Ο Κήυκας ήταν βασιλιάς της Τραχίνας, φίλος και συγγενής του Ηρακλή, ανιψιός του Αμφιτρύωνα. Παιδιά του ήταν ο Ίππασος, ο Ύλας και η Θεμιστονόη που την πάντρεψε με τον Κύκνο. Σε αυτόν τον μακρινό συγγενή κατέφυγε ο Ηρακλής με τη γυναίκα του Δηιάνειρα και τον γιο τους Ύλλο τους, μετά τον φόνο του Εύνομου, γιου του Αρχιτέλη, στην Καλυδώνα ή μετά τον θάνατο που προκάλεσε ακούσια στον Κένταυρο Νέσσο. Ο φιλοξενούμενος Ηρακλής οργάνωσε εκστρατεία εναντίον των Δρυόπων, στην οποία πήραν μέρος και οι κάτοικοι της περιοχής, οι Μηλιείς. Μαζί νίκησαν τους Δρύοπες, τους οποίους εκτόπισε από τη χώρα και την παρέδωσε στους Μηλιείς.
Από την Τραχίνα ξεκίνησε ο Ηρακλής για να κυριεύσει την Οιχαλία στην Εύβοια και να τιμωρήσει τον βασιλιά της Εύρυτο. Στις μάχες σκοτώθηκε ο γιος του Κήυκα Ίππασος. Όσο για τον άλλο του γιο, τον Ύλα, ορισμένοι συγγραφείς τον ταυτίζουν με τον σύντροφο του Ηρακλή και των Αργοναυτών, που τον άρπαξαν Νύμφες. Ο Κήυκας κήδεψε με τιμές τον γαμπρό του Κύκνο, όταν τον σκότωσε ο Ηρακλής.
Μετά τον θάνατο και την αποθέωση του Ηρακλή τα παιδιά του κατέφυγαν ξανά στον Κήυκα, για να προφυλαχθούν από το μίσος του Ευρυσθέα. Όταν όμως τα παιδιά ενηλικιώθηκαν, ο Ευρυσθέας τον απείλησε με πόλεμο αν δεν του παρέδιδε τους Ηρακλείδες, και αυτός, φοβούμενος μια επίθεση του βασιλιά των Μυκηνών, τους πρότεινε να ζητήσουν βοήθεια από τους Αθηναίους· στην ουσία τους έδιωξε.
Σχετικά λήμματα
ΑΜΦΙΤΡΥΩΝΑΣ, ΑΡΧΙΤΕΛΗΣ, ΔΗΙΑΝΕΙΡΑ, ΕΥΝΟΜΟΣ, ΕΥΡΥΣΘΕΑΣ, ΕΥΡΥΤΟΣ, ΗΡΑΚΛΗΣ, ΙΠΠΑΣΟΣ, ΚΥΚΝΟΣ, ΝΕΣΣΟΣ, ΥΛΑΣ, ΥΛΛΟΣ