Σκιροφόρια : Γιορτή των Αγροτών και των Κτηνοτρόφων
Σχόλιο του Γ. Ε. Ιωαννίδη
 

Τό «Θερινό Ἠλιοστάσιο»  πάντοτε ἐντυπωσίαζε τούς ἀνθρώπους. Τελετές μέ θέμα τίς ἀγροτικές ἀσχολίες τοῦ Ἰουνίου, δείχνουν πόσα οἱ ἀρχαῖοι  λαοί προσδοκοῦσαν ἀπό τόν θερισμό τῶν χωραφιῶν καί τήν συλλογή τῶν καρπῶν.    
Οἱ Ἀθηναῖοι  μέ λιτανεῖες πρός τιμήν τῆς Δήμητρος καί τῆς Κόρης καί τῆς Ἀθηνᾶς – Σκιροφόρια τά ἔλεγαν – εὐχαριστοῦσαν   τόν Θεό γιά τήν πλούσια σοδιά στά σταροχώραφα του Θριάσιου Πεδίου (στον κάμπο μέχρι τήν Ἐλευσίνα). Προσέφεραν ἀλεῦρι καί «πλακοῦντες» (πίτες – γλυκίσματα) στά ἱερά καί τελοῦσαν ἀγῶνες δρόμου. Ὁ νικητής ἔριχνε στόν βωμό λάδι, ἀλεῦρι καί οἴνο – τίς περισσότερες φορές ζυμωμένα μέ μέλι. (Ἡ Χριστιανική Ἐκκλησία σήμερα ζητᾶ ἀπ’ τόν Θεό νά εὐλογήσει «τόν σῖτον, τόν οἴνον καί τό ἔλαιον» στά ἀγροτικά νοικοκυριά).  Φαίνεται ὅτι κατά τήν διάρκεια τῶν τελετῶν, οἱ μητέρες τῶν επιφανῶν ἀνδρῶν κάθονταν στήν πρώτη θέση (Θεσμοφ. 834).
Ὅπως σέ κάθε γιορτή, ἔτσι καί στά Σκιροφόρια, ξεκινοῦσε μεγάλη πομπή (λιτανεία) μέ κατεύθυνση τα ἀγροτικά κτήματα ἔξω άπό τό ΒΔ τεῖχος τῆς πόλης. Ὡς λάβαρα προπορεύονταν τό Ἱερό Κώδιο (δέρμα τράγου) ἕνα ὁμοίωμα ἁρότρουκαί ὁ Φαλός (σύμβολα γονιμότητας στήν Κτηνοτροφία καί στήν γεωργία.
 

 Από τα Αρρηφόρια στον Κλείδωνα
Σχόλιο του Γ. Ε. Ιωαννίδη

 Παράξενο ἔθιμο στά μέσα Ἰουνίου, ἥταν τά Ἀρρηφόρια : Τέσσερα κορίτσια 7 – 11 ἐτῶν, ἀριστοκρατικῆς γενιᾶς, μετέφεραν κάνιστρο με «τά ἄρρητα» ἀπ’ τόν Ναό τῆς Ἀφροδίτης μέχρι τήν Ἀκρόπολη. Στόν δρόμο ἀπέφευγαν νά συναντήσουν κάποιον καί τηροῦσαν «σιγή» (δέν μιλοῦσαν σέ κανέναν). Δέν γνώριζαν τό περιεχόμενο τοῦ κανίστρου πού μετέφεραν. Μόνο κάποιες Ἱέρειες τό γνώριζαν. Πολλοί προσπάθησαν νά ἐρμηνεύσουν τήν παράξενη αύτήν τελετή. Τα «ἄρρητα» ἴσως ἥταν πίτες ἤ ἄλλα σκευάσματα σέ σχῆμα φιδιοῦ ἤ φαλλοῦ.

Τά «Ἄρηφόρια»  καταργήθηκαν διά νόμου - μαζί μέ πολλές ἄλλες τελετές - τό 392. Στούς ἀγροτικούς ὅμως πληθυσμούς ἐπιβίωσαν μέχρι σήμερα μέ τήν μορφή τοῦ«Κλήδονα» .(Καί ἡ ἴδια ἡ λέξη «Κλήδονας»  φαίνεται νά προέρχεται ἀπό ἀρχαῖες μυστηριακές λατρεῖες τῆς Φρυγίας καί τῆς Θράκης).
Πολλές ἀγροτικές ὁμάδες στήν Ἑλληνική ὕπαιθρο τελοῦν κάθε χρόνο τόν Κλήδονα «τ' Αη - Γιαννιοῦ» (ὅταν ὁ ἥλιος εἰσέρχεται στόν ἀστερισμό τοῦ Καρκίνου καί ἀρχίζει τό Θερινό Ἡλιοστάσιο). Ἀπό τήν παραμονή τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου ἀνάβουν φωτιές σέ πλατεῖες καί ξέφωτα. Οἱ ἀνύπαντρες κοπέλες ἀντλοῦν ἀπό μιά πηγή νερό και τό μεταφέρουν προσέχοντας νά μήν συναντήσουν κανέναν στόν δρόμο («ἀμίλητο νερό»: τηροῦν «σιγή» ὅπως στά ἀρχαῖα Ἀρηφόρια).