ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΑΡΧΑΪΚΗ ΠΛΑΣΤΙΚΗ

Από το 570 π.Χ. ως το 530 π.Χ., Φρασίκλεια


a d p


 

 

Φρασίκλεια, ύψος 1,79 μ., με τη βάση 2,115 μ., περίπου 550-540 π.Χ., Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 4889

 

Αρχαϊκή πλαστική 570-530 Φρασίκλεια

Η χρωματική αναπαράσταση είναι της
Δρ Αικατερίνης Καρακάση, Αρχαιολόγου,
δημοσιευμένης στο περιοδικό
Αρχαιολογία.

Έργο του Αριστίωνα από την Πάρο.

 

Τα χαρακτηριστικά του προσώπου της θυμίζουν τον κούρο της Βολομάνδρας. Οι πτυχώσεις του πέπλου είναι λιτές. Είναι από τα ωραιότερα δείγματα της αρχαϊκής γλυπτικής. Ξεχωρίζει για την καλή κατάσταση διατήρησης και το ζωγραφικό του διάκοσμο, που σώζεται σε αρκετά σημεία.

 

Πρόκειται για επιτύμβιο μνημείο, στο βάθρο του οποίου έχει χαραχθεί επίγραμμα με το όνομα της νεκρής Φρασίκλειας και το όνομα του γλύπτη που το φιλοτέχνησε, Αριστίωνα του Πάριου.

 

Η γυναικεία μορφή έχει ραδινό εφηβικό σώμα και λεπτά χαρακτηριστικά. Απεικονίζεται σε μετωπική στάση και ντυμένη με μακρύ χιτώνα, που φέρει εγχάρακτα και ζωγραφισμένα κοσμήματα. Με το δεξί χέρι ανασηκώνει το χιτώνα στο πλάι και με το αριστερό κρατάει ένα μπουμπούκι λωτού μπροστά στο στήθος. Τα μαλλιά της είναι περίτεχνα χτενισμένα, φέρουν στεφάνι διακοσμημένο με άνθη, ενώ η κεφαλή και τα χέρια στολίζονται με πλούσια κοσμήματα. Το άγαλμα βρέθηκε σε λάκκο μαζί με ένα κούρο, τοποθετημένα εκεί ήδη από την αρχαιότητα.

 

Στη βάση υπήρχε η επιγραφή Σῆμα Φρασικλείας· κόρη κεκλήσομαι αἰεί, ἀντί γάμου παρά θεῶν τοῦτο λαχοῦσ’ ὄνομα. Ἀριστίων Πάρι[ος μ' ἐπ]ό[ε]σε

Μτφρ. Μνήμα της Φρασίκλειας, θα καλούμαι κόρη για πάντα, αφού αντί για γάμο οι θεοί αυτό το όνομα μου όρισαν. Με έφτιαξε ο Αριστίων ο Πάριος

 

Αρχαϊκή πλαστική 570-530 Φρασίκλεια

Η φωτογραφία από vocenarrante

 

Στο βιβλίο «Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της» των Μανόλη Βουτυρά & Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά, διαβάζουμε:

 

Όμοια χαρακτηριστικά έχει και μια άλλη κόρη από τα Μεσόγεια της Αττικής, συγκεκριμένα από τη Μερέντα (τον αρχαίο δήμο Μυρρινούντος), που είναι το πολύ 20 χρόνια νεότερη από τη «θεά του Βερολίνου», χρονολογείται δηλαδή λίγο πριν από τα μέσα του 6ου αιώνα (560-550 π.Χ.). Και αυτή φοράει πολύχρωμα ρούχα (σώζονται μάλιστα πολύ καλύτερα τα χρώματα), πόλο στολισμένο με άνθη στο κεφάλι, βραχιόλι στο χέρι, περιδέραιο στον λαιμό, σκουλαρίκια στα αφτιά και κρατάει επίσης στο χέρι ένα ρόδι· στα πόδια φοράει περίτεχνα σανδάλια. Σημαντικό είναι στην περίπτωση αυτή ότι σώζεται και η βάση του αγάλματος, στην οποία είναι χαραγμένο ένα επίγραμμα, δηλαδή ένα σύντομο ποίημα που μας πληροφορεί για το όνομα και την ιδιότητα της νεκρής: «Μνήμα της Φρασίκλειας· θα λέγομαι για πάντα κόρη [δηλαδή ανύπαντρο κορίτσι], γιατί από τους θεούς μού έλαχε να πάρω αντί για γάμο αυτό το όνομα.» Η Φρασίκλεια λοιπόν πέθανε ανύπαντρη και έτσι η μοίρα της το θέλησε να τη λένε για πάντα κόρη, αφού πραγματική γυναίκα θα γινόταν μόνο με τον γάμο. Καταλαβαίνουμε τον πόνο των δικών της για τον πρώιμο και άδικο χαμό της. Εκτός από το επίγραμμα, στη βάση είναι χαραγμένο και το όνομα του γλύπτη: είναι ο Αριστίων ο Πάριος. Παρόλο που ο καλλιτέχνης κατάγεται από την Πάρο, η κόρη έχει από τεχνοτροπική άποψη ομοιότητες με αττικά γλυπτά της ίδιας εποχής. Φαίνεται, επομένως, ότι ο Αριστίων ήταν από καιρό εγκατεστημένος στην Αττική και είχε αφομοιώσει αρκετά στοιχεία της τέχνης των τοπικών εργαστηρίων.

 

Πηγές:

«Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της» των Μανόλη Βουτυρά & Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά δεσμός

Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο δεσμός