ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΑΡΧΑΪΚΗ ΠΛΑΣΤΙΚΗ

Από το 530 π.Χ. ως το 480 π.Χ., Κριτίου παις


a d p


 

 

Κριτίου παις, ύψος 0,86 μ., περίπου 490-480 π.Χ., Αθήνα, Μουσείο Ακρόπολης, 698

 

Αποδίδεται στον γλύπτη Κριτία, από τον οποίο πήρε και το όνομά του.

Οι αναλογίες και το πλάσιμο της επιφάνειας είναι σωστά, το ίδιο συμβαίνει και με τη μάζα του σώματος και την κατανόηση της αρχιτεκτονικής των μελών και των μυών.

Το δεξί γόνατο είναι λυγισμένο και το βάρος του σώματος πέφτει κυρίως στο αριστερό πόδι. Σαν αποτέλεσμα ο δεξιός γοφός χαμηλώνει και χαλαρώνει ο γλουτός. Ακόμα ο ώμος βαραίνει προς την πλευρά αυτή και το κεφάλι κλίνει μαλακά στην ίδια κατεύθυνση. Με τον περίτεχνο αυτό τρόπο το βάρος του σώματος δεν πέφτει στα δύο πόδια, αποδίδοντας έτσι μια αίσθηση κίνησης. Τα μαλλιά του είναι τυλιγμένα γύρω από μια ταινία.

Από εδώ και πέρα ένα άγαλμα δε θα είναι μόνο το σύμβολο ή το υποκατάστατο του ανθρώπου αλλά θα τον μιμείται.

Με το «παιδί» του Κριτία ολοκληρώνεται η εξέλιξη του αρχαϊκού κούρου και ανοίγει μια νέα εποχή, η κλασική.

 

Kritioy pais, Αρχαϊκή πλαστική 530-480 Κριτίου παις

 

Αρχαϊκή πλαστική 530-480 Κριτίου παις

 

Kritioy pais, Αρχαϊκή πλαστική 530-480 Κριτίου παις

 

Στο βιβλίο «Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της» των Μανόλη Βουτυρά & Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά, διαβάζουμε:

 

Ανάμεσα στα πολυάριθμα γλυπτά που έφεραν στο φως οι ανασκαφές στην Ακρόπολη της Αθήνας, ένα από τα σημαντικότερα για την ιστορία της αρχαίας ελληνικής τέχνης είναι το άγαλμα ενός όρθιου γυμνού αγοριού που επικράτησε να αποκαλείται «παιδί του Κριτίου». Η ονομασία αυτή οφείλεται στην ομοιότητα των χαρακτηριστικών του προσώπου του με εκείνα του αγάλματος του νεότερου από τους Τυραννοκτόνους, του Αρμόδιου, που κάνει πολύ πιθανή την απόδοση του αγάλματος στον Κρίτιο, έναν από τους δύο δημιουργούς των Τυραννοκτόνων, που πρότεινε ο Γερμανός αρχαιολόγος Adolf Furtwängler. Το «παιδί του Κριτίου» στηρίζει το σώμα του στο αριστερό σκέλος (το στάσιμο), ενώ το δεξιό (το άνετο) πατάει χαλαρά στο έδαφος και λυγίζει ελαφρά στο γόνατο. Οι ώμοι δεν είναι οριζόντιοι και η δεξιά πλευρά του σώματος προβάλλει ελαφρά προς τα εμπρός, ακολουθώντας την κίνηση του δεξιού χεριού, που κρατούσε πιθανότατα μια φιάλη και την πρότεινε για να προσφέρει σπονδή. Είναι δύσκολο να πούμε αν ο νέος στέκεται ή βαδίζει· στην πραγματικότητα η στάση του σώματός του δείχνει ότι είναι έτοιμος να κινηθεί, ανασηκώνοντας το δεξιό σκέλος και προτείνοντας το δεξί χέρι. Το στήσιμο των ανθρώπινων μορφών που αντιπαραθέτει μια σταθερή και μια χαλαρή πλευρά του σώματος, δηλώνοντας έτσι τη δυνατότητα για κίνηση, λέγεται (με έναν όρο δανεισμένο από τη γλώσσα της ιταλικής Αναγέννησης) contrapposto και χαρακτηρίζει την αρχαία ελληνική τέχνη από το 480 π.Χ. και έπειτα. Το «παιδί του Κριτίου» χρονολογείται πιθανόν λίγο μετά το 480 π.Χ.

 

Πηγές:

«Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της» των Μανόλη Βουτυρά & Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά δεσμός

Αθήνα, Μουσείο Ακρόπολης δεσμός

Περιοδικό Αρχαιολογία δεσμός