ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΑΡΧΑΪΚΗ ΠΛΑΣΤΙΚΗ

Από το 570 π.Χ. ως το 530 π.Χ., Κόρη του Βερολίνου


a d p


 

 

Κόρη του Βερολίνου, ύψος 192,5 εκ., περίπου 570 π.Χ., Βερολίνο, Antikenmuseen, SK 1800

 

Φορά επίβλημα με στενές πτυχώσεις που έρχονται σε αντίθεση με τις οριζόντιες αναδιπλώσεις που κάνουν τα δύο άκρα εμπρός. Το στεφάνι που φορά στο κεφάλι της είναι διακοσμημένο με μαίανδρο, άνθη και μπουμπούκια λωτού. Στο χέρι της κρατά ρόδι. Το σχήμα των αυτιών της, τα βαριά χαρακτηριστικά της, τα χέρια και τα πόδια θυμίζουν κούρους της προηγούμενης περιόδου αν και πρέπει να κατασκευάστηκε γύρω στο 570 π.Χ.

 

Αρχαϊκή πλαστική από το 570-ως το 530 π.Χ. Κόρη του Βερολίνου

 

Αρχαϊκή πλαστική από το 570-ως το 530 π.Χ. Κόρη του Βερολίνου

 

 

Στο βιβλίο «Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της» των Μανόλη Βουτυρά & Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά, διαβάζουμε:

 

Ένα παράδειγμα πρώιμης κόρης από την Αττική είναι η λεγόμενη «θεά του Βερολίνου», που φυλάσσεται στο Μουσείο Αρχαίας Τέχνης του Βερολίνου. Το άγαλμα, που χρονολογείται γύρω στο 570 π.Χ., βρέθηκε στην Κερατέα της Αττικής και πρέπει να ήταν στημένο επάνω στον τάφο μιας νέας γυναίκας από αριστοκρατική γενιά. Τα ρούχα σώζουν ακόμη σε κάποια σημεία τα αρχικά τους ζωηρά χρώματα, ιδίως το κόκκινο· πρέπει να τα φανταστούμε πλούσια διακοσμημένα με διάφορα σχέδια. Το κύριο ένδυμα είναι ο χιτώνας, ένα ολόσωμο φόρεμα ζωσμένο στη μέση, που πέφτει ως τα πόδια, σχηματίζοντας ίσιες πτυχές· τα φαρδιά μανίκια φτάνουν ως τους αγκώνες. Από πάνω η γυναίκα φοράει ένα ορθογώνιο κομμάτι ύφασμα, προσεκτικά διπλωμένο, που καλύπτει τους ώμους και την πλάτη, ενώ οι άκρες του πέφτουν μπροστά στο στήθος φτάνοντας ως τους γοφούς. Αξιοπρόσεκτα είναι τα περίτεχνα δουλεμένα λουριά των σανδαλιών καθώς και τα κοσμήματα που φοράει: περιδέραιο, σκουλαρίκια και βραχιόλι στον αριστερό καρπό. Τα πλούσια μαλλιά της, χτενισμένα πίσω σε μια μεγάλη πλεξίδα, δένονται με μια λεπτή ταινία. Χαρακτηριστικό είναι το κυλινδρικό κάλυμμα στο κεφάλι της, που στην αρχαιολογική γλώσσα λέγεται πόλος και διακοσμείται με σχηματοποιημένα φυτικά μοτίβα. Το κάλυμμα αυτό (κάτι ανάμεσα σε καπέλο και περίτεχνο στεφάνι) βλέπουμε να το φοράει κυρίως η Ήρα, η θεά του γάμου, και γι᾽ αυτό το έβαζαν στο κεφάλι τους οι νύφες, όταν παντρεύονταν. Πήλινα ομοιώματα πόλων έχουν βρεθεί σε τάφους γυναικών της αρχαϊκής εποχής, κυρίως στη Βοιωτία. Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι η κόρη του Βερολίνου είναι «στολισμένη σαν νύφη». Τη στενή σχέση της κόρης με τη θεά του γάμου τη φανερώνει άλλωστε και το ρόδι που κρατάει στο δεξιό της χέρι: ο Φιλόστρατος (Τα εις τον Τυανέα Απολλώνιον 4.28) μας λέει ότι η ροδιά ήταν το ιερό φυτό της Ήρας. Από απεικονίσεις σε αγγεία ξέρουμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να στολίζουν τις νεαρές γυναίκες που πέθαιναν πριν από τον γάμο σαν νύφες στο νεκρικό τους κρεβάτι. Φαίνεται λοιπόν ότι η «θεά του Βερολίνου» εικονίζει ένα νέο κορίτσι από αρχοντική οικογένεια, που πέθανε πρόωρα, πριν προλάβει να παντρευτεί. Οι γονείς της, που σίγουρα τη θρήνησαν πολύ και την έθαψαν ντυμένη νύφη, έστησαν στον τάφο της ένα άγαλμα που την έδειχνε έτσι, όπως ήθελαν να τη θυμούνται οι ίδιοι και να την αναγνωρίζουν όσοι περνούσαν μπροστά από το μνημείο της: μια όμορφη αρχοντοπούλα που πέθανε στο άνθος της ηλικίας της.

 

Πηγές:

«Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της» των Μανόλη Βουτυρά & Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά δεσμός

Βερολίνο, Antikenmuseen δεσμός