|
Στις
10 του μήνα Μαιμακτηριώνα (περίπου στις αρχές
Νοεμβρίου)
τελούνταν στην αρχαιότητα μια παράξενη γιορτή για την οποία δεν έχουμε πολλές
γραπτές ειδήσεις. Κάποιοι λένε ότι και η εορτή αυτή αρχικά αναφερόταν στον Δία
και ονομαζόταν Πομπαία. Ήταν μια λιτανεία κατά την οποία περιέφεραν μια προβιά
(δέρμα προβάτου) στην οποία απέδιδαν μαγικές ιδιότητες.
Κάποιοι άλλοι ερευνητές ισχυρίζονται ότι σε πολλές ελληνικές πόλεις οι
μετέχοντες στη λιτανεία περιέφεραν το κηρύκειον του Ερμή (ένα ραβδί στο οποίο
έδεναν φίδια - μάλλον ζωντανά) γι' αυτό η εορτή σ' αυτές τις πόλεις ο
Μαιμακτηριών ονομαζόταν Ερμαία.
Ο
Parke
υποστηρίζει,
ότι
τα δύο
σύμβολα (και η προβιά και το κηρύκειον) θεωρούνταν ότι είχαν την μαγική
ιδιότητα να διώχνουν μακριά τις κακές δυνάμεις της φύσης (τον βαρύ -
καταστροφικό χειμώνα
με τις μεγάλες παγωμένες νύκτες).
Ο Πλούταρχος στον "Βίο" "Αριστείδης και Κάτων" περιγράφει κάποια σπονδή και
θυσία ταύρου στο Δία και στον Ερμή την οποία τελούσαν οι Πλαταιείς στη Βοιωτία
τη 16η Μαιμακτηριώνος.
|
................ Κάθε χρόνο.... 16 Μαιμακτηριώνος (που οι Βοιωτοί
ονομάζουν "Αλαλκομένιο") ξεκινά μια πομπή. Προπορεύεται ένας
σαλπιγκτής που σαλπίζει το "Πολεμικόν Μέλος".
Έπονται άμαξες γεμάτες με μυρσίνες και στεφάνια. Ακολουθεί μαύρος ταύρος
και νεανίσκοι που μεταφέρουν οίνο και γάλα μέσα σε αμφορείς και λάδι και
μύρο σε "κρωσσούς" (αγγεία) για χοές. Οι νεανίσκοι έπρεπε να είναι
ελεύθεροι πολίτες διότι δεν επιτρεπόταν να διακονούν δούλοι σ' αυτή την
εορτή - κατά τη διάρκεια της οποίας τιμούσαν τους πεσόντες υπέρ της
ελευθερίας.
Τελευταίος έρχεται ο Άρχων των Πλαταιέων ο οποίος ενώ τον υπόλοιπο χρόνο
δεν έπρεπε να αγγίξει όπλο και έπρεπε να κυκλοφορεί με λευκό ένδυμα, όμως
στην τελετή φορά ένδυμα "φοινικούν" (κόκκινο). Κρατά υδρία πυ πήρε από το
"Γραμματοφυλάκιο" και είναι ζωσμένος με ξίφος.
Έπειτα [μόλις φθάσουν στο βωμό[ ο Άρχων των Πλαταιέων παίρνει ύδωρ από την
κρήνη και μύρο και ρίχνει στις στήλες και αφού σφάξει τον ταύρο
προσεύχεται στον Δία και στον Ερμή τον Χθόνιο. Κατά την ώρα του δείπνου
"παρακαλεί" τους "αγαθούς άνδρας" που έπεσαν υπέρ της Ελλάδος.
Έπειτα, αφού γεμίσει τα ποτήρια με κρασί και ρίξει λίγο στη γη λέει:
"Κάνω πρόποση προς τιμήν των ανδρών που έπεσαν υπέρ της
Ελλάδος".................. |
Φαίνεται η τελετή που περιγράφει ο Πλούταρχος και ο
Parke
ταυτίζει με τα "Πομπαία"
καθιερώθηκε σε καιρούς πολέμου και τελούνταν αμέσως μόλις άρχιζε η ανακωχή για
τον χειμώνα. Γι' αυτό και η πρόποση του Άρχοντα γινόταν προς τιμήν των Πεσόντων
υπέρ της Ελλάδος.
Το τυπικό της παράξενης τελετής των "Πομπαίων" οι Πλαταιείς το τηρούσαν κάθε
φθινόπωρο μέχρι τα χρόνια του Πλουτάρχου.
Πηγή
πληροφοριών:
1. Πλουτάρχου Αριστείδης και Κάτων, 21. 3. 2 - 21. 6. 5.
2. H.
W. Parke, Festivals of the Athenians,
1977 .
Γιώργος Ιωαννίδης |
