ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Ορθογραφία του ρήματος και της μετοχής στα Νέα Ελληνικά

με τη συνδρομή της φιλο-λόγου Τζίλντας Τορναζάκη


 

 

Ορθογραφία του ρήματος - ενεστωτικές καταλήξεις

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Τα ρήματα σε γράφονται με παραδείγματα Εξαιρούνται τα:

-[ávo]

β

ανάβω, θάβω, ράβω, σκάβω παύω, αναπαύω, απολαύω, θραύω (σπάζω),
ψαύω (ψηλαφώ, αγγίζω)
-[évo] ευ γυρεύω, κλαδεύω, παλεύω κλέβω, σέβομαι
-[éo] αι

κλαίω, φταίω, καίω

αναπνέω, λέω, πλέω, ρέω, συνδέω, διαχέω, συγχέω

-[éno] αι ζεσταίνω, ανεβαίνω, φαίνομαι δένω, πλένω, μένω
[και τα λαϊκά: κρένω (μιλώ, απαντώ), ψένω (ψήνω), γένομαι (γίνομαι)]
-[érno] ε γδέρνω, γέρνω, φέρνω παίρνω
-[éro] αι

χαίρω, συγχαίρω, εξαίρω

ξέρω φέρω
-[iázo] ι αγκαλιάζω, νευριάζω, βιάζομαι αδειάζω, χρειάζομαι
μοιάζω, μονοιάζω, νοιάζομαι
-[ízo] ι ανθίζω, αντικρίζω, χρίζω 1 φτερνίζομαι μπήζω, πήζω, πρήζω, χρήζω 2
αναβρ(λ)ύζω, δακρύζω, γογγύζω, ολολύζω 3, κατακλύζω 4, κελαρύζω 5, συγχύζω, σφύζω 6, τανύζω 7
δανείζω
αθροίζω
-[lo] λλ αναβάλλω, ανατέλλω, θάλλω, ποικίλλω θέλω, οφείλω, μέλει
-[lό] λ αμελώ, γελώ, καλώ

κολλώ

-[όno]) ώ πληρώνω, κλειδώνω, γλιτώνω

 

-[so] σσ αναπτύσσω, απαλλάσσω αρέσω
-[to] ττ πλήττω, φρίττω, εισπράττω θέτω, κείτομαι
-[íno] ίνω δίνω, κλίνω, πίνω, κρίνω
ήνω αφήνω, σβήνω, στήνω, ψήνω
ύνω αμβλύνω, αμύνομαι, απευθύνω, απομακρύνω, βαρύνω, βραδύνω, γδύνω, διευθύνω,  ενθαρρύνω, επιμηκύνω, ευκολύνω, καταπραΰνω, κατευθύνω, λαμπρύνω, λύνω, μακρύνω, μεγεθύνω,  μικρύνω, μολύνω, ντύνω, ξύνω, οξύνω, παροτρύνω, φτύνω, χύνω,  σμικρύνω,
είνω κλείνω, τείνω

 

 

Ασκήσεις

 

Ορθογραφία των ρημάτων σε -ιζω (1η) * doc

Ορθογραφία των ρημάτων σε -ιζω (2η) ** doc

Ορθογραφία των ρημάτων σε -ιζω (3η) ** doc

Ορθογραφία των ρημάτων σε -ιζω (4η) ** doc

Ορθογραφία των ρημάτων σε -ιζω (5η) *** doc

Ορθογραφία των ρημάτων σε εύω-έβω, αύω-άβω (1η) * doc

Ορθογραφία των ρημάτων σε εύω-έβω, αύω-άβω (2η) ** doc

Ορθογραφία των ρημάτων σε -αίνω/-ένω, -έρνω/-αίρνω, -ιάζω/-ειάζω/-οιάζω (1η) * doc

Ορθογραφία των ρημάτων σε -αίνω/-ένω, -έρνω/-αίρνω, -ιάζω/-ειάζω/-οιάζω (2η) ** doc

