»,
λέει ο Δρ
Ρίτσαρντ
Στρικ,
δερματολόγος
στο Λος 'Αντζελες.
«Αντηλιακά με
μικρότερο
δείκτη
προστασίας
δεν
προφυλάσσουν
αρκετά».
Η διαμάχη
συνεχίζεται
για το πόσο
υψηλός
πρέπει να
είναι ο
δείκτης
προστασίας. Η
Διεύθυνση
Τροφίμων και
Φαρμάκων
προτείνει
τον 30 ως τον
υψηλότερο
δείκτη
προστασίας,
πέραν του
οποίου το
όφελος είναι
μικρό
συγκριτικά
με τα
επιβλαβή
επίπεδα
χημικών στα
οποία
εκτίθενται
οι
καταναλωτές.
Εν τούτοις, ο
Δρ Νέιλορ
επιμένει ότι
όσο
υψηλότερος
είναι ο
δείκτης, τόσο
καλύτερα. «Ο
κίνδυνος
καρκίνου του
δέρματος
είναι
μεγαλύτερος
από τον
κίνδυνο που
διατρέχουμε
εξαιτίας των
χημικών
ουσιών»,
εξηγεί.
- Βάλτε
αντηλιακό 30
λεπτά πριν
βγείτε έξω.
Αυτός ο
χρόνος είναι
ικανός ώστε
να
σχηματιστεί
πάνω στο
δέρμα ένα
αποτελεσματικό
φίλτρο
προστασίας.
Ξαναβάλτε
αντηλιακό
κατά τις ώρες
κορύφωσης
της ηλιακής
ακτινοβολίας,
μετά το
κολύμπι ή αν
έχετε
ιδρώσει
υπερβολικά.
- Κατά την
άθληση,
δοκιμάστε
ένα
αδιάβροχο
αντηλιακό
ειδικό για
αθλητές, που
είναι ήπιο –
δεν ερεθίζει
τα μάτια – και
αποτελεσματικό.
«Αν έχετε τάση
να ιδρώνετε
και να
μπαίνει
αντηλιακό
στα μάτια σας,
φορέστε
κασκέτο ή
αλεξήλιο
γείσο για να
προστατέψετε
το πάνω μέρος
του προσώπου
σας και κάντε
επάλειψη με
αντηλιακό
μόνο από τα
μάτια και
κάτω»,
συμβουλεύει
ο Δρ Στρικ.
- Να έχετε
αντηλιακό
στο
αυτοκίνητο ή
στο σακίδιο
με τα
αθλητικά σας
είδη. Έτσι αν
τυχόν
ξεχάσετε να
βάλετε πριν
φύγετε από το
σπίτι, θα το
έχετε μαζί
σας.
- Καλύψτε το
κεφάλι σας με
καπέλο,
ιδιαίτερα αν
είστε
φαλακροί ή …
φαλακρίζοντες.
- Δείτε με τον
γιατρό σας
μήπως
λαμβάνετε
αγωγή με
φάρμακα, όπως
μη στεροειδή
αντιφλεγμονώδη,
αντικαταθλιπτικά,
αντιβιοτικά
ή
αντιισταμινικά,
διότι
δημιουργούν
φωτοευαισθησία
με
αποτέλεσμα
το δέρμα σας
να «καίγεται»
πιο γρήγορα
από τον ήλιο.
Επιμέλεια:
Ανδρέας
Καλογερόπουλος
Μετάφραση:
Φανή Αδάμ
Αρχή
Τσίμπημα
αράχνης
8
Μαρτίου 2009
Λίγες μόνο
αράχνες
είναι
επικίνδυνες
για τον
άνθρωπο. Στην
Ευρώπη, το
μόνο
επικίνδυνο
είδος είναι η
μαύρη χήρα (Latrodectus
mactans).
Αναγνωρίζεται
από το
κόκκινο
σχέδιο στην
κοιλιά της σε
σχήμα
κλεψύδρας.
