Οι γονείς είναι οι καλύτεροι «ψυχολόγοι» του παιδιού τους, γιατί εκείνοι το γνωρίζουν σε όλα τα στάδια της ζωής του. Μάθετε πώς θα μπορέσετε να καταλάβετε τι το αγχώνει και να το βοηθήσετε.
Μόλις δείτε κάποιες αποκλίσεις στη συμπεριφορά του παιδιού, πρέπει να αρχίσετε να το ρωτάτε γιατί το κάνει, τι νιώθει, τι θα ήθελε, ώστε να καταλάβετε τι το προβληματίζει και πού χρειάζεται παρακολούθηση, φροντίδα και βοήθεια. Αν πηγαίνει στο νηπιαγωγείο ή στο σχολείο, θα σας βοηθήσει ιδιαίτερα να το ρωτήσετε για τη μέρα του εκεί, τις σχέσεις με τους συμμαθητές και τη δασκάλα, το πώς βλέπει το ίδιο τις επιδόσεις του και αν αισθάνεται ικανό να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του. Προσπαθήστε να καταλάβετε από τα λόγια του πώς είναι το σχολικό του περιβάλλον, αν επικρατεί βία ή αν δημιουργείται εκφοβισμός από τα άλλα παιδιά, ένα πρόσφατο φαινόμενο που δυστυχώς έχει εμφανιστεί και στην Ελλάδα.
Πολλές φορές οι γονείς ξεχνούν ότι τα μικρά παιδιά δεν έχουν τις ίδιες αντιληπτικές και αναλυτικές ικανότητες με τον ενήλικο, ότι δυσκολεύονται να δουν τις διαφορετικές οπτικές των πραγμάτων και ότι αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα με βαρόμετρο τον ίδιο τους τον εαυτό. Με άλλα λόγια, οτιδήποτε και να συμβαίνει στο άμεσο περιβάλλον τους το παίρνουν προσωπικά και απόλυτα. Για παράδειγμα, πιστεύουν ότι οι γονείς τσακώνονται γιατί το ίδιο είναι κακό παιδί και τους κάνει να μαλώνουν. Ή είναι πεπεισμένο ότι η δασκάλα το μάλωσε γιατί δεν είναι ικανό να τα καταφέρει. Φροντίστε, λοιπόν, να εξηγείτε στο παιδί με όρους που το ίδιο μπορεί να καταλάβει τι συμβαίνει γύρω του.
Αξίζει να θυσιάσετε τις προσδοκίες σας και να βοηθήσετε το παιδί να νιώσει καλά με τον εαυτό και όχι απλώς να δείχνει προσαρμοσμένο. Ο έπαινος χαλαρώνει το στρες, ηρεμεί το νευρικό σύστημα, αυξάνει την αυτοπεποίθηση. Το παιδί αποκτά αποθέματα για να μπορεί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της ζωής.
Αν χρειαστεί να ασκήσετε κριτική σε κάτι, μην ξεχάσετε να ξεκινήσετε την πρότασή σας βρίσκοντας κάτι το θετικό ή αναγνωρίζοντας το συναίσθημα του παιδιού. Με τον τρόπο αυτό το παιδί δεν νιώθει την κριτική ως απόρριψη και είναι πιο έτοιμο να την ακούσει και να την αποδεχτεί. Επιπλέον, η κριτική σας πρέπει να καταλήγει σε μελλοντικές προτάσεις. Δεν αρκεί να εξηγείτε στο παιδί τί πήγε στραβά. Αυτό που μειώνει το άγχος του είναι οι προτάσεις για την αντιμετώπιση αντίστοιχων μελλοντικών καταστάσεων.
