ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Το Φάντασμα της Όπερας: Η επιστήμη στον πολιτισμό μας...

Στο πασίγνωστο μιούζικαλ Το Φάντασμα της όπερας του Andrew Lloyd Webber, το οποίο έχει βασιστεί στο ομώνυμο βιβλίο του Γάλλου συγγραφέα Gaston Leroux, ένας ιδιοφυής συνθέτης με παραμορφωμένο πρόσωπο διευθύνει τις παραστάσεις από τα σκοτεινά υπόγεια της όπερας του Παρισιού. Οι θεατές απολαμβάνουν τις δημιουργίες του, αρνούνται, όμως, να τον αντικρίσουν.

Ο Στέφανος Τραχανάς αξιοποιεί αλληγορικά την ιστορία του Φαντάσματος της Όπερας για να μιλήσει με τρόπο εξαιρετικά εύστοχο και κατανοητό για την περίφημη αρχή της αβεβαιότητας και την ανάδυση της ζωής στο σύμπαν, καθώς και για τη σημασία της επιστήμης στον πολιτισμό μας. Θέματα τα οποία αποκαλούνται, συχνά, δυσπρόσιτα. Από την ανάγνωση των πρώτων σελίδων του βιβλίου, ο αναγνώστης κατανοεί ότι κανένα θέμα δεν είναι, τελικά, δυσπρόσιτο, αρκεί να υπάρχει ένας χαρισματικός αφηγητής που να το γνωρίζει σε βάθος και να έχει την επιθυμία να το αφηγηθεί με εύληπτο τρόπο.

Στην αλληγορία του συγγραφέα, η αρχή της αβεβαιότητας, η μεγαλύτερη επιστημονική ανακάλυψη όλων των εποχών, είναι «ο μυστικός συνθέτης εκείνης της παράξενης κοσμικής μουσικής που ακούστηκε στο σύμπαν λίγο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη και χάρις στην οποία «έσπασε» η ομοιομορφία του αρχέγονου κοσμικού χυλού, και έγινε δυνατός ο σχηματισμός των γαλαξιών, των άστρων και των πλανητών, των λίκνων της ζωής».

Η αρχή της αβεβαιότητας είναι ο μοναδικός φυσικός νόμος που ενορχηστρώνει όλες τις θεμελιώδεις φυσικές προϋποθέσεις που κάνουν δυνατή την ανάδυση της ζωής στο σύμπαν. Από τη σταθερότητα των ατόμων και των μορίων μέχρι τη μακροβιότητα των άστρων. Αυτή η αρχή είναι, σύμφωνα με τον συγγραφέα, το φάντασμα της όπερας, το φάντασμα του κόσμου: «ένας φυσικός νόμος που δρα κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων. Στο υπόγειο. Στα έγκατα της ύλης. Στον μικρόκοσμο. Κι από εκεί ελέγχει όλα όσα συμβαίνουν επί σκηνής. Στο θέατρο του δικού μας αισθητού κόσμου».

Αρχικά, ο συγγραφέας παρουσιάζει τις αναζητήσεις της σύγχρονης επιστήμης και της εξηγητικής της δύναμης, στη συνέχεια επικεντρώνεται στις ρίζες του φαινομένου επιστήμη, όχι μόνο στην αρχαιότητα αλλά στον μεγάλο ενδιάμεσο σταθμό του, που λέγεται Γαλιλαίος. Γίνεται αναφορά στον μαθηματικό χαρακτήρα των φυσικών νόμων, στην «πειραματική μέθοδο», τον δεύτερο, όπως σημειώνει, ακρογωνιαίο λίθο της γαλιλαιικής κληρονομιάς στην επιστήμη. Εδώ, φωτίζεται ο θεμελιώδης αντιδογματισμός της επιστήμης και η ενδυνάμωση ενός τρόπου σκέψης που δεν είναι επιδεκτικός χειραγώγησης: «καταλαβαίνεις ότι οι φανατισμοί και οι μισαλλοδοξίες, η έξαψη των παθών είναι γενικά δύσκολο να φυτρώσουν σε ένα τέτοιο έδαφος, όταν όλοι γνωρίζουν ότι αυτό τουλάχιστον το «δικαστήριο» ουδείς μπορεί να το επηρεάσει».

Το ενδιαφέρον του αναγνώστη αυξάνεται καθώς ακολουθεί τη διαδρομή του συγγραφέα από την προσφορά της αρχαίας ελληνικής σκέψης στην επιστήμη, με την ιδέα της νομοκρατούμενης φύσης και την αριστοτελική θεωρία της κίνησης, στα επιτεύγματα του Νεύτωνα και του Δαρβίνου, στην παράδοση του Διαφωτισμού, στην κβαντομηχανική και, τέλος, στην ηθική αξία της επιστήμης.

Οι πολύτιμες πληροφορίες, ο εύληπτος τρόπος με τον οποίο ο Στέφανος Τραχανάς προσεγγίζει πολύπλοκα επιστημονικά ζητήματα, προσδίδουν επιπλέον αξία σε ένα βιβλίο που διατρέχει τον πλούτο της επιστήμης χωρίς να αγνοεί ότι η περίφημη δυτική επιστήμη είναι απλώς «μια από τις πολλές ισοδύναμες επιστήμες που δημιουργούν οι ανθρώπινοι πολιτισμοί για να «οικειωθούν» τον κόσμο γύρω τους».

ΠΗΓΗ: http://thalesandfriends.org/el/book/to-fantasma-tis-operas-i-epistimi-ston-politismo-mas/#presentation