Ορθογραφία των ρημάτων σε -αίνω/-ένω, -έρνω/-αίρνω, -ιάζω/-ειάζω/-οιάζω (3η) *** doc

Ορθογραφία ρημάτων σε: -izo, -evo, -avo, -eno, -erno, -iazo (συγκεντρωτική) *** doc

Ορθογραφία των ρημάτων σε -ίνω, -ήνω, -ύνω, -είνω (1η) * doc

Ορθογραφία των ρημάτων σε -ίνω, -ήνω, -ύνω, -είνω (2η) ** doc

Ορθογραφία των ρημάτων σε -ίνω, -ήνω, -ύνω, -είνω (3η) ** doc

Ορθογραφία των ρημάτων σε -λλω, -ωνω, -ττω, -σσω * doc

Κατέβασε όλες τις παραπάνω ασκήσεις doc

Άσκηση των σύνθετων με α' συνθετικό το ρ. βάλλω doc

Άσκηση των σύνθετων με α' συνθετικό το ρ. άγω doc

Έκανα λάθος στην ορθογραφία των ρημάτων σε -ίζω. Βοήθησέ με να τα διορθώσω! doc

1η Άσκηση στις καταλήξεις των ρημάτων -μαι/-με, -σαι/-σε, -ται/-τε (Με δικαιολόγηση της απάντησης)

2η Άσκηση στις καταλήξεις των ρημάτων -μαι/-με, -σαι/-σε, -ται/-τε

3η Άσκηση στις καταλήξεις των ρημάτων -μαι/-με, -σαι/-σε, -ται/-τε

Στις παρακάτω φράσεις να γράψετε τον σωστό τύπο του ρήματος

 

 



Ορθογραφία μετοχών: -οντας, -ώντας // -μένος, -μένη, -μένο

 

1. Η μετοχή του ενεργητικού ενεστώτα που έχει κατάληξη -οντας γράφεται:

 

με -ο- όταν η μετοχή δεν τονίζεται στο -ο- τρώγοντας, παίζοντας, βλέποντας
με -ώ- όταν η μετοχή τονίζεται στο -ώ- γελώντας, τραγουδώντας, ακολουθώντας

 

2. Η μετοχή του παθητικού ενεστώτα ή του παθητικού παρακείμενου σε [omenos]

● Γράφεται -όμενος όταν η μετοχή τονίζεται στο [ο], π.χ.

εργάζομαι - εργαζόμενος,

λέγω - λέγομαι - λεγόμενος,

έρχομαι - ερχόμενος

● Γράφεται -ωμενος όταν η μετοχή δεν τονίζεται στο [ο], π.χ.

ξηλώνομαι - ξηλωμένος,

διορθώνομαι - διορθωμένος,

λέγω - λέγομαι - ειπωμένος

Εξαίρεση: Μερικές μετοχές που προέρχονται από λόγια ρήματα της β' συζυγίας δεν ακολουθούν τον κανόνα και γράφονται με ώ, π.χ.

τιμώ - τιμώμενος,

προσδοκώ - προσδοκώμενος


 

Οι μετοχές του παθητικού παρακειμένου που τελειώνουν σε -μένος, -μένη, -μένο κανονικά γράφονται με ένα μ

π.χ. ιδρύω > ιδρυμένος, λύνω > λυμένος, καίω > καμένος.

Γράφονται με δύο μμ όταν το ρήμα από το οποίο προέρχονται είναι ρήμα της α' συζυγίας (π.χ. γράφω) και έχει χαρακτήρα π, β, φ (πτ). Μπορείς να δεις παρακάτω όλα τα ρήματα που γράφονται στον παρακείμενο με δύο μμ

 

Με χαρακτήρα π  
εγκαταλείπω, επιτρέπω εγκαταλειμμένος, επιτετραμμένος (λογ.)
Με χαρακτήρα β  
ανάβω, θάβω, κλέβω, κόβω, κρύβω, ράβω,

