ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΑΡΧΑΪΚΗ ΠΛΑΣΤΙΚΗ

Από το 530 π.Χ. ως το 480 π.Χ., Αριστόδικος


a d p


 

 

Αριστόδικος, ύψος 1,98 μ., περίπου 500 π.Χ., Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 3938

 

Επιτύμβιο άγαλμα στον τύπο του κούρου από παριανό μάρμαρο. Σώζεται μαζί με τη χαμηλή ορθογώνια βάση του που είναι από πεντελικό μάρμαρο. Βρέθηκε στα Μεσόγεια της Αττικής.

Σύμφωνα με τον J. Boardman ο Αριστόδικος είναι σχεδόν τέλειος. Από την ισορροπία των μελών και τη λεπτομέρεια του πλασίματος της μορφής αποδεικνύεται η κατανόηση από το γλύπτη της δομής σώματος, αλλά πρέπει να μάθει πως αυτό το τελευταίο κινείται και πώς η κίνηση του ενός μέλους επηρεάζει την ισορροπία και τη στάση του συνόλου.

Η μορφή προβάλλει το αριστερό πόδι, ενώ οι βραχίονες, λυγισμένοι στους αγκώνες, κατευθύνονται μπροστά και δεν κολλάνε πλέον στους μηρούς. Τα μαλλιά είναι κοντά και σχηματίζουν μικρούς, ελικοειδείς βοστρύχους πάνω από το μέτωπο. Στη βάση είναι χαραγμένο το όνομα του νεκρού σε γενική πτώση «Αριστοδίκο(υ)». Το έργο θεωρείται ορόσημο στην εξέλιξη της πλαστικής και είναι το τελευταίο της σειράς των κούρων.

 

Αρχαϊκή πλαστική 530-480 Αριστόδικος

 

Αρχαϊκή πλαστική 530-480 Αριστόδικος

 

Στο βιβλίο «Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της» των Μανόλη Βουτυρά & Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά, διαβάζουμε:

 

Στα χρόνια που ακολουθούν, οι μορφές των κούρων, όπως και των κορών, γίνονται ολοένα και πιο περίτεχνες, καθώς οι γλύπτες δίνουν μεγάλη προσοχή στην απόδοση των ανατομικών λεπτομερειών. Την εξέλιξη αυτή τη βλέπουμε καθαρά στον οψιμότερο γνωστό κούρο, που χρονολογείται γύρω στο 500 π.Χ. και ήταν στημένος στον τάφο ενός νέου με το όνομα Αριστόδικος, όπως δείχνει η μονολεκτική επιγραφή στη βάση του αγάλματος: Ἀριστοδίκου (σε γενική πτώση). Ο κούρος βρέθηκε το 1944 λίγο έξω από την Κερατέα της Αττικής, κοντά στον δρόμο που οδηγεί προς την Ανάβυσσο, στην περιοχή ενός νεκροταφείου της αρχαϊκής εποχής· είναι κατασκευασμένος από άριστης ποιότητας παριανό μάρμαρο και έχει ύψος 1,96 μ., δηλαδή λίγο μεγαλύτερο από το φυσικό. Τα κοντά μαλλιά έχουν εν μέρει μόνο αποδοθεί· περιμετρικά, επάνω από το μέτωπο και τους κροτάφους καθώς και πίσω από τα αφτιά και στον τράχηλο, αποδίδονται κοντοί κοχλιόσχημοι βόστρυχοι, αλλά η επιφάνεια του κρανίου είναι αδρά δουλεμένη. Το πιθανότερο είναι ότι στην επιφάνεια αυτή κολλούσε ένα στρώμα από μαρμαρόστοκο, στο οποίο αποδίδονταν οι βόστρυχοι των μαλλιών. Πέρα από το έντονο και ευαίσθητο πλάσιμο των όγκων, εκείνο που εντυπωσιάζει στον Αριστόδικο είναι η ακριβής απόδοση των ανατομικών λεπτομερειών, που φαίνεται πολύ καλά σε περιοχές όπως τα γόνατα και τα άκρα πόδια. Είναι προφανές ότι οι γλύπτες της εποχής αυτής μελετούσαν με πολλή προσοχή το ανθρώπινο σώμα σε όλες τις λεπτομέρειές του. Στην επιμέλεια αυτή είναι ίσως επιτρεπτό να διακρίνουμε ένα πνεύμα ανάλογο με εκείνο που στα ίδια περίπου χρόνια (στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ.) οδήγησε στην ανάπτυξη των μαθηματικών, της φυσικής και της ιατρικής.

 

Πηγές:

«Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της» των Μανόλη Βουτυρά & Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά δεσμός

Τ.Α.Π. δεσμός, δεσμός

Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο δεσμός