Από πολύ μικρά τα παιδιά -και ιδιαίτερα τα αγόρια- μαθαίνουν ότι δεν πρέπει να κλαίνε, δεν πρέπει να θυμώνουν, δεν πρέπει να αισθάνονται κανένα αρνητικό συναίσθημα και πολύ περισσότερο να το εκφράζουν ανοιχτά. Ο μύθος αυτός αποθαρρύνει τα παιδιά από το να ζητήσουν βοήθεια για τις δυσκολίες τους, ενώ τα «εγκλωβίζει» σε μια μόνιμη κατάσταση στρες, αφού πλέον νιώθουν άσχημα για το γεγονός ότι νιώθουν άσχημα! Άλλωστε, η ικανότητα ενός ατόμου να αναγνωρίζει και να αποδέχεται τα συναισθήματά του, θετικά και αρνητικά, βοηθά στην καλή ψυχική υγεία.
Με τη συμπεριφορά σας δώστε του να καταλάβει ότι πιστεύετε πως μπορεί να τα καταφέρει μόνο του. Μη βιαστείτε να λύσετε εσείς τα δικά του προβλήματα, αλλά στηρίξτε το στην προσπάθειά του να επιλύσει τα θέματά του. Η δική σας ενίσχυση και επιβεβαίωση προσφέρει στο παιδί τη δύναμη που χρειάζεται για να αντιμετωπίσει στρεσογόνες καταστάσεις. Αντίθετα, η επίλυση των δύσκολων καταστάσεων από εσάς, παρότι άμεσα αποτελεί την πιο εύκολη λύση, μακροπρόθεσμα οδηγεί σε αδυναμία του παιδιού να στηριχτεί στα πόδια του.
Πρέπει πρώτα να μάθετε εσείς να αντιμετωπίζετε τα προβλήματά σας, να τα εντοπίζετε, να κατεβάζετε ιδέες, να αξιολογείτε τις πιθανές συνέπειες και να μάθετε να φτιάχνετε ένα πρόγραμμα με σκοπό να βοηθήσετε τον εαυτό σας να αντεπεξέλθει σε έντονες καταστάσεις. Μόνο έτσι η συμπεριφορά σας θα αποτελέσει καλό παράδειγμα για το παιδί και θα το βοηθήσει να αντιμετωπίζει σωστά και χωρίς άγχος ό,τι συμβαίνει στη ζωή του.
Το παιχνίδι έχει καταπληκτικές εκπαιδευτικές ιδιότητες, καθώς ενδυναμώνει τις νοητικές ικανότητες του παιδιού, όπως είναι η γλώσσα, η μνήμη, η λογική σκέψη και η δημιουργικότητα, ενώ το δυαδικό ή ομαδικό παιχνίδι αυξάνει τις κοινωνικές του δεξιότητες. Το παιχνίδι, όμως, έχει και «θεραπευτικές» ιδιότητες. Μέσα από τις ιστορίες που φτιάχνει το παιδί έχει τη δυνατότητα να αναπαραστήσει τους προβληματισμούς του, να επιλύσει συγκρούσεις, να εκτονώσει το άγχος του και να επιδιορθώσει καταστάσεις. Για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί να αισθάνεται άσχημα να συζητήσει με τη μητέρα του ότι στο σχολείο η δασκάλα το πρόσβαλε επειδή δεν ήξερε το μάθημα. Στο παιχνίδι του, όμως, μπορεί να αναπαράγει το περιστατικό, να εκφράσει τα συναισθήματα του θυμού, της θλίψης ή της απογοήτευσης που εκείνη τη στιγμή κατέπνιξε και πιθανόν να δώσει μια άλλη θετική λύση (π.χ. λέει το μάθημα καταπληκτικά και η δασκάλα το επιβραβεύει), αποκαθιστώντας έτσι την ψυχική του ηρεμία.
Το στρες εκδηλώνεται με διάφορα συμπτώματα: στη συμπεριφορά και στην υγεία του παιδιού.
Με τη συνεργασία του Αντώνη Κακούρου - παιδοψυχίατρου
ΠΗΓΗ: 36dimotiko.blogspot.gr