σκάβω, σκύβω, στρίβω, στύβω, τρίβω, θλίβω

αναμμένος, θαμμμένος, κλεμμένος, κομμένος, κρυμμένος, ραμμένος, σκαμμένος, σκυμμένος, στριμμένος, στυμμένος, τριμμένος, θλιμμένος
Με χαρακτήρα φ  
αλείφ(β)ω, βάφω, γράφω, γλείφω, γλύφω, στρέφω, θρέφω αλειμμένος, βαμμένος, γραμμένος, γλειμμένος, γλυμμένος, στραμμένος, θρεμμένος
Με χαρακτήρα πτ  
άπτω (ανάπτω, εξάπτω, επισυνάπτω, προσάπτω, συνάπτω), βλάπτω (παραβλάπτω), καλύπτω (αποκαλύπτω, ανακαλύπτω, επικαλύπτω, περικαλύπτω, πρωτοανακαλύπτω, συγκαλύπτω, υπερκαλύπτω), κλέπτω (υποκλέπτω, φοροκλέπτω), κόπτω (ανακόπτω, αποκόπτω, διακόπτω, περικόπτω, προσκόπτω, συγκόπτω), κρύπτω (αποκρύπτω, υποκρύπτω), νίπτωράπτω (συρρράπτω), ρίπτω (απορρίπτω, επιρρίπτω, καταρρίπτω), σκάπτω (ανασκάπτω, εκσκάπτω, υποσκάπτω) αναμμένος - συνημμένος, βλαμμένος, καλυμμένος - επικαλυμμένος, κλεμμένος - φοροκλεμμένος, κομμένος - αποκομμένος, κρυμμένος - υποκρυμμένος, νιμμένος, ραμμένος - συρραμμένος, απορριμμένος (απορρίμματα) - καταρριμμένος, σκαμμένος αλλά και εσκαμμένος - υποσκαμμένος

 

Ασκήσεις

 

Άσκηση για την ορθογραφία μετοχών: -οντας ή -ώντας (με αιτιολόγηση) *

Άσκηση για την ορθογραφία μετοχών: -μένος ή -μμένος (με αιτιολόγηση) *

Ορθογραφία των μετοχών σε -οντας/ώντας και σε -μένος/-μμένος 1η *

Ορθογραφία των μετοχών σε -οντας/ώντας και σε -μένος/-μμένος 2η *

Ορθογραφία των μετοχών σε -όμενος/ωμενος *

 



Βιβλιογραφία

 

bullet

Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α', Β' Γ' Γυμνασίου, Σωφρόνης Χατζησαββίδης - Αθανασία Χατζησαββίδου, ΟΕΔΒ, Αθήνα, Έκδοση Α, 2011

bullet

Νεοελληνική Γραμματική, Μανόλης Τριανταφυλλίδης, ΟΕΣΒ, Αθήνα, 1941

bullet

Γραμματική της Ελληνικής Γλώσσας, David Holton - Peter Mackridge - Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburton, Πατάκης, Αθήνα, 1999

bullet

Γραμματική της Νέας Ελληνικής, Χρ. Κλαίρης - Γ. Μπαμπινιώτης, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2005

bullet

Γραμματική Ε, Στ Δημοτικού, Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburton - Μιχ. Γεωργιαφέντης - Γεώργιος Κοτζόγλου - Μαργαρίτα Λουκά, ΟΕΔΒ, Αθήνα

bullet

Εφαρμοσμένη Γραμματική της Δημοτικής και Συντακτικό, Γιάννη Β. Παπαναστασίου, Αθήνα, 1989

bullet

Συντακτικό της Νέας Ελληνικής, ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1996, κα' έκδοση

bullet

Νεοελληνική Γλώσσα Α' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006

bullet

Νεοελληνική Γλώσσα Β' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006

bullet

Νεοελληνική Γλώσσα Γ' Γυμνασίου, Γιάννης Παπαθανασίου, εκδ. Χαζτηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2006