ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΑΡΧΑΪΚΗ ΠΛΑΣΤΙΚΗ

Από το 530 π.Χ. ως το 480 π.Χ., Ξανθός έφηβος


a d p


 

 

Ξανθός έφηβος, ύψος κεφαλής 0,25 μ., περίπου 490-480 π.Χ., Αθήνα, Μουσείο Ακρόπολης, 689

 

Του δόθηκε αυτή η ονομασία γιατί, όταν βρέθηκε διατηρούσε ακόμη έντονα το ξανθό χρώμα των μαλλιών του και τα γαλάζια μάτια. Πιθανόν να είναι έργο του Ευθύδικου. (Σώζεται το κεφάλι και ένα κομμάτι από τη λεκάνη). Όπως και ο «Κριτίου παις» έχει ακόμα πιο γερμένο το κεφάλι και το κομμάτι που σώζεται από τη λεκάνη του συνδυάζει την ισχυρή μυϊκή κατασκευή της αρχαϊκής τέχνης με τη νέα στάση: αριστερός γοφός και πόδι συσπασμένα. Τα μαλλιά του είναι πλεγμένα σε πλεξίδα που ζώνει το κεφάλι, περνώντας κάτω από τους βοστρύχους στο μέτωπο. Ενώ ο «Κριτίου παις» μόλις μπαίνει στην εφηβεία, ο «Ξανθός έφηβος» πλησιάζει την ανδρική ηλικία και το κεφάλι και τα μαλλιά με την πλεξίδα είναι ακόμα πιο κοντά στα Κλασικά πρότυπα.

 

Αρχαϊκή πλαστική 530-480 Ξανθός έφηβος

 

Αρχαϊκή πλαστική 530-480 Ξανθός έφηβος

 

 

Στο βιβλίο «Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της» των Μανόλη Βουτυρά & Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά, διαβάζουμε:

 

Λίγο παλαιότερο είναι ένα κεφάλι νέου από την Ακρόπολη της Αθήνας, που ονομάζεται «ξανθός έφηβος», επειδή στα μαλλιά του σώζονται ίχνη κόκκινου χρώματος. Το κεφάλι αυτό παρουσιάζει μεγάλη ομοιότητα με την κόρη που αφιέρωσε ο Ευθύδικος γύρω στο 490 π.Χ. (εικ. 176) καθώς και με το κεφάλι του Ερμή στον θαυμάσιο αμφορέα του «ζωγράφου του Βερολίνου» (εικ. 148), που τοποθετείται, όπως είδαμε, στα ίδια χρόνια. Από το άγαλμα στο οποίο ανήκε το κεφάλι του «ξανθού εφήβου» σώζεται ένα κομμάτι από την περιοχή του ισχίου. Οι ασυμμετρίες και η ελαφρά κεκλιμένη θέση των γλουτών δείχνουν ότι το άγαλμα αυτό ήταν όρθιο, αλλά όχι στο εικονογραφικό σχήμα του κούρου, μετωπικό και με ελαφρά προτεταμένο το αριστερό σκέλος. αλλά με στάσιμο και άνετο σκέλος, δηλαδή σε contrapposto, όπως το «παιδί του Κριτίου». Επομένως, ο νέος αυτός τρόπος στησίματος των ανθρώπινων μορφών εμφανίστηκε στην πλαστική κατά την πρώτη εικοσαετία του 5ου αιώνα. Το ίδιο στήσιμο το συναντούμε άλλωστε, όπως είδαμε, και σε αγγειογραφίες του «ζωγράφου του Βερολίνου» και του «ζωγράφου του Κλεοφράδη», που χρονολογούνται στην ίδια περίοδο.

 

Πηγές:

«Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της» των Μανόλη Βουτυρά & Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά δεσμός

Τ.Α.Π. δεσμός, δεσμός

Αθήνα, Μουσείο Ακρόπολης δεσμός

Περιοδικό Αρχαιολογία δεσμός