ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Ίχνη φωτιάς που βρέθηκαν στη Νότια Αφρική, δείχνουν ότι οι πρόγονοί μας πιθανώς χρησιμοποιούσαν φωτιά για να ζεσταθούν και να μαγειρεύουν ήδη πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια, δηλαδή περίπου 300.000 χρόνια νωρίτερα από ό,τι πίστευαν ως τώρα οι επιστήμονες.

Μία διεθνής ομάδα ερευνητών, με επικεφαλής τον ανθρωπολόγο Μάικλ Τζέιζαν του καναδικού πανεπιστημίου του Τορόντο και τον αρχαιολόγο Φρανσέσκο Μπέρνα του αμερικανικού πανεπιστημίου της Βοστώνης, δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS).

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν μικροσκοπικά καλοδιατηρημένα ίχνη στάχτης μήκους λίγων χιλιοστών έως λίγων εκατοστών, από κλαδιά, φύλλα και χόρτα, μαζί με οστά ζώων και λίθινα εργαλεία, στο μεγάλο σπήλαιο Γουόντεργουερκ, στην άκρη της ερήμου Καλαχάρι, σε ένα γεωλογικό στρώμα ηλικίας περίπου ενός εκατ. ετών και σε βάθος 30 μέτρων από την είσοδο του σπηλαίου, γεγονός που καθιστά μάλλον απίθανα τα φυσικά αίτια της φωτιάς.

Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι πολύ πριν τον Homo Sapiens, o Homo Erectus (που εμφανίστηκε πριν από 1,9 εκατ. χρόνια και θεωρείται ο πιθανότερος κάτοικος του νοτιοαφρικανικού σπηλαίου) χρησιμοποιούσε τη φωτιά στην καθημερινή ζωή του.

Ο έλεγχος της φωτιάς από τον άνθρωπο υπήρξε μείζον γεγονός και ορόσημο στην εξέλιξή του, γιατί τόσο το μαγείρεμα της τροφής του, όσο και η κοινωνική συναναστροφή γύρω από τη φωτιά, άνοιξαν νέους δρόμους στον εγκέφαλό του και στον πολιτισμό του.

Επί εκατομμύρια χρόνια οι πρόγονοι των ανθρώπων στην Αφρική έτρωγαν ωμό κρέας και ωμά φυτά, κρύωναν πολύ ιδίως το χειμώνα, ενώ έπρεπε να κοιμούνται στο σκοτάδι υπό το φόβο της επιδρομής των άγριων ζώων.

Οι μέλισσες είναι σε θέση να λύνουν πολύπλοκα μαθηματικά προβλήματα, τα οποία παίρνουν μέρες στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές για να τα λύσουν, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα, που έρχεται να αναδείξει μια ακόμη ικανότητα ενστικτώδους νοημοσύνης στο ζωικό βασίλειο.

Οι ερευνητές του πανεπιστημίου του Λονδίνου (Royal Holloway), υπό τον δρα Νάιτζελ Ρέιν της Σχολής Βιολογικών Επιστημών, δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο αμερικανικό περιοδικό οικολογίας και βιολογίας "The American Naturalist", σύμφωνα με τις βρετανικές "Γκάρντιαν" και "Ιντεπέντεντ". Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι μέλισσες μαθαίνουν να πετούν ακολουθώντας τη συντομότερη δυνατή διαδρομή ανάμεσα στα λουλούδια που έχουν προηγουμένως ανακαλύψει με τυχαία σειρά, με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά "λύνοντας" το λεγόμενο "πρόβλημα του περιοδεύοντος πωλητή", ένα διάσημο και δισεπίλυτο γρίφο στον χώρο των οικονομικών και των μαθηματικών.

Στο πρόβλημα αυτό, ένας άνθρωπος (πωλητής) καλείται να βρει τη συντομότερη δυνατή διαδρομή ανάμεσα σε όλους τους προορισμούς που πρέπει να επισκεφτεί. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές λύνουν το πρόβλημα συγκρίνοντας το μήκος όλων των πιθανών διαδρομών και επιλέγοντας τον πιο σύντομο. Όμως οι μέλισσες φαίνεται να κάνουν ουσιαστικά το ίδιο πράγμα κάθε μέρα, χωρίς καν τη βοήθεια κομπιούτερ, απλώς με ένα εγκέφαλο που δεν είναι μεγαλύτερος από ένα σπόρο φυτού.

Δεν θα αρέσει μάλλον στα παιδιά όταν θα το ακούσουν, αλλά μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα συμπέρανε ότι οι μαθητές που υποβάλλονται σε τακτικά διαγωνίσματα, εμφανίζουν βελτιωμένη ικανότητα μνήμης και μάθησης, μια ανακάλυψη που αναμένεται να αναζωπυρώσει την παλαιά διαμάχη σχετικά με την αποτελεσματικότητα των τεστ στο σχολείο.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η προετοιμασία για τα διαγωνίσματα ωφελεί τους μαθητές, βελτιώνοντας την μνήμη τους, καθώς επιτρέπει στον εγκέφαλό τους να βρίσκει πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να αποθηκεύει και στη συνέχεια να ανακαλεί πληροφορίες. Ο εγκέφαλος των παιδιών καταφέρνει να δημιουργεί ευκολομνημόνευτες νοητικές «λέξεις-κλειδιά» (αποκαλούνται επιστημονικά «μεσάζοντες»), που την κατάλληλη στιγμή «πυροδοτούν» τις σωστές μνήμες. Κάτι τέτοιο, κατά τους ερευνητές, δεν συμβαίνει όταν τα παιδιά απλώς διαβάζουν και δεν είναι υποχρεωμένα να περάσουν μέσα από τη «βάσανο» των τεστ.

Η μελέτη, υπό την δρα Κάθριν Ρόσον του τμήματος Ψυχολογίας του πανεπιστημίου Κεντ Στέιτ του Οχάιο, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Science», σύμφωνα με τη βρετανική Telegraph και το Live Science, βρήκε ότι οι συχνές εξετάσεις, ειδικά όσες απαιτούν από τον μαθητή να θυμάται διάφορες πληροφορίες, αυξάνουν δραστικά την πιθανότητα ότι αυτός θα μπορεί πράγματι να συγκρατήσει στην μνήμη του αργότερα αυτές τις πληροφορίες.