Βρίσκεται
συνήθως στις
νότιες
περιοχές της
Ευρώπης, όπου
το κλίμα
είναι πιο
θερμό.
• Το τσίμπημα
της μαύρης
χήρας είναι
εξαιρετικά
επώδυνο, σε
αντίθεση με
τα
τσιμπήματα
άλλων
αραχνών που
μπορεί να
προκαλέσουν
ελαφρό μόνο
ερεθισμό.
• Μέσα σε
λίγες ώρες
μπορεί να
εμφανιστεί
σημαντικό
πρήξιμο, αλλά
και δύσπνοια.
Μερικές
φορές
προκαλούνται
κράμπες
στους μυς,
σπασμοί ή
αδυναμία.
• Ζητήστε
άμεσα
ιατρική
βοήθεια. Αυτό
ισχύει ακόμη
και αν δεν
είδατε την
αράχνη, αλλά
από τα
συμπτώματα
υποψιάζεστε
ότι σας
τσίμπησε
μαύρη χήρα.
Επιμέλεια:
Ανδρέας
Καλογερόπουλος
Πηγή: Popular MEDICINE –εφημ.
Kαθημερινή –Ιούλιος
2009
Αρχή
Ποιες
περιπτώσεις
στεφανιαίας
νόσου δεν
μπορούν να
διαγνωσθούν
18 Μαρτίου 2009
Περίπου
1% όσων
υποβάλλονται
σε υψηλού
κινδύνου
τεστ
κοπώσεως
πεθαίνουν
από
καρδιαγγειακό
επεισόδιο
μέσα σε έναν
χρόνο.
Της Jane Ε. Braody HE NEW YORK TIMES
Κάθε
χρόνο,
εκατοντάδες
χιλιάδες
ενήλικοι
ανεβαίνουν
σε έναν
κυλιόμενο
διάδρομο, όχι
για να
γυμναστούν,
αλλά για να
αξιολογηθεί
η υγεία της
καρδιάς τους.
Ο Τιμ Ράσερτ*,
δημοσιογράφος
του NBC, είχε
υποβληθεί σε
αυτή την
εξέταση - τεστ
κοπώσεως -έξι
εβδομάδες
πριν πεθάνει
από έμφραγμα
τον
περασμένο
μήνα, σε
ηλικία 58
χρόνων. Όπως
ανακοινώθηκε,
τα
αποτελέσματά
του ήταν
φυσιολογικά
και αυτό
έκανε
πολλούς να
αναρωτιούνται
πόσο
αξιόπιστη
είναι αυτή η
εξέταση. Δύο
εβδομάδες
πριν από τον
θάνατο του
Τιμ Ράσερτ, ο
δρ Τοντ Ντ.
Μίλερ,
καρδιολόγος
και
διευθυντής
στο
Εργαστήριο
Πυρηνικής
Καρδιολογίας
της Κλινικής
Μάγιο στο
Ρότσεστερ
της Μινεσότα,
είχε
δημοσιεύσει
στην «Επιθεώρηση
Ιατρικής της
Κλινικής του
Κλίβελαντ» (CCJM)
μία
αξιολόγηση
της
ικανότητας
του τεστ
κοπώσεως να
ανιχνεύει
την παρουσία
καρδιολογικών-
προβλημάτων,
δυνητικά
απειλητικών
για τη ζωή.
Όπως εξήγησε
σε
τηλεφωνική
συνέντευξη ο
δρ Μίλερ, το
τεστ
κοπώσεως
προορίζεται «σχεδόν
αποκλειστικά»
για
ανθρώπους με
συμπτώματα
στεφανιαίας
νόσου». «Στην
πραγματικότητα
όμως»,
πρόσθεσε, «συχνά
χρησιμοποιείται
ως
διαγνωστική
εξέταση για
ανθρώπους
δίχως
συμπτώματα,
οι οποίοι
ανησυχούν
ότι
κινδυνεύουν.
Η ακρίβεια
του τεστ
εξαρτάται
από τον
άνθρωπο στον
οποίο
εφαρμόζεται.
