Χθες το μεσημέρι στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών εκπρόσωποι του πολιτικού κόσμου, της επιστημονικής κοινότητας, γνωστοί και φίλοι, αποχαιρέτησαν σε μια διακριτική πολιτική κηδεία, τον επιστήμονα, το διανοητή και δάσκαλο Σπύρο Ασδραχά.
O Σπύρος Ασδραχάς, γεννήθηκε στο Αργοστόλι το 1933, μεγάλωσε στη Λευκάδα, όπου και τελείωσε το γυμνάσιο. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου το 1960 έλαβε το πτυχίο του. Μεταξύ 1965-1967 πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι με υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ). Το 1972 έλαβε διδακτορικό δίπλωμα 3ου κύκλου από το 6ο τμήμα (VIe section) της École pratique des hautes études και το Πανεπιστήμιο Paris VII στην οικονομική και κοινωνική ιστορία. Εργάσθηκε ως ερευνητής στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ως συνεργάτης του Κ. Θ. Δημαρά και ως διευθυντής ερευνών στο Κέντρο Νεοελληνικών Σπουδών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, όπου κατηύθυνε το πρόγραμμα κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας. Στη συνέχεια δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, όπου και διηύθυνε κύκλο μεταπτυχιακών σπουδών ειδίκευσης και επέβλεψε την εκπόνηση πλήθους διδακτορικών διατριβών, μεταξύ 1982 και 1998, διαμορφώνοντας μια ολόκληρη γενιά μαθητών και αφήνοντας πλούσια κληρονομιά ιδεών. Ο Ασδραχάς συμμετείχε, μαζί με τους ιστορικούς Φίλιππο Ηλιού και Βασίλη Παναγιωτόπουλο στην ιδρυτική και διευθυντική ομάδα του επιστημονικού περιοδικού Τα Ιστορικά, (1983-2005).
Διετέλεσε αντιπρόεδρος της πρώτης Διοικούσας Επιτροπής του Ιονίου Πανεπιστημίου (1985-1990), και υπήρξε ο εμπνευστής και ακαδημαϊκός σύμβουλος του Τμήματος Ιστορίας, στο οποία είχα την τύχη και τιμή να σπουδάσω και να ανήκω στους πτυχιούχους του τμήματος. Όπως σημειώνει ο Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γ.Ν. Λεοντσίνης «Εισηγήθηκε να διδάσκεται για πρώτη φορά σε Ελληνικό Πανεπιστήμιο ως αυτόνομο μάθημα και σε δυο ακαδημαϊκά εξάμηνα γνωστικό αντικείμενο με τίτλο: Δυτικές Ευρωπαϊκές Ευρωπαϊκές Κυριαρχίες στον ελληνικό χώρο. Ο Καθηγητής Ασδραχάς, βαθύς μελετητής των ξένων κυριαρχιών στον ελληνικό χώρο, έκρινε απαραίτητη τη διδασκαλία του μαθήματος αυτού σε ένα πανεπιστήμιο και σε μια «σχολή» ιστορίας που ιδρύονταν και αποκτούσαν την έδρα τους σε επτανησιακή γη, στην Κέρκυρα. Μού δόθηκε η τιμή να διδάξω επί οκτώ περίπου χρόνια το αντικείμενο αυτό στο Τμήμα Ιστορίας από την ίδρυσή του, καθώς, ύστερα από εκλογή μου με εισηγητή τον ίδιον, ως ιστορικό, και άλλους δύο ειδικούς εκλέχθηκα (ΠΔ. 407) και δίδαξα εκεί το αντικείμενο αυτό. Η συμπαράσταση του Ασδραχά για την διαμόρφωση των περιεχομένων σπουδών του μαθηματος υπήρξε ιδιαιτέρως επιβοηθητική και συνεχής». Πολλά πνευματικά τέκνα του δίδαξαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα αντικείμενα σπουδών πρωτόγνωρα για τα ελληνικά ακαδημαϊκά δεδομένα δημιουργώντας με τη σειρά τους μία ακόμα γενιά συνεχιστών του έργου του. Χαρακτηριστικά αναφέρει η κ. Κλεοπάτρα Παππουτσή, Δρ. Τουρκικών Σπουδών και διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας: «Είχαμε την τύχη όσοι ειδικά ήμασταν φοιτητές τα πρώτα χρόνια να διδαχθούμε πάρα πολλά πρωτοποριακά αντικείμενα στην ιστορία όπως ιστορία εργατικού κινήματος, ιστορία του ισλάμ, των τουρκικών φύλων, αντικείμενα που ως τότε δεν υπήρχαν!»
Από τη δικιά μου πλευρά ένα αντίο στο μεγάλο δάσκαλο, που το έργο του ως ανανεωτή της ιστορικής επιστήμης θα είναι πάντα ένας φωτεινός φάρος στις ακαδημαϊκές μας περγαμηνές και το διδακτικό μας έργο…