ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Μη μου τους κύκλους τάραττε, είπε ο Αρχιμήδης στον Ρωμαίο στρατιώτη, ο οποίος τον βρήκε στην παραλία την ώρα που μελετούσε κάποιο Γεωμετρικό πρόβλημα γράφοντας στην άμμο. Όμως ο στρατιώτης έβγαλε το σπαθί του και τον σκότωσε.

Αυτή του η φράση έμεινε στην ιστορία και την χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα όταν θέλουμε ευγενικά και εντυπωσιακά να ζητήσουμε από κάποιον να μας αφήσει να κάνουμε τη δουλειά μας χωρίς να μας ενοχλεί.

Η φράση αυτή ανήκει στην κατηγορία των Αρχαίων Γνωμικών και υπάρχουν πάρα πολλά ακόμα που ειπώθηκαν από αρχαίους Έλληνες, και όχι μόνο, μερικά από αυτά μπορείτε να διαβάσετε στη συνέχεια.

Η «κούπα του Πυθαγόρα» ή η «δίκαιη κούπα» είναι μια ανακάλυψη του Πυθαγόρα για να πίνει με μέτρο το κρασί του αλλά και για να σερβίρει τους μαθητές του, υπερτονίζοντας την έννοια του μέτρου και των ορίων. Η ιδέα του Πυθαγόρα ήταν απλή: Έπρεπε να περιοριστεί η απληστία στο ποτό! Πώς θα γινόταν αυτό; Το πήλινο ποτήρι αδειάζει κατά έναν «μαγικό» τρόπο όταν εκείνος που το κρατάει αποδειχτεί... πλεονέκτης και το γεμίσει περισσότερο απ' όσο πρέπει.

Στην κούπα υπάρχει χαραγμένο ένα όριο, μια γραμμή. Αν το υγρό που περιέχει δεν υπερβεί τη γραμμή αυτή, ο πότης απολαμβάνει το κρασί του. Εάν, όμως, ξεπεράσει τη γραμμή του ορίου, τότε η κούπα αδειάζει και το κρασί χύνεται από τη βάση. Αδειάζει όλη η κούπα, όχι μόνο η επιπλέον ποσότητα. Πως όμως γίνεται αυτό; Στο κέντρο της κούπας βρίσκεται μια στήλη τοποθετημένη ακριβώς πάνω από έναν σωλήνα που οδηγεί στο κάτω μέρος της. Ενώ η κούπα γεμίζει, η στάθμη του κρασιού ανεβαίνει και στο εσωτερικό της κεντρικής στήλης, ακολουθώντας το νόμο του Pascal για τα συγκοινωνούντα δοχεία. Όσο η στάθμη του κρασιού δεν ξεπερνά τη γραμμή που είναι χαραγμένη στο εσωτερικό της κούπας «δεν τρέχει τίποτα».

Μόλις όμως το υγρό υπερβεί τη γραμμή-όριο τότε αρχίζει να ρέει μέσω του εσωτερικού σωλήνα από τη βάση της κούπας. Τα μόρια του υγρού παρασύρουν το ένα το άλλο με αποτέλεσμα, ωε δια μαγείας, η κούπα να αδειάζει παντελώς!

Η συλλογή στατιστικών δεδομένων και η σημασία της σωστής επιλογής δείγματος...

Ένας τρόπος για να εξάγουμε απαραίτητες πληροφορίες από ένα πληθυσμό είναι να εξετάσουμε κάθε ένα άτομο του πληθυσμού ως προς το χαρακτηριστικό που μας ενδιαφέρει. Η μέθοδος αυτή ονομάζεται απογραφή (CENSUS).

Στη χώρα μας γίνεται απογραφή του πληθυσμού κάθε 10 χρόνια από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας (ΕΣΥΕ), η οποία αποτελεί κύρια πηγή δεδομένων δημογραφικού, οικονομικού, εμπορικού και βιομηχανικού χαρακτήρα.

Είναι προφανές ότι η απογραφή είναι μια χρονοβόρα διαδικασία η οποία για να πραγματοποιηθεί απαιτούντα αρκετά χρήματα. Επίσης είναι πολλές η φορές που η απογραφή είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί. Για παράδειγμα ένας υποψήφιος στις εκλογές δεν μπορεί να εξετάσει όλο το πλήθος των ψηφοφόρων για να μάθει τι γνώμη έχουν για τις πολιτικές του ιδέες ή μια μονάδα κατασκευής λυχνιών είναι αδύνατο να ελέγχει ποιοτικά όλες τις λυχνίες που παράγει.

Όταν λοιπόν η απογραφή είναι δύσκολη, αδύνατη, οικονομικά ή χρονικά ασύμφορη τότε ο ερευνητής μαζεύει πληροφορίες από μια μικρή ομάδα ατόμων η οποία είναι υποσύνολο του πληθυσμού. Η ομάδα αυτή ονομάζεται δείγμα. Μετά κάνει τις παρατηρήσεις του στο δείγμα και τα συμπεράσματα που θα προκύψουν από τη μελέτη θα ισχύουν για όλο τον πληθυσμό, αν βέβαια η επιλογή του δείγματος έχει γίνει με σωστό τρόπο ή όπως λέμε σε αυτή την περίπτωση, το δείγμα είναι αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού.

Επίσης, το χαρακτηριστικό ως προς το οποίο μελετάμε το δείγμα λέγεται μεταβλητή.

Το πλήθος των ατόμων του δείγματος λέγεται μέγεθος του δείγματος.

Η παραπάνω διαδικασία λέγεται δημοσκόπηση.