Έχει
μεγαλύτερη
ακρίβεια σε
πληθυσμούς
με υψηλή
συχνότητα
στεφανιαίας
νόσου. Ωστόσο,
στους
περισσότερους
ανθρώπους
δίχως
συμπτώματα, η
συχνότητα
της νόσου
είναι τόσο
χαμηλή με
αποτέλεσμα
και η
ακρίβεια του
τεστ να είναι
χαμηλή».
Περιορισμοί
και
πλεονεκτήματα
Η αλήθεια
είναι πως το
τεστ
κοπώσεως
είναι
αδύνατον να
ανιχνεύσει
το είδος του
προβλήματος
που κόστισε
τη ζωή του Τιμ
Ράσερτ - μία
πλάκα στο
εσωτερικό
τοίχωμα μιας
στεφανιαίας
αρτηρίας που
υπέστη ρήξη,
προκαλώντας
τη
δημιουργία
ενός θρόμβου
ο οποίος
τάχιστα
προκάλεσε
μοιραία
διαταραχή
του
καρδιακού
ρυθμού. «Εάν
δεν
διαταρασσόταν
ο καρδιακός
ρυθμός, ο Τιμ
Ράσερτ θα
είχε πολύ
περισσότερες
πιθανότητες
να επιβιώσει
από το
έμφραγμα»
είπε ο δρ
Μίλερ, ο
οποίος
πάντως δεν
ήταν ο
θεράπων
ιατρός του. Τα
αποτελέσματα
του Τιμ
Ράσερτ στο
τεστ
κοπώσεως
μπορεί να τον
κατέταξαν
στην
κατηγορία
χαμηλού
κινδύνου για
καρδιακό
θάνατο,
πρόσθεσε ο δρ
Μίλερ, αλλά
αυτό δεν
σημαίνει πως
δεν
κινδύνευε.
«Υπολογίζουμε
πως 3 ασθενείς
στους 1.000 με
χαμηλού
κινδύνου
τεστ
κοπώσεως
πεθαίνουν
από
καρδιαγγειακό
επεισόδιο
μέσα σε έναν
χρόνο. Μεταξύ
όσων έχουν
υψηλού
κινδύνου
τεστ
κοπώσεως, η
αντίστοιχη
αναλογία
είναι 1
ασθενής
στους 100».
Επιπλέον, «όταν
το τεστ
κοπώσεως
χρησιμοποιείται
σε ανθρώπους
με χαμηλό
κίνδυνο
στεφανιαίας
νόσου, ένα μη
φυσιολογικό
εύρημα
συνήθως
είναι ψευδώς
θετικό,
δηλαδή
οδηγεί σε
περαιτέρω
αλλά
αχρείαστο
στην
πραγματικότητα
έλεγχο». Τα
κύρια
πλεονεκτήματα
του τεστ
είναι πως
είναι
γρήγορο και
έχει χαμηλό
κόστος, σε
σύγκριση με
εξετάσεις
όπως η
αξονική ή η
κλασική
στεφανιαιογραφία.
Ανεξαρτήτως
κόστους όμως
δεν έχει
καμία αξία
εάν τα
ευρήματά του
δεν
ερμηνευθούν
σε συνάρτηση
με τους
άλλους
παράγοντες
κινδύνου για
στεφανιαία
νόσο που
συγκεντρώνει
κανείς: το
φύλο, την
ηλικία και τα
τυχόν
συμπτώματά
του, καθώς και
το αν
καπνίζει,
είναι
υπέρβαρος,
έχει
υπέρταση,
υψηλή
χοληστερόλη,
διαβήτη ή
οικογενειακό
ιστορικό
καρδιοπάθειας.
Επιμέλεια:
Ανδρέας
Καλογερόπουλος
ΠΗΓΗ: Ένθετο
ΥΓΕΙΑ ΔΡΑΣΗ+ΖΩΗ
Εφημερίδα ΤΑ
ΝΕΑ -
Αύγουστος 2008
Αρχή
|