Deep Blue, ο ιστορικός υπολογιστής της IBM

Το Μάιο του 1997, ο διάσημος Ρώσος σκακιστής Gary Kasparov υπέστη μια ιστορική ήττα από τον υπερυπολογιστή (supercomputer) της IBM με την επωνυμία Deep Blue. Το γεγονός πήρε αμέσως τεράστιες διαστάσεις, καθώς ο Kasparov ήταν ο παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η νίκη του Deep Blue στάθηκε αφορμή για να ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση σχετικά την ικανότητα των μηχανών να "σκέφτονται". Το γεγονός ότι ένας συνδυασμός hardware και software κατάφερε να νικήσει τον κορυφαίο grandmaster σε ένα κατεξοχήν εγκεφαλικό παιχνίδι έκανε πολλούς να αναρωτηθούν ποια είναι τα όρια της τεχνητής νοημοσύνης. Από το 1997 μέχρι σήμερα έχουν παρουσιαστεί υπερυπολογιστές με πολύ ισχυρότερες επιδόσεις από τον Deep Blue, ωστόσο ο υπερυπολογιστής της IBM θα μείνει στην ιστορία ως "η μηχανή που νίκησε τον άνθρωπο στο σκάκι".

Η πρώτη κατασκευή του Deep Blue τοποθετείται στη δεκαετία του '80. Το 1985, ο κινέζος φοιτητής Feng-hsiung Hsu δημιουργεί έναν υπολογιστή για σκάκι με το όνομα "Chiptest" που μπορούσε να εκτιμήσει 50.000 κινήσεις το δευτερόλεπτο. Δυο χρόνια αργότερα, το 1987, ο Chiptest έχει δεκαπλασιάσει την απόδοσή του εκτιμώντας πλέον 500.000 κινήσεις το δευτερόλεπτο. Ο Hsu συνεχίζει να αναβαθμίζει το δημιούργημά του και όταν το 1989 το μετονομάζει σε "Deep Thought", η εκτίμηση αγγίζει τις 720.000 κινήσεις. Την ίδια χρονιά, κερδίζει το παγκόσμιο πρωτάθλημα υπολογιστών-σκακιστών με το απόλυτο 5-0. Είναι τότε που οι άνθρωποι της ΙΒΜ εντυπωσιασμένοι από τις δυνατότητες του Deep Thought προτείνουν στον Φενγκ να συνεργαστούν. Αρχίζουν να εξερευνούν την παράλληλη επεξεργασία ώστε να λύσουν σύνθετα υπολογιστικά προβλήματα. Δημιουργείται ειδική ομάδα επιστημόνων, οι οποίοι ασχολούνται αποκλειστικά με την συνεχή αναβάθμιση του προγράμματος. Το 1990, ο Deep Thought τίθεται για πρώτη φορά απέναντι στον Kasparov σε έναν αγώνα δυο παρτίδων. Ο Kasparov κερδίζει 2-0 με χαρακτηριστική ευκολία. Το 1993, ο Deep Thought μετονομάζεται σε "Deep Blue" (Deep για να τιμηθεί ο Deep Thought και Blue από την παρωνυμία της ΙΒΜ Big Blue). Η αναλυτική του δυνατότητα πλέον ξεπερνάει τα 7 εκατομμύρια κινήσεις το δευτερόλεπτο.

Ο Deep Blue είναι ένα παράλληλο (με 32 κόμβους) RISC σύστημα το οποίο τρέχει σε έναν υπολογιστή RS/6000 SP που κατασκεύασε η ΙΒΜ. Σχεδιάστηκε για να παίζει σκάκι στο υψηλότερο δυνατό επίπεδo. Ο Deep Blue ζυγίζει 1400 κιλά. Χρησιμοποιεί επεξεργαστές P2SC (Power Two Super Chip). Ο κάθε ένας από τους 32 κόμβους είναι εξοπλισμένος με 8 κάρτες ειδικών μικροεπεξεργαστών (συνολικά 256). Χρειάστηκαν 5 χρόνια και εκατομμύρια δολάρια από την ΙΒΜ για την κατασκευή του. Ο Deep Blue δεν χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη. Στηρίζεται αποκλειστικά στην υπολογιστική του ισχύ και την εκτιμητική του λειτουργία.

Την εποχή που ο Deep Blue αντιμετώπισε τον Kasparov (το 1996 και το 1997) η αναλυτική του ικανότητα έφτανε τις 200 εκατομμύρια κινήσεις το δευτερόλεπτο, ενώ μπορούσε μέσα σε τρία λεπτά (που είναι ο μέσος όρος χρόνου που αναλογεί σε κάθε κίνηση στα επίσημα τουρνουά) να εκτιμήσει 200 δισεκατομμύρια κινήσεις, τη στιγμή που οι grandmasters μπορούν να κάνουν το ίδιο για 500 κινήσεις. Μέσα στην μνήμη του και μόνο για το άνοιγμα της παρτίδας, υπήρχαν αποθηκευμένες 4.000 θέσεις και 700.000 παρτίδες grandmaster.

Βιβλιογραφία

1. PC Magazine, http://e-pcmag.gr/news/o-uperupologistis-deep-blue-ginetai-15-eton
2. Feng-hsiung Hsu, Behind Deep Blue: Building the Computer that Defeated the World Chess Champion, http://press.princeton.edu/titles/7342.html